جەمقورلىق، ۇرلىق-قارلىق، پاراقورلىق
قىلمىستىڭ ءبىر ءتۇرى بار — جالاقورلىق
كامالعا حات
كامال دوس! سوڭعى حاتىڭدى «وتپەلى كەزەن وكىندىرمەسىن» دەپ اتاپسىڭ («ەگەمەن قازاقستان»، 24-قىركۇيەك، 1997 ج.).
دۇرىس قوي. ورىندى. ءبىراق وتپەلى كەزەڭ ءبىزدى وكىندىرگەلى قاشا-ا-ان. سەن قويىندى الدىرىپ، قوراڭدى ەندى-ەندى جاباتىن سياقتىسىڭ.
كونە قىتايدىڭ ءبىر ماتەلىن حاتىڭنىڭ سوڭىندا كەلتىرىپسىڭ. ءبىراق ماتەلدىڭ ايتىپ تۇرعانى وتپەلى كەزەن ەمەس، اۋىسپالى كەزەن. جۇڭگو قارعىسىنىن ەن جامانى: «اۋىسپالى كەزەڭدە تۇعىر!»
ياعني يمپەراتورلار، اۋلەتتەرى اۋىسىپ، جاڭا ءداۋىر باستالار الاساپىران شاق.
ماسەلە ءسوزدىڭ ايىرماشىلىعىندا ەمەس، ءتۇبى، ماعىناسى ءبىر. ءبىراق ءبىزدىڭ «وتپەلى كەزەن» دەپ جۇرگەنىمىز قانداي ۇعىم؟ بۇل كەزەڭنىڭ باسى بار دا، اياعى بار ما؟
وسىندايدا سوناۋ كەڭەس ءداۋىرىنىڭ «كەمەلدەنگەن سوسياليزم» كەزەڭىندە تۋعان ءبىر ساياسي انەكدوت ەسكە تۇسەدى. كولحوزعا اۋداننان ءبىر لەكتور كەلىپ، جۇرتتى جيناپ الىپ لەكسيا وقىعان كورىنەدى. سوندا ءبىر بويجەتكەن قول كوتەرىپ:
— اعاي، وسى ءبىز ءقازىر قاي داۋىردەمىز: سوسياليزمدە مە، الدە كوممۋنيزمدە مە؟ — دەپ سۇراپتى.
— شىراعىم، ءقازىر ءبىز ءبىر اياعىمىزبەن سوسياليزمدە، ءبىر اياعىمىزبەن كوممۋنيزمدە تۇرمىز، — دەگەن ەكەن لەكتور جولداس.
— اپىر-اي، اعاي-اي، قاشانعى تالتايىپ تۇرا بەرەمىز؟ — دەپ بۇرتيىپتى الگى بويجەتكەن..
جەتىستىرگەن ەكەنسىڭ!
جەرگىلىكتى وكىمدەردىڭ قولىڭدا «داۆاي، داۆايدان» باسقا دانەڭە دە جوق. ونى مەن وتكەن حاتىمدا دا ايتقانمىن. قايتالاۋعا ءماجبۇرمىن.
قۇدىرەت-كۇش جەرگىلىكتى اكىمدەردىڭ قولىندا بولسا، ولار جانى مۇرنىنىڭ ۇشىنا كەلىپ قينالعان شارۋاعا نەگە تراكتور، كومباين تاۋىپ بەرمەيدى؟ نەگە جانار-جاعار ماي، ساپالى تۇقىممەن قامتاماسىز ەتپەيدى؟ نە ءبىتىرىپ وتىر؟ شارۋانىڭ ءوزى تىربانىپ، ويعا-قىرعا شاۋىپ، اكە-كوكە دەپ اركىمنەن تىلەنگەن قارىزىن القىمنان الىپ تالاپ ەتكەننەن باسقا نە تىندىرىپ وتىر؟
جەرگىلىكتى اكىمياتتىڭ مىندەتى ەڭ الدىمەن وسى مۇقتاجدىقتى وتەۋ ەمەس پە؟ جوق. ول قولىنان كەلمەيدى. جوعارىدان كومەك كۇتەدى. ءوزىڭ جاقسى بىلەسىڭ، جوعارى جاق ونداي كومەك كورسەتپەيدى.
وپتيميست بولعان جاقسى، رەاليست بولعان ودان دا ارتىق.
ال ەندى قازاقستاننىڭ كوك ءتاڭىرى سىيلاعان باي قازىناسى قايدا؟ — دەگەن سۇراق كوكەيدەن كەتپەيدى-اق. سول قازىنا حالىقتىڭ مۇقتاجىنا نە بەرىپ جاتىر؟ نەگە حالىق جاۋتاڭ كوز؟
بۇل ەندى قاسىرەتتى سۇراق. بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن جوعارىدان تومەنگە دەيىن جايلاعان، تاسىراڭداعان جەمقورلىق پەن پاراقورلىقتان، ۇرلىق-قارلىقتان ىزدەگەن جون.
كامال! مۇنى وزىڭدە جازىپ ءجۇرسىڭ. بالكىم، مەنەن دە جاقسى بىلەسىڭ. ناقتى سيفرلارىڭ، دالەلدەرىن بار. مەن سيفرعا شورقاق اداممىن.
شەتەلدىك بايلارعا ساتىلعان ءوندىرىس، ونەركاسىپ الىپتارىنىڭ سانىن بەس ساۋساعىنداي بىلەسىڭ. ال سول الىپتار ميللياردتاعان دوللارلىق باعاسى بولا تۋرا نەگە ميلليونعا ساتىلادى؟ مەنىڭ شامامەن پايىمداۋىمشا، قاسىرەت كوزى وسى سۇراقتا جاتىر.
ميلليارد پەن ميلليوننىڭ اراسىندا ءيتتىڭ ولىگى ءجيدىپ جاتىر. جەمقورلار مەن پاراقورلاردىڭ ءتۇپسىز جەمساۋىنا ءتۇسىپ كەتكەن ارام اقشا جاتىر. مۇنى گازەتتەر جازدى دا. جالعىز مىسال: شىمكەنتتىڭ مۇناي ايىراتىن زاۋىتى بولەنبەي ميلليارد دوللار تۋرادى. ال ول بىرنەشە ميلليونعا عانا ساتىلعان. ارا ايىرماشىلىعىندا پرەمەر-مينيستر قاجىگەلديننىڭ دە ۇلەسى بار دەپ جازىلدى.
ال ەندى دەپۋتات زامانبەك ءنۇرقادىلوۆتىڭ اتىشۋلى مالىمدەمەسى الەمگە ايگىلى بولدى. ونىڭ قاجىگەلدينگە تاققان كىنالارىن رەسپۋبليكالىق پروكۋراتۋرا تەكسەردى. قاجىگەلديننىڭ كىناسى جوق، ونى ايىپتاعان ءنۇرقادىلوۆتىڭ دا كىناسى جوق دەگەن قورىتىندى شىعاردى.
كامال-اۋ، سوندا لوگيكا قايدا؟ ەگەر قاجىگەلدين سۇتتەن اق، سۋدا تازا بولسا، وندا زامانبەكتىكى جالا! ال جالا جاپقانى ءۇشىن، قاجىگەلديننىڭ بەتىنە كۇيە جاققانى ءۇشىن، ونىڭ ارىن قورلاعانى ءۇشىن زاڭ بار. ال سول زاڭنىڭ بۇزىلماۋىن قاداعالايتىن، زاڭدىلىقتى قورعايتىن بىردەن-بىر ورىن — پروكۋراتۋرا!
زاڭدى باعىپ وتىرعان پروكۋراتۋرانىڭ جاۋابى اناۋ. قوي دا امان، قاسقىر دا توق.
جوق، كامال. ءبىر ادامدى، ءجۇز ادامدى، ءتىپتى مىڭ ادامدى الداۋعا بولادى. ال بۇكىل حالىقتى الداۋ مۇمكىن ەمەس. ول حالىقتى تۇك تۇسىنبەيتىن ماڭگۇرتكە ساناپ، قورلاۋ! ال حالىق ءبارىن دە ءبىلىپ وتىر. ءتوزىپ وتىر. ءتوزىمنىڭ دە شەگى بار. شەكتەن شىققان كەزدە پروكۋراتۋراڭ كىرەرگە جەر تاپپاي قالادى. پروكۋراتۋراعا دا، ۇكىمەتكە دە حالىق سوتى بولادى. انە، سوندا قالتىرا! زاۋال سوقپاي قويمايدى. وقىعان، توقىعان، زاڭنىڭ جىلىگىن شاعىپ، مايىن سورعان ءبىلىمدى دەگەن مامان زاڭگەرلەردىڭ وسىنشاما كوز جۇمبايعا باراتىنى تاڭقالارلىق. زاڭ — مەملەكەتتىڭ توعىز قابات تور كوزدى ساۋىتى. سول ساۋىتتى زاڭگەرلەردىڭ ءوزى ىدىراتىپ سوگىپ جاتسا — مەملەكەتىمىزگە زور ءقاۋىپ.
جاپ-جاس، بالان مەملەكەتتىڭ تاۋەلسىزدىگىنە سىرتتان زەڭبىرەكپەن ءتونىپ تۇرعان ءقاۋىپ، قۇدايعا شۇكىر، ءدال ءقازىر جوق.
مەملەكەتىمىزگە، زارىعىپ جەتكەن تاۋەلسىزدىگىمىزگە ءتونىپ تۇرعان وراسان ءقاۋىپ — جەمقورلىق، پاراقورلىق، ۇرلىق-قارلىق!
مەملەكەت قازىناسىن، قالىڭ حالىقتىڭ نەسىبەسىن سولقىلداتا سورىپ جاتقان وسىلار.
كامال! شەكسپيردىڭ دانالىعىن ەسىڭە ال. قىلمىستى التىنمەن كومكەرىپ قويساڭ، زاڭنىڭ نايزاسى مايىسىپ قالادى.
كوك سوققاندا، ءبىزدىڭ نايزالارىمىز اسىرەسە مايىسقاق كەلە مە دەپ سەسكەنەمىن. نەلىكتەن؟
زاڭنىڭ نايزاسى مايىسقاق مەملەكەتتىڭ ىرگەتاسى بەكەم بولا قويار ما ەكەن.
ورمەكشىنىڭ تورىنا تۇسسە — شىبىن-شىركەي عانا تۇسەدى. ال ارا، سونا دەگەندەر ول توردى ەلەڭ قىلماي بۇزىپ كەتە بەرەدى.
سور بولعاندا، ءبىزدىڭ زاڭنىڭ تورىنان شىبىندار دا شىعىپ كەتە بەرەدى. نەگە دەيسىڭ عوي. ەلدە مال ۇرلاۋ اسقىنىپ كەتتى. ءبىر اۋىلدا قورادان ون شاقتى قويدى جىمقىرعان ۇرى الگى قورانىڭ قاقپاسىنا: «راحمەت، قويلارىڭ سەمىز ەكەن»، — دەپ بادىرايتىپ جازىپ كەتكەن. تاعى ءبىر اۋىلدا كورىپكەل بار ەكەن. مالى ۇرلانعاندار سوعان بارىپ بال اشتىرادى. كورىپكەلدىڭ ايتقانى ءدال كەلەدى. ءبىر كۇنى سول اۋليەنىڭ ءوز قويلارىن، سيىرىن توناعان قاراقشىلار قاقپاعا: «كورىپكەل بولساڭ — تاۋىپ كور!» — دەگەن تاڭبا قالدىرعان.
جابىرلەنۋشىلەر نەگە بالگەرگە بارادى؟ نەگە ميليسياعا بارمايدى؟ بارا-بارا زارەزاپ بولعان. «ىزدەستىرىپ جاتىرمىز»، — دەپ ايعا، جىلعا سوزىپ، اۋرە-سارساڭعا سالادى. وسىدان كەيىن سول ميليسياڭىزدىڭ ەزى ۇرىلارمەن سىبايلاس ەمەس پە ەكەن دەگەن كۇدىك تۋادى.
زاڭدى قاراپايىم قاتارداعى ادامداردىڭ بۇزعانى — سور. ال ۇكىمەت باسشىلارىنىڭ بۇزعانى — تاجال.
1994 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا رەسەيدىڭ باسىنان باقايىنا دەيىن قارۋلانعان اسكەرى گروزنىيعا باسىپ كىردى. استانانىڭ استان-كەستەنى شىقتى. چەچەن قالالارىن، اۋىلدارىن اۆيابومبا مەن راكەتالار جەرمەن-جەكسەن ەتتى. ءجۇز-مىڭداعان ادام قىرىلدى.
مۇنداي سورماڭداي سوعىس تاباندا توقتاتىلسىن دەپ دەپۋتاتتار: سالمان گەرويەۆ، جاسارال قۋانىشالين جانە مەن پارلامەنت ماجىلىسىندە قايتا-قايتا داۋىس كوتەردىك. پارلامەنت رەسەي دۋماسىنا ۇندەۋ قابىلداماي، ءلام دەمەي ءۇنسىز قالدى. سول سوعىس رەسەيدىڭ ابىرويىن ايرانداي توكتى.
ال ەندى چەچەن رەسپۋبليكاسى ءوزىنىڭ شاريعات زاڭى بويىنشا جازىقسىز جانداردى ولتىرگەن قانىشەر قاراقشىلاردى ءدۇيىم جۇرت الدىندا جازالاپ ەدى. رەسەي باسشىلارى، تەلەراديوسى، گازەتتەرى: «بۇل جابايىلىق، ورتاعاسىرلىق زاڭسىزدىق!» — دەپ شۋلادى-اي كەلىپ.
سول بەيباق شۋلاعان شيەبورىلەر چەچەن قالالارى مەن اۋىلدارى وتقا ورانىپ، تۇتاس حالىق شىبىنداي قىرىلىپ جاتقاندا قايدا قالدى؟ زاڭدى نەگە ەسكە المادى؟
ادىلەتتى زاڭدى ارسىز بۇزعانداردىڭ ءبارىنىڭ اقىرى ءاردايىم وسىلاي ابىرويسىز اياقتالادى.
قاجىگەلدين جانە ونىڭ سىبايلاستارى اسىپ-توگىلدى. زاڭ سول توگىندىنىڭ استىندا قالدى. اسقىنعانى ەمەس پە — «كاراۆان» اتتى گازەتتىڭ بەتىن بەرمەي تايراڭدادى-اي دەيسىڭ. ال قاجىگەلديننىڭ باسىنا قارا بۇلت ۇيىرىلە باستاپ ەدى، «كاراۆان» جىم بولدى.
نەگە، كامال؟ ارجاعىندا نە جاتىر؟
اپىر-اي، كامال-اي، كەڭبىز عوي. ولشەۋسىز كەڭبىز، قازاققا دەگەندە جۇرەگىنە مۇز قاتىپ قالعان «كاراۆان» بۇكىل الەم مۇحتار اۋەزوۆتىڭ 100 جىلدىعى دەپ دۇنيە ءدۇبىر قاعىپ جاتقاندا، بۇكىل گازەت-جۋرنالدار، راديو، تەلەديدار قۋانىشقا كەنەلىپ جاتقاندا، جالعىز «كاراۆان» سەلت ەتپەدى عوي، قاسقا! ءبىر اۋىز جىلى لەبىز ايتپادى-اۋ.
وبالى نە كەرەك، تانكايەۆا دەگەن ءتىلشىنىڭ 45 جولدىق ماقالاسىن جاريالادى (26. 09. 97 ج.). ونىڭ وزىندە الگى اۆتور سول مۇحتار اۋەزوۆ كوشەسىندە تۇرادى ەكەن، ەكسكاۆاتورلار گۇرىلدەپ، سارى كەۋدەشە كيگەن ءجۇمىسشىلار شۋلاپ، «كاراۆان» ءجۋرناليسىنىڭ مازاسىن الىپتى. سويتسە، مەيرام بولادى ەكەن. «كاراۆانشى» قارىنداس سونى جازىپتى.
قۋانىشىڭا ورتاقتاسپاسا، قاسىرەتىڭدى بولىسپەسە — قازاقستاندا تۇرىپ، سونىڭ سۋىن ءىشىپ، ءدامىن تاتىپ وتىرىپ، مۇنشا مىسىق تىلەۋ بولۋ شىن اتا جاۋدىڭ دا ءداتى بارمايتىن سۇمدىق قوي.
ال قاجىگەلدين مىرزا وسى گازەتتىڭ ەركەتايى بولىپ الىپ ەدى. ونىڭ حالىققا قانداي جاناشىر ەكەنىن وسىدان-اق بىلە بەرىڭىز. «دوسىڭ كىم؟ سونى ايت. سوندا مەن سەنىڭ كىم ەكەنىڭدى ايتامىن».
كامال! وسى ايتىلعان قۇبىجىق قۇبىلىستار جيىلەي بەرگەن سايىن ءبىزدىڭ ازاماتتارىمىزدىڭ بۇل قىلىقتارعا قۇلاق-كوزى ابدەن ۇيرەنىپ، ەتى ءولىپ، بالەندەي ءمان بەرمەيتىن سياقتى. مۇنىڭ اتى — جەتى قۇرت. بىلدىرمەي سورلاتادى. ادام ءۇش كۇننەن كەيىن توزاققا دا ۇيرەنىپ، بىر-بىرىنە وت شاشىپ وينايدى دەيدى. وت شاشىپ ويناعاننىڭ اقىرى نە بولادى؟
اڭگىمەنىڭ تاقىرىبى، ارى ايت، بەرى ايت زاڭعا بايلانىستى بولعاننان كەيىن اسكەر زاڭدىلىعىنا قاتىستى بىرەر ءسوز قوزعايىن.
جاقىندا ەلتە باردىم. جايماشۋاق كۇن ەدى. كەنەت كۇن كۇركىرەپ، جاي تۇسكەندەي بولدى. مەنىڭ قورعانباي دەگەن نەمەرە اعامنىڭ كەنجە ۋلى احمەتجان مامىتوۆ كوكتەمدە اسكەرگە الىندى. الماتى ماڭىندا بورىشىن ادال اتقارىپ جۇرگەن سول بوزىم بالانى جابايى جاشىككە سالىپ، شەگەلەپ، سۇيەگىن سۇيرەتىپ، تۋعان ۇيىنە الىپ كەلدى. الماتىدان ىلەسكەن شەكارا اسكەرىنىڭ ءبىر كىشىگىرىم وفيسەرى عانا. ول نە بولعانىن، قالاي بولعانىن ءتۇسىندىرىپ ايتا دا المادى. ال جۋالىنىڭ اسكەري كوميسسارى كەلمەي دە قويدى. ورىنباسارى كەلدى. باسى سالبىراپ ول دا ەشتەڭە ايتا المادى.
وي، قۇداي باسقا سالماسىن، سوندا انا بايعۇستىڭ زارلاعانى-اي، اسكەر باسشىلارىن قارعاعانى-اي. مەنىڭ جەتپىستەن اسقان اعامنىڭ ەڭىرەپ-ەڭىرەپ جىلاعانى-اي. ورحا، نوحا دەگەن ەكى بىردەي اعاسى ۇلى وتان سوعىسىندا شەيىت بولىپ، ورىس جەرىندە قالىپ ەدى. ەندى مىناۋ نە سۇمدىق؟! سوعىس جوق قوي!
تىم قۇرىسا ەكسپەرتيزا قاعازى دا جوق. اسكەري پروكۋراتۋرا دەگەن بار. ول نە بىتىرەدى؟ اسكەر بولىمشەسىنەن كومانديرىنەن ءبىر اۋىز كوڭىل ايتۋى دا جوق.
بەيبىت زاماندا اسكەردە ءجۇرىپ، كەنەتتەن زورلىقپەن ءولىپ كەتكەن جالعىز احمەتجان قورعانباي ۇلى مامىتوۆ قانا ەمەس قوي.
اسكەردەن ءتارتىپ كەتكەن سوڭ، باسقا جۇرتقا نە جورىق؟! تۇيەنى جەل شايقاسا، ەشكىنى كوكتەن ىزدە! اسكەرگە مىلتىقتان بۇرىن، ءتارتىپ، يمان ۇيرەتۋ كەرەك قوي. ال تاربيەشى كومانديرلەردىڭ ءتۇرى كوبىنەسە ماسكۇنەمدەرگە ۇقساپ تۇرادى. ادال، ءبىلىمدى وفيسەرلەر بار توي. ءبىراق ءبارى ەمەس. اسكەردە ءتارتىپ ورناتۋ ءۇشىن الدىمەن كومانديرلەر قۇرامىن تاربيەلەۋ كەرەك.
اسكەردە پاراقورلىق جوق دەپ سەنىممەن ايتا الار كۇن قايدا. تارتىپسىزدىكتىڭ ءبىر ۇشى وسى بالەدە جاتقان جوق پا ەكەن...
جەمقورلىق پەن پاراقورلىقتىڭ باتپان قۇيرىعى — شەتەلدەردەن الىنىپ جاتقان نەسيە جانە ۇكىمەتتەن نەسيەنى ميلليونداپ الىپ، ءبىر تەڭگە دە قايتارماي وتىرعان الپاۋىتتار. ەكەۋىنە دە ۇكىمەتتىڭ تىكەلەي قاتىسى بار. ۇكىمەت الگى الپاۋىتتارعا نەسيەنى وندى-سولدى اياماي بەرگەندە — اتىمتاي جومارت. ال قارىزدى قايتار دەۋگە كەلگەندە دارمەنسىز. نeگe؟
كامال! سەن قالاي ويلايسىڭ، نەگە؟ قارىزدى قايتار دەپ ايتۋعا كەلگەندە قاجىگەلديندەر نەگە كۇمىلجي بەرەدى؟ قاعازعا قول قويعان سول توي. مىنە، باتپان قۇيرىقتىڭ جاتقان جەرى.
التىن ساۋىتقا ورانعان قىلمىستى زاڭ نايزاسى ءدال جۇرەكتەن تۇيرەيتىن شاق وسى. بۇل جەردە مايىسقاق نايزانى لاقتىرىپ تاستاعان جون.
مايىسقاق نايزا بولماسا، شۋموۆ قايدا؟ مالاحوۆ قايدا؟ پاچين قايدا؟ سماعۇلوۆ قايدا؟ زاڭ قورعاۋشىلار دارمەنسىز دەگەنگە كىم سەنەدى. ءبىراق پارمەندى كۇرەس جوق.
كامال! ءبىز حات ارقىلى جازىپ جاتقان ءزارۋ ماسەلەلەر ءىزسىز-تۇزسىز كەتپەس دەگەن ءۇمىت وتى جىلتىلدايدى. بۇيىرسا، شەتەلدىك اراق-شاراپ توپان سۋى سايابىرلايتىن بولار. سالىقتى سالماقتىراق سالىپ، كەدەن قىراتى بولسا، بۇل دەرتتەن قۇلان-تازا ارىلماساق تا، ازداپ تىنىس الارمىز. وتاندىق اراق تا جەتىپ-ارتىلادى. بيۋدجەتتىڭ ءبىر ءبۇيىرى سودان تومپايار. ءبىراق اراق ءوندىرىسى ءقازىر كىمدەردىڭ قولىندا؟ ولار تابىسىن جاسىرىپ، سالىقتان قاشىپ جۇرگەن جوق پا؟ ماسەلە وسىندا.
بيۋدجەت دەمەكشى، جاقىندا پارلامەنتتىڭ ءماجىلىس پالاتاسى قارجى كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى قاراتاي تۇرىسوۆ ايتقانداي، مەملەكەت قازىناسىنىڭ تەسىك ءتۇبى بىتەلمەسە، ۇرلىق-قارلىق توقتاماسا، زامان تۇزەلمەيدى.
قىتايعا يەك ارتتىق. ەكونوميكالىق ساياسات ءۇشىن كەرەك — ماڭعىستاۋدىڭ، اقتوبەنىڭ باي مۇنايى ەندى شىعىسقا قاراي جول تارتپاق. سونشالىقتى الىپ قۇرىلىسقا جۇڭگو ءوز جۇمىسشىلارىن قاپتاتىپ جىبەرىپ، ءوز ادامدارىمىز جۇمىسسىز جۇرە بەرسە — سول قايعى. اقىرى — ازاپ. بۇل جاعداي كەلىسىمشارتتا كورسەتىلگەن بە، جوق پا — بىزگە بەيمالىم. ايتەۋىر، ادالىنان بولسىن.
ءبىزدىڭ ەلدەن جۇڭگو ازاماتى وپ-وڭاي ءۇي-جاي الادى. ال قىتايدان كەلگەن قازاق نە ازاماتتىق الا الماي، نە ءۇي الا الماي ساندالىپ قالادى.
كامال! وسىدان ءبىر جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن ايقايلاپ: «ساتىلماعان نە قالدى؟» — دەپ جازدىق. سودان بەرى دە تالاي-تالاي تاۋداي-تاۋداي ءوندىرىس، ونەركاسىپ ورىندارى ساتىلىپ كەتتى. سوڭعى حاتىندا سەن: «پرەزيدەنت «ەندى باسىبايلى ساتۋدى توقتاتامىز»، — دەپ ايتتى دەيسىڭ.
ەشتەن كەش جاقسى. «وتپەلى كەزەڭ وكىندىرمەسىن»، — دەيسىڭ. وكىندىردى. ءالى دە وكىندىرە بەرسە، وكىنىش ءتۇبى ورتكە اينالادى. وكىنىش — اشۋ-ىزانىڭ العىشارتى. تەڭىزدە داۋىل تۇرسا، كەمەگە وتىرماس بولار. اشۋعا باسۋ بولسىن. ول ءۇشىن جەمقورلارعا، پاراقورلارعا، ۇرىلارعا قارسى قاھارلى كۇرەستى پرەزيدەنتتەن باستاپ، ءاربىر ادال نيەتتى ازامات اياۋسىز جۇرگىزۋى كەرەك.
قازاقستان تاۋەلسىزدىگى سوندا ساقتالادى. قازاقستان سوندا وركەن جايادى. ال قازىرگىدەي جەمقورلىق، پاراقورلىق، ۇرلىق-قارلىق جايلاعان ەلدىڭ بولاشاعى بۇلىڭعىر. ول ەلدىڭ، مەملەكەتتىڭ جارقىن بەتىنە تۇسكەن تانبا. ونداي ەلدەن باسقالار سەسكەنە باستايدى. حالىقتا شاراسىزدىق پسيحولوگياسى پايدا بولادى. مۇنىڭ ەڭ جامانى — جاس تولقىن وسى دەرتپەن ۋلانادى، يمانسىز بولادى. ال ۇلكەن ءۇمىت جاس بۋىندا ەمەس پە؟
جاستار، بالاۋسا ۇرپاق ۋلانسا، وندا مىنا ءبىز ارام قاتىپ قالامىز. كارى تۇيە بوتاسىنىڭ سوڭىندا جۇرەدى. ال ەكەۋمىز كايتا جاسارىپ كەلە جاتقان جوقپىز توي.
سەنىڭشە قالاي؟
ساۋ بول، كامال!
شەرحان مۇرتازا
1-قازان، 1997 جىل
You Might Also Like
