- 01 قاز. 2021 00:00
- 649
جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ
ناجىمەدەنوۆ جۇمەكەن سابىر ۇلى — قازاق اقىنى، جازۋشى.
1935 جىلدىڭ 28 قاراشاسىندا گۋريەۆ (اتىراۋ) وبلىسى تەنگىز (ءقازىر قۇرمانعازى) اۋدانىنداعى اشاق دەگەن جەردە دۇنيەگە كەلگەن. جۇمەكەن اتاسى ناجىمەدەن ستامعازييەۆتىڭ باۋىرىندا ءوسىپ، تاربيە العان. ءسوز بەن تاريح جانە تۋعان حالقىنىڭ داستۇرلەرىنە دەگەن ىستىق سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدى بالا بويىندا قالىپتاستىرعان سول كىسى. نەمەرەسىنە ءوزىنىڭ اتاقتى بابالارى قارتپانبەت جىراۋ (التىنشى اتا) مەن ونىڭ اپكەسى قوسۋان (ماحامبەت وتەمىس ۇلىنىڭ تۋعان شەشەسى) تۋرالى سىر شەرتەتىن.
1956-59 جىلدارى قازاقتىڭ مەملەكەتتىك كونسەرۆاتورياسىندا وقىعان. سودان كەيىن «جازۋشى» باسپاسىنىڭ رەداكتورى، «لەنينشىل جاس» گازەتىندە ءبولىم مەڭگەرۋشى، قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا ادەبي كەڭەسشى، باسپالار جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميتەتتىڭ رەداكتورى، «مەكتەپ» باسپاسىندا ءبولىم مەڭگەرۋشى بولىپ قىزمەت اتقارعان.
جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆتىڭ العاشقى «ەگىس» ليريكالىق جيناعى 1961 جىلى جارىق كوردى. ءتورت جىلدان كەيىن «جوق، ۇمىتۋعا بولمايدى» اتتى پوەمالار جيناعى شىقتى. ج. ناجىمەدەنوۆتىڭ ءتىرى كەزىندە بارلىعى ون ولەڭدەر جيناعى مەن «اق شاعىلدار» (1973 جىل)، «كىشكەنتاي» (1975 جىل)، «اتاق پەن داقپىرت» (1978 جىل) اتتى ءۇش رومانى باسىلدى.
جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ ءوزىنىڭ 48 جاسقا تولۋىنا التى كۇن قالعاندا، 1983 جىلدىڭ 22 قاراشاسىندا دۇنيەدەن وزدى. اقىن ولىمىنەن كەيىن جارىق كورگەن ون جيناعىنا ءتىرى كەزىندە جاريالانباعان ولەڭدەرى، پوەمالارى، پوۆەستەرى مەن روماندارى، ماقالالارى مەن اۋدارمالارى جانە ون كۇي ەندى. ونىڭ شىعارمالارى كوپتەگەن تىلدەرگە اۋدارىلىپ، باسىلدى. اقىن ا. ۆوزنەسەنسكييدىڭ، ە. ەۆتۋشەنكونىڭ، ن. حيكمەت پەن ءا. فايزي شىعارمالارىن اۋدارعان.
جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ قازاقستاننىڭ قازىرگى ءانۇران ءماتىنىنىڭ اۆتورى. «مەنىڭ قازاقستانىم» ءانى ونىڭ شىعارماشىلىق جولىنىڭ باسىندا، اقىننىڭ 21 جاسىندا جازىلعان.
2006 جىلدىڭ 11 قاڭتارىندا «مەنىڭ قازاقستانىم» ءانى ەلدىڭ مەملەكەتتىك ءانۇرانى سيپاتىندا العاش رەت استانالىق «اقوردا» رەزيدەنسياسىنىڭ شاڭىراعى استىندا، نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قازاقستان پرەزيدەنتى لاۋازىمىنا سالتاناتتى تۇردە كىرىسۋ ساتىندە ورىندالدى.
نەگىزگى شىعارمالارى
• «كۇي كىتابى»، پوەزيالىق جيناعى
• «اشىق اسپان»، پوەزيالىق جيناعى
• «مەنىڭ توپىراعىم» پوەزيالىق جيناعى
• «داڭق پەن داقپىرت»، رومان
• «كىشكەنتاي»، رومان
• «اق شاعىل» رومان ت.ب.
• قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك ءانۇرانىنىڭ (ءماتىنى) اۆتورى.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆتىڭ تۋىندىلارى
جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆتىڭ ولەڭدەرى
جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆتىڭ ناقىل سوزدەرى