جەتى باتىر
بip كۇنى جاۋ جۇرەك جەتى باتىر كەزدەسىپ قالىپتى. ءبىرىنشىسىنىڭ اتى — شۋلس، ەكىنشىسىنىڭ اتى — ياكلي، ءۇشىنشىسىنىڭ اتى — مارلي، ءتورتىنشىسىنىڭ اتى — ەرگلي، بەسىنشىسىنىڭ اتى — ميحەل، التىنشىسىنىڭ اتى — گانس، ال جەتىنشىسىنىڭ اتى — ۆەيتلي ەكەن.
جەتەۋى جۇپ جازباستان بىرگە ءجۇرىپ، دۇنيەنى شارلاپ پالە ىزدەپ، ەرلىكتەرىن جۇرتقا تانىتپاقشى بولادى.
«ساقتىقتا قورلىق جوق»،— دەپ، ۇستاعا بارىپ، نايزا سوعىپ بەرۋدى وتىنەدى. جەتەۋىنە ءبىر عانا نايزا سوقتىرىپ الادى، ەسەسىنە نايزا ۇزىن دا بەرىك بولسا كەرەك.
نايزادان جەتەۋى بىردەي ۇستاپ الادى. الدا ناعىز جاۋ جۇرەك، ناعىز كۇشتى شۋلس جۇرەدى. ال ونىڭ سوڭىنان — ياكلي، ياكليدىڭ سوڭىنان — مارلي، ءمارليدىڭ سوڭىنان — ەرگلي، ەرگليدىڭ سوڭىنان — ميحەل، ميحەلدىڭ سوڭىنان — گانس، ال ەڭ ارتتا ۆەيتلي ءجۇرىپ وتىرادى.
جەتەۋى ءبىر كۇن جۇرەدى، ەكى كۇن جۇرەدى، ءۇشىنشى كۇن ىمىرت جابىلا اۋماقتى شابىندىققا كەلىپ جەتەدى. شابىندىقتا شابىلعان ءشوپ جاتىر ەكەن.
جەتى باتىردىڭ جانىنان ءبىر ارا ۇشىپ وتەدى. جاي ۇشىپ وتپەيدى، ىز-ىز ەتىپ، ىزىڭداپ وتەدى.
باتىر ءشۋلستىڭ زارەسى ۇشىپ، نايزانى قولىنان ءتۇسىرىپ الا جازدايدى.
— وح!—دەيدى ول جولداستارىنا.— تىڭداڭدارشى، انە تىڭداڭدارشى! بارابان سوعىپ جاتىر.
ال ياكلي:
— اx-Ax! ءدارىنىڭ ءيىسى شىعادى. ءقازىر زەڭبىرەكپەن اتقىلايدى،— دەيدى.
مۇنى ەستىگەن سوڭ ءشۋلستىڭ ءتىپتى زارەسى ۇشىپ، نايزانى تاستاي ساپ، قاشا جونەلەدى. قاشىپ بارا جاتىپ، ءشوپ اراسىندا جاتقان تىرناۋىشتىڭ باسىن بايقاماي باسىپ قالادى، سابى ماڭدايىنا تارس ەتە تۇسەدى.
— ويباي-اي!—دەپ، باتىر شۋلس ايعاي سالادى.— ءوز ەركىممەن بەرىلەم، تۇتقىنعا الىڭدار!
ياكلي، مارلي، ەرگلي، ميحەل، گانس، ۆەيتلي نايزانى تاستاي سالىپ، ولار دا ايعايلايدى:
— سەن بەرىلسەڭ، ءبىز دە بەرىلەمىز! ءبارىمىزدى دە تۇتقىنعا الىڭدار!
ءارى ايعايلاپ، بەرى ايعايلاپ، تۇتقىنعا الاتىن ەشكىم جوعىن كورەدى: شابىندىقتا وزدەرىنەن باسقا جان جوق ەكەن.
— بىلاي،— دەيدى شۋلس.— بۇل وقيعا تۋرالى اۋزىمىزدى اشپايىق. ايتپەسە، مازاق ەتىپ جۇرەر.
جەتەۋى بىرەۋىمىز بىردەڭە دەپ قويعانشا ۇندەمەيىك دەپ كەلىسەدى.
بىرنەشە كۇن وتكەن سوڭ، جەتەۋى العاشقىدان دا بەتەر قورقىنىشتى ىسكە تاپ بولادى.
جەتەۋى ەگىس دالاسىندا كەلە جاتىر ەدى، انانداي جەردە كۇنگە قىزدىرىنىپ، قالعىپ ءبىر قويان وتىر ەكەن.
قۇلاعى تىكىرەيگەن، كوزدەرى بەينە اينەك سەكىلدى، ۇپ-ۇلكەن.
ءبىزدىڭ باتىرلار شوشىپ كەتەدى: «نە ىستەسەك ەكەن، زىتىپ بەرسەك پە؛ الدە مىنا قۇبىجىققا تاپ بەرسەك پە»،— دەپ ويلاي باستايدى.
— باۋىرلار،— دەيدى باتىر شۋلس،— الدىمىزدا ءقاۋىپتى ۇرىس تۇر. نەعۇرلىم تايسالماساق، سوعۇرلىم تەز جەڭەمىز. مەنىڭ ويىمشا وسىلاي.
— مەن دە سولاي ويلايمىن،— دەدى ياكلي.
— مەن دە،— دەيدى مارلي.
— مەن دە،— دەيدى ەرگلي.
— مەن دە،— دەيدى ميحەل.
— مەن دە،— دەيدى گانس.
— مەن دە،— دەيدى ەڭ ارتتا كەلە جاتقان ۆەيتلي.
ءبارى نايزادان قوسىلا ۇستاپ، قويانعا قاراي جۇگىرە جونەلەدى. ءبىراز جەر جۇگىرىپ بارىپ، توقتاي قالادى.
ەڭ ارتتا كەلە جاتقان ۆەيتلي:
— باتىر شۋلس، تارتىنبا،
ءبىز كەلەمىز ارتىڭدا،—
دەپ ايعاي سالادى.
ال شۋلس وعان قارسى:
ۆەيتلي ناعىز ايعايشىل!
ۆەيتلي، ءوزىڭ العا شىق!—
دەپ ايعايلايدى.
كىمنىڭ العا شىعۋى جايىندا جەتەۋى كەرىسە باستايدى. ال قويان بولسا، تىرپ ەتپەستەن ءبىر ورنىندا وتىرا بەرەدى.
اقىرى شۋلس باتىرلىعى ۇستاپ، قايتادان جۇگىرە جونەلەدى، ال باسقا باتىرلار ونىڭ سوڭىنان ۇمتىلادى.
— ايت! انە! ايت-ايت!—دەپ، شۋلس ايعايلايدى.
— ايت! انە! ايت-ايت!—دەپ، ياكلي ايعايلايدى.
— ايت! انە! ايت-ايت!—دەپ، مارلي ايعايلايدى.
— ايت! انە! ايت-ايت!—دەپ، ەرگلي ايعايلايدى.
— ايت! انە! ايت-ايت!—دەپ، ەڭ ارتتا كەلە جاتقان ۆەيتلي بارىنەن دە قاتتى ايعايلايدى.
سول-اق ەكەن قويان ۇيقىدان ويانىپ كەتىپ، سەكەڭ قاعا جونەلەدى.
— قاپ،— دەيدى باتىر شۋلس،— دەمەك، ءبىز تاعى دا ماسقارا بولدىق، الگى — قويان ەكەن.
جەتەۋى ءارى قاراي ءجۇرىپ كەتەدى.
ءبىر ۇلكەن وزەننىڭ جاعاسىنا كەلەدى، قايىق كورىنبەيدى، كوپىر جوق. ار جاققا قالاي وتپەك؟ ارعى جاعادا قارماق سالىپ ءبىر بالىقشى وتىر ەكەن. شۋلس بالىقشىعى:
— ارعى جاعاعا قالاي وتەمىز؟—دەپ ايعاي سالادى.
— وتكەل ىزدەگەي!—دەپ جاۋاپ قاتادى بالىقشى.
بالىقشىنىڭ ءسوزى شۋلسكە: «ءوزىڭ كەلگەي» دەگەندەي ەستىلەدى. ول سۋعا ءتۇسىپ، جالداي جونەلدى. بىرنەشە قادام جۇرگەننەن كەيىن ارى قاراي جۇرە الماي توقتاپ قالادى. وزەن تەرەڭ بولاتىن، اياعى بالدىرعا شىرمالىپ قالسا كەرەك. باسىنان قالپاعى سۋعا ءتۇسىپ، ءجۇزىپ بارا جاتقاندا، ۇستىنە ءبىر باقا شىعىپ الادى. شىعىپ الىپ، باقىلداي باستايدى.
— ب ا ق، ب ا ق!
— شۋلس ءبىزدى شاقىرىپ تۇر. جۇرىڭدەر، بارايىق،— دەيدى ياكلي.
ءبارى بىردەي سۋعا تۇسەدى، اياقتارى بالدىرعا شىرماتىلدى دا قالدى.
— ويباي، سۋعا باتىپ بارامىز! كومەكتەسىڭدەر، باتىپ بارامىز!—دەپ ايعايلاپ تۇر.
ارعى جاعادان قايىقپەن بالىقشى كەلىپ، وزەننەن شىعارىپ العانشا سولاي تۇرا بەرەدى.
باتىرلار جىلىنىپ، ءۇستى-باستارىن كەپتىرىپ، ۇيدى-ۇيىنە تارايدى.
— ەندى قايتىپ ساياحاتقا شىقپايمىن،— دەيدى شۋلس.
— ارينە، ۇيدە وتىرعان جاقسى،— دەيدى ياكلي.
— ءۇي جىلى،— دەيدى مارلي.
— ءۇي قۇرعاق،— دەيدى ەرگلي
— ۇيدە ەشكىم سوقتىقپايدى،- دەيدى منحەل.
— ۇيدە قۇس توسەكتە ۇيقتاۋعا بولادى، - دەيدى گانس.
— ۇيدە مەن ەشكىمنەن قورىقپايمىن، - دەيدى ەندى ەڭ العا ءتۇسىپ العان ۆەيتلي
مىنە، ولار وسىنداي باتىرلار ەكەن.
You Might Also Like
-
ءبىر نەمىس شاھارىندا گانس دەيتىن كيىم تىگەتىن ىسمەر ادام بولىپتى. ول كۇنى بويى تەرەزەنىڭ الدىنداعى ۇستەلدە ءىس تىگىپ وتىرادى ەكەن. كۇرتە دە، شالبار دا، كەۋدەشە دە تىگەتىن بولسا كەرەك.
-
باياعىدا ءبىر ەتىكشى بولىپتى. اقشادان جۇرداي بولسا كەرەك. اقىرىندا ابدەن كەدەيلەنىپ ءبىتىپ، قوس ەتىك تىگەرلىكتەي عانا بىلعارىسى قالىپتى. ىڭىردە الگى بىلعارىدان ەتىك پىشەدى دە:
