InfoHub Logo

جۇيەلى ۆاسكۋليتتەر (جۆ) — تامىرلاردىڭ جالپىلاما قابىنۋى مەن نەكروزدالۋىنا جانە سول سەبەپتەن ءتۇرلى اعزالاردا يشەميالىق بۇزىلىستارعا الىپ كەلەتىن اۋرۋلار توبى. جۇيەلى ۆاسكۋليتتە قابىنۋ پروسەسى كوبىنە نەكروزداۋشى پروسەسپەن قاباتتاسادى جانە بۇل پروسەستەر تامىرلار قابىرعاسىنىڭ بارلىق قاباتتارىن قامتيدى. اتالعان بۇزىلىستاردان تامىرلاردىڭ قابىرعاسى تەسىلۋى مۇمكىن جانە تامىرلاردىڭ بويىندا ترومبتار مەن انيەۆريزمالار تۇزىلەدى. تامىرلاردىڭ وسىلايشا زاقىمدانۋىنان اعزالاردىڭ جانە تىندەردىڭ كاناينالىمى بۇزىلادى، يشەميالىق، نەكروزدىك پروسەستەر تۋىندايدى.

جۇيەلى ۆاسكۋليتتە كاليبرى ءارتۇرلى ۆەنالار مەن ارتەريالار زاقىمدانادى. جۇيەلى ۆاسكۋليتتەردىڭ بىرىنشىلىك (جەكە نوزولوگيالىق بىرلىك بولىپ تابىلاتىن) جانە ەكىنشىلىك (وزگە اۋرۋلار كورىنىستەرىنىڭ ءبىرى بولاتىن) تۇرلەرىن ايىرادى. ۆاسكۋليتتەردىڭ كلينيكالىق كورىنىسى كوبىنە زاقىمدانعان تامىرلاردىڭ كاليبرىنە تۋۋەلدى. ۆاسكۋليتتەردىن كلينيكالىق كورىنىستەرى ءارتۇرلى بولعانىمەن، ولاردىڭ بارلىعىنا كەلەسى سيپاتتامالار ورتاق:

1. ەتيولوگياسىنىڭ بەلگىسىزدىگى؛

2. پاتوگەنەزىنىڭ ۇقساستىعى — اۋتوانتيدەنەلەردىڭ شەكسىز مولشەردە تۇزىلۋىنە جانە يممۋندىق كومپلەكستەردىڭ تامىرلار كابىرعاسىنا شوگۋىنە اكەلەتىن يممۋندىق جۇيەنىڭ ءبۇزىلىستارى؛

3. تامىرلار قابىرعاسىنداعى قابىنۋ پروسەسى فيبرينويدتىق نە-كروز جانە پلازمالىق، ليمفويدتىق نەمەسە الىپ جاسۋشالىق ينفيل-تراسيا تۇرىندە دامۋى؛

4. اۋرۋدىڭ ءورشۋى مەن رەميسسيالارى كەزەكتەسەتىن سوزىلمالى با-رىسى؛

5. اۋرۋدىڭ ورشۋىنە نە دامۋىنا بەيسپەسيفيكالىق فاكتورلاردىڭ تۇرتكى بولۋى (سۋىقتاۋ، ينسولياسيا، ۆاكسيناسيا، بەيسپەسيفيكالىك ينفەكسيا)؛

6. زاقىمدانۋ پروسەسىنىڭ جۇيەلى دامۋى (تەرىنى، بۋىنداردى، ىششكى اعزالاردى قامتۋىمەن)؛

7. يممۋندىسۋپرەسسيالىق دارمەكتەردىڭ (كورتيكوستەرويدتاردىڭ، سيتوستاتيكتەردىڭ) ايقىن ەمدىك اسەر ەتۋى.

جىكتەمەسى

I. بىرىنشىلىك ۆاسكۋليتتەر
ا. ءىرى تامىرلاردى زاكىمدايتىن

1. الىپ جاسۋشالىق ارتەرييت (حورتون اۋرۋى جانە ريەۆماتيزمدىك پوليميالگيا).

2. بەيسپەسيفيكالىق اورتوارتەرييت (تاكاياسۋ اۋرۋى).

3. ورتالىق نەرۆ جۇيەسىنىڭ جەكە انگييتى.

ب. ورتا كاليبرلى تامىرلاردى زاقىمدايتىن

1. كلاسسيكالىق ءتۇيىندى پەريارتەرييت.

2. كاۆاساكي اۋرۋى (كىلەگەي، تەرى جامىلعىلارىنىڭ، بەزدەردىن زاقىمدانۋ سيندرومى).

ۆ. ۇساك جانە ورتا كاليبرلى تامىرلاردى زاقىمدايتىن

1. ۆەگەنەر گرانۋلەماتوزى.

2. اللەرگيالىق (ەوزينوفيلدىك) گرانۋلەماتوزدىق انگييت (چارگ-ستروسس سيندرومى).

3. ميكروسكوپيالىق پوليارتەرييت.

گ. ۇساك تامىرلاردى زاقىمدايتىن

1. گەمورراگيالىق ۆاسكۋليت (شەنلەين-گەنوح پۋرپۋراسى).

2. ەسسەنسيالدىك كريوگلوبۋلينەميالىق ۆاسكۋليت.

3. لەيكوسيتوپلاستيكالىق تەرى ۆاسكۋليتى.

II. ەكىنشىلىك ۆاسكۋليتتەر

ا. ينفەكسيالىك اۋرۋلارداعى

1. باكتەريالىك (ينفەكسيالىق ەندوكارديت، سەپسيس).

2. ۆيرۋستىق (سوزىلمالى گەپاتيت).

3. ريككەتسيالىك اۋرۋلارداعى.

ب. پارازيتتىك اۋرۋلارداعى.
ۆ. دارمەكتىك (سارىسۋ) اۋرۋلاردان.
گ. قاتەرلى ىسىكتەردەگى (تۇكتى جاسۋشالىق لەيكوزدا، ليمفومادا ،ت.ب.).
د. كوللاگەنوزدارداعى، ريەۆماتويدتىك ارتريتتەگى.
ە. كاسىپتىك اۋرۋلارداعى (بەريلليوز، سيليكوز، مىشياكپەن ۋلانۋدا).

---