كوكتەم قاربالاسى
دۇنيەتانۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كوكتەم قاربالاسى.
ماقساتى:
1. كوكتەمنىڭ جانۋارلار تىرشىلىگىنە وتە ەلەۋلى وزگەرىستەر اكەلەتىنىن ۇعىندىرۋ.
2. ءولى تابيعاتتىڭ كوكتەمگى وزگەرىستەرىنىڭ ءتىرى تابيعاتقا تيگىزەر اسەرى جايلى تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، وقۋشى ويىن دامىتۋ.
3. ەكولوگيالىق تاربيە بەرۋ.
كورنەكىلىكتەر: سۋرەتتەر، كودوسكوپ، تاراتپا ماتەريالدار.
ءادىسى: پروبلەمالاپ وقىتۋ، سۇراق – جاۋاپ ءادىسى، ستو ەلەمەنتتەرى
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
سۇراق - جاۋاپ ءادىسى:
1. ۇيگە نە بەرىلدى؟ (قۇرالاي جەلى)
2. قۇرالاي دەگەنىمىز نە؟
3. قۇرالايدىڭ كوزىندەي دەگەندى ەستۋلەرىڭ بار ما؟
4. قۇرالايدىڭ ءتۇسى قانداي؟
5. قۇرالايدىڭ جاۋلارىن اتا.
6. قۇرالايدى اناسى ءشوپ اراسىنا تاستاپ كەتكەندە قايدا كەتەدى دەپ
ويلايسىڭدار؟ (پروبلەمالىق سۇراق)
7. كوكتەم ورتاسىندا جاۋىن-شاشىنداتىپ، قاتتى سوعاتىن جەلدى نەگە «قۇرالاي جەلى» دەيدى؟
ءماتىننىڭ مازمۇنىن ايتۋ.
«توپتاستىرۋ» ويىنى
جانۋارلار تىرشىلىگىنە نە قاجەت؟
اۋا، جارىق، قورەك، سۋ، جىلۋ
ءىىى. جاڭا ساباق.
1. ماعىنانى اشۋ
«ايۋ تۋرالى» ەرتەگى
/جاڭا ساباق پەن ءۇي تاپسىرماسىن جالعايتىن كوپىر/
- بالالار، قىستا ايۋ قايدا بولادى دەپ ويلايسىڭدار؟
- نەگە ول قاردى بىلمەيدى؟ /پروبلەمالىق سۇراق/
نەگە ول ۇيقىعا كەتەدى؟
قورەگى جەمىس – جيدەك، ءشوپ تامىرلارى. ونىڭ بارلىعى قىستا قاردىڭ استىندا قالادى. قاتتى ايازدا ارشىپ جەۋ قيىنعا سوعادى.
ءمۇعالىمنىڭ تۇسىندىرمەسى.
سوندىقتان كۇزدە سەمىرىپ دەنەسىنە ماي جيناماسا، ايۋ اپاندا جاتپايدى. قىس بويى دولدانىپ اش قۇرساق كۇن كەشەدى. مۇنداي ايۋلار وتە ءقاۋىپتى.
2. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
الەمدە تالاي قىزىق بار. /قوسىمشا تۇسىنىك/
جانۋارلار ءار ءتۇرلى قالىپتا ۇيىقتايدى. جارقاناتتار، سايساقتارمەن بۇتاقتى ءبۇرىپ، اياقتارىنا اسىلا، باسىن تومەن سالبىراتىپ ۇيىقتاسا، ءۇي جانۋارلارى كوپشىلىك جاعدايدا تۇرەگەپ تۇرىپ، ال تۇلكى بولسا، ءوزىنىڭ ۇلپىلدەگەن قۇيرىعىن باسىنا جاستىق ەتىپ، بۇيىعىپ ۇيىقتايدى.
ال اق ايۋ /كۇن جىلى بولسا/ باۋىرىن جەرگە توسەپ ۇيىقتايدى. كۇن سالقىندا ءبىر جاق بۇيىرىنەن جاتىپ اياقتارىن باۋىرىنا جيناپ الادى.
قوڭىر ايۋ ۇيىقتاعاندا شالقاسىنان جاتادى. كەيبىرەۋلەرى وتىرىپ تا ۇيىقتايدى.
ال قاڭتار، اقپان ايلارىندا بالالايدى. ونىڭ بالاسى ادەتتە ەكەۋ بولادى.
- ايۋدىڭ بالاسىن قالاي اتايمىز؟ /قونجىق/
- ايۋ ۇيقىدا. بالاسى قالاي كۇن كورەدى؟ /ەمەدى/
- ەندەشە جانۋارلاردىڭ قاي توبىنا جاتقىزامىز؟ /سۇتقورەكتىلەر/
3. وي قوزعاۋ.
- قاننەن قاپەرسىز ۇيىقتاپ جاتقان ايۋدى اپاننىڭ توبەسىنە سىرت – سىرت ەتىپ دەنەسىنە تامعان تامشى وياتىپ جىبەردى. ويانا باستاعان ايۋ نە بولعانىن تۇسىنبەستەن اپاننان سىرتقا شىقسا، اينالا قاپتاعان سۋ. ماڭاي ءتىپتى وزگەرگەن.
- بۇل سۋ قايدان پايدا بولدى دەپ ويلايسىڭدار؟ /كۇن جىلىندى. قار ەرىدى. توپىراق ءجىبىدى. بايشەشەك گۇل اتتى. ت. ب./
- راسىندا دا كۇزدە ۇيىقتاپ، قار كەتكەندە ويانعان ايۋ قاردى كوردى مە؟
♦ وقۋلىقپەن جۇمىس. / وقىتۋ/
- ەگەر ايۋ بالاسىن قىس ورتاسىندا تۋسا، ونىڭ ۇيقىسى قانداي دەپ ويلايسىڭدار؟ /سەرگەك. ءالسىن - ءالسىن ويانىپ تۇرادى./
♦ ءمۇعالىمنىڭ بەرەتىن قوسىمشا تۇسىنىگى.
كوكتەمدە سونىمەن جان – جانۋارلار تولدەيدى. كوبىنىڭ قالىڭ ەسكى ءجۇنى ءتۇسىپ، ورنىنا جۇقا، جاڭا ءجۇن شىعادى. مۇنى «تۇلەۋ» دەيدى.
♦ ساباقتىڭ مازمۇنىن جەرگىلىكتى تابيعاتپەن بايلانىستىرۋ.
- ءوز جەرىمىزدە ۇيقىعا كەتكەن قانداي جانۋارلاردى بىلەسىڭدەر؟
/سارشۇناق، بورسىق، كەسىرتكە، جىلان، باقا./
IV. وي قورىتۋ.
♦ تىرەك سوزدەرمەن جۇمىس.
وياندى. بالالادى. تۇلەيدى. پايدالى.
4. توپتاستىرۋ ستراتەگياسى.
ايۋ
ءتىرى
پايدالى جانۋار
سۇتقورەكتى
پايداسى: ەتى وتە قۇندى ءدارى، ەتىن تۋبەركۋلەز (وكپە)، ءىش اۋرۋلارى، سارى اۋرۋ، كوز قارىعۋى، قاتەرلى جارالار ەمدەۋگە پايدالانادى.
قورعاۋعا الىنعان.
V. ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى وقۋ، تاقپاق، ەرتەگى، جۇمباق جاتتاۋ.
Vءى. باعالاۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كوكتەم قاربالاسى.
ماقساتى:
1. كوكتەمنىڭ جانۋارلار تىرشىلىگىنە وتە ەلەۋلى وزگەرىستەر اكەلەتىنىن ۇعىندىرۋ.
2. ءولى تابيعاتتىڭ كوكتەمگى وزگەرىستەرىنىڭ ءتىرى تابيعاتقا تيگىزەر اسەرى جايلى تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، وقۋشى ويىن دامىتۋ.
3. ەكولوگيالىق تاربيە بەرۋ.
كورنەكىلىكتەر: سۋرەتتەر، كودوسكوپ، تاراتپا ماتەريالدار.
ءادىسى: پروبلەمالاپ وقىتۋ، سۇراق – جاۋاپ ءادىسى، ستو ەلەمەنتتەرى
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
سۇراق - جاۋاپ ءادىسى:
1. ۇيگە نە بەرىلدى؟ (قۇرالاي جەلى)
2. قۇرالاي دەگەنىمىز نە؟
3. قۇرالايدىڭ كوزىندەي دەگەندى ەستۋلەرىڭ بار ما؟
4. قۇرالايدىڭ ءتۇسى قانداي؟
5. قۇرالايدىڭ جاۋلارىن اتا.
6. قۇرالايدى اناسى ءشوپ اراسىنا تاستاپ كەتكەندە قايدا كەتەدى دەپ
ويلايسىڭدار؟ (پروبلەمالىق سۇراق)
7. كوكتەم ورتاسىندا جاۋىن-شاشىنداتىپ، قاتتى سوعاتىن جەلدى نەگە «قۇرالاي جەلى» دەيدى؟
ءماتىننىڭ مازمۇنىن ايتۋ.
«توپتاستىرۋ» ويىنى
جانۋارلار تىرشىلىگىنە نە قاجەت؟
اۋا، جارىق، قورەك، سۋ، جىلۋ
ءىىى. جاڭا ساباق.
1. ماعىنانى اشۋ
«ايۋ تۋرالى» ەرتەگى
/جاڭا ساباق پەن ءۇي تاپسىرماسىن جالعايتىن كوپىر/
- بالالار، قىستا ايۋ قايدا بولادى دەپ ويلايسىڭدار؟
- نەگە ول قاردى بىلمەيدى؟ /پروبلەمالىق سۇراق/
نەگە ول ۇيقىعا كەتەدى؟
قورەگى جەمىس – جيدەك، ءشوپ تامىرلارى. ونىڭ بارلىعى قىستا قاردىڭ استىندا قالادى. قاتتى ايازدا ارشىپ جەۋ قيىنعا سوعادى.
ءمۇعالىمنىڭ تۇسىندىرمەسى.
سوندىقتان كۇزدە سەمىرىپ دەنەسىنە ماي جيناماسا، ايۋ اپاندا جاتپايدى. قىس بويى دولدانىپ اش قۇرساق كۇن كەشەدى. مۇنداي ايۋلار وتە ءقاۋىپتى.
2. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
الەمدە تالاي قىزىق بار. /قوسىمشا تۇسىنىك/
جانۋارلار ءار ءتۇرلى قالىپتا ۇيىقتايدى. جارقاناتتار، سايساقتارمەن بۇتاقتى ءبۇرىپ، اياقتارىنا اسىلا، باسىن تومەن سالبىراتىپ ۇيىقتاسا، ءۇي جانۋارلارى كوپشىلىك جاعدايدا تۇرەگەپ تۇرىپ، ال تۇلكى بولسا، ءوزىنىڭ ۇلپىلدەگەن قۇيرىعىن باسىنا جاستىق ەتىپ، بۇيىعىپ ۇيىقتايدى.
ال اق ايۋ /كۇن جىلى بولسا/ باۋىرىن جەرگە توسەپ ۇيىقتايدى. كۇن سالقىندا ءبىر جاق بۇيىرىنەن جاتىپ اياقتارىن باۋىرىنا جيناپ الادى.
قوڭىر ايۋ ۇيىقتاعاندا شالقاسىنان جاتادى. كەيبىرەۋلەرى وتىرىپ تا ۇيىقتايدى.
ال قاڭتار، اقپان ايلارىندا بالالايدى. ونىڭ بالاسى ادەتتە ەكەۋ بولادى.
- ايۋدىڭ بالاسىن قالاي اتايمىز؟ /قونجىق/
- ايۋ ۇيقىدا. بالاسى قالاي كۇن كورەدى؟ /ەمەدى/
- ەندەشە جانۋارلاردىڭ قاي توبىنا جاتقىزامىز؟ /سۇتقورەكتىلەر/
3. وي قوزعاۋ.
- قاننەن قاپەرسىز ۇيىقتاپ جاتقان ايۋدى اپاننىڭ توبەسىنە سىرت – سىرت ەتىپ دەنەسىنە تامعان تامشى وياتىپ جىبەردى. ويانا باستاعان ايۋ نە بولعانىن تۇسىنبەستەن اپاننان سىرتقا شىقسا، اينالا قاپتاعان سۋ. ماڭاي ءتىپتى وزگەرگەن.
- بۇل سۋ قايدان پايدا بولدى دەپ ويلايسىڭدار؟ /كۇن جىلىندى. قار ەرىدى. توپىراق ءجىبىدى. بايشەشەك گۇل اتتى. ت. ب./
- راسىندا دا كۇزدە ۇيىقتاپ، قار كەتكەندە ويانعان ايۋ قاردى كوردى مە؟
♦ وقۋلىقپەن جۇمىس. / وقىتۋ/
- ەگەر ايۋ بالاسىن قىس ورتاسىندا تۋسا، ونىڭ ۇيقىسى قانداي دەپ ويلايسىڭدار؟ /سەرگەك. ءالسىن - ءالسىن ويانىپ تۇرادى./
♦ ءمۇعالىمنىڭ بەرەتىن قوسىمشا تۇسىنىگى.
كوكتەمدە سونىمەن جان – جانۋارلار تولدەيدى. كوبىنىڭ قالىڭ ەسكى ءجۇنى ءتۇسىپ، ورنىنا جۇقا، جاڭا ءجۇن شىعادى. مۇنى «تۇلەۋ» دەيدى.
♦ ساباقتىڭ مازمۇنىن جەرگىلىكتى تابيعاتپەن بايلانىستىرۋ.
- ءوز جەرىمىزدە ۇيقىعا كەتكەن قانداي جانۋارلاردى بىلەسىڭدەر؟
/سارشۇناق، بورسىق، كەسىرتكە، جىلان، باقا./
IV. وي قورىتۋ.
♦ تىرەك سوزدەرمەن جۇمىس.
وياندى. بالالادى. تۇلەيدى. پايدالى.
4. توپتاستىرۋ ستراتەگياسى.
ايۋ
ءتىرى
پايدالى جانۋار
سۇتقورەكتى
پايداسى: ەتى وتە قۇندى ءدارى، ەتىن تۋبەركۋلەز (وكپە)، ءىش اۋرۋلارى، سارى اۋرۋ، كوز قارىعۋى، قاتەرلى جارالار ەمدەۋگە پايدالانادى.
قورعاۋعا الىنعان.
V. ۇيگە تاپسىرما: ءماتىندى وقۋ، تاقپاق، ەرتەگى، جۇمباق جاتتاۋ.
Vءى. باعالاۋ.
You Might Also Like
-
وقۋشىلاردىڭ جەكە تۇلعاسىن زەرتتەۋ ادىستەمەلەرى
