كەلىسىمشارت
قاتىسۋشىلار:
تولەۋبەك – 6-سىنىپ وقۋشىسى
بوتا – 5-سىنىپ وقۋشىسى
وقيعا اۋىلدا وتەدى. ەرتەڭگى ۋاقىت. ساعات شىرىلدايدى. تولەۋبەك توسەكتەن باسىن جۇلىپ الىپ، ءسال وتىرادى. سونان سوڭ باس جاعىنداعى كۇنتىزبەگە قارايدى.
تولەۋبەك. ەحە، ەحە! بۇگىن ساباققا باراتىن كۇن ەمەس. قىزىل كۇن. بولەكبايەۆ، ۇيقىنى قاندىر. اتام ايتپاقشى، تولەۋبەككە بۇگىن «پرازدنىك». (كورپەسىن تac قىمتانىپ، ۇيىقتاۋعا بەت قويادى. ەسىكتەن بوتا كىرەدى.)
بوتا (ماماسىنىڭ داۋىسىنا سالىپ). تولەۋتاي، تاڭقارىم مەنىڭ، پاپاسىنا تارتقان گاۋھارىم. ۋاقىت بولسا ساعات ەكىدەن اسىپ كەتتى. ءجۇر، تاماعىڭدى ءىش. مەكتەبىڭە بارا عوي، قۇلىنىم!
تولەۋبەك (باسىن جاستىقتان جۇلىپ الادى). و، قاراپۇشىق، سەن ەكەنسىڭ عوي. قانە، بولمەڭە تايىپ تۇر. ايتپەسە، تۋرا بار عوي، مىنا جاستىقپەن ۇرىپ جىعامىن.
بوتا (مازاقتاپ).
تولەۋبەكتىڭ ۇيقىسى
ءبىر تاۋلىكتە قانبايدى.
ەكى الۋدان بۇل توكەڭ
الدىنا جان سالمايدى...
ۇيات-اي، ۇيات-اي...
تولەۋبەك. ءاي، سەن، ونى قايدان كورىپ قويدىڭ ەي، ءا؟
بوتا. اعاسى قابىرعا گازەتىنە قايقايىپ ەكى ءمىنىپ شىقسا، قارىنداسى قالاي كورمەسىن. ءتىپتى مەن ونى سۋرەتكە دە ءتۇسىرىپ الدىم. ول سەنىڭ بۇگىنگى ماماما سىيلار سىيلىعىڭ بولماق.
تولەۋبەك (شوشىنىپ). نە دەيدى؟ وسى سەن قىزدان-اق كورەسىنى كوردىم-اۋ. سۋرەتكە ءتۇسىرىپ الدىم دەيسىڭ بە؟ ماسقارا، ەندى نە ىستەدىم؟ توقتا، سىيلىعى نەسى؟
بوتا. بۇگىن مامامنىڭ مەرەكەسى ەمەس پە؟ 8-ناۋرىز. اعارىپ اتقان اق تاڭ. ال بوتانىڭ ارەكەتى – اعاسىنا قۇرىلعان قاقپان. ەندى ءتۇسىندىڭ بە؟
تولەۋبەك(ورنىنان قارعىپ تۇرادى دا كيىنە باستايدى).ءاي، بوتاجان-اۋ، مۇنىڭ قالاي سەنىڭ؟ سوندا سەن الگى قابىرعا گازەت-تەگى ولەڭدى سۋرەتكە باسىپ الىپ، ماماما سىيلاماقسىڭ با؟ اكەم، اتام، اجەم ەستىسە بالە باستالىپ، توبەمە شايدىڭ قايناعانى عوي.
بوتا. ارينە، ارينە.
تولەۋبەك. بارىنەن دە مامام رەنجىپ قالادى عوي. اناۋ كۇنى الگى بولاتپەن توبەلەسىپ، كوزىم كوگەرىپ كەلگەندە... مامام... ارعى جاعىن ءوزىڭ بىلەسىڭ عوي. ەندى ءقايتتىم؟
بوتا. قايتەيىن. ەشتەڭەسى جوق. قارىنداسىنىڭ اعاسىنا قويا-تىن شارتى بار. سونى ورىندايسىڭ. مۇمكىن ءبارى دە ورنىنا كەپ قالار.
تولەۋبەك. شارتى نەسى تاعى؟ قۇداي بىلەدى، سەن مەنى قينايىن دەپ تۇرسىڭ عوي، ءا؟
بوتا. گازەتكە شىققاندا قينالماعان ادام، ەندى نەسىنە جەلكەسىن قاسىپ تۇر. شارتتى ورىنداعىڭ كەلمەسە، ءوز ەركىڭ. مەن كەتتىم. (ادەيى بۇرىلىپ بولمەدەن شىقپاققا ىڭعايلانادى. قولىندا ەكى پاراق قاعاز. كورسەتەدى.)
تولەۋبەك. بوتاجان، اينالايىن! ال شارتىڭدى قويا بەر، قۇ-لاعىم سەندە. الدىمەن بولمەنىڭ ەسىگىن كىلتتەپ الايىقشى. سونان سوڭ داۋىستاماي شارتىڭنىڭ مىندەتتەرىن اقىرىن ايت. بىلەسىڭ عوي، (كەرەگەنى كورسەتىپ) ەستىپ قويسا، ءجۇز جىلدىق سوعىس باستالادى.
بوتا (كۇلەدى). مىنە، مىنا قاعازعا ەكى دانا ەتىپ كەلىسىمشارتتىڭ مىندەتتەرى جازىلعان. وقىپ بولعان سوڭ ەكى جاق، سەن ەكەۋمىز، تولەۋبەك تويشى ۇلى، بوتا تويشى قىزى قول قويامىز.
تولەۋبەك (اڭ-تاڭ). تۇسىنبەدىم، بوتاجان، نە ايتايىن دەپ وتىرسىڭ؟ نەگە قول قويامىز؟
بوتا. ءقازىر شارت بەكىگەن سوڭ، ءبىر داناسى ساعان بەرىلەدى. ەكىنشى داناسى مەنىڭ قولىمدا بولادى. ەگەر شارت ورىندالماسا، مەندەگى دانا مامامنىڭ قولىنا تۇسەدى.
تولەۋبەك. سەن قىزدىڭ ويلامايتىنىڭ بولسا شە؟ (جۇگىرە باسىپ بارىپ، ەسىكتى كىلتتەيدى.) ءمۇعالىمنىڭ الدىندا تاقپاق وقىعانداي بولماي، اقىرىن وقى.
بوتا (وقيدى). ءبىز، بۇگىن، 8 ناۋرىز 2001 جىلى بوتا مەن اعاسى تولەۋبەك تويشىنوۆتار بىرلەسە شارتقا قول قويا وتىرىپ، تومەندەگى جايلاردى مالىمدەيمىز جانە مىندەتتەنەمىز.
تولەۋبەك. ءاي، مىناۋ تۋرا ديرەكتوردىڭ بۇيرىعى سياقتى عوي، ءوزى.
بوتا. ءبىرىنشى تاراۋ...
تولەۋبەك. قۇددى احمەتساپا اندابايەۆتان اۋمايسىڭ، بوتا.
بوتا (وقيدى). 6-«ا» سىنىپ وقۋشىسى، مەنىڭ اعام تولەۋبەك تويشى ۇلى ماماسىنىڭ سەگىزىنشى ناۋرىز مەرەكەسىنە وراي...
تولەۋبەك. تاعى ءبىر نارسەنى بۇلدىرەيىن دەپ كەلە جاتىرسىڭ-اۋ، قۋ قىز.
بوتا. ءسوزىمدى بولە بەرمەڭىز، شارت ورىنداۋشى تولەۋبەك توي-شى ۇلى.
تولەۋبەك. ويباي، قويدىق. جاۋ جاعادان العاندا، اتام ايتپاق-شى، ءبورى ەتەكتەن...
بوتا. ءبىرىنشى، سۇيىكتى ماماسىنا جاقسى سىيلىق رەتىندە تولەۋ-بەك ەرتە تۇرادى.
تولەۋبەك. كورىپ وتىرسىڭ عوي، بوتاجان. ساعات 7-دەن 31-اق ءمينوت ءوتتى.
بوتا. ءيا، سونىمەن سۋىق سۋمەن جۋىنادى. جۇمىس كيىمىن كيەدى. سونان سوڭ ەسىك الدىنا شىعىپ، ون-ون بەس ءمينوت ارى-بەرى جۇگىرىپ...
تولەۋبەك. كورەر ەدىم، ونەرىڭدى. توستاعانىڭدى بىر-ەكى جۋىپ-شاياتىن كەزىڭ كەلدى.
بوتا. ءا، سولاي ما؟
تولەۋبەك. قويا عوي، ەندى. مەنىكى ءازىل عوي قارىنداسىنا ايتقان.
بوتا. ءيا، ارى قاراي كىلەتتى اشىپ، ىشىنەن ءبىر شەلەك كومىر اكەلىپ تاستاپ، بالتامەن اعاش جارادى. سۋ دا تولەۋبەكتىڭ موينىندا.
تولەۋبەك. ءسوزىم-اق.
بوتا. پەشكە وت تۇتاتىپ، قىزدىرادى-اي، كەلىپ...
تولەۋبەك. دۇرىس-اق.
بوتا. ال ەندى بوتا تويشىنقىزىنا قويىلاتىن شارت.
تولەۋبەك. مىناۋىڭ ەندى ءجون.
بوتا. ەكىنشى تاراۋ. ماماسى جۇمىستان كەلگەنشە ءمولدىردى ورنىنان تۇرعىزىپ، كيىندىرىپ، تاماعىن بەرەدى. تولەۋبەك اعاسى سونان سوڭ ءمولدىردى اتاسىنىڭ ۇيىنە اپارۋى شارت. ودان تەز قايتىپ ورالادى.
تولەۋبەك. بوتاجان، شارتتىڭ ءدال وسى جەرى ۇيلەسپەيدى. بالالار كوشەدەن كورسە مازاقتاپ ەستى شىعارادى عوي.
بوتا. شارت ورىندالادى، تالقىلانبايدى.
تولەۋبەك. ال، جارايدى.
بوتا. بوتا ءۇيدى سىپىرىپ، تازالايدى. ورىندىق قويۋ، سۋ اكەلۋ سياقتى كىشىگىرىم جۇمىستارعا تولەۋبەك كومەكتەسەدى.
تولەۋبەك. مۇمكىن، قامىر يلەيتىن شىعار.
بوتا. ونداي نيەتىڭ بولسا، شارتقا قوسىپ قويايىن.
تولەۋبەك. ويباي، پالەڭنەن اۋلاق. ەندى مەنى ناۋبايحاناشى ەتەيىن دەدىڭ بە؟ ول قىزداردىڭ جۇمىسى ەمەس پە؟
بوتا. ولاي بولسا، سۋ اكەلىپ، اعاش جارىپ، كومىر اكەلۋ دە قىزدىڭ جۇمىسى ما؟ وسىنىڭ ءبارىن كوبىنە مەن ىستەپ جۇرگەن جوقپىن با؟
تولەۋبەك. دۇرىس-اۋ، دەگەنمەن دە نان يلەۋ ىڭعايسىز دەگەنىم عوي. ارى قاراي وقى، شارتىڭدى.
بوتا. ءبىرىنشى، 6-«ا» سىنىپ وقۋشىسى تولەۋبەك تويشى ۇلى بۇدان بىلاي ساباقتان قاشپايدى. ەرتەڭگىسىن كەشىكپەيدى. قۇيرىعى قايقايعان ەكىلىكتەردى المايدى. ەشكىممەن توبەلەسپەيدى، كوزى كوگەرمەيدى. اجەتحاناعا، پارتاعا، كورىنگەن جەرگە اتىن جازبايدى.
تولەۋبەك. ءاۋ، مۇنىڭ مامامنىڭ مەرەكەسىنە قانداي قاتىسى بار؟
بوتا. نەگە قاتىسى جوق؟ سوندا ءبىزدىڭ مامامىز قىزى ءۇشىن ماقتانىپ، ۇلى ءۇشىن مۇعالىمدەردەن بەت باسىپ، ۇيالىپ ءجۇرۋى كەرەك پە؟ سىنىپ جەتەكشىڭ گازەتكە شىققانىڭدى ماماڭا كورسەت دەپ تاپسىرعان.
تولەۋبەك. سولايى سولاي-اۋ. دەگەنمەن ءبىراز قيىندىقتارى بار-اۋ. مىسالى، اناۋ بولات ماعان 6-«ا»-داعى سىنىپتىڭ «شەفى مەن» دەپ قوقاڭداسا قالاي عانا شىدارسىڭ. ونىڭ ۇستىنە مەن كىم كورىنگەننىڭ مازاعى ەمەسپىن.
بوتا. ەر شەكىسپەي، بەكىسپەيدى دەيسىڭ عوي سوندا، اتام قۇساپ؟
تولەۋبەك. مەن مامامدى وتە جاقسى كورەمىن. ونداي ادام بۇل دۇنيەدە جوق. سوندىقتان دا سەنىڭ الدىڭدا جايىلىپ – جاستىق، ءيىلىپ – توسەك بولىپ تۇرعان جوقپىن با؟
بوتا. ال، شارتقا قول قويىڭىز. كەلىستىك پە؟
تولەۋبەك. پاۋ، بوتاجان-اي. ونان دا مامامىزعا جاقسىلاپ تۇرىپ ءبىر سىيلىق جاسايىق تا، بوتا. مىنە، ويىمنان شىقتىڭ. ءقازىر ەكەۋمىز جاقسىلاپ تۇرىپ ءۇيدى رەتكە كەلتىرەمىز. ەدەندى سەن جۋاسىڭ. ىدىس-اياقتى مەن سۇرتەمىن. شايدى سەن قايناتاسىڭ. مەن باۋىرساق پىسىرەمىن. كەلىستىك پە؟ وسىنىڭ ءوزى مامامىز ءۇشىن ۇلكەن قۇرمەت ەمەس پە؟! ال گۇل جاعى اعاسىنىڭ موينىندا.
تولەۋبەك. ارينە. اتتەڭ، اقشانىڭ بولماي قالعانىن قاراشى. كەشە كوكەمنىڭ بەرگەن اقشاسىنا كوك قۇنانعا جۇگەن ساتىپ الىپ قويىپ ەدىم. ءقازىر جۇگىرىپ بارىپ اتامدى اينالدىرىپ كورەيىن، ءا (كيىنەدى).
بوتا. تولەۋبەك تويشى ۇلى، بۇدان ارى ءشۇ قاراقۇيرىق ويناپ كەتپەكسىڭ عوي. شارتقا قول قوي.
تولەۋبەك. شىن ءسوزىم. جالعىز اعاڭا سەنبەيسىڭ بە؟ ال، مىنە، قول قويدىم. قالامسابىڭدى اكەل (قول قويادى).
بوتا. دەگەنمەن دە قابىرعا گازەتىندەگى ادەمى سۋرەتىڭدى ۇمىتىپ كەتپە. شارت قولدا...
تولەۋبەك. ءتۇۋ، ءوزىڭ ناعىز قاتال مۇعالىمدەيسىڭ عوي. (سىرتقا شىعا جونەلەدى.)
بوتا (تەرەزەدەن قاراپ ۇزاتىپ سالادى). مەنىڭ اقكوڭىل، اڭقىلداق باۋىرىم-اي. ايتقانعا كونىپ، كورىنگەننىڭ جەتەگىندە جۇرە بەرەدى. تىم قاتال بولعان جوقپىن با؟ اتام دا قىزىق. «جالعىز ۇل» دەپ ەسىرتىپ جىبەرگەن. انا بىرەۋ كوك قۇنان دا ءبىر پالە بولدى. ءوزى دە ەركە. نەگىزىندە ساباقتى ناشار وقىمايدى. جالقاۋلىققا سالىنىپ، اندا-ساندا ءوستىپ ەكى الىپ قالاتىنى بولماسا. قابىرعا گازەتىندەگى سۋرەتىن فوتوعا ءتۇسىرىپ العانىم قانداي جاقسى بولعان.
ەسىكتەن تولەۋبەك كىرەدى.
تولەۋبەك. اقشا تاپتىم. ال مىناۋ ساعان دەگەن سىيلىق. بايشەشەكتەر ءوسىپ قالىپتى. (گۇل ۇسىنادى.) مەرەكەڭ قۇتتى بولسىن!
بوتا. راقمەت!
تولەۋبەك. ال ەندى مەن ءقازىر ساعان كومەكتەسىپ جىبەرەيىن. مامام ەمحانادان تۇنگى كەزەكتەن كەلگەنشە، ءمولدىردى اپارىپ تاستايمىن. ال تۇستە اق داستارحاندى جايىپ جىبەرىپ، مامامدى قارسى الايىق. ءبارى جاراسىپ كەتپەي مە؟
بوتا. اۋىزبەن ايتقانشا، قولمەن ىستەلىك.
تولەۋبەك. مەنىڭ اياۋلى قارىنداسىم. «قاتەسىز ادام بولمايدى» دەپ اتام ايتپاقشى، الگىندەگى سۋرەتتىڭ كوزىن قۇرتشى. كەلىسىم-شارتقا قول قويدىم عوي، ءا.
بوتا. ونى ءتارتىبىڭ بىلەدى. دەگەنمەن ويلانىپ كورەيىن. ال، جۇمىسقا كىرىستىك. (ەكەۋى سىرتقا شىعادى.)
شىمىلدىق
You Might Also Like
-
ەرتە، ەرتە، ەرتەدە، ەشكى قۇيرىعى بورتەدە، ءبىر شارۋا ءومىر ءسۇءرىپتى. ونىڭ كۇشىك كۇنىنەن وسىرگەن جالعىز ءيتى بار ەكەن. شارۋا شالعىمەن ءشوپ شاۋىپ، قوي باعىپ كۇنەلتىپتى. ول ەرتەڭگىسىن ەرتە تۇرىپ قىرعا...
