وتپەلى كەزەڭ وكىندىرمەسىن
شەرحانعا حات
ءقادىرلى شەرحان! سەنىڭ ادەتتەگىدەي ءنارلى ويمەن سۋارىلىپ، ءارلى سوزبەن ورنەكتەلگەن كەزەكتى حاتىڭدى ۇلكەن ىقىلاسپەن وقىپ شىقتىم. بۇرىنعى حاتتارىنداعىداي بۇل جولى دا ەلدىڭ بۇگىنگى قورداي اسۋى سەكىلدى قيىن اسۋداعى كۇردەلى جاعدايى، حالىقتىڭ وتكەنگە وكىنىشپەن، بولاشاققا ۇمىتپەن قاراپ وتىرعان ءحالى اڭگىمە بولعان. سەن حاتتى تۋرا اكىمدەرگە قاراي بۇرعانىڭ ءدوپ تۇسكەن. ءقازىر ءبىز ماكروەكونوميكاداعى رەفورمانى نەگىزىنەن اياقتاپ، ينفلياسيانى قانداي امالمەن بولسا دا تۇنشىقتىرۋ، ءوندىرىستىڭ ورلەۋىنە جەتپەسەك تە، قۇلديلاۋىن توقتاتۋ، تەڭگەنىڭ قۇنىن ءبىر دەڭگەيدە ۇستاپ تۇرۋ قامىمەن بولدىق. قازىرگىدەي قيىندىقتارى مول، قينالار كەزەڭ ءالى دە 3-5 جىلعا سوزىلادى. 2005 جىلدان ءارى قاراي جاعداي تۇزەتىلىپ، جەڭىلدىك بولۋعا ءتيىس.
ءبىز ەندى ميكروەكونوميكالىق رەفورماعا بەت بۇرامىز، بار كۇشتى سوعان سالامىز. بۇرىن بار سالماق ورتالىققا، رەسپۋبليكالىق مەكەمەلەرگە تۇسكەن بولسا، ەندىگى سالماق تىكەلەي جەرگىلىكتى ورىندارعا، اكىمدەرگە اۋىسادى. ولار بۇرىن رەفورما جۇرگىزگەندە ايتقاندى ورىنداپ كەلگەن. ەندىگى جەردە بارىنە تىكەلەي وزدەرى جاۋاپ بەرەدى، ۇسىناتىن دا، ورىندايتىن دا وزدەرى، جوعارى ورىندارعا سىلتەپ سالا المايدى.
دەمەك، ەندىگى ءىستىڭ تاعدىرى دا، حالىقتىڭ ءحالى دە سول جەرگىلىكتى اكىمدەردىڭ قولىندا.
مەن جاقىندا قىزىلوردا وبلىسىنىڭ جاڭاقورعان اۋدانىندا بولىپ قايتتىم. مۇندا دا سول سەن جازعانداي مالدىڭ ءبارىن ايىرباستاپ، جۇمساپ بىتىرگەن. ەندىگى ءۇمىت ارتاتىندارى — جەردىڭ ءونىمى، كۇرىش. بيىل ءونىم جامان ەمەس. بار كۇشتى بىرىكتىرىپ جيناپ الۋ كەرەك. قولىندا بار تەحنيكانى جۇمىلدىرادى، ەگىندى بىرىگىپ جينايدى. قارىزدارىن وتەگەن سوڭ بىردەڭە قالسا، جەرىنە، ەڭبەگىنە قاراي ءونىم، تولەم الادى. ەڭ باستىسى ادامداردىڭ پسيحولوگياسى وزگەرگەن. بۇرىنعىداي بىرەۋدى كىنالاپ، باسقادان جاردەم كۇتكەننەن ەشتەڭە شىقپايتىنىن تۇسىنگەن. ەندى وزدەرىنە عانا سەنۋى كەرەك ەكەنى كەتپەننىڭ سابىنداي ماڭدايعا تيگەن. جۇمىس ىستەسە بىردەڭە بولادى، ىستەمەسە — جوق. ءبىراق سونىڭ جولىندا قيىندىق كوپ: بالىق ءجۇزۋ ءۇشىن سۋ كەرەك، قۇس ۇشۋ ءۇشىن اۋە كەرەك. شارۋاعا ءالى سونداي جاعداي جەتپەي جاتىر.
شەرحان، مەنى جاقىندا پرەزيدەنت نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى قابىلداپ، جۋرناليستەر جاعدايى، شىعارماشىلىق وداقتىڭ ءحالى، بولاشاعى جونىندە، ەلدەگى ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك احۋال جايىندا اڭگىمە بولدى. رەفورما جايلى اڭگىمە قوزعالعاندا نۇرەكەڭ: «بۇل ماسەلەنى سىزدەر، شەرحان ەكەۋلەرىڭىز جازىپ جاتىرسىزدار عوي»، — دەپ ءبىزدىڭ حات الىسىپ جاتقانىمىزدى بىلەتىنىن بايقاتتى. ءبىزدىڭ وي-پىكىرلەرىمىزگە ايتا قالارلىق قارسىلىقتارى جوق ەكەنىن بايقادىم.
مەن اۋىلدا بولعانىمدا جۇرت ءبىزدىڭ حاتتارىمىزدى زەر سالىپ، زەيىن قويىپ وقيتىندىقتارىن ءبىلدىم. بۇل حاتتار جەكە باستىڭ قامى ەمەس، ەلدىڭ ويىندا، حالىقتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن ماسەلەلەردى قوزعاپ وتىر، — دەيدى ولار.
وسىعان وراي ءبىر ايتاتىن جايت — ونى سەن دە جامبىلدا جۇرگەندە ەستىدىم دەدىڭ: «وسى سىزدەردىڭ حاتتارىڭىزدا تالاي ماسەلەلەر قوزعالىپ جاتادى، سولاردان شىعىپ جاتقان قورىتىندى، ناقتىلى ناتيجەلەر بار ما؟» — دەپ سۇراق قويىپ جاتادى. وتان جاۋاپ بەرۋ وڭاي ەمەس. ءباسپاسوزدىڭ، ءجۋرناليستىڭ ماقساتى — قوعامدىق ماڭىزى بار ماسەلەلەردى قوزعاۋ، كوتەرۋ، ەل نازارىن سوعان اۋدارۋ، ال سودان ناقتىلى قانداي ىستەر، ناتيجەلەر شىعاتىنى سول ءىس باسىندا وتىرعان ادامداردىڭ وي-ورىسىنە، قابىلەت-قيمىلىنا بايلانىستى.
ءبىز سوڭعى تورت جىلدا شەتەلدىك قالتالىلاردان 4 ميلليارد دوللار قارجى الدىق دەپ قۋانامىز. ءجاي اقىلعا سالعاندا ءوزىمىز ءوندىرىپ، كوزىن تاۋىپ ساتساق (الەمدىك رىنوكقا باسقانى ىعىستىرىپ كىرۋ دە وڭاي ەمەس)، سول ساتىلعان مۇنايدان ميلليارد، مىستان ميلليارد، التىن مەن ۋراننان حروم مەن رۋدادان، پروكات پەن بولاتتان ميللياردتاعان — بارلىعى سول 4 ميلليارد دوللاردى ءوزىمىز الىپ، ءوز قالتامىزعا سالماس پا ەدىك دەپ ويلايسىڭ. ءقازىر سول باعالى قازىنانى بوتەن ادامدار كىمگە، قانشاعا ساتادى، ونى ءبىز بىلمەيمىز. وسىنى جاقىندا پرەزيدەنت اشىنىپ ايتتى توي. ەندى باسىبايلى ساتۋدى توقتاتامىز دەدى. ءبىز دە وسىنى جازعان ەدىك قوي.
ءبىز، شەرحان، حاتتارىمىزدا اۋىلداعى جەكەشەلەندىرۋدىڭ قاتەلىكتەرى مەن قيىندىقتارىن، اۋىل حال-احۋالىنىڭ اۋىرلاعانىن جازعان ەدىك. كورگەنىمىزدى ايتىپ قويماي، بولارىن دا ايتقانبىز. ءقازىر تاراعان شارۋاشىلىقتار تىرشىلىك ەتۋ ءۇشىن كووپەراتيۆ، بىرلەستىكتەرگە ۇيىمداسىپ، كۇش جيناۋ قاجەتتىگىن ءتۇسىنىپ، سوعان كىرىسىپ جاتىر. ەندى ءومىر ءوز ىرقىمەن سولاي جوندەپ، جولىن تاۋىپ جاتىر. شىنىندا دا، مىڭداعان گەكتار بوپ تۇتاسىپ جاتقان بيداي دالاسىن قالاي قۇراق كورپە سەكىلدى بولەسىن؟
سونداي-اق اسا ءىرى دە پايدالى كاسىپورىنداردى شەتەلدىكتەرگە باسىبايلى بەرىپ قويۋدىڭ الماعايىپ ەكەنىن دە، ولاردىڭ ءقازىر قوسىپ وتىرعان قارجىسىنان ەرتەڭ تۇسىرەتىن تابىسى الدەنەشە رەت كوپ بولىپ شىعاتىنىن دا جازعانبىز. ەڭ جامانى — ءبىزدىڭ ولارعا باقىلاۋ جاساپ، ىقپال كورسەتۋگە دە حاقىمىز جوق ەكەن. ءسويتىپ، ءبىز كەزىندە الماتى اۋەجايىن نەمىستىڭ «ليۋفتگانزا» فيرماسىنا باسقارۋعا بەرگەندە سول اۋەجاي جۇمىسكەرلەرىنەن باستاپ بۇكىل قوعامدىق پىكىر كۇدىك-كۇمان شىعارىپ قارسى تۇرعان. سوندا شەتەل فيرماسى اۋەجايدى كايتا جاساقتاپ، جاڭا تەحنيكامەن قايتا جابدىقتاۋعا 46 ميلليون دوللار جانە ميلليون نەمىس ماركاسىن جۇمسايمىز دەگەن. ۋادە بەرگەن. ءبارىن سەندىرگەن. ول قۇجات -شارتتى پرەمەر-مينيستر ءوزى قولداپ شىققان.
شەتەلدىك يەلەر جۇمىسشىلاردىڭ ايلىعىن ۋاقتىلى بەرىپ تۋرامىز، جولاۋشىلارعا جاقسى جاي جاسايمىز دەگەن. ونىڭ ءبىرىن دە ىستەمەگەن. وسى ۋاقىتقا دەيىنگى شىعىنداردى اۋەجاي بۇرىن ءوزى جيناعان، ءوزى تاپقان اقشامەن وتەپ كەلگەن. ءسويتىپ، شەتەل فيرماسى 400 مىڭ دوللار قارىز بوپ شىققان.
شەتەل فيرماسىنىڭ جۇرت الدىندا ۇياتقا قالىپ وتىرعانى بۇل ءبىرىنشى ەمەس ەكەن.
ەندى ماسەلە شەگىنە جەتىپ، سوتقا دەيىن بارعان. ىشىندە شەتەلدىكتەرگە بەرىلگەن قارمەتكومبينات، سوكولوۆ-سارىباي كەنىشى، قۇمكول مۇناي ورنى، بارلىعى —17 كاسىپورىن 1،5 ميلليارد تەڭگەنىڭ سالىعى مەن كەدەن اقىسىن تولەمەگەن. سول شەتەلدىك قوجايىندار الماتىدا تۇرعىن ءۇي شىعىندارىن تاعى دا كوتەرەمىز دەپ وتىر. جىلۋ مەن ىستىق سۋ 2،2 ەسە، ەلەكتر جارىعى كەمىندە 16 پايىزعا كوبەيمەك، ال 1998 جىلى ول تاعى دا 34 پايىز ەسپەكشى. سوندا ونىڭ قۇنى شىعىنداپ كەتپەي مە؟ بيىلدىڭ وزىندە عانا جىلى سۋ، جارىق باعاسى 22،6 پايىزعا ءوسىپ شىقتى. ال وسى جارتى جىلدا ايلىق مولشەرى 2 پايىز تانا وسكەن. ايىرما — 10 ەسە. بۋتان ۇكىمەت كونىپ وتىر.
ويتكەنى مەملەكەتتىڭ قاۋقارى ازايىپ بارادى. قولىندا قۇرالى — قارۋى قالماعان سوڭ كۇشتەن ايىرىلدى. رىنوك دەگەن مەملەكەتتىڭ باسقارۋىن عانا ەمەس، ارالاسۋىن دا قاجەت ەتپەيدى. جەكەمەنشىك قوعامدىق مەنشىككە قاراما-قارسى، ولاردىڭ بىرەۋى كۇشەيگەن سايىن، ەكىنشىسى السىرەي بەرۋگە ءتيىستى دەيدى.
ءقازىر مەملەكەت قاراۋىندا ونەركاسىپ كۇشىنىڭ 25 پايىزى عانا قالىپتى. سوعان قاراي الاتىن ءونىمنىڭ دە كولەمى كۇرت ازايىپ بارا جاتىر. تىم اسىعىپ كەتكەن جوقپىز با؟ مەملەكەتتى ناقتى ىستەن ەرتە ىعىستىرىپ جاتىرسىڭدار دەيدى شەتەلدىك بىلەتىندەر.
حالىقتىڭ حال-احۋالىن نىعايتىپ الماي، الەۋمەتتىك سالانىڭ ءبارىن مەملەكەت موينىنان الىپ، حالىقتىڭ ءوز يىعىنا ارتا سالۋ اسا الماعايىپ قۇبىلىس. ەكونوميستەردىڭ ەسەبى بويىنشا، ءقازىر بىزدە تۇرعىن ۇي-كوممۋنالدىق شىعىنداردىڭ ءبارىن ادامداردىڭ وزدەرى تۇگەلدەي تولەۋى ءۇشىن ولاردىڭ ورتاشا تابىسى (ايلىق قانا ەمەس) قازىرگىدەن كەمىندە ءتورت ەسە كوپ بولۋى كەرەك.
ءبىز، شەرحان دوس، بۇرىنعى حاتتارىمىزدا دا سوناۋ 1992—1994 جىلدارى ۇكىمەتتىڭ رۇقساتىمەن، ۇكىمەتتىڭ كەپىلدىگىمەن مىڭداعان، ميلليونداعان شەتەلدىك التىن اقشامەن نەسيە العاندار تۋرالى جازعانبىز. ولار مىڭداعان دوللار تۇراتىن ينوماركالار ءمىنىپ، مىڭداعان دوللارعا تۇسەتىن ساراي-ۇيلەر سالىپ العان. بەتتەرى شىمىرىكپەستەن، اكەسىنەن قالعانداي وندى-سولدى جۇمساعان. ەندى ۇكىمەت كەپىلدىك بەرگەن سوڭ نەسيەلەردى ۇكىمەت قايتارۋعا كەلەر جىلعى بيۋدجەتتەن 42 ميلليارد تەڭگە (450 ميلليون دوللار) قارجى بەرىلمەكشى. ال بايعۇس زەينەتكەرلەردىڭ ءقازىر الا الماي جۇرگەن اقشاسى دا تۋرا وسىنشا ەكەن. سول جوعالعان قارىز ءالى دە بىرنەشە جىلعا سوزىلادى. ولاردى تۇگەل قايتارۋ ءتىپتى مۇمكىن ەمەس دەيدى ۇكىمەت.
دەمەك مىنا «جاڭا كوزقاراستىڭ» سايرانداپ، تايراڭداپ تۇرمىس قۇرۋىنا سەنى مەن ءبىز ءوز قالتامىزدان اقشا بەرىپ وتىرمىز. ول نە ءۇشىن، شەرحان-اۋ؟ سول ەركەتوتايلار قانداي قىزمەت-قىلىعىمەن سونشاما باي تۇرمىسقا نە بولىپ وتىر؟ الىپ بارا جاتقان بىلىمدەرى، اتقارىپ تاستاعان ىستەرى بولسايشى!
«كەرۋەن كەرى بۇرىلعاندا اقساق تۇيە العا تۇسەدى» دەگەن ناقىل بار. قازىرگى ساۋدا جاساپ، بىرىن-بىرىنە ءتۇيىستىرىپ، سوعىستىرىپ جۇرگەن پىسىقتاردىڭ ءبىرازى كەزىندە جۇمىستا كوزگە تۇسپەستەن، وقۋدى شالا ۇلگەرگەندەر. مۇمكىن، ولاردىڭ ىنتامەن وقىعىسى، بەرىلىپ جۇمىس ىستەگىسى كەلمەگەن دە شىتار. سول ۋاقىتشا كۇن كەشىپ، وسى ءوزىنىڭ ءساتىن كۇتىپ جۇرگەن بولار. ونداي دا بولادى. ءبىراق بىرەۋدى الداپ، بىرەۋدەن ۇرلاپ (بۇرىن مەملەكەتتى الداپ، ۇرلايتىن) تاپقان ولجانىڭ قايىرى بولمايدى. سەن جازعانداي بۇل دۇنيەدە الداسا دا، و دۇنيەدە قۇلىق جۇرمەيدى.
جەكەمەنشىك ءبارىن جوندەيدى، جارىلقايدى دەپ وڭەشىمىزدى جىرتقاندا، ولار ءوزارا باسەكەگە تۇسەدى، سوسىن بىر-بىرىمەن تالاسىپ ءونىمدى كوبەيتەدى، ءسويتىپ بارىپ باتاسىن تومەندەتۋمەن بولادى. سودان حالىق جارىلقانادى دەيتىن. ال ءبىزدىڭ باسەكەمىز بىر-بىرىمەن تالاسىپ ەمەس، ءوزارا اۋىز جالاسىپ، باعانى بىرىگىپ ءوسىرىپ، بىرگە ۇستاپ تۇراتىن ەرەكشە قۇبىلىس بوپ شىقتى.
ءقازىر قانت شىعاراتىن تورت كومپانيا قازاقستانداعى قانت ءوندىرىسىن جاۋلاپ، ءوزارا ءبولىپ الىپ، باتاسىن كوتەرىپ اكەتتى. قانتتىڭ كيلاسى 71-75، دەمەك تونناسى 71-75 مىڭ تەڭگە، ياعني الەمدىك باتادان ءۇش ەسە ارتىق. بەنزين دە بىزدە ەكى ەسە قىمبات.
تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ قابىرعاسى مىقتى بولۋى ءۇشىن قازاق مەملەكەتتىلىگىنىڭ سوناۋ عاسىرلارعا كەتەتىن تامىر-تاريحىن، ىرگە-تاسىن قاستەرلەۋىمىز، نىعايتۋىمىز قاجەت دەي كەلىپ، پرەزيدەنت اڭگىمەسىندە قازاق تاريحىنىڭ ءبىراز بەتتەرىن اقتارىپ شىقتى. ءابىلقايىر حاننىڭ تاريحتاعى ورنىن ءادىل ايقىنداۋ، اڭىراقاي شايقاسىنىن قازاق تاعدىرىنداعى ورنى، ءۇش ءجۇز بيلەرى ورداباسىدا باس قوسىپ جوڭعارلارعا قارسى جورىققا شىتۋ تۋرالى ءسوز بايلاۋى، ۇلىتاۋدا تاۋكە حاندى سايلاردا ءۇش ءجۇزدىڭ باس قوسۋى جونىندە ايتتى. مەن 1993 جىلى ۇلىتاۋ باۋرايىندا قازاق حالقىنىڭ تۇتاستىعىن پاش ەتەتىن ەسكەرتكىش ورناتىلار جەرگە بەلگى تاس قويىلعانىن، سول جەردە ءوزى دە بولعانىن ەسىنە سالدىم. ونداي قاسيەتتى جەرلەردى ەستەن شىعارمايمىز (ۇلىتاۋ اۋدانىنىڭ اتى ساقتالعانى مەرەي بولدى)، ءقازىر جوشى حاننىڭ كەسەنەسىن جاڭارتىپ-جاڭعىرتىپ جاتىرمىز دەدى ەلباسى. ۇلىتاۋ توڭىرەگىندە تاريحي ورىندار كوپ. وسىدان بەس جىل بۇرىن، ەكەۋمىز، شەرحان، جۇبايلارىمىزبەن بىرگە بارىپ، ەدىگە تاۋىنا تاعزىم ەتكەن ەدىك قوي. اقساق تەمىر توقتامىسقا قارسى قايىسقان قولمەن بارا جاتقاندا ايالداعان اقشوقى باسىنا وسيەت جازىپ قالدىرعان قارا-قوڭىر تاستى دا كورگەنبىز.
جوشى مازارى دەگەننەن شىعادى، موڭعول جەرىندە جاقىندا سىزدەر بىزگە كۇلتەگىن مەن تونىكوك جازۋ ەسكەرتكىشتەرىنىڭ كوشىرمەسىن بەرىڭىزدەر، ال ءبىز جوشىنىڭ كەسەنەسىن جاڭارتامىز دەگەن ۋادەلەستىك بولدى.
ەل بولىپ ەس جيعانىمىزدىڭ بەلگىسى سول — سىرت جەردە جاتقان رۋحاني ەسكەرتكىش-مۇرالارىمىزدى جيناي باستاعانىمىز.
سەن حاتىندا انا تىلىندە جاڭاشا باسىلعان «الىپپە»، «انا ءتىلى» جانە باسقا دا وقۋلىقتاردىڭ تۇساۋكەسەرىن قۋانىشپەن جازدىڭ. ريزالىقپەن ايتار ءىس بولعان. ولاردى الەمدىك دەڭگەيدە سونشاما سۇيكىمدى ەتىپ باسىپ شىعارعان «اتامۇرا» كورپوراسياسى مەن ونىڭ يەسى، قازاققا جانى اشيتىن، جانى اۋىراتىن مۇحتار قۇل-مۇحاممەد جونىندە ايتقانىڭ وتە ورىندى.
مەن دە سولاي ويلايمىن. راسىندا قازىرگى ەن سۇبەلى، ەڭ قاستەرلى كىتاپتاردىڭ كوبى وسى باسپادان شىتىپ جاتىر.
ءقازىر جاپپاي ساتىلىپ، كەيدە تەگىن بەرىلىپ جاتقان مەكەن-جايلار مەن قارىز-قارجى وسىنداي ازاماتتىڭ قولىنا تيسە توي، قانشاما يگى ىستەر جاسالار ەدى!
ءسوز سوڭىندا بيىلعى ءىرى وقيعا — مۇحتار اۋەزوۆتىڭ 100 جىلدىعى تۋراسىندا ءبىر اۋىز ءسوز ايتايىن. بۇرىنعى تويلارعا قاراعاندا، بۇل جولى سىرت داڭعازا باسەڭسىپ، ىشكى مازمۇن-ماعىناعا كوپ زەر سالىندى. مۇحاڭنىڭ پاريجدەگى كۇندەرى ەۋروپانىڭ ورتاسىندا، ەۋروپالىق دەڭگەيدە ءوتتى. جالپىلاما ماقتاۋ-ماساتتانۋ ەمەس، ۋلى جازۋشىنىڭ بەلگىسىز قىرلارىن، ايتىلماي كەلگەن سىرلارىن ءبىراز بىلدىك. زەينوللا قابدولوۆتىڭ «مەنىڭ اۋەزوۆىمى» ەرەكشە كىتاپ بولىپ شىقتى. فايزوللا ورازايەۆتىڭ «زامان-قازاقستانداعى» ماقالاسى، مۇحاننىڭ ءوزىنىڭ 1948 جىلعى ءبىر جيىندا تەبىرەنە، اشىنا سويلەگەن ءسوزى («جۇلدىز» № 7، 1997) تىپتەن كۇتپەگەن جاڭاشا دۇنيەلەر.
ءومىر ءوزىنىڭ ديالەكتيكالىق تابيعاتىن كورسەتىپ وتىر. ءبىر جاعىنا قاراساڭ، مەرەكە-قۋانىش، الەمدىك كەڭىستىكتى ارالاپ كەتكەن عالامات وقيعالار. كوگىلدىر تۋىمىزدىڭ ەۆەرەست باسىندا جەلبىرەۋى، قازاق عارىشكەرلەرىنىڭ عىلىمي تاجىريبە جۇرگىزۋى، قازاقستاننىڭ، پرەزيدەنت ەسىمىنىڭ شەتەلدەردە كەنىنەن تارالا، تانىلا باستاۋى.
ەندى ءبىر جاعىنان قاراساڭ، قارا نان مەن قارا شايدى قاۋجاپ وتىرعان كوپ بالالى وتباسىلاردى، كيەر كيىمى بولماي مەكتەپكە بارا الماي جۇرگەن اۋىل بالالارىن، 4 مىڭ، تەڭگە زەينەتاقىسىنىڭ 2،5 مىڭ تەڭگەسىن جىلۋ مەن جارىققا، سۋ مەن گازعا تولەپ وتىرعان قاريالاردى كورەسىڭ...
وتپەلى كەزەڭ دەگەن وسى، قىتايلىقتاردىڭ وتپەلى زاماندا ءومىر ءسۇرشى دەپ ايتاتىن ۋاقىتى وسى، شەرحان! تەك وتپەلى كەزەن وكىندىرمەسە ەكەن ەرتەڭ!..
سالەممەن، دوسىڭ كانال سمايىلوۆ
You Might Also Like
