InfoHub Logo

نوۆەللا

مەنىڭ وتە جاقسى جولداسىم بولدى. بىلەسىڭدەر عوي: كادىمگى ءوزىمىزدىڭ راقمەت.

ول فالسافاشىل دا ەدى. ونىڭ ءبىر قىزىق كاتەگورياسى، قالىبى بار ەدى: ول سالىستىرۋ، تەڭەستىرۋ بولاتىن. ومىردەگى بارلىق قۇبىلىستى، وزگەرىستى وسى قالىپپەن ولشەيتىن ەدى. مەن فيلوسوفيادا مۇنداي كاتەگوريانى كورگەنىم جوق. ونىڭ ۇستىنە ءومىردى سالىستىرۋدى كەرەك قىلمايتىن نارسەنىڭ بار ەكەندىگىن دە ءبىلۋشى ەدىم. ءبىراق، جولداسىمنىڭ ويىنشا، ءوسۋدىڭ، ءومىردىڭ باستى زاڭى سالىستىرۋ سياقتى ەدى.

— ءوزىڭ ويلاشى — دەيتىن ەدى ول — قازىرگى ءومىرىمىزدىڭ قانشالىقتى جاقسى ەكەنىن وتكەن ومىرىمىزبەن سالىستىرىپ بىلەمىز. سەن ءبىر كيلو نان ساتىپ الساڭ، ونى ولشەپ ءبىر كيلو گيرمەن سالىستىرىپ، تەڭەستىرىپ بەرەدى تاعى تاعىلار.

شىنىندا دا سالىستىرۋ ساياساتتا دا، عىلىمدا دا، جاي ومىردە دە سانسىز رەت كەزدەسەدى. ەگەر دە ەكى تاياقتىڭ قايسىسى ۇزىن ەكەنىن بىلگىڭ كەلسە، ەكەۋىڭ تەڭەستىرىپ، سالىستىراسىڭ. تەگىندە،عىلىمداعى وتە قيىن ابستراكسياعا اينالعان تەڭەۋلەردىڭ ءتۇبىرى شىققان جەرى وسى جابايى تەڭەستىرۋ، سالىستىرۋلار بولۋى ءسوزسىز. كۇن ساۋلەسى نۇرلى-اق قوي، ءبىراق يساك نيۋتوننىڭ بايقاۋى بويىنشا بۇل اق ءتۇس سانسىز ءتۇرلى تۇستەردىڭ قوسىلعان ءتۇرى، بۇل سانسىز تۇستەر قوسىلىپ سپەكتر تۇستەرى دەپ اتالاتىن جەتى ءتۇس بەرەدى قىزىل، قىزعىلت، سارى قوشقىل، سارى، جاسىل، كوك، قارا، كوكشىل. قىزىل ءتۇس اۋەگە، سۋعا قارا، كوكشىل تۇستەن تەزىرەك جايىلادى. بۇنى ءبىلۋ ءۇشىن دە ەڭ الدىمەن ەكەۋىنىڭ جۇيرىكتىگىن سالىستىرۋىمىز كەرەك شىعار. كۇن نۇرى، ساۋلەسى تولقىنىنىڭ ۇزىندىعى ءبىر ميلليمەتردىڭ ميلليونداعان بولشەگىنىڭ ءبىر بولىگىنەن (ميلليميكرون) اسپايدى. قىزىل ساۋلەنىڭ قارا كوكشىل ساۋلەدەن گورى تەزىرەك جايىلاتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن، ەكەۋىنىڭ تولقىندارىن سالىستىرۋىمىز كەرەك. حيميا ەلەمەنتتەرىنىڭ اتومدىق سالماعىن الايىق. ازوتتىڭ اتومدىق سالماعى 14.008، نەوننىڭ سالماعى — 20،173، ءرادييدىڭ (Ra) — 225،97. بۇل سالماقتاردىڭ ايىرماسىن ءبىلۋ ءۇشىن بىر-بىرىمەن سالىستىرۋىمىز كەرەك قوي. ەكىنشىدەن ازوتتىڭ اتومدىق سالماعىن كورسەتەتىن 14،008 ازوت اتومىمەن سالىستىرىلعان، تەڭەستىرىلگەن سان عوي.

— ومىردە سالىستىرۋعا كەلمەيتىن ەش نارسە جوق. ءوسۋ، دامۋ، كەرى كەتۋ، قوزعالىس — بارلىگىن سالىستىرۋ ارقىلى بىلەمىز — دەيتىن ول.

بىلتىر مەن، راقمەت، ليزا، يۆان لەنينگرادتاعى ليزانىڭ اكەسى، ۇلكەن بولسا دا وزىمىزبەن قۇرداس بولىپ كەتكەن اكادەميك ۆوزنەسەنسكيگە قوناققا باردىق. اكادەميك ۆوزنەسەنسكيي جەر جۇزىنە اتاعى شىققان، ۇلى ءبىلىمپاز ادام ەدى. ول ءوزى — اتاقتى مەتاللۋرگ، ونىمەن قاتار كەڭەس اۆياسياسىنا كەپ ەڭبەگى ءسىڭىپ جۇرگەن ادام.

ۆوزنەسەنسكيي — «ورىس اۆياسياسىنىڭ اكەسى بولعان اتاقتى پروفەسسور جۋكوۆسكييدىڭ ىشتىگى بولعان ادام.

ءبىر كۇنى اكادەميكپەن كوشەدە اڭگىمەلەسە كەلە جاتىپ، راقمەت تەڭەستىرۋ جونىندە پىكىرىن ايتتى. اركاديي ەۆگەنيەۆيچ كوشەنى جاڭعىرىقتىرىپ كۇلىپ جىبەردى.

— وي، بالالار-اي، مۇنداي قىزىق بولماس. ە... ال مەنىڭ مىنا ليزامنىڭ ادەمىلىگىن كىممەن سالىستىراسىڭدار؟ — دەپ قىزىنا قارادى. ءبىز دە كۇلدىك. تۇرعان جاڭبىر اسفالتتانعان موستوۆويدى جۋىپ-شايىپ، قۇيىپ كەتتى. اكادەميك مۇنى تىڭداماستان كوشەنىڭ ورتاسىندا تۇرا قالدى. ءباز دە توقتادىق.

— شىنىندا ءوزى ءتىپتى قىزىق نارسە، ءا — دەپ مەنىڭ يىعىمنان ۇستادى. ونان سوڭ كوزىلدىرىگىن ءسۇرتىپ تۇرىپ، ءبىراز ويلاندى دا:

— ەرتەڭ ءبىزدىڭ ۇيگە كەلىڭدەر. مەن سەندەرگە ءبىر نارسە كورسەتەيىن — دەدى اسىعىپ سويلەپ.

ءبىز ءوزىمىز سۇرانىپ نومەردە جاتاتىن ەدىك.

ماقۇل دەستىك.

اكادەميك قىزىنىڭ ارقاسىنان قاعىپ، كەتىپ بارا جاتتى. ءبىز كوپكە دەيىن بۇرىشتان جاسىرىنىپ قاراپ تۇردىق.

اكادەميك تە، ونىڭ كوز الدىرمايتىن سىمباتتى دەنەلى وتە ادەمى قىزى ليزا دا بىزگە وتە قىمبات ەدى.

ەرتەڭىندە ءبىز بارعاندا اكادەميك لابوراتورياسىندا ەكەن. وڭ بوساعا جاقتا كىشكەنە ادەمى سامولەت تۇر. ءبىز ەسىكتى اشقاندا توردە وتىرعان اكادەميك، مۇرنىنىڭ ۇشىنا قاراي ىسىرىلعان كوزىلدىرىكتىڭ ۇستىنەن قاراپ ءبىزدى كوردى دە، قۋانىپ ورنىنان اتىپ تۇردى.

امانداسىپ بولعان سوڭ اكادەميك:

— كانە، فيلوسوف نە دەدىڭ كەشە؟ — دەدى راقمەتكە.

— مەنىڭشە، ومىردە سالىستىرۋعا كەلمەيتىن زات جوق، بارلىق نارسەنى سول ارقىلى بىلەمىز — دەدى ول.

ءبىز سامولەتتىڭ ەكى كابيناسىنا وتىردىق. سول ۋاقىتتا ءۇيدىڭ ءىشى قاراڭعى بولا قالدى. توبەگە قاراپ ەدى — جايناعان جۇلدىز بولىپ كەتتى. تومەندە جەر زىرىلداپ ارتتا قالىپ جاتتى.ءبىز ۇشىپ كەتتىك. كوك اسپاندا كوتەرىلىپ بىرتە-بىرتە جوعارىلاي جونەلدى. جەردە جىلانداي قوزعالىپ نيەۆا وزەنى قالدى، سىرىڭكە قوراپتارىنداي بولىپ ۇيلەر تۇردى. ءبىراق موتوردىڭ گۇرىلدەگەن قاتتى داۋسى جوق، سامولەت قاناتىمەن اۋەگە ءتيىپ، سىزىپ بارا جاتقان سياقتى.

— بۇل نە كەرەمەت، قالاي ۇشتىق، قايدا ۇشتىق؟ — دەدىم مەن قورقىپ كەتىپ.

— ەرتەڭگى كۇنگە ۇشىپ بارامىز، جانىم — دەدى ۇشقىش بولىپ وتىرعان ليزا.

سول ۋاقىتتا الدەقايدا، سوناۋ تومەندەپ تاۋ بەتكەيىنەن شىققانداي بوپ، ساڭقىلداپ اكادەميك داۋسى ەستىلدى. اكادەميكتىڭ داۋسىنان تەرەڭ قيال قوزعالدى.

II

قازانداي قايناپ جاتقان توكيو ءومىرى ءبىر مينۋتتا سۋ سەپكەندەي باسىلدى. قۇمىرسقانىڭ يلەۋىندەي جابىرلاپ جاتقان الاڭدار، كوشەلەر، اۋزى-مۇرنىنان شىعىپ ادامدار سىيماي جاتقان باقتار مەلشيىپ قاتتى دا قالدى.

توكيو تال تۇستە، بازاردىڭ قىزعان ۋاقىتىندا نەدەن ەكەنىن بەلگىسىز قالعىدى دا كەتتى. ۇيقىعا كەتتى. الدەنەگە اسىرىپ بارا جاتقان ءبىر توپ پوليسەيلەر ءدال كوشەنىڭ ورتاسىنا قيسايىپ جاتا قالىستى. ءبىر ۇرىنى قۋىپ بارا جاتقان ۇساق ساۋداگەرلەر دۇنيەدەگى بارلىق نارسەنى ۇمىتىپ، ۇرىنى قۇشاقتاي قۇلاپ ەكەۋى دە ۇيقىعا باتتى. ترامۆاي، ماشينالار جۇگىرىپ توقتاتتى. توكيو مۇلگىپ تۇرعان جانسىز تاۋ قۇساپ قالدى. پرەمەر-مينيستر جانە سوعىس مينيسترi اساحي كابينەتىندە بۋتەربرودتى تىستەگەن كۇيىندە ۇيىقتاپ قالدى. گەنەرال كۋراۆا جاسىرىنىپ قارجى ءمينيسترىنىڭ رەزيدەنسياسىنا بارىپ، ايەلىنىڭ تىزەسىنەن جوعارىراق جەرىن ءسۇيىپ ەدى سول كۇيىندە ۇيقىعا كەتتى.

توكيونىڭ 2 200 ووو حالقى ۇيقىعا كەتتى. قالادا ۇيىقتاماعان تەك ەكى-اق ادام بولدى. ءبىرى — توكيو پوليسياسىنىڭ ناچالنيگىن سۋسيموتو الدىندا تۇرعان ادامدار قىلجيىپ قۇلاي-قۇلاي كەتكەندە، شوشىپ ورنىنان قارعىپ تۇردى. ەكى قولىمەن باسىن ۇستاپ، ەسىك الدىنا اتىپ شىقتى. كوريدوردا ولەيىن دەپ جاتقان ادامداردى كورىپ ەسىنەن اداسىپ، ەرسىلى-قارسىلى جۇگىرۋمەن بولدى. كوزى تەرەزەدەن كوشەگە ءتۇسىپ كەتىپ، قۇلاپ جاتقان مىڭداعان ادامداردى كوردى.

— تۇرىڭدار — دەپ ايقاي سالدى كۇندەگى ادەتىمەن. ءبىراق ناچالنيگىنىڭ الدىنا كەلۋگە قورقاتىن پوليسەيسكييلەر ەلەڭ قىلماي، سوزىلعان اياقتارىن جيناپ تا العان جوق.

ناچالنيكتىڭ كوزى الارىپ بەتىنەن قانى قاشىپ، نە ىستەرىن بىلمەي ۇلكەن شكافتىڭ ىشىنە ەندى دە كەتتى. 3 مينۋتتان كەيىن توكيو ءومىرى قايتادان باستالدى. كەرەمەت ۇيقىنى پوليسيا ناچالنيگىنەن باسقا ەشكىم بىلگەن جوق.

يمپەراتور قىزى — پرينسەسسا سيۋجۋكاي سۇلۋ ۇيقىدان تۇرىپ، كۇندەگى ادەمىلىگىمەن اينالىپ بولمەسىنە باردى. بۇل بولمەنىڭ ءتورت قابىرعاسى دا ايناتۇعىن. پرينسەسسا جالاڭاشتانىپ ايناعا قارادى، نازدانىپ ءتۇسىن قۇبىلتىپ، مىڭ بۇرالىپ، ءوز دەنەسىنە ءوزى اۋەستەنەدى. ءبىر وڭ جاعىنان، ءبىر سول جاعىنان بۇرىلىپ، اپپاق دەنەسىنە، قىلداي بەلىنە، ءتۇزۋ ادەمى اياعىنا قاراندى.

ءدال وسى ۋاقىتتا توكيونىڭ شەت جاقتارى ءبىر جۇپىنى ۇيىندە 35-تەرگە كەلگەن زور دەنەلى كىسى وتىردى. بۇل — يمپەريا پروفەسسورى كۋۆياسي ەدى. كۋۆياسيدىڭ الاقانىندا كىشكەنە دوڭگەلەك اينا تۇر. اينا بەتىنەن جاڭاعى پرينسەسسانىڭ توڭكەرىلگەن كەسەدەي ءبىر ەمشەگى كورىنىپ تۇر. كۋۆياسيدىڭ اۋزىنان سىلەكەيى اعىپ، اينانى ءبىر اينالدىرىپ جىبەرىپ ەدى پرينسەسسانىڭ ويماقتاي دوڭگەلەنگەن اۋزى كورىندى. تاعى ءبىر اينالدىرىپ جىبەرىپ ەدى پرينسەسسانىڭ اپپاق كۇن تيمەگەن تاماعى كورىندى. كۋۆياسيدىڭ كوزى قاراۋىتىپ، دەنەسى دۋىلداپ، ەسى اۋىپ، پرينسەسسانى قۇشاقتاعانداي بولىپ اينانى توسىنە باسا قۇلاي كەتتى. پروفەسسور باسىن كوتەرىپ قايتادان ايناعا قارادى. اينادا ەشتەڭە جوق ەدى. اۋىر كۇرسىنىپ ورنىنان تۇردى، قيسايعان گالستۋگىن تۇزەتتى. تەلەفونعا باردى.

— پوليسيا — دەدى ماڭىزدى تۇردە سويلەپ...

پوليسيا ناچالنيگى گەنەرال سۋسيموتو كابينەتىنە ەشكىمدى كىرگىزبەي، جاڭا عانا بولعان كەرەمەت ەسىنەن اداستىرىپ، قالىڭ ويدا وتىر ەدى. تەلەفون سىلدىر ەتە قالعاندا سەلك ەتە ءتۇسىپ، ترۋبكانى ۇستاي الدى.

— كانە، سويلەڭىز، نە كەرەك؟ — دەدى جاۋ قۋعانداي اسىعىپ، داۋسى دىرىلدەپ.

— ناچالنيك — دەدى پروفەسسور: — توكيو حالقى 3 مينۋت ۇيىقتاپ العاندا، تەك ءسىز وياۋ بولدىڭىز.

كورگەنىڭىزدى ەشكىمگە ايتپاڭىز، ەشكىم بىلمەسىن، بولماعان كۇندە مەنەن جاقسىلىق كۇتپەڭىز.

ناچالنيكتىڭ كوزى شاراسىنان شىعىپ كەتە جازدادى. بۇكىل حالىقتى ۇيىقتاتىپ تاستاعان ادام مۇندا ەكەن عوي! قولىنان ترۋبكا ءتۇسىپ كەتتى. بەزگەك ۇستاعانداي بار دەنەسى دىرىلدەپ، قالشىلداپ قويا بەردى. «ويپىرماي، قۇداي ساقتاي گور...» — دەدى ەرنى — ەرنىنە جۋىسپاي. ناچالنيك قايتادان ترۋبكانى الدى.

— بۇكىل توكيو ۇيىقتاعاندا، ءسىز وياۋ قالعان سەبەبىڭىزدى بىلەسىز بە؟ — دەدى جاي شىققان پروفەسسور داۋسى.

— جوق — دەدى ناچالنيك وزەۋرەي ءتۇسىپ.

— الاقانىڭىزعا قاراڭىزشى...

ناچالنيكتىڭ الاقانىنا كوبەلەك قاناتىن ۇستاعاندا جۇتىپ قالاتىن جۇمساق مايلى ۇنتاقتاي ءبىر سارى نارسە جاعىلعان ەكەن.

— ويپىرماي، مۇنى نەگە كورمەدىم — دەدى ىشىنەن.

ناچالنيك ورنىنا وتىردى. بۇكىل توكيونىڭ تاعدىرى ءوز قولىندا ەكەنى ەسىنە ءتۇسىپ، قورقىنىشى باسىلايىن دەدى. ماڭىزدانىپ قويدى دا ويعا باتتى.

— توكيو ومىرىندە بولعان ۋاقيعالارعا مەن جاۋاپ بەرمەگەندە كىم جاۋاپ بەرەدى؟ مۇنى ءسوزسىز تابۋ كەرەك! — دەدى قۇلشىنىپ.

حاتشى كىردى.

— كۇللى تىڭشىلاردى شاقىر. مەملەكەتتىك ماڭىزى بار وتە تىعىز تاپسىرما بار — دەدى گەنەرال قاباعىن ءتۇيىپ. حاتشى كىردى.

الاقانىنداعى، گەنەرالدىڭ ەسىنە ءتۇستى. قولىنان سەسكەنىپ، ءبىر ءتۇرلى باتا المادى. قورقىنىش قايتا اينالىپ سوقتى. كەنەتتەن الدىندا تۇرعان وڭ قولىن جۇلىپ الىپ، وزىنەن قاشىقتاتتى. بۇل ءوز قولى ەمەس، دەنەسىنە جابىسقان ءبىر پالە سياقتى بولىپ سەزىنەدى. «وي، وسى مەن بالا بوپ كەتەرمىن» — دەپ قورقىنىشتى سەزىنە كەلدى. «مەن بۇگىن ءبىر-اق ادامنىڭ قولىن الىپ ەدىم، ول كىم ەدى، ءا؟» ويىنا تۇسپەي-اق قويدى. الاقان ويلاتپادى. ويىن بولە بەردى.

— تابۋ كەرەك، تابۋ كەرەك!

باسى مەڭ-زەڭ بولىپ كەتتى. جۇرەگى سۋىلداپ كەتتى. كىمنىڭ قولىن العانىن ويلاپ وتىر ما، جوق الاقانىن ويلاپ وتىر ما، ونى ءوزى دە بىلمەيدى.

— سۋ، سۋ، سۋ اكەل! — دەپ گەنەرال ايقاي سالدى.

حيميا كورولى تويامانىڭ بۇرىنعى حاتشىسى مومودزو وتە قىزىق ادام ەدى. ءتىپتى قيالشىل ەدى.

بۇدان بەس جىل بۇرىن بانكتىڭ جۇپىنى قىزمەتكەpi بولىپ جۇرگەندە «بۇكىل جاپونيا بايلىعى مەنىڭ قولىمدا بولسا» — دەگەن وي قايدا بارسا دا ونىڭ الدىنان كولدەنەڭ تارتىلاتىن دا تۇراتىن. ءوزى وسى قيالدى شىنىمەن جۇزەگە اسادى دەپ ويلايتىن.

ءسويتىپ جۇرگەندە يمپەراتور تەاترىنىڭ ارتيستكاسى — قارىنداسى سادا — سانعا حيميا كورولى تويامانىڭ ەسى كەتە قۇمار بولىپ، جاقىنداسقاننىڭ ارقاسىندا توياماعا حاتشى بولىپ ەدى. بۇل ورىن، قارىنداسىنىڭ وزدەرى شالعا دەنەسىن ساتۋى ارقىلى قولعا ءتۇسىپ وتىرعانىنا ءسال قىزارايىن دەسە دە، تويامانىڭ بايلىعى، بەدەلى ارقىلى قيالىم جۇزەگە اسادى دەپ ايرىقشا قۋانىپ، جۇرەگى لۇپىلدەپ ءماز بولۋدا ەدى.

بالا كۇنىندە ءبىر ون بەس كۇن فيزيكا ساباعىن وقىعانى بار. سوندىقتان بولۋى كەرەك، ءوزىن ۇلكەن فيزيك سانايتىن. حيميا كورولىنە: «ءبىز فيزيكپىز، حيمياعا از تۇسىنەمىز» — دەپ تە ايتىپ سالعان. مومودزو پروفەسسور كۋۆياسيمەن وتە جاقسى تانىس ەدى. پروفەسسوردىڭ فانتازيالارى، ءقاۋىپتى، وتە باتىل جوسپارلاۋى ءتۇسىنىپ بولمايتىن قيىن چەرتەجدەرى ونى اكەتەتىن، كەي ۋاقىتتا قورقىپ تا كەتەتىن. ەسىكتى اشىپ پروفەسسورعا جان-جاعىنا الاقتاپ قاراپ، سەسكەنىپ بىرەۋ قۋىپ كەلە جاتقانداي بولاتىن.

سوندا دا:

— تاجىريبەگە كەرەك قارجىنى تويامادان الىپ بەرەم — دەپ ۋادە دە بەرگەن پروفەسسورعا. ءبىراق ءبىر كۇنى كنياز توياما مومودزونى شاقىرىپ الىپ، تارلىقتان بوساتقانىن ايتتى.

— سەن ماعان حاتشى بولۋعا جارامايسىڭ، ماعان اق پەن قارانى، يپريت پەن كيسلورودتى اجىراتا بىلەتىن ادام كەرەك — دەدى. مومودزو ەشتەڭە ايتا المادى، شىعىپ كەتتى. «قارىنداسىم تۇرعاندا نەگە قام جەيىن» — دەدى. ءبىراق ءبىر اينالىپ كەلىپ، ەسىكتەن سىعالاپ، ەدى، ءتوسى، يىعى جالاڭاش قارىنداسى، يمپەراتور تەاترىنىڭ ارتيستكاسى سادا سۇلۋ ديۆاندا جاتىر. كنياز توياما ارتيستكانىڭ ءتوسىن يىسكەپ كوزىن جۇمىپ ءولىپ وتىر ەكەن. ارتيستكا اياعىن كوتەرىپ ديۆاننىڭ ۇستىنە سالدى. جۇقا كويلەك ىسىرىلىپ، اياعى تىزەسىنەن جوعارىراق جالاڭاشتاندى. كنيازدىڭ كوزى قىزىرىپ قۇتىرعان يتتەي ارتيستكانى قۇشاقتاي الدى. وسى ۋاقىتتا نەگە ەكەنىن ءوزى دە سەزبەي مومودزو ەسىكتى اشىپ كەپ جىبەردى.

— كەت، كەت، جوعال! — دەدى قارىنداسى باسىن كوتەرىپ الىپ. مومودزو ەس-تۇسىن بىلمەي شىعا جونەلدى. سودان قايتىپ كاپيتاليستى دە، قارىنداسىن دا كورگەن جوق.

كوشەدە كەلە جاتىپ ۇيىقتاپ قالعانداردىڭ ىشىندە حيميا كورولىنىڭ بۇرىنعى حاتشىسى مومودزو دا بار ەدى. بۇل ورنىنان تۇرىپ كوزىن اشىپ العانىندا جىبىرلاپ تۇرەگەلىپ جاتقان ادامداردى كوردى. «بۇل نە؟» — دەپ تاڭ قالدى. ءبىراق ءوزىنىڭ دە جاتىپ تۇرعانىن سەزگەن جوق. كەلە جاتىپ ءۇستىنىڭ شاڭىنا كوزى ءتۇستى. وعان دا تاڭ قالدى. ءبىرازدان سوڭ ترامۆايعا ءمىنىپ، قالانىڭ باتىس جاق شەتىنە قاراي تارتىپ وتىردى. مومودزو كىشكەنە ەكى قابات ءۇيدىڭ تەرەزەسىنىڭ الدىنان ءوتىپ بارا جاتىپ توقتاي قالدى. كەيىن ىشتەرىنەن قابىرعاعا جابىستى.

ءۇيدىڭ ىشىندە پروفەسسور كۋۆياسي قولىن كوتەرگەنىنە باسىپ وتپەگەنىنەن قۇلاپ قۇلاپ كەتىپ ەدى

پروفەسسور كۋۆياسي پوليسيا ناچالنيگىنە تەلەفون سوققاندا مومودزو ەسىكتىڭ الدىندا تۇر ەدى. پروفەسسور «توكيو حالقى 3 مينۋت ۇيىقتاپ قالعاندا تەك ءسىز وياۋ بولدىڭىز» — دەگەندە مومودزونىڭ ويىنا باعاناعى كوشەدەن ۋاقيعا ءتۇستى. ۇستىنەن شاڭ بولعانى ەسىنە ءتۇستى. كوزى الارىپ، توبە شاشى تىك تۇردى. ايقايلاپ جىبەرۋگە ءسال-اق قالدى. كوزگە كورىنبەيتىن الدەبىر نارسە كەلىپ تاماعىنان بۋىندىرىپ، دىبىسىن شىعارماي قويعانداي بولدى. «ەشكىم بىلمەسىن، بولماعان كۇندە مەنەن جاقسىلىق كۇتپەڭىز» — دەدى پروفەسسور داۋسى. «مەنى ءبىلىپ قويدى دەپ ءقازىر جويىپ جىبەرەر» — دەگەن وي مومودزوعا ساپ ەتە ءتۇستى.

— قاش مومودزو جانىڭنىڭ بارىندا — دەدى وزىنە-وزى. اياعىنىڭ ۇشىنان باسىپ، كەيىن قاراي زىتا جونەلدى.

مومودزو كوشەدە كەلە جاتقاندا كوزىنە پوليسيا ناچالنيگى گەنەرال سۋسيموتو ەلەستەدى. «ءبىر ەسىككە، ءبىر تورگە جۇگىرىپ كىرەرگە جەر تاپپاي ءجۇر عوي» — دەدى. ءبىر ۋاقىتتا قاراپ كەلە جاتىپ ناچالنيككە جانى اشىپ كەتتى. گەنەرالدى مومودزو جاقسى بىلەتىن. بىلتىر مۇنىڭ قارىنداسىنىڭ سوڭىنا ءبىراز و دا تۇسكەن، سول كەزدە مومودزومەن تانىسقان. ول كەزدە گەنەرال توكيو پوليسياسىنىڭ ناچالنيگى ەمەس ەدى.

ارتىنان، ناچالنيك بولعان سوڭ، «مومودزو بىزگە كەلسەڭ قايتەدى؟» — دەپ تە ايتقان. ەندى وسى ۋاقىتتا جۇمىسسىز جۇرگەندە وعان ايتسا، ءسوزسىز ورنالاستىرادى. ول ءتىپتى جاقسى ادام. شىركىن-اي! قاپ، سونداي جاقسى ادامنىڭ مىناداي پالەگە كەزدەسىپ، ساۋ باسى ساۋداعا تۇسەدى-اۋ! قاپ!..

مومودزو ترامۆايعا دا مىنگەن جوق، جاي باسىپ باياۋ كەلە جاتىر. مومودزونىڭ ويىنا ەجەلگى قيالى ءتۇستى. جاپونيا بانكىلەرى... زاۆود شاحتىلارى... پرينسەسساعا ۇيلەنۋ.

كەنەت مومودزونىڭ كوز الدىنان ءبىر نارسە جارق ەتە قالعانداي بولدى. جۇرەگى لۇپىلدەپ، كوزى جايناپ، ەزۋى كۇلىمسىرەپ قويا بەردى.

— ە، مومودزو ويىڭدى ءبىر جەرگە جيناپ الشى، كانە نەڭ بار، نەڭ جوق...

ءبىراق «قايتادان ويلانايىن» دەگەندە جاڭاعى قۋانىشتىڭ دالەلدەرى قۇيرىعىن ۇستاتپاي زىم-زيا جوق بوپ كەتكەندەي بولدى. بەتىندە كۇلكى، قۋانىش تا ەرنىن، ءىزى جوعالا باستادى. ءبىر سەكۋندتە كۇلكى قاشىپ كەتتى. ءبىر ۋاقىتتا بەتىنە قايتادان قۋانىش جۇگىردى.. تۇرا جۇگىردى. «ايتام... ايتام! ۇلكەن سىيلىق بەرەدى..» مومودزو جايىراق ءجۇردى. ارقالانىپ ءبىر كەمپىر كەتىپ بارا جاتتى. مومودزو كوڭىلدەنىپ كەتتى: «ويپىرماي، نەتكەن جاقسى كەمپىر ەدى» — دەپ وزىنەن-وزى كۇلدى.

مومودزو پوليسيا باسقارماسىنىڭ الدىنا كەلە بەرگەندە، پوليسيا ناچالنيگى گەنەرال سۋسيموتو جيناعان تىڭشىلار ءتيىستى تاپسىرمالارىن الىپ، توكيونىڭ بۇرىش-بۇرىشىنا تاراۋعا شىعىپ بارا جاتقان ەدى.

---