كولەڭكەلەر قالاي جوعالدى؟
ەكى ءبولىمدى دراما
قاتىناسۋشىلار:
قارجاۋ — جىلقى سوۆحوزىنىڭ ديرەكتورى.
دامەلى — ونىڭ ايەلى.
ءمارۋار — ولاردىڭ قىزى، سۋرەتشى.
قاناش — وقۋدان جاڭا كەلگەن جاس ينجەنەر.
زەينەت — ونىڭ شەشەسى.
گلازنيەۆ — ساياسي ءبولىمنىڭ باستىعى.
بيمەندە — زەينەتتىڭ اعاسى.
ەسەت — جالعان اتپەن جاسىرىنىپ جۇرگەن باي بالاسى.
سوۆحوزدىڭ باس اگرونومى.
ساۋىس — ول دا جالعان اتپەن جاسىرىنىپ جۇرگەن باي بالاسى، زووتەحنيك.
وقيعا وتىزىنشى جىلداردىڭ باس كەزىندە قازاقستاننىڭ شەكاراعا جاقىن اۋداندارىنىڭ بىرىندە بولادى.
ءبىرىنشى ءبولىم
ءبىرىنشى سۋرەت
تۇنشىعا شىققان مۇڭلى مۋزىكانىڭ اراسىنان تاس قاشاعان قاشاۋدىڭ شاقىلداعان ءۇنى ەستىلەدى. شىمىلدىق اشىلعاندا جالعىز ساۋلە بيىك جارتاستىڭ توسكەيىنە شىعىپ الىپ تاس قاشاپ تۇرعان ءمارۋاردىڭ بەتىنە تۇسەدى.
ءمارۋار. ۋھ، شارشادىم - اۋ. ءبىراق مۇنداي شارشاۋدىڭ شاتتىعى دا مول ەكەن. (قاشاۋدى قاتتى ۇرىپ جىبەرەدى. جالعىز ساۋلە ونىڭ بەتىنەن الىنىپ تومەندە، سول تاستىڭ «سايدالى، 1880-1916 جىل» دەگەن جازۋى بار جەرىن ايمالاپ تۇرعان قارجاۋدىڭ بەتىنە تۇسەدى.)
قارجاۋ (زارلانا). ەي، اۋليەتاس! مەڭىرەۋ جارتاس بولساڭ دا «قۇدايدىڭ ءۇيى» اتالىپ، عاسىرلار بويى تالايلاردى تابىندىرىپ كەلگەن سەنى دە تابانىما سالعان ەدىم. ەندى ءوزىمدى-وزىم تابانىما سالا الماي، ار ازابىن شەگۋدەمىن، بۇل قالاي؟ «سايدالىنىڭ ساربازى» دەگەن اتاعىم تالايلاردىڭ ميىن ۋلاپ، تالايلاردىڭ كوزىن بايلادى. سول داڭقتىڭ دۇمپۋىمەن قاندى ءىزىم قالدى كومىلىپ، ءوزىم كەتتىم ويداعى تاسىم ورگە دومالاپ. سوندا دا جانىمنىڭ شەككەنى - جاپا، ارىمنىڭ كەشكەنى - قاپا. جازىلاتىن ەمى جوق، قۇتىلاتىن جولى جوق، بۇل قاسىرەتتەن قاشان قۇتىلامىن؟.. قاشان... قاشان؟ (سونى ايتىپ كەتە بەرەدى، الدەكىمنىڭ داۋسىن ەستىپ توقتاي قالادى.)
داۋىس. ەح، قارجاۋ... قارجاۋ... بار تاپقان دەمەۋىڭ ءوزىڭدى ءوزىڭ وسىلاي قارعاۋ... قارعا... قارعا... سەن قارعالۋ ءۇشىن جارالعان جانسىڭ. قارجاۋ تالتىرەكتەپ قۇلاپ بارا جاتادى. جارىق كەنەت ءسونىپ، قاراڭعى ءتۇن باسادى. ازدان سوڭ ساحناعا جارىق بەرىلىپ، كۇنى كوتەرىلگەن مەزگىلدىڭ بەلگىسىن بەرەدى. سىرتتان الدەكىمدەردىڭ شاتتىق كۇلكىسى ەستىلەدى. ءارقايسىسىنىڭ قولىندا ءبىر-بىر شوق گ ۇلى بار. قارجاۋ، زەينەت، دامەلى، ءمارۋار، قاناش كەلە جاتىر).
زەينەت (كوزىن تاستاعى بايدالىنىڭ سۋرەتىنەن الماستان ءبىر قولىمەن ءمارۋاردى قۇشاقتاپ كەلەدى). جالعىزىم قاناشىما نە تىلەسەم، سونىڭ ءبارىن ساعان دا تىلەدىم، ءمارۋارىم. (بەتىنەن سۇيەدى.) راقمەت.
ءمارۋار. قالاي، ۇناي ما؟
زەينەت. ايتۋعا ءتىلىم جەتپەيدى.
قاناش. ەگەر مەنىڭ اكەم ءدال وسىنداي بولسا، شىنىندا، ايبىندى ەكەن.
دامەلى. ول ايبىندى دا اقىلدى ەدى-اۋ.
قاناش. اقىلدى بولا تۇرا جاۋلارىنا الدانعانى وكىنىشتى. (قارجاۋ سول سۋرەت سالىنعان جارتاستىڭ الدىنداعى تاس قابىرعاعا جاقىندايدى.)
قارجاۋ. و، سايدالى باۋىرىم، ساردار باتىرىم! بۇگىنگى كۇن - مۇنان ون سەگىز جىل بۇرىن ءدال وسى جەردە سەن جاۋ وعىنان قازا تاۋىپ، قابىرعامىز قايىسقان كۇن. ارۋلار قارا جامىلىپ زارلاعان، انالار اق شاشىن جايىن اڭىراعان كۇن. ساربازدارىڭنىڭ نايزاسى جەرگە شانشىلىپ، قىلىشى تاسقا شابىلعان كۇن. سول قارالى كۇندى ەسكە الاتىن جىلداعى سالتىممەن قابىرىنا باس ءيىپ، توپىراعىڭا تاۋاپ ەتكەلى بۇگىن تاعى كەلدىم. بۇل ساپار جالعىز ەمەسپىن، ونى سالعان سالتىم ۇرپاقتارىمىزعا مۇرا بولىپ قالسىن دەگەن تىلەكپەن كوزىمنىڭ اعى مەن قاراسى ءمارۋارىم مەن قاناشىمدى الا كەلدىم. انتتاي بەرىك سول تىلەكتىڭ كۋاسى دەپ سول ەكەۋىنىڭ اناسى زەينەت پەن دامەلىنى ەرتىپ كەلدىم. (گۇلىن قويادى.) مىنە، جاستاي جەسىر قالسا دا، ءارۋاعىڭدى كۇزەتۋمەن قارا شاشىن اعارتقان زايىبىن زەينەتىڭ تۇر الدىڭدا.
زەينەت (قولىنداعىسىن تاس قابىردىڭ ۇستىنە قويادى). سەندەيلەردىڭ ولىگىن تالايلاردىڭ تىرلىگىنەن قىمبات ەتكەن زامانعا بىزدەر ايتقان العىستى سەنىڭ ءارۋاعىڭ دا ايتار بولسىن.
قارجاۋ. زەينەپتىڭ كۇلسە بىرگە كۇلىپ، ول جىلاسا بىرگە جىلاعان بوبەكتەرىن بىرگە تەربەسكەن، ءبىر كەزدە ءوزىڭ عاشىق بولعان دامەلىم كەلدى الدىڭا.
دامەلى. مەن ساعان ءالى دە عاشىقپىن، سايدالى، ءومىر بويى عاشىق بولىپ وتەرمىن. (گۇلىن زەينەتتىڭ گۇلىنە قاتار قويادى.)
قارجاۋ. قۇداي وزىمە ۇل بەرمەسە دە، سەنىڭ ۇلىڭ قاناشتى ءوز ۇلىمداي ماپەلەپ وسىرگەن ەدىم، ول ءۇمىتىم اقتالدى. «ارماندا كەتكەن اكەم ءۇشىن دە وقيمىن» دەۋشى ەدى، سول تىلەگىنە جەتىپ، كەشە موسكۆادان ديپلوم اكەلدى. ەندى ول قوينىن اقتارماعان، ول التىنىن الماعان بىردە-بىر ايماق قالمايدى. سونىڭ ءبىرى - ءبىر كەزدە ءوزىڭنىڭ قامالىڭ بولعان مىناۋ «اۋليەتاس».
قاناش. جان تاپسىرار الدىندا، قارجاۋ اعانىڭ قۇشاعىندا قانسىراپ جاتقان شاعىڭدا، «اللا» دەپ اتاعانىڭ مەنىڭ اتىم بولىپتى. مۇمكىن، ماعان «جاقسى اكەڭنىڭ ۇلى بولا ءبىل، سوندا عانا جاقسىلىقتىڭ ق ۇلى بولاسىڭ» دەپ كەلگەن بولار. قانداي بول دەپ تىلەسەڭ -سونداي بولۋعا جەتەمىن، اكە. (گۇلىن قويادى.)
ءمارۋار (ءبىر تىزەسىن بۇگىپ ءتاجىم ەتەدى). اكەمنىڭ سىزدەي دوسى بولعانىن ءومىر بويى ماقتان ەتىپ، ءومىر بويى ءسىزدىڭ اتىڭىزدى مىناۋ تاۋدىڭ زاڭعار تاستارىنا التىنمەنەن جازارمىن.
قارجاۋ. جاز، قۇلىنىم، جاز. سايدالىنىڭ اتى جازىلماعان بۇل تاۋدىڭ بىردە ءبىر جاقپارى قالماسىن.
قاناش. ءسىزدىڭ ۇنىڭىزدەن ءبىر زارلى سارىن ۇزىلمەيدى، بۇل نەلىكتەن؟
قارجاۋ. نەلىكتەن ەكەنىن ءوزىم دە بىلمەيمىن. سەنىن اكەڭنەن ايرىلعان كۇنى وسى ەلسىز تاۋدىڭ ىشىندە جالعىز قالىپ، تۇڭىمەن زارلاعان ەدىم. سونان بەرى ءبىر وزگەرمەستەن، ءتىپتى شاتتانىپ كۇلسەم دە سول ءبىر زارلى سارىن داۋسىمنان قالماي كەلەدى.
زەينەت. سول كەزدە تىرىلەرىمىزگە - قامال، ولىلەرىمىزگە - قابىر بولعان اۋليەتاستىڭ ۇڭگىرلەرىن بۇگىن ءبىر كەزەيىك، جۇرىڭدەرشى.
قارجاۋ. ءيا. ناركوم جولداس قاناشتاردىڭ جوباسىن قابىلداي قالسا اۋليەتاستىڭ ك ۇلى كوككە ۇشقالى تۇر، ارمانسىز ارالاپ، ءبارىن دە كورىپ قالىڭىزدار.
زەينەت (قاناشقا). كۇنىم - اۋ، قۇدايدىڭ ۇيىنە سوقتىعىپ نەڭ بار؟
قارجاۋ. وسى تاۋداي تاستىڭ استىندا اۋليەنىڭ التىن سارايى بار كورىنەدى.
قاناش. شىنىندا، بۇل تاۋدىڭ التىنى بىرنەشە ساراي سالۋعا جەتەدى. ونىڭ ۇستىنە، «قۇدايدىڭ بۇل ۇيىندە» اكەمنىڭ كەگى بار. اكەمدى ولتىرگەن جاۋلار سول ۇڭگىردىڭ ار جاق بەتىنەن ءبىر تەسىك تاۋىپ كەلىپ، ساربازداردى قاپىدا باس سالىپتى عوي.
قارجاۋ. ول راس. بىزگە اجال اۋزى بولعان سول تەسىكتى كورۋگە پوليتوتدەلىمىزدىڭ جاڭا باستىعى دا ىنتىق كورىنەدى. مەن ونى وسى ارادان توسىپ الىپ ەرتىپ بارايىن، سىزدەر ەرلەي بەرىڭىزدەر.
دامەلى (الاقانىن قارجاۋدىڭ ماڭدايىنا قويىپ). ىستىعىڭ جوق پا؟
قارجاۋ. ءازىر امانمىن، زەكەڭدى بوگەمە. (دامەلى زەينەتپەن بىرگە ءجۇرىپ كەتەدى. سولاردىڭ ءىزىن باسا جونەلگەن ءمارۋاردى قاناش ۇستاپ قالادى. ءمارۋار جۇلقىنىپ كەتكىسى كەلەدى، قاناش جىبەرمەيدى. ونى بايقاپ قالعان قارجاۋ ەكىنشى جاققا شىعا جونەلەدى.)
قاناش (ءمارۋاردى سايدالىنىڭ سۋرەتى الدىنا الىپ بارىپ، سىبىرلاي سويلەيدى). اكە! مەنىڭ جانىمدا، ءسىزدىڭ الدىڭىزدا تۇرعان سۇيكىمدى سۇرشا قىزدىڭ اتى - ءمارۋار. ول - ءبىر كەزدە ءوزىڭىزدىڭ قامالىڭىز بولعان اۋليەتاستىڭ بەتىنە ءسىزدىڭ سۋرەتىڭىزدى سالعان سۋرەتشى قىز. نە دەيسىز؟ سول ءۇشىن بەتىنەن مىڭ مارتەبە ءسۇي دەيسىز بە؟ ماقۇل. (ءمارۋاردى سۇيمەك بولادى.)
ءمارۋار (ونى اۋىزدان قاعىپ قالادى). ءسىز اكەڭىزدىڭ الدىندا تۇرسىز، اكە الدىندا ادەپسىز بولماڭىز.
قاناش. سەن قىز مەنەن بەس جاس كىشى بولساڭ دا، ون جاس ۇلكەن سەكىلدىسىڭ، بۇل قالاي؟
ءمارۋار. ونى دا اكەڭىزدەن سۇراڭىز.
قاناش. اكە، ءسىز قۋاناتىن تاعى ءبىر جاڭالىق: بۇل قىز - ءسىزدىڭ بولاشاق كەلىنىڭىز. ەگەر ءسىز باتاڭىزدى بەرەر بولساڭىز، ءبىز بۇگىن كەشكە بارىپ بۇل قىزعا قۇدا ءتۇسىپ قايتپاقپىز.
ءمارۋار. قولىمىزدى جايىپ باتا تىلەيىك. (قاناش قولىن جايادى. سول كەزدە قولى بوساعان ءمارۋار شەشەلەرى كەتكەن جاققا قاراي جۇگىرە جونەلەدى. قاناش ونى قۋىپ كەتەدى. قۇلاعىنان ءبىر داۋىستى كەتىرە الماي قارجاۋ قايتا كەلە جاتادى.)
داۋىس. ەي، قارجاۋ، جانىڭ جىلاپ تۇرسا دا، كولگىرلەنىپ كۇلەسىڭ. ەكى كىسى باس قوسسا: «مەن سايدالىنىڭ دوسىمىن» دەپ كۇمپىلدەۋدەن ءبىر ۇيالمايسىڭ، بۇل قالاي؟ مۇنداي سايقالدىقتاردىڭ قاندى ءىزىڭدى بۇركەۋ ەمەس، قارا بەتىڭنىڭ كۇيەسىن قالىڭداتۋ ەكەنىن قالاي سەزبەيسىڭ؟ قالاي؟»
قارجاۋ. وسىنى ايتىپ تۇرعان سايدالى ەمەس، ءوزىمنىڭ ارىم ەكەنىن بىلەمىن، بىلە تۇرا نەگە ءتىرى جۇرەمىن؟ سوندا قالاي ولەمىن؟ قالاي، قالاي؟ (تۋ سىرتىنان سالالى اق ساقالدى، تۇگەلدەي اقتان كيىنگەن، قولىندا ۇزىن تاياعى بار بيمەندە كەلە جاتادى.)
بيمەندە. قارجاۋ! ساردارىم - اۋ، بالا كەزدەگى موللالىعىڭ ەسىڭە ءتۇسىپ كەتتى مە، نامازعا ۇيىعانداي ءموليىپ نەعىپ تۇرسىڭ؟
قارجاۋ. وسى ءسىز ءوز زامانىمىزدىڭ سوزىمەن قاشان سويلەر ەكەنسىز؟
بيمەندە. سەن قاشان جاڭا زاماننىڭ ادامىنشا جادىرايسىڭ، سوندا مەن جاڭا زاماننىڭ بۇلبۇلىنشا سايرايمىن.
قاراۋ (ءبىر قولىمەن بيمەندەنى قۇشاقتاپ.) قۇدايدىڭ ءبىر التىننىڭ اسىلىنان جاراتا سالعان جانىسىز - اۋ، بياعا. قالاي، قىزىمىزدىڭ مىنا سالعان سۋرەتى ۇناي ما؟
بيمەندە. ۇناعاندا قانداي، مەن مۇنى كورگەن سايىن سايدالىنىڭ ءوزىن كورگەندەي باسىمدى ءيىپ تۇرىپ سالەم بەرەمىن. (سىرتقا قاراپ.) جان-جاعىنا وي تاستاپ كەلە جاتقان مىناۋ كىم؟
قارجاۋ. بۇل ءبىزدىڭ سوۆحوزدىڭ قازاقشالاپ ايتقاندا ساياسي ءبولىمىنىڭ جاڭا باستىعى گلازنيەۆ دەيتىن جولداس.
بيمەندە. گلازنيەۆ؟ ءوز اتى گەنناديي ما؟
قارجاۋ. سولاي سەكىلدى.
بيمەندە. مىنا قۇدايدىڭ كوكتەن تىلەگەنىمدى جەردەن بەرۋىن قارا. (كوزىن اۋلاققا ويلانا تاستاپ گلازنيەۆ كەلە جاتادى.)
قارجاۋ. گەنناديي گاۆريلوۆيچ، بۇل جەرلەرمەن بۇرىننان تانىس سەكىلدىسىز - اۋ، كوز تاستاسىڭىز سولاي؟
گلازنيەۆ (ەسكەرتكىشكە جاقىنداپ). سالەم، ساندالى باتىر. مىنە، سەنىڭ وعىڭنان جارالانعان گلازنيەۆ دەيتىن قارا سولدات الدىڭدا تۇر. (باس كيىمىن الادى.)
بيمەندە. سول... سونىڭ ءوزى. (قارجاۋ قولىمەن بەلگى بەرىپ توقتاتادى. ۇشەۋى قۇرمەتتى قاراۋىلدا تۇرعانداي از ۋاقىت ءۇنسىز تۇرادى.)
گلازنيەۆ (باس كيىمىن قايتا كيىپ، قارجاۋعا بۇرىلادى). كەشىرىڭىزدەر، تىرىلەردەن بۇرىن ەلىگە سالەم بەرۋىمنىڭ ءبىر ءمانى بار. جاي تانىس قانا ەمەس، مىنا ءبىر جەردىڭ توپىراعىندا مەنىڭ قانىم جاتىر. (بيمەندەمەن قول الىسىپ.) گلازنيەۆ.
بيمەندە. قاتەلەسپەسەم، قانىڭىزدىڭ بۇل جەرگە تامعانى مۇنان ون سەگىز جىل بۇرىن بولار.
گلازنيەۆ. قاتەلەسكەن جوقسىز.
قارجاۋ. عاجاپ - اۋ، وسى جەردە بىزبەن سوعىسقان وتريادتىڭ ىشىندە ءسىز دە بار ما ەدىڭىز؟
گلازنيەۆ. ءيا. (بيمەندەگە.) ءسىز كىم بولاسىز؟
قارجاۋ. بۇل كىسى سول وزىڭىزبەن سوعىسقان سايدالى باتىردىڭ ءبىر ساردارى ەدى، ءقازىر مەنىڭ ساردارىم. بۇرىنعى اتى بيمەندە، قازىرگى اتى بياعا. بىزدەگى ەڭ جاۋاپتى فەرمانىڭ باستىعى.
گلازنيەۆ. و، وندا قىزىل ارميانىڭ سايگۇلىكتەرى ءسىزدىڭ قولىڭىزدا ەكەن عوي.
بيمەندە. تۇگەلدەي ەمەس، دەگەنمەن، سولاي دەۋگە دە بولادى.
گلازنيەۆ. وندا ءسىز وسى ساتتەن باستاپ مەنىڭ كەڭەسشىمسىز. سول قىزمەتىڭىزدى ماعان جەرىڭىزدى شارلاتىپ، جىلقىلارىڭىزدى ارالاتۋدان ءقازىر باستاساڭىز قايتەدى؟
قارجاۋ. سونشا نەگە اسىقتىڭىز؟
گلازنيەۆ. مىنا كەلە جاتقاندار كىم؟
قارجاۋ. ءوزىمىزدىڭ ماناعى باس زووتەحنيك پەن باس اگرونوم عوي. (ەسەت پەن ساۋىس كەلەدى، ولاردىڭ دا قولى گۇلگە تولى.)
گلازنيەۆ. مەنى اسىقتىرعان جاعداي مىنانداي: جاڭا ءبىزدىڭ ورتالىققا ولكەلىك كوميتەتتىڭ ءبىرىنشى سەكرەتارى ميرزويان جولداس سوعىپ كەتتى. شەكارا جاققا بارا جاتىر ەكەن. ول وسى تۇرعان ەكەۋىڭىزگە ارنايى سالەم ايتتى.
قارجاۋ. سالەمەت بولسىن.
بيمەندە. سونداي جاقسى ادامدار ھاماندا cay - سالەمەت بولسا ەكەن.
گلازنيەۆ. سالەم سوڭىنان ايتقانى: قاڭتاردا سوعامىن، سۇرايتىنىم ونشا كوپ ەمەس، بەس ءجۇز تۇلپار عانا، سونى وزدەرىڭ ويلاسا بەرىڭدەر دەدى.
بيمەندە. بەس ءجۇز بولسا از ەكەن.
قارجاۋ. بەس ءجۇز؟
گلازنيەۆ. سونشا نەگە شوشىدىڭىز؟
قارجاۋ. ءبىزدىڭ جوسپارىمىز ءۇش ءجۇز ات بولاتىن.
گلازنيەۆ. وتان قورعاۋدىڭ جاعدايى ءۇش ءجۇزدى بەس جۇزگە جەتكىزۋدى تىلەسە نە دەيسىزدەر؟
قارجاۋ. ال، باتىرلار، شامالارىڭا قاراپ شارىقتاپ كورىڭدەرشى، بۇعان كۇشىمىز جەتە مە؟
ەسەت. شارىقتا، ساۋىسىم، تەك شالىقتاپ قالماعايسىڭ.
ساۋىس. مەن شالىقتايتىن قويانشىق ەمەسپىن، ءسىزدىڭ بۇل ايتىپ تۇرعانىڭىز كونتردىڭ ءسوزى.
ەسەت. جاڭا تاۋىپ ايتتىڭ.
قارجاۋ. سەنىڭ تاۋىپ ايتارىڭ قايسى؟
ەسەت. مەنىڭ ايتارىم: ءبىر جىلدا بەس ءجۇز ات بەرۋ - كەلەسى بەسجىلدىقتىڭ عانا جۇمىسى.
ساۋىس. ونى سىزدەن گورى مالعا جاۋاپتى زووتەحنيك بولعاندىقتان، مىنا مەن جاقسى بىلەتىن شىعارمىن.
گلازنيەۆ. ءسىزدىڭ شامالاۋىڭىز قانشا؟
ساۋىس. مەنىڭ شامالاۋىم، (ويلانىپ) مەنىڭ شامالاۋىم: جوسپارداعى ءۇش ءجۇز دە ەمەس، ميرزويان جولداس ايتقان بەس ءجۇز دە ەمەس، ءوزىم كۇندە كورىپ، ىشتەي ىرىكتەپ جۇرگەن التى ءجۇز.
ەسەت. تاڭداعانىن تاي - تۇلاقتار بولسا، ارينە.
گلازنيەۆ (بيمەندەگە). ءسىز نە دەيسىز؟
بيمەندە. ءبىزدىڭ سوزىمىزدەن گورى ءوزىڭىزدىڭ كوزىڭىزگە كوبىرەك سەنگەنىڭىز ءجون بولار.
گلازنيەۆ. سوندىقتان عوي، ءسىز جەتەلەسەڭىز مەنىڭ ەرە جونەلگىم كەلىپ تۇرعانى.
بيمەندە. مەن ءۇش كۇننەن بەرى تاۋ-تاستى شارلاپ كەلگەن ەدىم، ونىڭ ۇستىنە، شاۋ تارتقان شالمىن عوي. ەگەر ءسىز مەنىڭ كوكەيىمدى كوپتەن بەرى تەسىپ جۇرگەن ءبىر سۇراۋدىڭ جاۋابىن جاسىرماي ايتىپ بەرسەڭىز مەنىڭ شارشاپ-شالدىققاندى دا، ءتىپتى شالدىقتى دا ۇمىتىپ كەتۋىم عاجاپ ەمەس.
گلازنيەۆ. ونداي كەرەمەت مەنەن تابىلا قويار ما ەكەن؟
بيمەندە. مەن جوقتى سۇرامايتىن، تابىلماستى ىزدەمەيتىن اداممىن.
گلازنيەۆ. بارىما ريزا بولساڭىز، تىلەگىڭىزدى ورىنداۋعا ءازىرمىن.
بيمەندە. ءسىزدىڭ اتىڭىز گەنناديي عوي ءا؟
گلازنيەۆ. ءوزىمدى بىلمەستەن اتىمدى قايدان بىلەسىز؟
بيمەندە. گەنناديي دەگەن ات - مەنىڭ تالاي جىلدان بەرى تالماي جاتتاعان اتىم. سىزگە بۇكىل قازاق حالقىنىڭ اتىنان، حالقىنىڭ بوستاندىعى ءۇشىن قۇربان بولعان مىناۋ سايدالىنىڭ اتىنان، سونىڭ ساربازدارىنىڭ ءبىرى ءوز اتىمنان ايتار العىسىمدى قابىل الىڭىز.
گلازنيەۆ. نە ءۇشىن؟
بيمەندە. ون التىنشى جىلى، تاپ وسى جەردە سايدالىنىڭ ساربازدارىمەن سوعىسقا پاتشا اسكەرىنىڭ ىشىندە بولدىڭىز عوي؟
گلازنيەۆ. العىستى سول ءۇشىن ايتىپ تۇرسىز با؟
بيمەندە. جوعا.
گلازنيەۆ. ەندى نە ءۇشىن؟
بيمەندە. سايدالىنىڭ ايەلى مەن بالاسىن اجالدان الىن قالعانىڭىز ءۇشىن. اسىرەسە، سول ەكەۋىن قاباتىنان جويماق بولعان تاسىباي بولىس سەكىلدى جاۋىزدى جايراتقانىڭىز ءۇشىن. (ەسەتتىڭ قولىنداعى گ ۇلى ءتۇسىپ كەتەدى.)
گلازنيەۆ. ءوزىڭىز ول سوعىسقا قاتىسقان با ەدىڭىز؟
قارجاۋ. سىزدەرمەن قاتتى شايقاسقان سارداردىڭ ءبىرى وسى باتىر.
گلازنيەۆ. وندا مىنا ءبىر تاستىڭ الدىنا تامان بارايىقشى. (شەتكەرىرەك بارىپ اينالاسىنا ويلانا كوز تاستايدى.)
ساۋىس (ەسەتتىڭ گۇلىن الىپ ءوز گۇلىمەن بىرگە قويا بەرە اقىرىن كۇڭك ەتەدى). جان كەرەك بولسا، ەسىڭدى تەزىرەك جينا. (داۋىسىن كوتەرىپ.) ولىگە قۇرمەت كورسەتتىك، ەندى تىرىگە قىزمەت ەتەيىك، ەسەكە، قولىڭىزداعى ءجىبىڭىزدى ءارى قاراي تارتىڭىز، ەسەكە. (ەكەۋى جەر ولشەي باستايدى.)
ەسەت. قارەكە، مىنا زووتەحنيگىڭىز جىلقىسىنا جامانداتا كەلمەي قويعان سوڭ، ەلدە جوق ءبىر جورانى شىعارىپتى.
قارجاۋ. جورا دەگەن نەمەنە؟
ەسەت. كوزىڭىز تىرىسىندە ءسىزدىڭ جەرلەنەتىن جەرىڭىزدى سايلاپ، ەسكەرتكىشىڭىزدى وسى باستان جاساتىپ قويماقشى.
قارجاۋ. نەمەنە، سەن مەنى ولمەيتىن سايتان عوي دەيمىسىڭ؟ ولەتىنىمە جەتكەن كوزىم كومىلەتىن جەرىنە نەگە جەتپەيدى؟ (ءبىر جەردى بارىپ تەۋىپ قالادى.) ول، مىنە، مىنا جەر. سايدالىمەن بىرگە ءوستىم، قان مايداندى بىرگە كەشتىم، ەندى ونىمەن ماڭگى بىرگە جاتامىن.
ساۋىس. كوردىڭىز بە، ءبىزدىڭ قاراكەڭ قارا تەڭىزدەن دە تەرەڭ. تەرەڭگە كوپ بويلاي بەرسەڭىز تۇنشىعارسىز، ەسەكە.
ەسەت. ءسوزدى قوي دا، جىگىتى تارت. (گلازنيەۆتى يەگىمەن نۇسقاپ كۇبىرلەيدى.) ءيا، جولداس ديرەكتور، سونىمەن، الەمگە ايگىلى سايگۇلىكتەرىڭىزدى كىمگە سىيلايتىن بولدىڭىز؟ قىزىل ارمياعا ما، جوق الدە شەت ەلدەگى باۋىرلارىڭىز بىزدەرگە مە؟
قارجاۋ (تىستەنە كۇبىرلەپ). جاپ اۋزىڭدى. كور باسىندا تۇرعانىڭدى قالاي سەزبەيسىڭ؟
ساۋىس. جاعىڭىز قارىسقىر، اعاتاي-اۋ، قايداعى كور ايتىپ تۇرعانىڭىز؟
قارجاۋ. گلازنيەۆتىڭ سەندەرگە ارناپ قازعالى جۇرگەن كورى. ونىڭ سەندەرگە قاراعان كوزىنەن مەن سونى بايقادىم.
ەسەت. ول كوردىڭ بىزدەن بۇرىن جالمايتىنى ءسىز بولماس پا ەكەنسىز؟
قارجاۋ. ءيا، مەنمىن. سوندىقتان دا ساقتانىڭدار. قاشان ونىڭ سەنىمىنە يە بولعانشا، ەشقانداي سىر سەزدىرمەڭدەر. ول ءۇشىن سەزىك شاقىراتىن ارەكەتتىڭ ەشقانداي ءتۇرىن جاساماڭدار. ۇقتىڭدار ما؟
ساۋىس. مۇنىڭىز ۇقتىرۋ ەمەس، بۇقتىرۋ سەكىلدى-اۋ.
ەسەت. ءبىزدى بۇقتىرامىن دەپ كەۋدەڭىزگە قانجار سۇقتىرىپ جۇرمەڭىز.
قارجاۋ. ەكەۋىڭ دە وتتاپسىڭدار، سەندەردىڭ بۇققاندارىڭ ءوزىمنىڭ بۇققانىم ەمەس پە؟ (ۇشەۋى قۇپيا اڭگىمەگە كوشەدى.)
بيمەندە. قالاي، وتكەن كۇندەر قايتىپ كەلەتىن ەمەس پە؟
گلازنيەۆ. ءوزى كەلمەسە دە، ەلەسى تۇگەلىنەن كوز الدىمدا ءدال بۇگىنگىدەي سايراپ تۇر. تەك سول سوڭعى سوعىستىڭ نەمەن، قالاي اياقتالعانىن سىزدەن بىلگىم كەلەدى.
بيمەندە. مەزگىل بوقىراۋ ايىنىن ورتا شەنى ەكەنى ەسىڭىزدە بولار. ءۇش كۇن بويى بەتتەي الماي دىڭكەلەگەن جاۋ اسكەرى ءتورتىنشى كۇنى تاڭ بىلىنە كۇتپەگەن جاعىمىزدان كەلىپ كەنەت كيىپ كەتتى.
گلازنيەۆ. جاۋ اسكەرىنىڭ كۇتپەگەن جاقتان كيلىككەنى انىق قوي؟
بيمەندە. ول ايدان دا انىق.
گلازنيەۆ. مەنىڭشە دە سولاي. سىزدەن تىلەگىم: سول كۇندى ۇمىتپاڭىز.
بيمەندە. ءسىز دە ۇمىتپاڭىز.
گلازنيەۆ. ول - مەنىڭ قانىمنىڭ جەرگە تۇڭعىش تامعان، وعىمنىڭ جاۋعا تۇڭعىش اتىلعان كۇنى. سوندىقتان، ول كۇندى مەن ەشقاشان دا ۇمىتا المايمىن.
بيمەندە. مەن سىزدەن سول كۇنى سايدالىنىڭ زايىبى، مەنىڭ قارىنداسىم زەينەتكە ايتقان ءبىر ءسوزىڭىزدىڭ سىرىن سۇراعالى تۇرمىن. مۇمكىن بولسا، جاۋىڭىزعا تۇڭعىش وق اتقان شاعىڭىزدى ەسىڭىزگە تۇگەل ءتۇسىرىڭىزشى.
گلازنيەۆ. مەن اتىسا شەگىنگەن ساربازداردى وكشەلەي قۋىپ بارا جاتقان توبىما ىلەسە الماي، جارالى اياعىمدى سۇيرەتە باسىپ جالعىز كەلە جاتىر ەدىم، مىنا ءبىر تاستاردىڭ اراسىنان ءبىر ايەلدىڭ شىڭعىرعان داۋسى ەستىلدى. سول داۋىس شىققان جاققا ۇمتىلىپ كەلسەم، تاسىباي بولىس ءبىر ايەلدى شاشىنان سۇيرەپ، قامشىنىڭ استىنا الىپ كەلەدى ەكەن. ايەل، مولشەرى جەتى-سەگىز جاستاعى بالاسىن باۋىرىنا باسىپ الىپ شىر-شىر ەتەدى. مەنى كورىپ مۇلدەم شىڭعىرىپ جىبەردى. تاسىباي بولىس مەنى كورە سالا: «ەي، ورىس، مىناۋ باندىلاردىڭ باستىعى سايدالىنىڭ قاتىنى مەن بالاسى، ەكەۋىنە جالعىز وق جالىنسىن، قاباتتاپ قوي دا ات، جىلدام»، - دەدى ماعان تەپسىنە اقىرىپ. مەن باسىمدى شايقادىم. ول مەنى مىقتاپ ءبىر سىبادى دا، ەتىگىنىڭ قونىشىنان ناگانىن سۋىرىپ الا سالا ايەلدى كوزدەي باستادى. سول ساتتە نەندەي سەزىم بيلەگەنىن ءوزىم دە بىلمەيمىن، ساۋ اياعىممەن ءبىر-اق ىرعىپ كەلىپ ونىڭ قولىنداعى ناگاندى مىلتىعىممەن قاعىپ جىبەردىم. ناگانى ۇشىپ جەرگە تۇسسە دە، بەتى قايتقان جوق، باسىمنان وراي قامشىمەن ەكى تارتتى دا، جەردە جاتقان ناگانىن الا سالا اتىپ جىبەردى. ءبىراق ونىڭ بەتىمدى تىلگەن قامشىسى كەگىمدى قايراي تۇسكەن ەكەن، ءدال سول ساتتەگى قيمىلىم ونىڭ وعىنان دا شاپشاڭ بولدى-اۋ دەيمىن.
بيمەندە. سوندا ءسىز ءبىزدىڭ زەينەتكە: «بايىڭ وعىن كىمگە جۇمسارىن بىلمەي مەنى جارالادى. ەڭ اۋىر جازالايتىن جاۋى - ءوزىنىن ىشىندەگى اق كيىمدى بىرەۋ، سونى تاۋىپ الىپ جازالاسىن» دەپسىز عوي.
گلازنيەۆ. ءيا، وعان قانداي جازا بەردىڭىزدەر؟
بيمەندە. ەشقانداي. ويتكەنى ونىڭ كىم ەكەنى كۇنى بۇگىنگە دەيىن تابىلعان جوق. ءوز باسىم سونان بەرى سۇراۋ سالىپ ىزدەۋدەمىن. كەشە الماتىدان كەلگەن ءبىر جازۋشىعا ەرىپ سول سوعىس بولعان تاۋدىڭ تۇپكىر-تۇپكىرىن تۇگەل شارلاپ ەدىم، ءسىزدىڭ سول ءسوزىڭىز ەسىمە ءتۇسىپ كوز جاسىما يە بولا الماي: «مەڭىرەۋ تاۋلار، جاقپار تاستار - اۋ، ايتساڭدارشى! سايدالىنى ساتقان، اق كيىمدى ازعىن كىم؟» دەپ ءار تاستى ءبىر قۇشاقتادىم. ءسىزدى ماعان سىرتىڭىزدان تانىستىرعان سول جازۋشى. ول سايدالى ەكەۋىڭىز جايىندا كىتاپ جازباقشى.
گلازنيەۆ. وسى كۇنگە دەيىن ءىزىن بىلدىرمەي كەتسە، ول اق كيىمدى ازعىن ناعىز زالىم ەكەن.
بيمەندە. مىنا قارجاۋ ەكەۋمىز ول قانشا زالىم بولسا دا تابىلاتىنداي - اق سابىلدىق، ءبىراق كۇندىكتەنەر بىردە ءبىر جان تابىلمادى.
قارجاۋ. سوۆەت وكىمەتى ورناپ، قولىمىزعا تەڭدىك تيىسىمەن ءبىرىمىز - تەرگەۋشى، ەندى ءبىرىمىز -پروكۋرور بولىپ شەتىنەن تەكسەرىپ شىقتىق، ساربازداردىڭ ىشىندە اق كيىمدى ادام بولماي شىقتى.
گلازنيەۆ. ىشتەرىڭىزدە ونداي ازعىننىڭ بولعانىنا ەشقانداي كۇدىكتەرىڭىز بولماسىن. تاسىبايدىڭ اۋىلىنان اتتاناردا كومانديرىمىزدىڭ ەڭ قاتتى قاداعالاپ قۇپيالاپ بەرگەن بۇيرىعى: «ساربازداردىڭ ىشىندەگى اق كيىمدىنى اتۋشى بولماڭدار» دەگەن ءامىرىن ءوز قۇلاعىممەن ەستىسەم، مىنا تاۋدىڭ ارعى بەتىندەگى تەسىگىنەن شىعىپ بەلگى بەرگەن اق كيىمدىنى مەن ءوز كوزىممەن كورگەنمىن دە، نىساناعا تالاي العانمىن. ءبىزدىڭ جازالاۋشى وترياد سول تەسىكتەن كەلىپ ساربازداردى قاپىدا باس سالعان-دى. بۇل دا مەنىڭ ءوز كوزىممەن كورگەن زۇلىمدىق.
قارجاۋ. ايتپاقشى، ءسىز سول تاسىباي بولىستىڭ وعىنان الىپ قالعان بالاڭىزدىڭ ءقازىر قايدا ەكەنىن بىلەسىز بە؟
گلازنيەۆ. ول تۇگىل ءوز بالامنىڭ دا قايدا ەكەنىن بىلمەيمىن. ەسكى جارانى تىرناماعانىڭىز ءجون بولار.
قارجاۋ. كەشىرىڭىز. ال ءسىزدىڭ سول اجالدان الىپ قالعان بالاڭىز وسىندا.
گلازنيەۆ (قۋانىشتى ۇنمەن). سولاي ما؟ ول قايدا؟
قارجاۋ. ءسىز ونى اجالدان الىپ قالساڭىز، مەن ءبىلىم جولىنا سالعان ەدىم. ەكەۋمىزدىڭ ءۇمىتىمىز اقتالدى، ول ەڭ جوعارى ءبىلىمدى موسكۆادان الىپ، كەشە عانا كەلدى.
بيمەندە (شوشىنعانداي). نە دەيدى؟ ونىڭ كەلەتىن كۇنى ەرتەڭ ەمەس پە ەدى؟
قارجاۋ. جىلداعىداي پوەزبەن جىلجىماي، سامولەتپەن ۇشقاندىقتان كەشە كەلدى.
بيمەندە. وي، سامولەتىڭ بار بولسىن. (وز-وزىنە كۇڭكىلدەپ ولاي ءبىر، بۋلاي ءبىر كەتەدى.) سامولەت... سامولەت.
قارجاۋ. قاپالانباڭىز. ءسىز بارماعان سوڭ قارسى الۋعا مەن دە بارعانىم جوق.
بيمەندە (ءجۇرىپ كەتىپ، قايتا ورالادى). ونىڭ اق ماڭدايىنان مەنەن بۇرىن سەندەر سۇيدىڭدەر – اۋ.
قارجاۋ. ءيا، ونداي كىنادان ساۋ ەمەسپىن!. (اشۋمەن جونەلگەن بيمەندەگە داۋىستاپ.) ۇيگە بارىپ اۋرە بولماڭىز، ول مىنا جاقتا، اۋليەتاستى ارالاپ ءجۇر.
بيمەندە (قايتا بۇرىلىپ). قاپ، ساپ-ساۋ بەلىمنىڭ شويىرىلا قالعانى - اي. (تاسقا وتىرا كەتەدى.)
گلازنيەۆ (كۇلىمسىرەپ). بۇل حابار مەنى مەيلىنشە شاتتاندىرىپ تۇر، سوعان قاراعاندا، ءسىزدىڭ بەلىڭىزدى اۋىرتقان شاتتىعىڭىز بولار.
بيمەندە. ىلايىم، ءسىزدىڭ بۇل ءسوزىڭىز سىرقاتىمنىڭ ەمى بولسىن.
ساۋىس. قارەكە، ىرگە كوتەرۋدىڭ ىرىمىن جاساماق، مىنا قۇرعاق قازىق جەرگە كىرەر ەمەس.
قارجاۋ. ونى ەرتەرەك ويلاۋىڭ كەرەك ەدى.
ساۋىس. ويلانىلعان، ءسىزدىڭ رۇقساتىڭىزدى كۇتىپ ويداعى ماشينانىڭ ىشىندە ءازىر تۇر.
قارجاۋ. ونداي رۇقساتتى وزىڭنەن سۇرا دا الا بەر. (ساۋىس سىرتقا جونەلدى. ەسەت گلازنيەۆتارعا جاقىندايدى.)
ەسەت. ءبىرىڭىز قاناشتى اجالدان الىپ قالعان، ەندى ءبىرىڭىز ءبىلىم جولىنا سالعان اكە كورىنەسىزدەر. سوندا بۇل تويدىڭ شارابىن ءبىز بەيباقتار قاشان ىشەر ەكەنبىز؟
قارجاۋ. ول توي كەشە باستالعان-دى، جالعاسى ەرتەڭ ءبىزدىڭ ۇيدە، سىزگە ارنالادى، گەنناديي گاۆريلوۆيچ.
گلازنيەۆ. ماعان نە ءۇشىن؟
قارجاۋ. ە، گەنناديي گاۆريلوۆيچ، ءسىزدىڭ كىم ەكەنىڭىزدى ءالى بىلمەي جاتىر عوي، بىلگەننەن كەيىن كورەسىز، ءسىزدى توبەسىنە كوتەرمەگەن بۇل ەلدىڭ بىردە-بىرى قالمايدى.
ەسەت (گلازنيەۆقا). قاراكەمنىڭ وسى سوزىنە كۋا ەتكەلى تۇرسىز با، ماعان مۇنشا نەگە قادالدىڭىز؟
گلازنيەۆ. ءسىزدى بۇرىن ءبىر كورگەن سەكىلدىمىن، ءبىراق قايدا كورگەنىمدى ەسىمە تۇسىرە الماي تۇرمىن.
ەسەت. بۇرىن كورسەڭىز، مۇمكىن، ەسىڭىزگە تۇسەرمىن. ويلانا قاراپ، قادالا ءتۇسىڭىز.
گلازنيەۆ. ءسىز مەنى بۇرىن كورگەن بە ەدىڭىز؟
ەسەت (ۇزاق قادالىپ). جوق.
گلازنيەۆ. وندا كەشىرىڭىز. (الىستان الدەكىمدى كورگەندەي.) مىنالار كىم؟
قارجاۋ. قاناش دەيتىن بالامىز سول. قاسىنداعى - مەنىڭ قىزىم ءمارۋار، ارعى ەكەۋدىڭ ءبىرى - ءوزىڭىز اجالدان الىپ قالعان جەڭگەڭىز زەينەت، قاسىندا كەلە جاتقان - مەنىڭ زايىبىم دامەلى.
گلازنيەۆ. وسى تۇسقا كەلگەندە مەن ول باتىرعا كەنەتتەن ءبىر سۇراۋ بەرەيىن، سىزدەر مەنىڭ كىم ەكەنىمدى ايتپاڭىزدار. ءبارىڭىز دە بەرى جۇرىڭىزدەر. (ولار دالاعا كەتەدى. قاناش پەن ءمارۋار كەلە جاتادى.)
قاناش. ءمارۋار، سەن مەنى تاستاپ، قيال دەيتىن جىگىتتىڭ قۇشاعىندا كەتتىڭ - اۋ، ۇندەمەي قالدىڭ؟
ءمارۋap. تاپ وسى جەردە ءسىزدى اجالدان قۇتقارعان سولداتتىڭ قۇشاعىندا كەلە جاتقانىم راس.
قاناش. اۋ، ول سولدات ءقازىر قىرىقتان اسقان قىرقىلجىڭ عوي.
ءمارۋار. الپىستان اسقان شال بولسا دا مەيلى... نەتكەن عاجاپ حيكايا.
قاناش. سول ول حيكايانى ءالى تۇگەل ەستىگەن جوقسىڭ عوي.
ءمارۋار. مەن ءقازىر ماماڭ ەكەۋىنە كەزەلگەن مىلتىقتى تابانىما سالىپ، ونى قاعىپ تۇسىرگەن سولداتتى قۇشاقتاپ تۇرمىن، ونان ءارى نە بولعانىن ايتا بەرىڭىزشى.
قاناش (ءسال ويلانىپ). تاسىباي بولىستىڭ سول ساتتەگى ءتۇرىن كورسەم قازىردە دە شوشىر ەدىم. ول جىندانا ايقايلاپ، سولداتتى ءبىر سابادى دا، قونىشىنان ناگانىن سۋىرىپ الا سالا مامام ەكەۋمىزدى كوزدەي باستادى. سول كەزدە سولداتتىڭ مىلتىعى كەلىپ ونىڭ ناگانىنا سارت ەتتى. تاسىباي دا ولەرمەن ەكەن، ناگانى ۇشىپ كەتىپ قارۋسىز قالسا دا قايمىقپاي، سولداتتى قامشىمەن ەكى تارتتى دا، جەردە جاتقان ناگانىن الا سالا اتىپ جىبەردى. ءبىراق ونىڭ وعى دالاعا كەتتى دە، قارسى اتىلعان سولداتتىڭ وعى ونى شالقاسىنان ءتۇسىردى. قايتىپ قاراي الماي بەتىمدى ماماما باستىم. دەنەم ءدىر-دىر ەتەدى، مامام دا دىرىلدەپ تۇر. بىزبەن بىرگە بۇكىل تاۋ-تاس تا دىرىلدەپ تۇرعان سەكىلدى. ءبىر كەزدە جالىنداي ىستىق مامىقتاي جۇمساق ءبىر نارسە ماڭدايىما ءتيىپ ەدى، بويىم بالقىپ سالا بەردى. باۋىرىنا جابىسقان باسىمدى اقىرىن كوتەرىپ ماماما قاراسام ول ەكى كوزىن تارس جۇمىپ الىپ، بىردەڭەنى كۇبىرلەپ تۇر ەكەن.
زەينەت. مەنىڭ كۇبىرلەگەنىم بىردەڭە ەمەس، ولەردە ايتار يمانىم بولاتىن. ايتار بولساڭ سولاي جوندەپ ايت.
قاناش. ماڭدايىما جابىسىپ، جۇرەگىمە ءالى جالىنداي، ءارى مامىقتاي سەزىلگەن سولداتتىڭ قان-قان ەكەن. ونى ءوزى سەزەر ەمەس، بىزگە جىميا قاراپ تۇر. جۇزىندە - كۇلكى، كوزىندە - جاس. تاسىبايدىڭ جاناعى قامشىسى بەتىن ءتىلىپ كەتىپتى، سول قامشى تىلگەن جەردەن قان سورعالاپ تۇر، ونى دا سەزەر ەمەس. مىناۋ الاقانداعى قان - سول تىلىنگەن بەتتىڭ قانى.
زەينەت. سەنىڭ ماڭدايىڭنان جۋىلىپ الىنعان سول قاننىڭ قايدا ەكەنىن دە ۇمىتپاعايسىڭ.
قاناش. ءوزىمدى ۇمىتسام دا، سول سولداتتىڭ ماڭدايىمنان جۋىپ الىنىپ، جارتىسى اكەمنىڭ قابىرىنا قۇيىلعان، جارتىسىمەن اتى جازىلعان قانىن ۇمىتپاسپىن.
زەينەت. ۇمىتپا، قۇلىنىم. حالقىڭ ءۇشىن توگىلگەن داننىي، ءبىر تامشىسىن ۇمىتۋعا بولمايدى.
ءمارۋار. ءبىر كەزدەسكەن اكەگە قانشاما بورىشتى بولىپ قالعانسىز، ءا؟
قاناش. سولاي ما؟
ءمارۋار. وزىڭىزشە قالاي؟
قاناش. مەنىمشە، اكەلەر الدىنداعى بورىشتى وتەۋ ءۇشىن الدىمەن ولاردى جاقسى كەلىندى ەتۋ كەرەك سەكىلدى.
ءمارۋار. جاڭا عانا ەدى عوي، ءسىزدىڭ دانىشپان بولماعاندىقتان ەرتەڭگىنى بولجاۋدان بەزگەنىڭىز.
قاناش. اكەلەردى كەلىندى ەتۋ ءۇشىن دانىشپاندىقتىڭ كەرەگى جوق. ءيا، سونىمەن، جاۋابىمنىڭ جالعاسىن تىڭداي بەر. سونىمەن، جاڭاعى سولدات الىستا، تاۋ ىشىندە ءجۇرىپ جاتقان اتىستىڭ سارىنىنا قۇلاق تىگىپ از تۇردى دا: «مارجا، مارجا، كوزىڭىزدى اشىڭىز... قورىقپاڭىز... سىزدەردى ولتىرمەك بولعان بولىستارىڭىز كەلمەسكە كەتتى. بايىڭىز كىمدى اتارىن بىلمەي مەنى جارالادى، ول ءۇشىن مەن سىزدەردى جازالامايمىن، قورىقپاڭىز. مەنىڭ اتىم - گەنناديي. فاميليام - گلازنيەۆ، تەك سونى ەسكە ساقتاڭىزدار. ىشتەرىڭدە اق كيىمدى ءبىر ازعىن بار. سىزدەردىڭ قىرعىن تابۋلارىڭىزعا سەبەپ بولعان سول. سونى تاۋىپ الىپ، اياۋسىز جازالاڭىزدار. سىزدەردى مەن كورگەنىم جوق، مەنى سىزدەر كورگەن جوقسىزدار، قوش ساۋ بولىڭىزدار»، - دەدى دە، ماڭدايىنان اققان قاندى سۇرتپەستەن تاس - تاستىڭ اراسىمەن اقساڭداي باسىپ جونەلدى. ەكى كوزىمدى ونان الا الماي مامامدى بىلاي قۇشاقتاپ ءدال وسى جەردە تۇرعان ەدىم. (ءمارۋاردىڭ بەلىنەن قۇشاقتايدى.)
ءمارۋار. نەتكەن عاجاپ ادام!
قاناش. مەن بە؟
ءمارۋار. جوعا، اناۋ جارالى سولداتتى ايتامىن. (قاناشتىڭ قۇشاعىندا تۇرعانىن ەندى سەزە قالىپ ىرشىپ تۇسەدى.) ۇيات - اي!
قاناش. شىنىندا، مەن قايدا كەتكەنمىن - ەي؟
ءمارۋار. جۇرتتا قالعان تاسىبايدىڭ اۋىلىنا قالدىڭىز.
دامەلى. ەرتەدە سىزدەن تالاي ەستىسەم دە، كوبىسىن ۇمىتىڭقىراپ قالىپپىن، بالاڭىزدىڭ جاڭساق ايتقان جەرى جوق-اۋ دەيمىن.
زەينەت. ايتىلماي قالعانى بولماسا، ايتقاندارىنىڭ جاڭساعى جوق.
گلازنيەۆ (تاس اراسىنان شىعا كەلىپ، انادايدان). وعان مەن دە كۋامىن. (وعان ىلەسە ماناعى كەتكەندەر قايتا كەلە جاتادى. بيمەندە قاناشتىڭ كوزىنە تۇسكىسى كەلمەي دالدالانادى.)
قاناش (اڭىرىپ). ءوزىمدى بىلمەستەن سەزىمنىڭ كۋاسى بولعان ءسىز كىم ەدىڭىز؟
گلازنيەۆ. جالعان ءسوزدى ەندى عانا ايتىپ تۇرسىڭ. مەن مىنا اۋليەتاستىڭ يەسى اۋليەمىن. جارالى سولداتتىڭ قاندى الاقانى سەنىڭ ماڭدايىڭنان قالاي سيپاعانىن دا كورگەنمىن. سول جارالى سولدات مىناۋ ارادا جاتقان تاسىباي بولىستىڭ ولىگىن قۇزعا دومالاتىپ جىبەرگەن ەدى. سەن ونى ايتپاي كەتتىڭ. مەن وعان دا كۋامىن.
قاناش. و، عاجاپ. (گلازنيەۆقا قادالا ءتۇسىپ.) ما - ما!
زەينەت (ەكى كوزى مانادان گلازنيەۆتا). جاساعان - اۋ، مەنىڭ كورىپ تۇرعانىم قاي اۋليە؟
گلازنيەۆ (كۇلىمسىرەپ). بەتىنە تاسىبايدىڭ قامشىسى، اياعىنا ساربازداردىڭ وعى تيگەن اۋليە.
زەينەت. سەن سول جارالى سولدات گەننادييسىڭ عوي؟
گلازنيەۆ. قاتەلەسكەن جوقسىز.
زەينەت. قاسىرەتتەن ءتىلىم بايلانىپ، قورقىنىشتان ءۇنىم شىقپاي، ءبىر اۋىز ءتىل قاتا الماي، العىسىمدى دا ايتا الماي، ارماندا قالعان ەدىم. سوندا سۇيىلمەي كەتكەن ماڭدايىڭدى ەندى اكەلشى. (گلازنيەۆتىڭ ماڭدايىنان سۇيەدى.)
گلازنيەۆ. ماعان دا رۋقسات ەتىڭىز. (ول زەينەتتىڭ قولىنان سۇيەدى. وزىنە جاقىنداپ كەلگەن قاناشتى قۇشاقتاي الىپ قۇشىرلانا سۇيەدى دە، باسىنا قاراي قالىپ.) ماڭدايىنداعى مەنىڭ قانىم قايدا؟
قاناش. جارتىسى اكەمنىڭ قابىرىندا، جارتىسى التىنمەن جازىلعان اتىندا.
زەينەت. سوناۋ «سايدالى» دەگەن ءسوز جازىلعان التىننىڭ ىشىندە ءسىزدىڭ قانىڭىز دا بار.
ءمارۋار. انىقتاپ قاراساڭىز، «سايدالى» دەگەن جازۋدىڭ ءتۇرى باسقا جازۋلاردىڭ تۇرىنەن ءسال باسقاراق ەكەنىن بايقايسىز.
گلازنيەۆ. وندا مەنىڭ قانىم تەككە كەتكەن جوق ەكەن. (ءوزىنىڭ قانى بار جازۋدى انىقتاپ كورگىسى كەلگەندەي تاسقا جاقىنداپ، جازۋىنا ۇڭىلە قارايدى. باسقالاردىڭ نازارى سوعان اۋعان كەزدە بيمەندە ءمارۋاردى ىممەن شاقىرىپ الىپ، ەكەۋى ىممەن كەلىسەدى دە قاناشتىڭ تۋ سىرتىنان كەلىپ كوزىن باسادى.)
قاناش (ەكى قولدى بىردەن سيپالاپ). و، تاماشا! وڭ قولى، سول قولى كوكتەمنىڭ گۇلىندەي بۇل كىم بولدى ەكەن؟
بيمەندە. تۇرپىدەي تيگەن جاسىمنىڭ كارىلىگى، كوكتەمنىڭ گۇلىندەي سەزىلگەن جانىمنىڭ جاستىعى بولار.
قاناش. بي اعا! (جالت بۇرىلادى. ءمارۋار ونىڭ كوزىنە تۇسپەي كەتەدى. قاناش پەن بيمەندە قۇشاقتاسا كەتىپ، ەكەۋى كەزەك سۇيىسەدى.) ءوزىڭىزدىڭ جازىپ العان زاڭىڭىزدى ءوزىڭىز بۇزعانىڭىز قالاي؟
بيمەندە. كەشىر، بالاپانىم. جازۋشى دەگەن حالىق سيقىرشى ەكەن. سونىڭ سوناۋ الماتىدان كەلگەن بىرەۋى سيقىرلاپ الىپ، ەلسىز تاۋدى كەزدىرىپ اكەتكەنى.
قاناش. ونىڭ ەلسىزدەن ىزدەگەنى نە؟
بيمەندە. «اكەلەردىڭ قانى سۇراۋسىز كەتپەيدى» دەگەن ءبىر رومان جازىپ ءجۇر ەكەن. سول رومانى ءۇشىن ىزدەگەنى - سايدالىنىڭ تاريحى، نىساناعا العانى - اق كيىمدى ازعىن.
قاناش. ول اق كيىمدى كىم ەكەن؟
بيمەندە. ونى ءبىر قۇدايدان باسقا جان بىلەر ەمەس.
قاناش. مەن بىلەمىن.
بيمەندە. انىق پا؟
قاناش. انىق، ءبىراق كىم ەكەنىن ايتپايمىن.
بيمەندە. ءدال وسىڭ وتىرىك.
قاناش. ونىڭىز راس. (بيمەندەنىڭ يىعىنا قولىن سالىپ.) ە، بي اعا، ول اق كيىمدى ازعىننىڭ كىم ەكەنىن مەن بىلەر بولسام قارا بەتىن قانجارمەنەن تىلگىلەر ەدىم عوي.
گلازنيەۆ (اۋلاقتان داۋىستاپ). بي اعا، مۇمكىن بولسا مۇندا كەلىپ، مەنىڭ قيالىمدى دا ءبىراز كەزدىرىڭىزشى. (قاسىنا بارعان بيمەندەنى ءبىر قولىمەن قۇشاقتاي تۇرىپ، اينالاعا كوز تاستايدى، الدەنەندەي سۇراۋلار بەرەدى، ەكەۋى ءوز ارا سويلەسكەن كۇيدە كەلە بارادى. ەكىنشى جاقتان قولىندا ەكى سۋمكا تولى زاتتارى بار ساۋىس كەلەدى.)
ساۋىس. ال، قادىرمەندى قاۋىم، ولىگە قۇرمەت كورسەتىپ بولساڭىزدار، ەندى تىرىگە قىزمەت ەتىڭىزدەر. ول ءۇشىن الدىمەن قازىق مايلار جاساپ الايىق، بەرى جاقىنداڭىزدار. (داستارقان جايىپ، ونىڭ ۇستىنە ءار ءتۇرلى تاعام، ىشىمدىكتەر قويا باستايدى.)
قاناش. بۇل نە؟
ساۋىس. ءبىزدىڭ قاراكەڭ بۇل جارىق دۇنيەدە كورمەگەن راحاتىن ول دۇنيەدە كورگىسى كەلىپ، كوزى تىرىسىندە وزىنە ءبىر ەسكەرتكىش ورناتپاقشى. مىنا جاتقاندار - سول ەسكەرتكىشتىڭ ىرگە قازىعى. ءقازىر مەن قازىقتاردىڭ باسىنا اراق قۇيامىن دا قاعامىن. قانە، كەلە قالىڭىزدار. الدىمەن، قاراكەم، ءوزىڭىز باستاپ جىبەرىڭىز. سونان كەيىن جاستاردىڭ اتىنان، قاناش، ساعان. ءما، ۇستا. وسىلاي ءبىرى - باس، ءبىرى - جاستاپ كەزەك بەرىپ وتىرامىن، العاشقى ءسوز ءبارىمىزدىڭ قامقورشى اكەمىز، ءارى كەمەڭگەر باسشىمىز ءقادىرلى قارەكەمە بەرىلەدى. سويلە، دانىشپانىم.
قاناش (قارجاۋعا). قامقورشى اكەمىز - اۋ، مىنا مالايىڭىز نە ايتىپ وتىر، ءبىز نە ەستىپ تۇرمىز؟
ساۋىس (اتىپ تۇرادى). مالايىڭ نە - ەي، شىراعىم.
قارجاۋ. سابىر، سابىر. (قاناشقا كوز تاستاپ.) اكەڭ سايدالى ەكەۋمىز ءبىر انانىڭ قىزدارىنان تۋعان، ءبىر ءداندى ءبولىپ جەگەن بولە ەدىك. ەكەۋمىزدىڭ دۇنيەگە كەلگەن كۇنىمىز دە ءبىر، مايدانعا كىرگەن ءتۇنىمىز دە ءبىر ەدى. ول قان مايداندا قازا تاپتى دا، شالا-جانسار مەن جالعىز قالدىم. ون سەگىز جىلدان بەرى ول جاپا-جالعىز جاتىر. مەن ءتىرى ءارۋاق ءالى ءجۇرمىن. جالعان دۇنيەنى قانشا قيماسام دا، ءبىر كەزدە مەن دە ولەمىن، سوندا مەنى تاپ وسى جەرگە جەرلەۋ وسى تۇرعان بارىڭە دە امانات. سەندەرگە ساباعاتىمدى ولگەن سوڭ دا سالماي، باسىما قويىلاتىن ەسكەرتكىشتى ءوز قولىممەن ورناتىپ كەتپەكپىن.
قاناش. ولمەستەن بۇرىن سايلاۋ ماعان ءبىر جىندانۋ سەكىلدى كورىنىپ تۇر، بۇل قالاي؟
قارجاۋ. بۇل جىندانۋ ەمەس، بالام. سەنىڭ ارعى اتاڭ اتىعاي باتىر دا، مىنا دامەلىنىڭ ناعاشىسى اۋماعان دا، كەشەگى ءوزىمىز كورگەن اقىن ءماشھۇر ءجۇسىپ تە وزدەرى ولمەستەن زيراتىن سالدىرعان.
دامەلى. ءبىراق، ولاردىڭ، ەشقايسىسى ءارۋاقتىڭ باسىنا اكەلىپ اراق ىشپەگەن بولار.
قارجاۋ. ءار زاماننىڭ ءوز سالتى، ءوز زاڭى بار، بايبىشە.
ەسەت. جەڭەشە - اۋ، مۇنىڭ ءبارى قاراكەڭنىڭ ءوزى ءۇشىن ەمەس، ارتىندا قالاتىن سىزدەر ءۇشىن، ۇرپاقتار ءۇشىن عوي. قاراكەمنىس بۇل قامقورلىعى بۇگىنگى بىزدەرگە ەرسىلەۋ كورىنگەنىمەن، ەرتەڭگىلەردىڭ كەمەڭگەرلىك دەۋلەرى مۇمكىن عوي.
ساۋىس. قۇداي وڭعارىپ، ءبىزدىڭ قاراكەم سونداي اتاققا يە بولا قالسا، ءسىز مۇنان دا سۇلۋلانىپ كەتەر ەدىڭىز.
دامەلى. سول اتىعاي باتىردىڭ ءارۋاعىن شاقىرعىم كەلىپ تۇرعانىن - اي، ءا؟
ساۋىس. ءسىز شاقىرعانمەن، ول باتىر بابامىز كەلمەيدى عوي، كەلە قالسا، راقمەت ايتىپ ارقامىزدان قاعار ەدى.
دامەلى. ءيا، كەلمەيدى، كەلە قالسا جەگەندەرىڭدى جەلكەلەرىڭنەن شىعارىپ، اۋىزدارىڭنان قارا قان اقتىpap ەدى.
قاناش. ءمارۋار سىزگە تارتقان ەكەن، سول ءۇشىن. (دامەلىنىڭ بەتىنەن ءبىر سۇيەدى دە، قولىنداعى اراعىن شاشىپ تاستاپ كەتە بەرەدى. قالعاندار ءبارى قاڭتارىلىپ قالادى، بۇنى ءمارۋار بۇزادى.)
ءمارۋار (زەينەت پەن دامەلىگە كۇلە قاراپ). شالدار اراق ىشكەندە، كەمپىرلەر بيلەۋ كەرەك ەمەس پە، نەگە تۇرسىزدار؟
دامەلى. ءبىز ءۇشىن سەن بيلە. اكەڭ ءبىر شاتتانىپ شاپالاعىن شارتىلداتسىن، مىنا داستارقاننىڭ ۇستىنە، وزدەرىنىڭ توبەلەرىنە بيلە.
ءمارۋار (زەينەتكە). ءسىز نەگە ۇندەمەيسىز؟
زەينەت (ءبىر نىسانادان كوز الماي). بالامنىڭ جاڭاعى ءبىر مىنەزىنەن ەسەڭگىرەپ قالدىم:
دامەلى. اقىلدىلىقتىڭ دا قاتالدانىپ كەتەتىن شاعى بولادى، ول ءۇشىن قاپالانباي، قايتا قۋانىڭىز.
ءمارۋار. وسى مەنىڭ شەشەم وزىمە تارتقان. (زەينەت پەن دامەلىنى ەكى قولتىعىنان الىپ، ەكەۋىنىڭ بەتىنەن كەزەك سۇيەدى.) ءبىرىڭىز ەمەس، ەكەۋلەرىڭىز دە اقىلدىسىزدار، جۇرىڭىزدەر. (ەكەۋىن اكەتە بەرەدى.)
قارجاۋ (داۋىستاڭقىراپ). زەكە، مىنا ساۋىسقا «مۇنداي قۇرمەتىڭدى قۇرت جەسىن، قىزمەتىڭ قىزىل يتكە جەم بولسىن، اللاۋاكپار» دەپ بەتىڭىزدى ءبىر سيپاي كەتىڭىزشى.
ساۋىس. قۇرباندىققا تاعى دا مەن شالىندىم، سىزدەردى مەن قاشان شالار ەكەنمىن، ءا؟
قارجاۋ. وندا وسىنى سەنىن كەلەسى جىلى كەلەسى وسى ۋاقىتقا جەتكىزبەي قۇرباندىققا مەنى شالۋىن ءۇشىن الىپ جىبەرەيىك.
ەسەت. جاڭاعىلار مەنىڭ كەۋدەمە ۋ قۇيىپ كەتتى. (جەرگە قويادى.)
ساۋىس (ءىشىپ سالىپ). ەكەۋلەرىڭىزدىڭ اۋىزدارىڭىزدان بۇگىن اجال ءيىسى اڭقيدى، بۇل قالاي؟
ەسەت (اراعىن ءىشىپ سالىپ). وندا سەنىڭ مۇرنىڭ قوياننىڭ قۇيرىعىنا ۇقسايدى ەكەن.
ساۋىس. ول نە ءسوز؟
ەسەت. قويان قورىققان شاعىندا دەنەسىنەن بۇرىن قۇيرىعى دىرىلدەيدى. قاراكەم ەكەۋمىز بۇگىن مىنا تاۋدىڭ قويانىن قىرىپ قايتامىز، سەنىڭ مۇرنىنا كەلگەن سول قوياندارعا كەلەتىن اجالدىڭ ءيىسى بولار.
قارجاۋ. ءازىل-قالجىڭ ءبارى ءوز الدىنا، شىنىندا، ءبىز نەگە مىلتىق الا كەلمەدىك وسى.
ەسەت. ول ءۇشىن قايعىرماڭىز، پۋلەمەتتەن باسقانىڭ ءبارى دە تابىلادى.
قارجاۋ. وندا تاعى ءبىردى قۇيىپ جىبەر، ساۋىسىم.
ساۋىس. اراقتىڭ ءيىسىن قوياندار مىڭ قادام جەردەن سەزەدى. ونى دا ەسكەرگەيسىزدەر.
قارجاۋ (كۇلە سويلەپ). مىنانىڭ يت ىشپەيتىن اراقتى دا قيماۋىن قارا.
ەسەت. شىنىندا، اراقتىڭ بۋى ايقايعا اينالىپ كەتسە، قوياننىڭ قۇلاعىن دا كورە الماسپىز.
قارجاۋ (ءىشىپ سالىپ). ەندى ساعان دا راقمەت.
ساۋىس. مىلتىقتارىڭىز قاندانىپ، اۋىزدارىڭىز مايلانسىن، اللاۋاكپار. (بەگىن ءبىر سيپايدى دا، كەتەدى.)
ەسەت. ءوزى اڭقىلداعان جاقسى ادام.
قارجاۋ. تەك، قاتىنى قاعىنعان.
ەسەت. قاعىنعان دەگەن سوزىڭىزدە ساعىنعاندىقتىڭ وتى تۇر-اۋ.
قارجاۋ. ول نە ءسوز؟
ەسەت. جاي، ءسىزدىڭ ونىڭ قاتىنى اۋەسكە اۋەس ەكەنىڭىزدى ايتىپ تۇرمىن.
قارجاۋ. ە، سەن مەنىڭ ءىزىمدى اڭدىپ ءجۇر مە ەدىڭ؟
ەسەت. الجي باستاعان ەكەنسىز. ماعان ءسىزدىڭ ءىزىڭىز تۇگىلى ءوزىڭىزدىڭ كەرەگىڭىز قانشا؟
قارجاۋ. ەي، شىراق، سويلەر بولساڭ سوتقارلانباي سويلە.
ەسەت. مۇنان دا قاتتىراق سوتقارلانسام قايتەسىز؟ مەنىڭ كەشەگى تاسىباي بولىستىڭ بالاسى، جاسىرىن اتتى جامىلىپ جۇرگەن جاۋ ەكەنىمدى ايتىپ ۇستاپ بەرەسىز بە؟
قارجاۋ. باۋىرىم - اۋ، ءوزىڭ ىشپەستەن ماس بولىپ قالعانسىڭ با، نە دەپ تۇرسىڭ؟
ەسەت. نەمەنە، مەنىڭ تاسىباي بولىستىڭ بالاسى ەكەنىم بەكەر مە؟
قارجاۋ. بەكەر ەمەس، ءبىراق وزىمىزگە اجال بولاتىن ونداي ءسوزدى نەگە ايتاسىڭ؟
ەسەت. بىزگە كەلگەن اجال - جاڭاعى ورىس. ءسىز الدىمەن سونى ءبىلىپ الىڭىز. ولار سايدالىنى ساتقان اق كيىمدى ازعىن ءسىز ەكەنىڭىزدى نەشە جىلدار بويى ىزدەپ تابا الماسا، مەن اكەمدى ولتىرگەن قاس جاۋىمدى ىزدەمەستەن تاپتىم.
قارجاۋ. ال تاپتىڭ، سوندا وعان نە ىستەمەكسىڭ؟.
ەسەت. مەنىڭ نە ىستەيتىنىمدە جۇمىسىڭىز بولماسىن. ءسىز بۇگىننەن باستاپ مەنىڭ گلازنيەۆقا قارسى اتاتىن وعىم، شاباتىن قىلىشىمسىز. ءسىز سونى عانا ءبىلىپ الىڭىز.
قارجاۋ. ەگەر بۇل ايتقاندارىڭنىڭ بىردە-بىرى مەنىڭ قولىمنان كەلمەسە قايتەسىڭ؟
ەسەت. باسىڭىزدى اكەمنىڭ قانجىعاسىنا بايلاپ بەرگەن ون التىنشى جىلعى ءبىر حاتىڭىز مەنىڭ قولىمدا تۇرعاندا ءسىزدىڭ قولىڭىزدان مەن ايتقاننىڭ ءبارى دە كەلەدى.
قارجاۋ. ءولىمنىڭ بىرەۋ-اق ەكەنىن دە ەسكەرگەيسىڭ.
ەسەت. قاتە ايتاسىز، ءولىمنىڭ دە اعى مەن قاراسى بار. مىسالى، ءسىز اشكەرەلەنە قالساڭىز ءسوز جوق اتىلاسىز. ءوزى ورناتىسقان وكىمەتتىڭ وعىنان ءولۋ ءوز اجالىنان ولۋمەن بىردەي ەمەس.
قارجاۋ (كۇرسىنە سويلەپ). ءيا، ونىڭ راس.
ەسەت. ءارقاشاندا وسىلاي اقىلدى بولىڭىز. ميرزوياننىڭ شەكارانى شارلاۋى، مىنانىڭ كەلە سالا كوزىمىزدەن باستاپ جەرىمىزگە ۇڭىلە قالۋى مەنىڭ كەڭ دۇنيەمدى تارىلتا باستادى. سوندىقتان، بۇگىننەن باستاپ سوۆەت وكىمەتىنەن، اتاپ ايتقاندا، سىزدەن الار ەنشىمدى الىپ، تايىپ تۇرۋدىڭ ازىرلىگىنە كىرىسەمىن. ءسىز انداماي اياقتان شالىپ جۇرمەڭىز.
قارجاۋ. مەنەن نەندەي ەنشى قالاماقسىڭ؟
ەسەت. قالايتىنىم - ارمياعا دايىندالعان اتتاردىڭ ءۇش ءجۇزى عانا.
قارجاۋ. ءۇش ءجۇز جىلقىمەن قايدا سيماقسىڭ؟
ەسەت. كورشى ەلگە ءۇش ميلليون جىلقى دا سيادى.
قارجاۋ. كورشى ەلگە؟ سوندا سەندەر ءۇش ءجۇز جىلقىنى ايداپ كورشى جەرىنە ەتىپ كەتپەكسىڭدەر مە؟
ەسەت. ءسىز قالاي دەپ ەدىڭىز، ءبىزدى وسى ەلدە ماڭگى قالادى عوي دەپ پە ەدىڭىز؟
قارجاۋ. سەندەرگە سونشا جىلقىنى بەرەتىن كىم؟
ەسەت. ونى سىزدەن سۇرايتىن كىم؟ انالار وسىلاي بەتتەپ كەلەدى، بەرى ءجۇرىڭىز. ءسىرا، سول جولعا ءوزىڭىزدىڭ دە ازىرلەنگەنىڭىز ءجون بولار. (ولار كەتەدى. ازدان سوڭ ماناعى كەتكەن جاعىنان گلازنيەۆ پەن بيمەندە كەلە جاتادى.)
گلازنيەۆ. ءسىز سول تاسىباي بولىستى كورگەن بە ەدىڭىز؟
بيمەندە. ءبىر رەت كورگەنىم بار.
گلازنيەۆ. ءتۇرى قانداي ادام ەدى؟
بيمەندە (ءسال ويلانىپ). شوت ماڭدايلىلاۋ، كەيكى تۇمسىقتاۋ، جاق جۇنىنە جالعاسقان دوڭگەلەك قارا ساقالى، اۋزىن كومىپ تۇراتىن قويۋ قارا مۇرتى، يەگى جالتىر تازداي تاقىر، قارىنى تاي قازانداي جۋان قارا كىسى بولاتىن.
گلازنيەۆ. ونىڭ جۇراعاتىنان كىم بار؟
بيمەندە. ەشكىم جوق، ءبارى دە سوۆەت وكىمەتى ورناعان كەزدە شەتەلگە قاشىپ كەتىپتى. ونى نە ءۇشىن سۇرادىڭىز؟
گلازنيەۆ. بۇل ماڭايدا قانداي سۋرەتشى بارىن بىلەسىز بە؟
بيمەندە. بىلەم. ءبىزدىڭ ديرەكتوردىڭ ءمارۋار دەيتىن قىزى ادامنىڭ سۋرەتىن قۇدايدىڭ وزىنەن كەم سالمايدى. ءتورت جىل بويى دەم الىسقا كەلگەن سايىن جارتاستى قاشان سايدالىنىڭ مىنا سۋرەتىن سالعان سول قىز.
گلازنيەۆ. وندا سايدالىنىڭ ءارۋاعى بارىمىزدەن دە سول قىزعا ريزا ەكەن.
بيمەندە. ءولىنىڭ ءارۋاعى دا، ءتىرىنىڭ كوڭىلى دە ريزا. سوندىقتان، ول قىزدى سايدالىنىڭ كەلىنى ەتكىمىز كەلەدى.
گلازنيەۆ. ول تىلەكتەرىڭىز قابىل بولسىن. تويلارىڭىزدان مەنى دە قۇر قالدىرماڭىزدار.
بيمەندە. امان جەتسەك، سول تويدى سىزگە باسقارتامىز.
گلازنيەۆ. الدىن الا راقمەت. (سايدالىنىڭ سۋرەتىنە جاقىنداپ.) سولاي، سايدالى باۋىرىم، قاندى ءىزىن بىلدىرمەي كەتكەن كەشەگى سەنىڭ اق كيىمدى قارا نيەتتى جاۋىڭ - بۇگىنگى ءبىزدىڭ دە جاۋىمىز. ەرتەڭگى ۇرپاقتاردىڭ جاۋى. سوندىقتان بىزدەر ونىڭ ءىزىن دە، ءوزىن دە تابامىز، كورىن دە قازامىز. ساعان بەرەر انتىمىز سول.
شىمىلدىق.
ەكىنشى ءبولىم
ەكىنشى سۋرەت
شىمىلدىق كوپ جۇرتتىڭ دۋىلداتا قول سوققان دۇبىرىمەن جارىسا اشىلادى.
ساحنا تاس قاراڭعى. جالعىز ساۋلە ساحنا تورىندە تۇرعان قارجاۋدىڭ بەتىنە تۇسەدى. جان-جاعىندا وتىرعان قوشەمەتتەۋشىلەردىڭ دىبىسى، شىنى ىدىستاردىڭ سىلدىرى ەستىلەدى.
قارجاۋ. كوزىمنىڭ اعى مەن قاراسى - ءمارۋارىم، قاناشىم! مەن سانالى ءومىرىمنىڭ بارلىعىن سەندەردىڭ تىلەۋلەرىڭدى تىلەۋمەن وتكىزگەن اكە ەدىم، سول تىلەگىمە بۇگىم جەتتىم. كەلەسى ايدىڭ كەلەسى وسى كۇنىندە تويلارىن، سول كۇندى كورىپ ولسەم ارمانىم جوق. سوندىقتان ەرتەڭ ايتىلار اكەلىك اماناتتىڭ ءبىرىن بۇگىن، وسى قۋانىشتىڭ ۇستىندە ايتۋدى ماقۇل كورىپ تاعى دا تۇرەگەلدىم.
داۋىستار. ايتىڭىز، ايتىڭىز.
─ ساۋىس قاراعىم، قۇيىپ جىبەر.
ساۋىستىڭ داۋىسى. قاتىنىم قاسىمدا وتىرعاندا قولىم قالتىراۋشى ەدى، سوندا دا تاۋەكەل.
قارجاۋ. مەنىڭ بۇل اماناتىما مىنا وتىرعان انالارىڭ زەكەڭ مەن دامەلى كۋا. كەشە اكەلەرىڭنىڭ جان قيىسقان مايدانداس دوسى، بۇگىن وزدەرىڭنىڭ باتاگوي اتالارىڭ بياعامىز كۋا. وعان كەشەگى ءبىر كەزدە اكەلەرىڭە قارسى وق اتسا دا، بۇگىن تىلەۋلەرىڭدى تۋعان اكەدەي تىلەيتىن مىناۋ گەنناديي گاۆريلوۆيچ كۋا. بۇعان وزدەرىڭنىڭ ەڭ جاقىن اعالارىڭ، ەڭ ادال دوستارىڭ مىناۋ ەسەت پەن ساۋىس كۋا.
ساۋىس. كۋامىز، كۋامىز.
قارجاۋ. ايتار اماناتىم: تۋعان دالامىز قانداي كەڭ بولسا، پەيىلدەرىڭ سونداي كەڭ بولسىن. ءبىراق، جاۋلارىڭا مەيىرىمدى بولماڭدار. اسىرەسە، كۇلە كىرىپ، كۇڭىرەنە شىعاتىن، جىميا قاراپ، جيىرىلا بۇرىلاتىن جالعان دوستاردىڭ جادىگويلىگىنە مەيىرىمسىز بولىڭدار. مىسالعا مىنا گەنناديي گاۆريلوۆيچ ىزىنە ءتۇسىپ جۇرگەن اق كيىمدى ازعىندى الايىق. بياعاڭ ەكەۋمىز بىردەي سوقىر بولماساق ونداي ادام ءبىزدىڭ ارامىزدا بولعان جوق. بولا قالسا، ول ءسوز جوق، سايدالىنىڭ جالعان دوسى. ەگەر ول بار بولىپ تابىلا قالسا، كىم بولسا دا ونىڭ كىناسىن كەشپەڭدەر. وسى عانا مەنىڭ بۇگىنگى تىلەر تىلەگىم دە، ەرتەڭگى ايتار اماناتىم.
قارجاۋدىڭ بەتىندەگى ساۋلە ءسونىپ، ساحناعا جارىق بەرىلەدى. ساحنادا - ءمارۋار مەن ەسەت. ءمارۋار ەسەتتىڭ سۋرەتىن سالىپ وتىر. ساحنا سىرتىنان اۋىق-اۋىق تامىلجىعان ءان كەلىپ تۇر. ءمارۋار سۋرەت سالا وتىرىپ سول انگە قوسىلىپ كەتىپ وتىر.
ەسەت. مەنىڭ سۋرەتىم قاعاز بەتىنە تۇسپەسە تۇسپەسىن، ءانىن ۇزىلمەسىنشى.
ءمارۋاp. ءسىز بۇل سوزىڭىزبەن ءوزىڭىزدى قورلاپ وتىرسىز.
ەسەت. قالاي؟
ءمارۋار. ءسوزدى قويىڭىز دا كوپ قوزعالماڭىز.
ەسەت. عۇمىرىڭا قۇلدىق. ءبىراق سەنىڭ قاسىڭدا تۇرسا اسپاننىڭ كۇنى دە قوزعالار ەدى.
ءمارۋار. كۇن قوزعالسا دا ءسىز قوزعالماڭىز.
ەسەت. بالقىپ بارامىن، ءسال جاقىندايىنشى.
ءمارۋار. جاقىنداساڭىز جانىپ كەتەرسىز، ارىرەك، الىسىراق وتىرىڭىز.
ەسەت. سەنى كورىپ وتىرىپ جانسام جانايىن.
ءمارۋار. ءسىز مىسىق ءتىلىن بىلەسىز بە؟
ەسەت. جوق، ونى نە ءۇشىن سۇرادىڭ؟
ءمارۋار. مەنىڭ مىنا ءبىر مىسىعىم ءوزىم قايدا بارسام سوندا بارادى، ءسىزدىڭ جاڭاعى ءسوزىڭىزدىڭ شىندىعىن سونان سۇرايىن دەپ ەدىم.
ەسەت. اتتەڭ، ول سورلىنىڭ سويلەيتىن ءتىلى جوق قوي، ەگەر ءتىلى بولسا سەنىڭ اتىڭدى اتاۋدان ءبىر تالماي كۋش - تۋش مياۋلار ەدى.
ءمارۋار. ەگەر مىسىق بولساڭىز ءوزىڭىز قايتەر ەدىڭىز؟ مەنىڭ اتىمدى اتاپ كۇنى-تۇنى مياۋلار ما ەدىڭىز؟
ەسەت. مەن مىسىق بولماي-اق، مياۋلاۋدامىن، اتتەڭ ونى اڭعارىپ جۇرگەن سەن جوقسىڭ.
ءمارۋار. سولاي ما؟ وندا كەشىرىڭىز، مەن مىسىق مىنەزدى ادامنان مىسىقتىڭ ءوزىن جاقسى كورەمىن.
ەسەت. ءتۇڭىلدىم. ءتۇسىندىم دە ءتۇڭىلدىم.
ءمارۋار. نەدەن ءتۇڭىلدىڭىز؟
ەسەت. ءبىراق ومىردە باردىڭ بارىنەن تۇڭىلسەم دە، سەنەن تۇڭىلمەسپىن.
ءمارۋار. ەركىڭىز، تەك وزگەدەن ءتۇڭىلۋدى قانداي بىلسەڭىز، وزىڭىزگە ءۇڭىلۋدى دە سونداي بىلگەيسىز.
ەسەت. وزىمە - ءوزىم ۇڭىلگەندە كورەرىم نەمەنە؟ سەنەن ءبىر مۇشەل ۇلكەندىگىم بە؟
ءمارۋار. ەگەر وزىڭىزگە ءوزىڭىز جاقسىلاپ ۇڭىلسەڭىز ءبىر مۇشەل ۇلكەندىكتى دە، جارتى عاسىر كىشىلىكتى دە كورەرسىز.
ەسەت. سەن مەنى قايدا اكەتتىڭ؟
ءمارۋار. ونشا الىستاعان جوقسىز، جارتى عاسىر عانا. قۇداي ءۇشىن، ءبىر مينۋت قوزعالماڭىزشى.
ەسەت. كوزىمدى سەنەن الماسام قايتەدى؟
ءمارۋار. تىلەگەنىم سول.
ەسەت. ا، قۇداي، ءمارۋاردىڭ وسى ءسوزىن پەرىشتەنىڭ قۇلاعىنا شالىندىرا گور!
ءمارۋار. ءمارۋاردى جالىندىرا گور دەپ تە تىلەڭىز. (سالعان سۋرەتىن وعان الىستان كورسەتىپ.) قالاي، ۇناي ما؟
ەسەت. كەرەمەت - اۋ، كەرەمەت - اۋ... نەندەي دۇعا وقىرىمدى دا بىلمەي قالدىم-اۋ. كوزىڭ دەپ جۇرسەم ارباۋشى، قولىڭ ەكەن عوي ناعىز سيقىرشى. سول سيقىرلى قولىڭنان ءبىر سۇيۋگە رۇقسات ەتشى.
ءمارۋار. جازىقسىز قولعا ونداي قاستىق ويلاماڭىز.
ەسەت. استاعىپىراللا. ساعان قاستىق ويلاعانشا قارا تاسقا اينالسام بولماي ما؟
ءمارۋار (داۋىستاڭقىراپ). قاناش!
قاناش (شىعا كەلىپ). امىرىڭىزدەمىن.
ءمارۋار. امىرىمدە بولساڭ، الدىما كەل دە وتىرا قال. ەسەت اعا، ءسىز بوسسىز.
ەسەت. ە، ەكەۋىڭ كەشە عانا «ءسىز»، «ءبىز» دەپ سىزىلىپ ءجۇر ەدىڭدەر، «سەن» دەسەتىن سەمىز كۇنگە دە جەتكەن ەكەنسىڭدەر عوي.
ءمارۋار. ءتىرى بولساڭىز سەمىز كۇندەردىڭ تالايىن كورەسىز ءالى. قاناش، ەسەت اعانىڭ سۋرەتىنە قاراشى، تاماشا ەمەس پە؟
قاناش. سەن بارىمىزدەن دە ەسەت اعانى جاقسى كورەدى ەكەنسىڭ، مەن بۇل سۋرەتتەن سونى عانا كورىپ تۇرمىن.
ءمارۋار. الا قولدىق الا كوڭىلدەن شىعادى، مەنىڭ كوڭىلىم ەش ۋاقىتتا الا بولعان ەمەس.
قاناش. الا قول بولماساڭ مەنىڭ سۋرەتىمدى دە ءدال وسىنداي ەتىپ سالشى.
ءمارۋار. بەتىڭ قيسىق بولسا ايناعا وكپەلەمە.
قاناش. اعاسى، رۇقسات ەتسەڭىز.
ەسەت. مەن رۇقساتىمدى بەرىپ بولدىم - اۋ دەيمىن. ازداپ اداسا جازداپپىن، ول ءۇشىن كەشىرىم سۇراعان ءتۇرىم مىناۋ بولسىن. (ءمارۋاردىڭ ماڭدايىنان ءبىر سۇيەدى دە، ۇيگە قاراي جونەلەدى، داۋىستاپ بارادى.) بياعا، ەلى كوشكەن جايلاۋداي جانىم قۇلازىپ بارادى. «سارجايلاۋدى» ءبىر سارناتىڭىزشى. (كەتەدى.)
ءمارۋار. تەرەزەدەن قاراعاندارعا بەتىڭ كورىنبەسىن، تاۋ جاققا قاراپ وتىر.
قاناش. سول تاۋعا قاراسام اكەمنىڭ سۋرەتى ەلەستەيدى.
ءمارۋار. ول مەن ءۇشىن ماقتانىش. ەسەتتىڭ سۋرەتى، شىنىندا دا، وزىنەن اينىعان جوق، ەندى نە بۇيىراسىڭدار؟
قاناش. ەندى سول سۋرەتتىڭ - جاق جۇنىنە جالعاسقان دوڭگەلەك قارا ساقالى، اۋىزىن كومىپ تۇراتىن قويۋ قارا مۇرتى، تازداي تاقىر يەگى بولسىن.
ءمارۋار. الدىمەن تازداي تاقىر يەكتى قورشاعان قارا ساقالدى سالىپ الايىن. (ءبىر قاعازدى جىرتىپ الىپ سونى سىزعىلاي باستايدى. ويلانا قالىپ.) توقتا، توقتا... (ەسەتتىڭ سۋرەتىنە قاراپ.) ءبىزدىڭ ەسەت اعانىڭ دا يەگى تاز. مىنە، قارا. ول قانشا مۇقيات قىرىنسا دا، مەن ساقالدىڭ ورنىن تۇگەل قامتىدىم. سول تۇقىل جەردىڭ بارىنە ساقالدى قاۋلاتسام سەندەر ىزدەپ جۇرگەن ادامنىڭ سۋرەتى شىعا كەلەدى.
قاناش. سەن قىز مۇنان ءارى وقۋشى بولما.
ءمارۋار. نەگە؟
قاناش. اۋليە بولىپ كەتەتىن ءتۇرىڭ بار.
ءمارۋار. اۋليە بولسام دا ساعان جەتەر ەمەسپىن. سونى مويىندا دا، مىنانى ايتشى: گلازنيەۆ جولداستىڭ ىزدەگەنى ەسەت اعايعا ۇقسايتىن بىرەۋ سەكىلدى. ول تابىلعان كۇندە ءبىزدىڭ تابارىمىز نە؟
قاناش. ول تابىلسا مەنىڭ اكەمدى ساتقان اق كيىمدى ازعىننىڭ دا تابىلۋى مۇمكىن.
ءمارۋار. وندا مەن ەسەت اعايدى ءبىراز كورەيىن، سەن تەلمىرە بەرمەي جايىڭا وتىر.
قاناش. بەتىنە قاراۋعا دا بولماي ما؟
ءمارۋار. بولمايدى.
قاناش. نەگە؟
ءمارۋار. ويدان جاڭىلدىراسىڭ.
قاناش. مەنىڭ تەلمىرە قاراعانىم سەنى ويدان جاڭىلدىرسا، سەنىڭ كوزىڭدەگى ءبىر ۇشقىن مەنى ەستەن تاندىرىپ وتىر.
ءمارۋار. مەنىڭ كوزىمنەن كورىنگەن ءوز كوزىڭنىڭ ۇشقىنى بولار.
قاناش. انىق سولاي بولسا، وزىمە قايتىپ بەرشى.
ءمارۋار. مەن ءوز قولىممەن العانىم جوق، سەن ءوز قولىڭنان بەرگەن جوقسىڭ، كەلگەن ءوزى، كەتسە ءوزى كەتسىن.
قاناش. كەتكەندە قايدا كەتەدى؟
ءمارۋار. قايدا كەتسەم دە وزىممەن بىرگە كەتەدى.
قاناش. اۋ، ەكەۋمىزدىڭ ۇندەسپەگەن ءتۇرىمىز وسى ما؟
ءمارۋار. وعان دا كىنالى سەنسىڭ.
قاناش (كۇرسىنە سويلەپ). وي، سورلى جىگىتتەر - اي قالىڭدىعىن قاشان قارماعىڭدى قاپقانشا بۇيدالاعان تايلاقسىڭدار - اۋ.
ءمارۋار. مۇنداي زارجاق تايلاقتى كورسەمشى.
قاناش. زارجاق بولماۋ ءۇشىن، اياعىڭدى جىلىتاتىن جارعاق بولىپ جانتايسام قايتەدى؟
ءمارۋار. تۇزدەگى تايلاق تا، ۇيدەگى جارعاق تا بولدىڭ، ەندى اسپانداعى تارعاق بولۋىڭ عانا قالدى.
قاناش. وسى بىزدەر اكەمىزدى ولتىرگەن اق كيىمدى ازعىننىڭ ىزىنە ءتۇسىپ وتىرمىز با، جوق الدە ءبىرىمىزدىڭ ىزىمىزگە ءبىرىمىز ءتۇسىپ وتىرمىز با؟
ءمارۋار. ءجونىڭدى جادا تاپتىڭ، ونان دا سەنىڭ ماناعى كۇدىگىڭنىڭ ىزىنە تۇسەيىك. ول نە؟
قاناش. اكەڭنىڭ ءبىز قۇدا تۇسكەلى كەلگەن كۇنگى ايتقان اماناتى ەسىڭدە مە؟
ءمارۋار. ەسىمدە.
قاناش. سونداي قۋانىشتى كۇنى ونىڭ ولەردەگى اماناتىن ايتقانى قالاي؟
ءمارۋار. ءوزىڭ قالاي دەپ ويلايسىڭ؟
قاناش. ول نە ەكەۋمىزدىڭ كەلەشەگىمىزگە سەنبەيدى، نە ءوزىنىڭ جالعان دوستىقتان شەككەن ءبىر ازابى بار.
ءمارۋار. مەنىمشە، ول سەنەن سەسكەنەتىن سەكىلدى.
قاناش. مىنە، قىزىق. سەنىڭ اكەڭ بە مەنەن سەسكەنەتىن؟
ءمارۋار. سولاي سەكىلدى.
قاناش. نەگە ولاي سەكىلدى؟
ءمارۋار. نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، ايتەۋىر، ساعان قاراعان سايىن كوزىنەن جالبارىنىپ جالىنۋدى كورەمىن.
قاناش. سەن نە سۇمدىقتى ايتىپ وتىرسىڭ؟
ءمارۋار. ونىڭ نەسى سۇمدىق؟
قاناش. سەنىڭشە، اكەنىڭ بالاسىنا جالىنۋى سۇمدىق ەمەي نەمەنە، جاقسىلىق پا؟
ءمارۋار. سەن مۇنان بىلاي ماعان بۇلاي قاراۋشى بولماشى.
قاناش. ول نە ءسوز؟
ءمارۋار. اشۋلانعان كەزىڭدە ءتۇرىڭنىڭ ءتۇر سياعى بولماي كەتەدى ەكەن. (قاناش ويدا وتىرىپ قالادى، ءمارۋار ونىڭ سۋرەتىن ءالى دە سىزعىلاپ وتىر.) Ay، سەن مەنى تاستاپ قايدا كەتتىڭ؟
قاناش. مەن ءازىر ءتىرىمىن.
ءمارۋار. ءتىرى ەكەنىڭدى بىلەمىن.
قاناش. ءتىرى ەكەنىمدى بىلسەڭ، ولگەن سوڭ ايتار ءسوزىڭدى تىرلىگىمدە ماعان ەستىرتپە.
ءمارۋار. اكەيلەر كەلە جاتىر .مىنانى ولارعا سەن كورسەتەتىن بول. (گلازنيەۆ پەن قارجاۋ كەلەدى.)
گلازنيەۆ. ىسكە ءسات.
قاناش. شىن تىلەسە اكەلەر، ءىسىمىزدىڭ ءبارى ءسات. تورەلىگىن ايتىڭىزدارشى، مىناۋ قانداي كەرەمەت؟
قارجاۋ (سۋرەتتى قولىنا الىپ قاراپ). كۇنىم - اۋ، مىناۋىڭ سۋرەت ەمەس ءتىرى ادام سەكىلدى عوي. گەنناديي گاۆريلوۆيچ، قاراڭىزشى، شىنىندا، سولاي ەمەس پە؟
گلازنيەۆ (سۋرەتتى قولىنان الىپ ويلانا قارايدى دا، الدەكىمدى ەسىنە تۇسىرگىسى كەلىپ تۇرعانى سەزىلەدى). مۇنىڭ تاڭ قالدىراتىن تاماشاسى سول قايداعى ءبىر جەندەتتى مەنىڭ كوز الدىما الىپ كەلدى.
قاناش. جوندەتتى دەيسىڭ بە؟
قارجاۋ (سۋرەتتى قولىنا الىپ ويلانا قارايدى). توقتا، توقتا! مىنا قانىشەردى مەن شىرامىتا باستادىم. مىناۋ باياعى تاسىباي بولىستىڭ سۋرەتى. وللاھي، سول.
گلازنيەۆ. ادامعا ادام ۇقساي بەرەدى. (ءمارۋاردىڭ بەتىنەن سۇيەدى.) راقمەت، قىزىم.
ءمارۋار. مەن «اكەلەردىڭ ارمانى» اتتى ءبىر سۋرەت سالۋدى قيالداپ ءجۇر ەدىم، سونى بۇگىن سىزدەردەن باستايىن ەكەۋلەرىڭىز قاتار وتىرا قالىپ، ارماندارىڭىزدى ايتىڭىزدارشى.
قارجاۋ. مەنىڭ ارمانىم از، سوندىقتان ايتارىم دا از. ءسوز كەزەگىن سىزگە بەردىم، گەنناديي گاۆريلوۆيچ.
گلازنيەۆ. مەنىڭ ارمانىم از، بورىشىم كوپ. سول كوپتىڭ ءبىرىن ايتسام ايتايىن.
ءمارۋار. بورىشتى ايتۋ ارماندى ايتۋدان اۋىر تيمەس پە ەكەن؟
گلازنيەۆ. اۋىردى جەڭىلدەتكەن جاقسى.
ءمارۋار. كىمدە كىم اۋىردىڭ جەڭىلدەنگەنىن تىلەسە تىڭدايتىن بولسىن.
گلازنيەۆ. مەن زامانداستارىمنىڭ ەي تومەنى وزىممەن تەڭ بولۋىن تىلەيمىن.
ءمارۋار. ءسوسياليزمدى اتتاپ كوممۋنيزمگە ءبىراق جەتتىڭىز. مۇمكىن، تەڭ بولۋدىڭ كىلتى نە ەكەنىن دە ايتارسىز.
گلازنيەۆ. ونىڭ كىلتى - ادامشىلىق. مەن وسىندا مىناۋ قاناش پەن زەينەت جەڭگەيدى كورگەننەن بەرى انىق سەزىندىم. ادامشىلىق دەگەن زاماننىڭ تامۇعىن دا تاپتاپ جۇرە بەرەتىن، تاعدىردىڭ تالكەگىنە كونبەيتىن، ءتىپتى اجالعا دا العىزبايتىن عالامات ەكەن. مەنىڭ سول ءۇشىن ءومىر بويى ماقتاناتىن ءتۇرىم بار.
ءمارۋار. ول ءۇشىن ماقتانۋعا ۇرپاقتارىڭىزدىڭ دا پراۆوسى بار. ءبىراق، زامانداستارىڭىزدىڭ ءبارى بىردەي وزىڭىزدەي بولۋ-بولماۋى تابيعاتتىڭ عانا ەركىندە عوي.
گلازنيەۆ. تابيعات ادامدى جاراتۋشى عانا، سانالى ەتىن وسىرەتىن اناسى - ءوزىنىڭ قوعامى. مەن ءوز سەميامنىڭ، ءوز كوللەكتيۆىمنىڭ الدىندا سول قوعامنىڭ مىندەتىن اتقارۋعا بورىشتىمىن. بۇل ءسىزدىڭ دە بورىشىڭىز، قارجاۋ نايمانبايەۆيچ.
قارجاۋ. كەشىرىڭىز، مەن ءبىر ويدا وتىرىپ اڭداماي قالدىم، نەنى دەدىڭىز؟
گلازنيەۆ. قاراۋىمىزداعى ادامداردىڭ بارلىعى زامانىمىزعا ساي بولسىن دەدىم.
قارجاۋ. قولدان كەلمەيدى عوي، قولداپ كەلسە كىمنىڭ قۇداي بولعىسى كەلمەيدى دەيسىز.
ءمارۋار. كوزىڭىزدى ءسال الىسقا جىبەرىڭىزشى.
گلازنيەۆ. بورىشىمنىڭ ءبىرى وسى بولسا، ەندى ءبىرى - سايدالىنى ساتقان ازعىندى تابۋ.
قاناش. سول ەكى ساپارىڭىزدىڭ ەكەۋىندە دە مەنى سەرىك ەتىپ العايسىز.
ءمارۋار. سەن - جول سەرىگى، مەن - وي سەرىگى.
قاناش. ءبىر عاجابى، مەن سوعان دا رازى.
ءمارۋار. پاپا، ەندىگى ءسوزدىڭ كەزەگى سىزگە.
قارجاۋ. مەن بار ارمانىما الداعى سارسەنبى كۇنى جەتەمىن. سوندىقتان ونى ايتۋدىڭ قاجەتى جوق.
ءمارۋار (سۋرەتتى سالا وتىرىپ سويلەيدى). تىلەگىڭىزدىڭ شەگىرتكەنىڭ تىلەۋىندەي قىسقا بولعانى قالاي؟
قارجاۋ. شەگىرتكەنىڭ تىلەۋى قىسقا ەكەنىن سەن قايدان بىلەسىڭ؟
ءمارۋار. ءوزىم بىلەتىن جاندىكتەردىڭ ىشىندە ەرتەڭگىسىن ويلامايتىن سول عانا. تىم بولماسا، وزىڭىزبەن - ءوزىڭىز ىشتەي سىرلاسىڭىزشى. ءقازىر ءبىر جاقسى ويعا كەتتىڭىز، وسى ويىڭىزدان ايرىلماڭىز.
قارجاۋ. شىنىندا، گەنناديي گاۆريلوۆيچتىڭ جاڭاعى ءبىر ءسوزى مەنى تىم الىسقا اكەتىپتى.
ءمارۋار. ونداي جاقسى ويلار قانشا الىسقا كەتسە دە كەتە بەرىڭىز، وكىنبەيسىز.
قارجاۋدىڭ داۋىسى. سەن قانشا اقىلدى بولساڭ دا، اكەڭنىڭ سىرىن بىلمەيسىڭ، بالام. مەنىڭ ايتىپ وتىرعانىم - ءوز ارىمنىڭ الدىنداعى بورىشىم.
ءمارۋار. ەڭسەڭىزدى ءسال كوتەرىڭىز.
قارجاۋدىڭ داۋىسى. مىنا بىر-ەكى ۋلى جىلان بىرەسە موينىما ورالادى، بىرەسە قوينىما تىعىلادى. تىعىلىپ جاتىپ تا ءوزىمدى شاققىسى كەلەدى. سونداي كۇيدە ءجۇرىپ ەڭسەنى قالاي كوتەرەرمىن، قالاي؟
ءمارyap. پاپا، ءسىز ەڭسەنىڭ نە ەكەنىن ءبىلۋشى ەدىڭىز عوي.
قارجاۋدىڭ داۋىسى. ءبارىن دە بىلەمىن، بالام، تەك ەڭسەنى ەزگەن مىناۋ ەكى كەسەلدەن قالاي قۇتىلۋدى بىلمەيمىن... تايماستىڭ باندىسىن سىلتاۋ ەتىپ جىلقىشىلاردى مىلتىقپەن قارۋلاندىرۋدىڭ جولىن جاقسى تاپقان سەكىلدىمىن.
ءمارۋار. ءمىنى، وسىلاي جادىراي ءتۇسىڭىزشى.
قارجاۋدىڭ داۋىسى. ءبىراق جارالى اڭداي اشىنىپ العان مىنا سۇمىرايلاردىڭ ونى ەلەيتىن ءتۇرى جوق-اۋ. قاپىمىزدى ءبىر تاپسا، قالىڭ جىلقىنى الدىنا سالىپ قاشقالى ءجۇر. ولاردىڭ بۇل سۇرقيا سىرىن بىلەتىن مەن عانا. ۇندەۋگە دارمەن جوق، ۇندەي قالسام ولاردان بۇرىن ءوزىم قۇريمىن. ءوزىمنىڭ قۇرىعانىم تۇك ەمەس، بالالارىمنىڭ بەتىنە تاڭبا بولامىن. سوندا قالاي، مەن ءوز كىنامدى بۇركەۋ ءۇشىن ولاردى قۇتقارىپ جىبەرمەكپىن بە؟ جوق، ول بولا قويماس. شەت جەرگە ەلىمنىڭ جىلقىسى تۇگىلى جىبەك قانات كوبەلەگىن دە جىبەرە قويماسپىن. قاتەرلى كۇن تۋا قالسا، ولاردىڭ ەكەۋىن دە، ءوزىمدى دە جوق ەتەرمىن.
بيمەندە (سويلەي كەلەدى). گەنناديي گاۆريلوۆيچ، مەن ءازىرمىن.
ءمارۋاp. ناعاشى! مەن اكەلەردىڭ بىرىنە ارمانىڭ ەندى بىرىنە بورىشىن ايتقىزدىم. ەكەۋىنىڭ ورتاسىنا وتىرا قالىپ، اتالىق اق تىلەگىڭىزدى ايتىڭىزشى.
بيمەندە. بالام - اۋ، مەنىڭ تىلەگىمنىڭ ءبارى اق تىلەۋ ەكەنىن سەن جاقسى ءبىلۋشى ەدىڭ عوي.
ءمارۋار. ناماز وقىعان سايىن اق كيىمدى ازعىندى كۇندە ءبىر قارعاپ كۇن سايىن وعان ءبىر جاڭا ازاپ تىلەيسىز، ونى دا اق تىلەۋ دەيسىز بە؟
گلازنيەۆ. جەڭىلدىڭىز، وتىرىڭىز دا ايتقانىن ورىنداڭىز. (ورتالارىنان ورىن ۇسىنادى.)
بيمەندە. قارا نيەتتىنى قارعاۋدىڭ ءوزى اق تىلەۋ ەكەنىن ويلامادىڭ - اۋ، بالام. جارايدى، مەن - اق جەڭىلگەن بولايىن. (ۇسىنىلعان ورىنعا وتىرا بەرە ءسوز باستايدى.)
ءومىر - بەينە قيا جارتاس، سول قيا جارتاس بەتىندە قيلى-قيلى جولدار جاتىر. مەن اق نيەتتى ادامداردىڭ بىردە - ءبىرىنىڭ سول قيا جارتاستان مەزگىلسىز قۇلاماۋىن تىلەيمىن.
ءمارۋار (سۋرەتتى سالا وتىرىپ سويلەيدى). تىلەگىڭىز نەتكەن اسىل ەدى، ايتا ءتۇسىڭىزشى.
بيمەندە. ادام ءوزى ىستەگەن جاقسىلىعى مەن جامانشىلىعىنا ءبىر كەزدەسپەي كەتپەيدى. بىرەۋگە ىستەگەن بۇگىنگى جاقسىلىعىڭ - ەرتەڭگى كورەر راقاتىڭ. بىرەۋگە ىستەگەن بۇگىنگى جامانشىلىعىڭ - ەرتەڭگى كورەر ازابىڭ. سول الۋان ءتۇرلى ازاپتىڭ ءبىرى - ار ازابى. ار ازابى - وشپەيتىن ءورت، ەمدەلمەيتىن دەرت. اق نيەتتى ادامداردىڭ بىردە - ءبىرىنىڭ سول دەرتكە ۇشىراماي، سول ورتكە شارپىلماۋىن تىلەيمىن.
ءمارۋار. ويلاماعان جەردەي ەنەگەلى ءسوز ەستىدىم. راقمەت، اتاتاي. ەندى الىسقا قاراڭىز دا ءوز ويىڭىزدى كەزە بەرىڭىز. (ءبارى دە ءۇنسىز. سىرتتان ءارقايسىسىنىڭ داۋسى ەستىلەدى.)
قارجاۋدىڭ داۋىسى. راس ايتاسىڭ، بياعا، سول ءومىر بويى وشپەيتىن ورتكە شارپىلعان، سول ءومىر بويى ەمدەلمەيتىن دەرتكە ۇشىراعان مەنمىن. ءسىرا، مەنى بۇل دەرتتەن ەلىم عانا قۇتقارار.
گلازنيەۆتىڭ داۋىسى (كوزى قولىنداعى سۋرەتتە). سەن كىمسىڭ؟ ەگەر دە سەن تاسىبايدىڭ بالاسى بولىپ شىقساڭ، اق كيىمدى ازعىندى دا تابار ەدىك - اۋ.
قاناشتىن داۋىسى. مىنا قىزدى وسىنداعى بارلىق اتا-انا ءوزىنىڭ تۋعان بالاسىنداي كورەدى. نەتكەن باقىتتى. ءبىراق قاباعىندا ءبىر كىربەڭ بار، سونى قالاي بىلسەم ەكەن؟
بيمەندەنىڭ داۋىسى. ساياسي باسشىمىزدىڭ كوزى الدەكىمنىڭ قاندى ىزىنە تۇسكەن سەكىلدى، قايدا اپارىپ ىندەتەر ەكەن؟
ءمارۋار. ەندى بارىڭىزگە دە راقمەت.
گلازنيەۆ. بارىمىزدەن ساعان راقمەت. (ءبارى دە تۇرا باستايدى. ساۋىس كەلە جاتىر.)
ساۋىس. و، قازاقتىڭ قاسقاسى، ورىستىڭ جايساڭى، بارىڭىزگە ءبىر سالەم.
گلازنيەۆ. قالاي، ولجالى قايتتىڭ با؟
ساۋىس. مەنىڭ ولجاسىز كەزىم بولعان ەمەس. جەتەۋىن بىردەن اكەلدىم. ونىڭ تورتەۋى قوس اۋىز، ەكەۋى جەكە اۋىز، بىرەۋىنىڭ اۋىزى ۇشەۋ.
گلازنيەۆ. اۋىزى ۇشەۋىن بي اعامىزعا، قالعان التاۋىن جىلقىشىلارعا بۇگىننەن قالدىرماي تاراتىپ بەرگەيسىڭ. (داپتەرىن الىپ الدەنەنى جازا باستايدى.)
ساۋىس. جىلقىشىلار مىلتىق اتا بىلمەيدى عوي.
گلازنيەۆ. بىلمەسە مەن ۇيرەتەمىن. (جازعان قاعازىن قارجاۋعا بەرەدى.) مىناۋ ادامداردى قالاي دەيسىز؟
قارجاۋ. (قاعازعا كوزىن جۇگىرتەدى دە، ساۋىسقا ۇسىنادى). مىنا ادامداردى كەڭسەگە كەلتىر، ولارعا مىلتىقتى تاپسىرا تۇرىپ، ايتارىم بار.
بيمەندە. پاتروندارى جەتكىلىكتى بولسىن.
ساۋىس. نەمەنە، جاقىنداپ قالعان جاۋ بار ما؟
گلازنيەۆ. شەكارادان ءوتىپ، جەرىمىزگە جاسىرىن ەنىپ كەتكەن جاۋ بار. ولاردىڭ كوزدەگەنى ء-بىزدىڭ جىلقىلار.
بيمەندە. تاعى دا تايماستىڭ باندىلارى شىعار.
گلازنيەۆ. تايماستى ءبىلۋشى مە ەدىڭىز؟
بيمەندە. بىلگەندە قانداي. انا جىلدارى ول قاراقشى مەنىڭ تۋعان كولحوزىمنىڭ جىلقىسىن ەكى جىل قاتارىنان شاۋىپ اكەتكەن-دى. (ولار كەتۋگە بەتتەيدى.)
ءمارۋار. گەنناديي گاۆريلوۆيچ، مەنىڭ سىزدە جۇمىسىم بار ەدى، كابينەتىڭىزدە بولاسىز با؟
گلازنيەۆ. جوق، ءقازىر بي اعاڭ ەكەۋىمىز فەرمالاردى ارالاپ، ارمياعا جىبەرىلەتىن سايگۇلىكتەردى ۇكىمەت كوميسسياسىنان بۇرىن ءوزىمىز ىرىكتەپ شىعامىز.
ساۋىس. فەرمالاردى ارالاساڭىز وعان جاۋاپتى زووتەحنيك ساۋىستىڭ كەرەگى جوق شىعار.
گلازنيەۆ. ءوزىڭىز بار دەسەڭىز بار، جوق دەسەڭىز جوق. (ءمارۋارعا.) سەن نە ايتپاقشى ەدىڭ، قىزىم؟ (ءمارۋار بيمەندە ەكەۋىنە الدەنەنى ايتىپ تۇرادى.)
قاناش. ويلانىپ قالدىڭىز، ءسىرا، كەرەگىڭىز جوق-اۋ.
قارجاۋ. ساۋىس، سەن مۇندا كەرەكسىڭ.
ساۋىس (اشۋمەن). كەرەگىم نەگە جوق، قانە، جانىڭ بارىڭدا ايتشى. قۋراعان جەردىڭ مامانى سەنىڭ كەرەگىڭ بولعاندا، مىڭعىرعان مالدىڭ مامانى مەنىڭ كەرەگىم نەگە جوق؟ قانە، جانىڭ باردا جاۋاپ بەر.
قارجاۋ. ءجا، ءازىل سوزگە نەمەنە شامدانا قالعانىڭ.
ساۋىس. ازىلدەسەتىن بۇل مەنىڭ قاشاننان بەرگى قۇرداسىم ەدى. بايقا، بالاقاي، مەن ازامات سوعىسى كەزىندە جاۋدىڭ بومباسىنان جىندانا جازداعان اداممىن. ەگەر سول جىنىم ۇستاي قالسا، قالتا بومباسى بولىپ جارىلارمىن دا، قارنىڭداعى جىنىڭدى اۋىزىڭنان اقتارارمىن.
قاناش. ءدال وسى ءسوزىڭىز وتىرىك.
ساۋىس (ورشەلەنىپ). نەمەنە وتىرىك، نەمەنە، جانىڭ بارىڭدا اشىق ايت، نەمەنە وتىرىك؟
قاناش. ءسىزدىڭ بومبا بولىپ جارىلاتىنىڭىز وتىرىك.
ساۋىس. ەگەر جارىلسام شە؟
قاناش. وندا اقتارىلاتىن ءوزىڭىزدىڭ جىنىڭىز.
ساۋىس. تاپ ءقازىر، تاپ وسى جەردە بومبا بولىپ جارىلىپ، كۇلىڭدى كوككە ۇشىرايىن با؟
قاناش (كۇلە سويلەپ). مەنىڭ كۇلىم بولىپ كورىنگەن ءوزىڭىزدىڭ جانىڭىزعا ۇيمەلەگەن قارا شىبىندار بولار.
ساۋىس. جولداس ديرەكتور، مەن نە ەستىپ تۇرمىن؟
قارجاۋ. مەن دارىگەر شاقىرتايىن، ءوزىڭنىڭ نە ايتىپ، نە ەستىگەنىڭدى سونان سۇراساڭ قايتەدى؟
ساۋىس. دارىگەر؟ ول نەگە كەرەك؟
قارجاۋ. سەنىڭ ەسكى سىرقاتىڭ قوزا باستاعان سەكىلدى.
ساۋىس. ماعان ونداي جالا جاپپاڭىز، جولداس ديرەكتور، مەن ەشقانداي سىرقات ەمەسپىن.
قارجاۋ. سىرقاتتانۋعا جاقىنسىڭ. (گلازنيەۆقا.) مۇنىڭ وسىنداي ەكى-ۇش مينۋتتىق ۇستامالى سىرقاتى بار ەدى، سىزدەر ونى ەلەمەڭىزدەر.
قاناش. وندا بۇل كىسىگە وبال جاساپ ءجۇر ەكەنسىز.
ساۋىس. نەمەنە وبال؟ ءتىلىڭدى جەلكەڭنەن شىعارسىن دەمەسەڭ ايت جانىڭ بارىندا، نەمەنە وبال؟
قارجاۋ. قاراعىم قاناش، ساعان نە بولعان، ءوزى نەلەۋ ادامدى...
ساۋىس. نەلەۋ؟ نەلەۋ دەگەن نەمەنە؟ مەن بە نەلەۋ؟ (قاناشقا.) ال، موسكۆادان وقىپ كەلگەن، دانىشپانىم، سەن ءتۇسىندىرشى، «نەلەۋ» دەگەن نە؟ ادام با، سايتان با؟
گلازنيەۆ. قاناش، سەن ماعان كەرەكسىڭ. (ولار كەتە بەرەدى. ساحنادا قارجاۋ مەن ساۋىس.)
قارجاۋ. سەن نەمەنە، مۇلدەم ناقۇرىستانىپ كەتكەنىڭ.
ساۋىس. شۇرق ەتپەڭىز، ءسىزدىڭ ەسىڭىزدىڭ دۇرىستىعىنان مەنىڭ ناقۇرىستىعىم الدەقايدا پايدالى. تاكتيكا كەرەك، تاكتيكا. (كەتە بەرەدى.)
قارجاۋ. قايدا كەتتىڭ؟
ساۋىس. ىزىمە تۇسكەندەردىڭ ىزىنە تۇسەمىن. ەگەر ولار مەنىڭ ءىزىمدى تابا قالسا، جەلكەلەرىن كەسەمىن. (كەتەدى.)
قارجاۋ (جالعىز). ءيا، كەسكىلەسەر كۇن جاقىندادى. سەندەر باسقانىڭ ەمەس مەنىڭ جەلكەمدى كەسسەڭدەر ەكەن. سوندا مەن تاپ جاۋلارىنىڭ قولىنان ولگەن بولار ەم. (ءۇي جاققا داۋىستاپ.) اۋ، دامەجان، كەڭ وتىرىپ ءبىر كەڭەسەيىك، قۇداعي ەكەۋىڭ بەرى كەلىڭدەرشى. (زەينەت پەن دامەلى كەلە جاتادى.)
دامەلى (سويلەي كىرەدى). «دامەجان» دەگەن ءسوزىن تىم ءتاتتى ەكەن، ايتار كەڭەسىڭ اششى بولماعاي.
قارجاۋ. مەن كەۋدەمدى شاتتىق كەرنەگەن شاقتا ەدى-اۋ.
دامەلى. اششى ءسوزدى وزىنە ايتار شاعىڭدا مەنى وسىلاي جەلپۋشى ەدىڭ، وسى ساپار ءوزىڭدى جەلپىسەڭ قايتەدى؟
قارجاۋ. مەن كەۋدەمدى شاتتىق كەرنەگەن شاقتا اششى ءسوزدى ايتا بىلمەيمىن.
دامەلى. ۇزاعىنان دەيىنشى.
زەينەت. ەكەۋىڭنىڭ ازىلدەرىڭ ادەمى ساز سەكىلدى تىڭدالا بەرەدى، بۇل نەلىكتەن؟
دامەلى. ءتىرى بولساڭىز ونداي ادەمى سازدىڭ تالايىن ەستيسىز ءالى. نەلىكتەن ەكەنىن سوندا ءوزىڭىز تاباسىز.
قارجاۋ. زەكە، مىناۋ ميۋاسى ماۋەلەگەن باقشانىڭ، مىناۋ ءجانناتتاي جايناعان دۇنيەنىڭ ەرتەڭگى يەسى كىم؟ مەن سىزدەردەن سونى سۇراعالى شاقىردىم.
دامەلى. كومەيىڭە ءتۇسىندىم، شالىم، ايتا بەر.
قارجاۋ. ساعان ايتارىم: ءبىر جۇما دەگەنىڭ ءبىر ساعاتتاي، زىمىراپ وتە شىعادى. سوندىقتان، تويعا وسى باستان دايىندالا بەر.
دامەلى. ءوزىمىز دە سونى كەڭەسىپ شىقتىق...
قارجاۋ. سىزگە ايتارىم، زەكە، بىزدەر ەكى جارتى ءبىر ءبۇتىن بولعانىمىزعا ءماز بولماي، ۇرپاقتارىمىز جاعاتىن وتتىڭ العاشقى الاۋىن ءوز كوزىمىزبەن كورىپ كەتەيىك. ول ءۇشىن توي وتىسىمەن... (ساحنانىڭ تورىنە تامان بارىپ جەردى تەۋىپ قالادى.) تاپ وسى جەرگە بالالارعا ارناپ جاڭادان ءبىر ءۇي سالايىق.
زەينەت. مۇنداي ىزگى تىلەكتى قابىلدامايتىن كەسەلدىگىم جوق. ءبىراق جاقىن ادامداردىڭ الىستان سىيلاسقانىن جاقسى كورۋشى ەدىم.
قارجاۋ. ءبىر سەميالى ادامنىڭ الىستان سىيلاسقانى - ارازدىقتىڭ سالقىنىنداي سەزىلەر، ويلانىڭىز.
زەينەت. دامەتاي، سەن نە دەيسىڭ؟
دامەلى. مەن بار بيلىكتى ەندى سول ەكى بالانىڭ قولىنا بەرسەك دەيمىن.
زەينەت (دامەلىنى ءبىر قولىمەن قۇشاقتاپ كەۋدەسىنە قىسادى). وسىنداي اقىلدى سوزدەردى سەن قايدان تابا بەرەسىڭ وسى.
قارجاۋ. مەنەن دارىعان عوي.
دامەلى. ونىسى راس، ءوزىنىڭ جەگەنى قاسپاق، ماعان جەگىزەتىنى قايماق.
قارجاۋ. مەن مۇنىڭ وسى سوزىنە دە قارسى ەمەسپىن.
زەينەت. دامەتاي، فۋ، بۇرىنعى ادەتىممەن دامەتاي دەي بەرۋىمدى قاراشى. ەكەۋىمىز بازار جاققا بارىپ قايتساق قايتەدى؟
دامەلى. بۇل دا اقىل. (ەكەۋى كەتە بەرەدى.)
قارجاۋ. قاشان دا تىلەيتىنىم ءسات-ساپار. (جالعىز.) ا، قۇداي، تىم بولماسا جالعىزىمنىڭ وسى قىزىعىن كورگەنشە قىرسىعىڭنان ساقتاي گور.
ەسەت (اعاش اراسىنان شىعا كەلىپ). قۇدايىڭىز مەنەن سالەم ايتتى، ول تىلەگى قابىلدانۋدان كەش قالدى دەدى.
قارجاۋ. استاپىراللا، ءسوزىڭنىڭ توركىنى نەتكەن جامان ەدى.
ەسەت. ءسوزىمنىڭ توركىنى دە، ءوزى دە جامان.
قارجاۋ. تاعى دا ءوزىمدى - وزىمە وشىكتىرگەلى كەلگەن ەكەنسىڭ عوي، بۇل ساپار ەسەبىڭنەن جاڭىلعان بولارسىڭ.
ەسەت. مەن ەكى دۇنيەنى سۋداي ساپىرسام دا، ەسەبىمنەن جانىلمايمىن. اجالىڭىز جاقىندادى، سىزگە سونى عانا سەزدىرگەلى كەلدىم.
قارجاۋ. ءوزىمنىڭ دە تىلەگەنىم اجال. سول اجالدى وزگەدەن ەمەس، سەنەن تىلەيمىن، سەنەن.
ەسەت. اۋ، ساتىلعىش اعامىز - اۋ، اق كيىمىڭىز توزسا دا، ازعىن اتىڭىز ءالى قاز قالپىندا ەدى عوي. تاعى كىمگە ساتىلعان ەدىڭىز.
قارجاۋ. اكەڭنىڭ الداۋىنا ءتۇسىپ اداسقان باسىم سايدالىنى ساتتى دا، ءومىر بويى ازاپ تارتتى، تىم بولماسا سەن اياساڭشى.
ەسەت. مەن سول ءسىزدى اياعاندىقتان كەلىپ تۇرمىن. ادالدىعىما كوزىڭىزدى جەتكىزۋ ءۇشىن مايدانداس دوستارىڭىزعا اجال بولىپ تيگەن ايگىلى حاتىڭىزدىڭ ءبىر داناسىن الا كەلدىم. مىنە، ءوز جازۋىڭىزدى ءوزىڭىز تانىرسىز دا، مىنا ءبىر سوزدەرىڭىزگە تۇسىنەرسىز. وقىڭىزشى. (ءوزى وقيدى.) «اۋليەتاستىڭ شىعىس جاق بەتىندە قالىڭ قارا بۇرگەن بار. سول قارا بۇرگەننىڭ اراسىندا جان كوزىنە تۇسپەيتىن ءبىر بار. مەن كەۋدەمدى اق شۇبەرەكپەن وراپ الىپ تاڭ بىلىنە سول قۋىستان شىعامىن دا، بەلگى بەرەمىن. شولعىنشىلار مەنەن كوز جازباي ىزىمنەن ءجۇرىپ وتىرسىن». مۇنان ارعىسىن وقىماي-اق قويايىن. ەسىڭىزگە ءبارى دە ەندى تۇسكەن بولار.
قارجاۋ. وتكەندەگىنىڭ ءبارى دە ءتۇستى ەسىمە، ەرتەڭگى كورەتىنىم دە كوز الدىمدا. سوندىقتان كۇندە ولگەنشە ءبىر-اق ولەيىن، جۇرە قال.
ەسەت. قايدا؟
قارجay. تۋرا نكۆد-نىڭ وزىنە بارامىز دا، مەن سايدالىنى ساتقان اق كيىمدى ازعىن ەكەنىمدى ايتامىن. سەن مەنى ازدىرعان، ساربازداردى قىرعىنعا ۇشىراتقان تاسىباي بولىستىڭ بالاسى ساتان، جالعان اتتى جامىلىپ جۇرگەن جاۋ ەكەنىڭدى ايتاسىڭ. مۇنان باسقا جول ماعان دا، ساعان دا قالعان جوق. ءجۇر.
ەسەت (قارقىلداپ كۇلىپ). وي، ەرىم - اي، ءوزى قالتىراپ تۇرسا دا، ماعان ايبات شەگۋىن قارا. (ويلانا قالىپ.) ءبىر ەسەپتەن، وسىڭىز تابىلعان اقىل ەكەن-اۋ، بارساق بارايىقشى. قاشانعى قويان بولا بەرەمىز، قاسقىر بولماساق تا قارساق بولارمىز، وسىلاي ءبىر وجەتتەنىپ كورەيىكشى. ءجۇرىڭىزشى. (قارجاۋدىڭ قولىنان سۇيرەيدى.)
قارجاۋ. باسىم اينالىپ كەتتى، كىشكەنە توقتاشى.
ەسەت. باسىڭىز اينالسا دا، جۇرەگىڭىز اينىماسىن. الدىڭىزدا ەكى جول جاتىر، نە نكۆد - گە بارىپ بەرىلەسىز، نە ەرتەڭ كەشتەن قالماي اسكەرگە ازىرلەنگەن التى ءجۇز سايگۇلىكتى الدىڭىزعا سالاسىز دا شەتكە قاشاسىز. جولىڭىز اشىق، مەن باستاعان سەرىكتەرىڭىز دە، التى ءجۇز جىلقى دا ءازىر.
قارجاۋ. جوق، باۋىرىم، مەن سەنىڭ اكەڭنىڭ تىلىنە ازىپ، ازعىن جولعا تۇسكەندە، وسى تۋعان جەردى قيماعاندىقتان، ولسەم وسى جەردە ەلۋ ءۇشىن تۇسكەنمىن. ەندى قارتايعان شاعىمدا قۇرت-قۇمىرسقا جەيتىن ەلدىڭ ىشىنە بارىپ ولگەنشە، ءوز جەرىمنىڭ قۇرت-قۇمىرسقاسىنا جەم بولامىن، جولىڭ بولسىن، تەزىرەك كەت. گلازنيەۆ سەنىڭ اكەڭ تاسەكەڭنىڭ سۋرەتىن تاۋىپ الىپتى. ەندى ولارعا سەنىڭ كىم ەكەنىڭدى تابۋ قيىن ەمەس. ءقازىردىڭ وزىندە ءىزىڭدى اڭدۋشىلار بولۋى مۇمكىن، ساقتان.
ەسەت. مەنىڭ كىم ەكەنىم تابىلسا، اق كيىمدى ازعىننىڭ كورى قازىلدى دەي بەرىڭىز.
قارجاۋ. ونى ءوزىم دە بىلەمىن، سوندىقتان دا مەن سەنىڭ امان كەتكەنىڭدى تىلەيمىن.
ەسەت. كەتپەگەنىمدى تىلەمەيسىز بە؟
قارجاۋ. تىلەمەيمىن، ىزىڭە ءتۇسىپ جۇرگەندەردى سەزسەڭ ءوزىڭ دە تىلەمەيسىڭ؟
ەسەت. سوندا مەن سوۆەت وكىمەتىنەن كەگىمدى الماستان، الدىما ەڭ كەمى ەكى ءجۇز جىلقىسىن سالماستان كەتپەكپىن بە؟
قارجاۋ. مەنىڭ بايقاۋىمشا، قازىرگى شەكارادان جىلان ءجۇرىستى، جولبارىس جۇرەكتى جاياۋلار عانا وتە الادى.
ەسەت. ىم... سولاي دەڭىز... ءسىز ەندى مەنى جاياۋ جىبەرمەكسىز، ا؟
قارجاۋ. تاعى دا ايتامىن، ماعان نانباساڭ شىعىپ كەتكەن ساياقتاردى ىزدەگەن بولىپ شەكارا جاقتى شولىپ قايت.
ەسەت. ءسىز بۇرىنعىداي ەمەس، قارتايا باستاعان سەكىلدىسىز، سونىڭ ءمانىن اۋلاعىراق بارىپ كەڭەسەيىكشى. (ولار كەتەدى، ەكىنشى جاقتان قاناش پەن ءمارۋار كورىنەدى. قاناش ەكى كوزىن شارت جۇمىپ الىپ الدەنەنى كۇبىرلەپ كەلەدى، كۇبىرلەيدى دە، ەكى ساۋساعىن تۇيىستىرمەك بولىپ، بىرىن-بىرىنە قايتا-قايتا شۇيىلدىرەدى. ءبىر كەزدە ساۋساقتارى تۇيىسەدى.
قاناش (تۇيىسكەن ساۋساقتارىنا تاڭدانا قاراپ). و، عاجاپ!
ءمارۋار. ول نە؟
قاناش. ءبىزدىڭ بۇل قۋانىشىمىزعا قاتتى قۋاناتىن ءبىر-اق ادام.
ءمارۋار. ول كىم، مەن بە؟
قاناش. جوق.
ءمارۋار. وندا ءوزىڭ بولدىڭ عوي.
قاناش. مەن دە ەمەسپىن، سەن دە ەمەسسىڭ، شەشەلەرىمىز دە ەمەس، بارىمىزدەن بەتەر قۋانعان سەنىڭ اكەڭ.
ءمارۋار (قۋانىپ). انىق پا، سەن انىق سولاي دەيمىسىڭ؟
قاناش. ساۋساقتارىم سولاي دەيدى.
ءمارۋار. جۇرەگىڭ نە دەيدى؟
قاناش. جۇرەگىمنىڭ دە ايتارى سول. (زەينەت پەن دامەلى كەلە جاتىر، دامەلىنىڭ قولىندا اۋىرلاۋ زاتى بار كەيىندەپ كەلەدى.)
زەينەت (انادايدان). وي، اينالايىن، اي - كۇنىم مەنىڭ. وسىنداي اي مەن كۇن مەنەن باسقا كىمدە بار ەكەن؟
دامەلى. زەكە - اي، ەكەۋىن الدەن باۋراي باستادىڭىز - اۋ.
زەينەت. مۇنان بۇلاي «مەنىكى» دەگەنىم - سەنىكى، «سەنىكى» دەگەنىم - مەنىكى. سەن سونى وسى باستان ۇعىپ ال.
دامەلى. ونى، اسىرەسە، سەندەر ۇعىپ الىڭدار.
قاناش. ءبارىن دە ۇعامىز زاتىڭىزدى كوتەرۋگە رۇقسات ەتىڭىز.
دامەلى. زەكەڭنىڭ سەن ەكەۋىنە ارتقالى اكەلگەن جۇگى دە جەڭىل ەمەس. الدىمەن سونى كوتەرىپ الىڭدار. (بوگەلمەستەن ءۇي جاققا ءوتىپ كەتەدى.)
ءمارۋار. ماما، ءسىزدىڭ جۇگىڭىز كوزگە كورىنبەيتىن سيقىرى بار بىردەڭە مە؟
زەينەت. بايعازىسىن ءقازىر بەرمەسەڭدەر ونى توعىز اي، توعىز كۇننەن كەيىن كورەسىڭدەر.
قاناش. توعىز اي، توعىز كۇن؟ (ءمارۋار زەينەتكە بەتىن توسەيدى، سەبەبىن بىلمەستەن قاناش تا بەتىن توسەيدى. زەينەت ەكەۋىنىڭ بەتىنەن ەكى سۇيەدى دە، جاۋلىعىنىڭ استىڭعى تۇسىنان جاس نارەستەنىڭ كەستەلەنگەن ادەمى كويلەگى مەن شالبارىن سۋىرىپ الادى. قاناش اڭىرىپ.) ماما، بۇل نە؟ (زەينەت جاۋاپ بەرمەستەن نارەستەنىڭ كيىمىن كوز الدىنا كولبەڭدەتەدى. ءمارۋار شالباردى الىپ قاناشتىڭ باسىنا كيگىزەدى دە، ۇيگە قاراي جۇگىرىپ كەتەدى. قاناش بالاعىن سيپاي وتىرىپ.) ماما، مۇنىڭىز ءسال ۇياتتاۋ بولعان جوق پا؟
زەينەت. جاقسىلىقتىڭ ۇياتتىعى بولمايدى، بالام.
(سىرتتان ماشينا دىبىسى ەستىلەدى، قاناش قاراي سالىپ ۇشىپ تۇرەگەلەدى.)
قانات. ماما، بالاڭىزدىڭ دا مايدانى باستالدى. مىنا كەلگەندەر ءبىزدىڭ ەكسپەديسيانىڭ ادامدارى. مەن ولاردى ءوزىمىزدىڭ ۇيگە ورنالاستىرايىن، كىلتىڭىز قايدا؟
زەينەت. وڭ جاق قالتامنان الا بەر. (ءوزى كيىمدەرگە شاتتانا قاراعان ءۇمىت قۇشاعىندا. قاناش ونىڭ قالتاسىنان كىلت الا سالا جۇگىرىپ كەتەدى، زەينەت جالعىز.) قىزىق، ءا؟ كەشە عانا ەدى قاناشىمنىڭ ازامات بولۋىن ارماندايتىنىم، ول تىلەگىمە جەتىپ ەدىم، ەندى نەمەرەنى ارمان ەتە باستادىم. (كوزىن جەردەن الماستان سۇلدەرىن سۇيرەتىپ قارجاۋ كەلە جاتىر.) اۋ، ءوزىڭدى-وزىڭ سۇيرەگەندەي مۇنشا نە بولدى؟ (قارجاۋ ءۇن قاتپاستان، سول سۇيرەتىلگەن قالپىن بۇزباستان اقىرىن وتە بەرەدى.) قارجاۋ، كىشكەنە توقتاشى.
قارجاۋ. توقتاي المايمىن.
زەينەت. نەگە؟
قارجاۋ. ايتا المايمىن.
زەينەت. نەنى؟
قارجاۋ. بىلمەيمىن.
زەينەت. مەن سەنى قۋانتايىن دەپ ەدىم.
قارجاۋ. ايتا بەرىڭىز، ءبارىبىر مەن قۋانبايمىن.
زەينەت. نەگە قۋانبايسىڭ؟
قارجاۋ. ايتا المايمىن.
زەينەت. نەنى ايتا المايسىڭ؟
قارجاۋ. بىلمەيمىن.
زەينەت. مەن نەمەرەمە ارناپ ەلدە جوق مىنانداي كيىم اكەلدىم. بايعازىسىنا نە بەرەر ەكەنسىڭ؟
قارجاۋ (توقتاي قالىپ). نەمەنە؟ (قۋانىپ.) نەمەرە دەيسىز بە؟! (جالت قاراپ زەينەتتىڭ قولىنداعى كيىمدى كورە سالا ۇشىپ بارىپ زەينەتتى قۇشاقتاي الادى.) نەمەرە؟! زەكە، ءسىز نەتكەن باقىتتى جان ەدىڭىز.
زەينەت. Ay، جاڭا، ءبارىبىر، مەن قۋانبايمىن دەگەنىڭ قايدا؟
قaرجاۋ (زەينەتتى قۇشاقتاي الىپ، شىر كوبەلەك اينالدىرادى). مەندە دە جۇرەك بار، زەكە، مەندە دە جۇرەك بار. (سول ءسوزدى قايتالاپ، زەينەتتى ۇيىرە بەرەدى.) نەمەرە، نە-مە-رە... باسقا باقىت دەگەن نەمەنە. نەمەرە... مەندە، مەندە دە نەمەرە بار. نە-مە-رە! نە-مە-رە! (شىمىلدىق اقىرىن جابىلا باستايدى. قارجاۋ سول «نەمەرە» دەگەن ءسوزدى بار شاتتىق داۋىسىمەن ايتىپ زەينەتتى ۇيىرە بەرەدى.
شىمىلدىق.
ءۇشىنشى سۋرەت
ساحنا سول قالپىندا.
شالقىعان مۋزىكا، الۋان ءتۇرلى شادمان داۋىستار.
داۋىستار. و، اتا مەنەن انالار، توي تويعا ۇلاسسىن!
─ تويلارىڭىزدىڭ قۇتى داريا بولىپ تاسىسىن!
─ بالالاردىڭ ايى - كۇن بولىپ جايناسىن!
─ شايى ماي بولىپ قايناسىن!
─ ومىرلەرى ءومىردىڭ وزىندەي ۇزاق بولسىن!
─ دوستارى كوپ، دۇشپاندارى جوق بولسىن!
─ اعىنان، ۇزاعىنان. اعىنان، ۇزاعىنان!
─ اق تىلەكتەر ءارقاشان دا قابىل بولسىن، ءامين.
─ ءامين... ءامين..
─ جاستار كەلەدى، جاستار كەلەدى.
─ انالاردىڭ التىن كۇمىسى، اقىنداردىڭ اسىل جىرى شاشۋ بولىپ شاشىلسىن، شاشۋ - شاشۋ!..
─ شاشۋ، شاشۋ...
بەتاشار ايتىلادى، ونى قوشامەتتەگەن داۋىستار دۋ كوتەرىلىپ بارىپ باسىلادى. مۋزىكا. جاس جۇبايلار تۇرىندە كيىنگەن ءمارۋار مەن قاناش باستاعان جاس-كارىسىنىڭ ءبارى ءساندى كيىنگەن شۇبار توپ پار - پارىمەن بيلەپ ساحنانى ءبىر كەشىپ وتەدى. ساحنادا جان قالمايدى، ازدان سوڭ قارجاۋ كەلەدى.
قارجاۋ. جالعاننان كورگەن جالعىزىم، جارىق دۇنيەمنىڭ جالعىز كۇنى، ءمارۋارىم، سەنى قۇتتى ۇيادا قوندىراتىن كۇن جەتتى. ەندى تەك سەنىڭ بەتىنە شىركەۋ بولماي جەر بەتىنەن تەزىرەك جوعالسام ەكەن، تەزىرەك... تەزىرەك... وي، وپاسىز دۇنيە-اي، ماعان اق ءولىمدى دە قيمادىڭ - اۋ... قيمادىڭ - اۋ... قيمادىڭ - اۋ... (سول ءبىر ءسوزدى قايتالاپ، ساحنانىڭ انا شەتىنە ءبىر، مىنا شەتىنە ءبىر كەتەدى. جان-جاعىنا ۇرلانا قاراپ، كاۆكازدىقتارشا كيىنگەن ساۋىس جار استىنان شىعا كەلەدى. قارجاۋعا الىستان ارقان تاستايدى، تاستاي الماي، اياعىن اڭدي باسىپ قارجاۋعا جاقىندايدى، ومىراۋىندا جالعىز تال گ ۇلى بار.)
ساۋىس. و، مەنىڭ اسقار بەلىم، شالقار كولىم، سامال جەلىم، ساۋمىسىز؟! تويىڭىز قۇتتى بولسىن!
قارجاۋ. ايتقانىڭ كەلسىن. ءوزىڭ كاۆكازدىقتارعا ۇقساپ كەتىپسىڭ عوي.
ساۋىس. ءمارۋارجاننىڭ تويىندا الاتاۋ مەن كاۆكازدى بىردەي دىرىلدەتەتىن قانجار ءبيىن بيلەگەلى كەلدىم. الدىمەن اق تىلەگىمە وراپ اكەلگەن مىنا گۇلىمدى قابىل الىڭىز.
قارجاۋ. گۇلىڭە وراپ اكەلگەن ۋىڭ دا بار سەكىلدى عوي.
ساۋىس. ونى قايدان ءبىلدىڭىز؟
قارجاۋ. ەكى كوزىڭ قانتالاپ، ەرىنىڭ كەزەرىپ كەتىپتى.
ساۋىس. ەرنىمدى كەزەرتكەن - ءوزىمنىڭ قاسىرەتىم، كوزىمدى قان تالاتقان - ەسەتىم.
قارجاۋ. ەسەتتىڭ نەمەنە كەگى؟
ساۋىس. ول ەكەۋىمىز ءسىزدىڭ نۇسقاۋىڭىز بويىنشا شەكارا جاقتى بارلاپ قايتقان ەدىك، جولىمىزدى توسقان بەلگىسىز بىرەۋلەر ونى ءولتىرىپ كەتتى.
قارجاۋ. قايدا، قاشان؟
ساۋىس. بۇگىن شاڭقاي تۇستە، اۋليەتاستىڭ ارعى جاق سىرتىنداعى ەلسىز دالادا. باسشىسى قابا ساقالدى قارا شۇبار بىرەۋ.
قارجاۋ. قابا ساقالدى قارا شۇبار؟
ساۋىس. قاسىندا جالاڭداعان ەكى جىگىتى بار. ۇشەۋى دە قالا ادامدارىنشا كيىنگەن، ۇشەۋىنىڭ دە مىنگەنى جىلان باۋىرلانعان جۇيرىكتەر، ۇشەۋىنىڭ دە تاقىمدارىنا قىستىرعان شولاق مىلتىعى، سۇيرەتكەن مۇز تابان سويىلدارى بار. قارا شۇبارى ەسەتتى تانيتىن بىرەۋ.
قارجاۋ. تانيتىن؟ ونى قايدان ءبىلدىڭ؟
ساۋىس. ءبىز جاقىنداي بەرە تۇرلەرىنەن سەسكەنىپ قاشۋعا ىڭعايلانىپ ەدىك، قابا ساقال: «ەي، ساتان مىرزا، اكەڭ تاسىبايدىڭ كورىنە كىرسەڭ دە مەنەن ەندى قۇتىلمايسىڭ، وعىمدى شىعىنداماي توقتا»، - دەدى اقىرىپ. ەسەتتىڭ استىنداعى وق شابدار، مەنىڭ استىمدا جەزكيىك ەدى، ەكەۋىمىز دە جۇلدىزداي اقتىق. ولار دا اتىنا قامشى باسىپ، مىلتىقتارىن ۇستى-ۇستىنە اتىپ كەلەدى. ءبىر كەزدە مەنەن قيىس الدا كەلە جاتقان ەسەتتىڭ ارقاسىنا اق تىرناقتىڭ ۇلكەندىگىندەي كوك ءتۇتىن ۇيىرىلە قالدى، سول كوك ءتۇتىن ۇيىرىلگەن جەردەن قان بۇرق ەتتى. ەسەتتىڭ «اح» دەۋگە عانا شاماسى كەلدى، شالقايا بەرە قايتا ەڭكەيىپ ەدى، ارقاسىنان اتقىعان قانى باسىنان اسىپ، اتىنىڭ جالىن جاۋىپ كەتتى.
قارجاۋ. ءوزىڭ جايراتقانداي سويلەيدى ەكەنسىڭ، ولىگى قايدا؟
ساۋىس. قۇلاعان كەزدە اياعىن ۇزەنگىدەن شىعارا الماي، دەنەسى اتىنىڭ تەپكىلەنگەن باۋىرىندا كەتتى، ءسىز سول قابا ساقالدى قارا شۇباردىڭ كىم ەكەنىن ويلانا بەرىڭىز، مەن ءمارۋارجانعا گۇلىمدى ءوز قولىممەن تاپسىرىپ كەلەيىن. (قارجاۋدىڭ قولىنداعى گۇلدى الا سالا جۇگىرىپ كەتەدى.)
قارجاۋ. بار قيسىنى شىندىققا جاقىن. قابا ساقالدى قارا شۇبارى تايماسقا ۇقسايدى. ونىڭ ەسەتتە ەسكى كەگى بارى دا راس، ويتكەنى ەسەتتىڭ بىلتىرعى ولگەن ايەلى سونىڭ توقالى دەسەتىن. ءبىراق بورىلەردىڭ ءبىرىن-بىرى وسىلاي جەگەنى راس بولسا، مىناۋ مۇندا نە ءۇشىن كەلدى؟ مۇندا ءبىر ماقسات بار. ءسىرا، مەنىڭ ەڭ اقىرعى زور مايدانىم جاقىنداعان بولار. (قالتاسىنان پيستولەتىن الىپ، اتىلاتىن ازىرگە كەلتىرەدى.) ءتىپتى كۇتكەن ساعاتىم سوققان سەكىلدى. (ساۋىس كەلە جاتىر، قارجاۋ پيستولەتىن ۇستاعان قولىن بەلىنە قويادى.)
ساۋىس (كەلگەن جاعىنان داۋىستاپ). مەن ءقازىر قارەكەمنىڭ بۇيرىعى بويىنشا اسىعىس اۋدانعا بارامىن دا كەلەمىن، وعان دەيىن دۋماندى مەنسىز دۋىلداتا بەرىڭدەر. (قارجاۋدىڭ قاسىنا جەتىپ كەلەدى.) قالاي، قابا ساقالدى قارا شۇباردىڭ كىم ەكەنىن تاپتىڭىز با؟
قارجاۋ. تاپتىم. (ساۋىستىڭ جاعاسىنان ۇستاي الىپ.) ول سەنسىڭ. ەگەر دە سەن بولماساڭ، اۋدانعا حابارلاماستان مۇندا نەگە كەلدىڭ؟
ساۋىس. بۋىنىپ كەتتىم، جان كەرەك بولسا بوساتىڭىز.
قارجاۋ. ماعان ەندىگى كەرەگى جان ەمەس، سەنىڭ قانجارىڭ.
ساۋىس. سولاي بولار، ويتكەنى قارا شۇبار باندىنىڭ اۋزىنان «ساتان، تاسىباي» دەگەن سوزدەردى ەستىگەندە، مەنىڭ كوزىمە ءسىزدىڭ دومالانىپ جاتقان باسىڭىز ەلەستەگەن ەدى.
قارجاۋ. مەنىڭ باسىم نەگە دومالايدى؟
ساۋىس. ەسەتتىڭ كىم ەكەنىن ەكەۋمىزدەن باسقا جان بىلمەۋشى ەدى عوي.
قارجاۋ (ونى ەرەگىستىرۋگە بەكىنەدى). ەگەر جالعىز باسىم تاسىبايدىڭ بالاسى ءۇشىن دومالاسا، سەن ءۇشىن نەم دومالار ەكەن؟
ساۋىس. مەن ءۇشىن دومالايتىن اساۋ اتتىڭ قۇيرىعىنا بايلانعان بۇكىل دەنەڭىز.
قارجاۋ. اپىر-اي، كوسەۋىڭ تىم قىسقا ەكەن، قولىڭ كۇيىپ قالماس پا ەكەن؟
ساۋىس. مەنىڭ كوسەۋىم قىسقا بولسا دا، ءسىز ورتەلەتىن تامۇقتىڭ وتىن كوسەي الادى. (قانجارىن سۋىرىپ الادى.) الدىمەن ءبىر سۇراۋعا جاۋاپ بەرىڭىز. مەنىڭ قاتىنىم اۋەس سىزگە اۋەس دەيدى، سول راس پا؟
قارجay. سەنىڭ اۋەسىڭ ماعان ەمەس، مەن وعان اۋەسپىن. وسى ما ەدى ەستىمەگىڭ؟ قانە، ءوزىڭ سول قاتىنىڭنىڭ قاتىنى بولماساڭ سال قانجارىڭدى، سال، شارتىق نەمە.
ساۋىس. قالاي سالايىن؟ بىلاي ما؟ (ءوزى قىلقىنىپ تۇرسا دا، قايىسپاي قارجاۋدىڭ ىشىنە قانجار سالادى.) جوق الدە بىلاي ما؟ (ءىشىن باسا قۇلاپ بارا جاتقان قارجاۋعا قانجارىن تاعى سالادى. قارجاۋ قۇلاپ تۇسەدى. ساۋىس قانجارىنىڭ قانىن اعاشقا جاني ءسۇرتىپ تۇر.) قوش بولىڭىز، مەنىڭ قامقورشىم، بەس جىل بويى پانامىز بولعان ەڭبەگىڭىز امالسىزدان وسىلاي اقتالدى. (الدىنا قاراپ.) سەن دە قوش بول، تۋعان جەر. كۇنىڭنىڭ كوزىنە كورىنبەي، تۇنىڭدە عانا زىمىرايتىن مەن ءبىر سەنىڭ جارالى جارقاناتىڭ. ءبىراق جارقانات بولسام دا، بۇگىن ءۇش ادامنىڭ قانىن توكتىم، ءالى دە تالايدىڭ قانىن توگەرمىن. (اتقي جونەلەدى، جەر باسىنا جەتكەن كەزدە قارجا ونى اتىپ جىبەرەدى. ساۋىس شالقالاپ بارىپ قۇلاپ تۇسەدى. قارجاۋ تالتىرەكتەپ تۇرا باستايدى، قۇلاپ ءتۇسىپ قايتا تۇرەگەلەدى. ءىشىن باسقان قولىنىڭ ساۋساقتارىنىڭ اراسىنان قانى كورىنەدى.)
قارجاۋ (جەردە جاتقان ارقاندى الىپ، ءبىر قولىمەن بەلىن وراي باستايدى). و، اداسقان باسىم، قايدا كەتتىڭ دومالاپ؟ قانى دوپ بوپ اتىلىپ، مەنى وسىلاي جايراتقان سەن نەتكەن كيەلى جان ەدىڭ سايدالى؟.. ەي، قايسىڭ بارسىڭ؟.. جالعىزىمنىڭ بەتىنە شىركەۋ بولماي، قىزىعىنىڭ شىرقىن بۇزباي تەزىرەك سۋ تۇبىنە كەتەيىن، موينىما تاس بايلاپ ولىگىمدى وزەننىڭ ەڭ تۇڭعيىعىنا تەزىرەك تاستاڭدارشى... تەزىرەك، تەزىرەك... تەزىرەك... ەي، قايداسىڭدار، قابىرشىلار. (تالتىرەكتەپ كەتىپ بارا جاتادى.) قايداسىڭ مەنىڭ وزىمە ءوزىم شاقىرعان، اجالىم؟ قايداسىڭ مەنىڭ وزىمە ءوزىم قازعان، قابىرىم؟ (ويلانىپ توقتاي قالادى، قايتا بۇرىلادى.) ءمارۋارىم، جالعاننان كورگەن جالعىز باقىتىم، بار جەتكەن جالعىز ارمانىم، قايداسىڭ؟ تىم بولماسا سەنى كورىپ جاتىپ ولەيىن دە، كەلسەڭشى، كەلشى قاسىما، كورىنسەڭشى كوزىمە، ءمارۋارىم... ءمارۋارىم...
سايدالىنىڭ داۋىسى. سەن تاعى دا اداستىڭ، قارجاۋ، ءمارۋار مەنىڭ بالام. مىنا تون سونىڭ ايعاعى.
قارجاۋ. ءامين.
سايدالىنىڭ داۋىسى. بۇل - سەنىڭ شىن تىلەگىڭ. مەن وققا ۇشقان كۇننەن باستاپ سەن ادامشىلىق جولىنا ءتۇستىڭ، سول كۇننەن باستاپ مەنىڭ ارۋاعىمنىڭ الدىندا اقتالىپ، لاستانعان ارىڭدى تازارتۋ ءۇشىن سانالى ءومىرىڭدى تۇگەل سارپ ەتتىڭ. مەن كوكسەگەن باقىتتى زامانعا سەن جەتتىڭ. سەن سونىڭ بارىنە جاۋ وعىنا كەۋدەڭدى توسەگەن ەرلىكتەرىڭمەن، ەلدىڭ يگىلىگىنە ەتكەن ەڭبەكتەرىڭمەن جەتتىڭ. ءبىر كەزدە ىستەگەن جاۋىزدىعىڭ جالعان كوممۋنيستىكپەن بۇركەپ، بار جاقسىلىققا جاۋىزدىق جولدارمەن جەتىپ جۇرگەن كەيبىر سۇرقيالارمەن دە كۇرەسىپ ءوتتىڭ. ءبىراق، سونىڭ بىردە-بىرى اقتاي الدى ما؟
قارجاۋ. جوق، سوندىقتان دا ار ازابىن شەگۋدەمىن.
سايدالىنىڭ داۋىسى. ءيا، وپاسىزدىق - اردىڭ داۋاسىز دەرتى. ونىڭ داۋاسى تەك اجال عانا. (قارجاۋ تەڭسەلىپ بارىپ ساحنا شەتىندەگى اشا بۇتاقتى جۋان اعاشقا بارىپ سۇيەنەدى. ساحنانىڭ ەكىنشى جاعىنان توي-دۋمانى جاقىندايدى.)
بيمەندە (ساحنا شەتىنە شىعا بەرە قولىنداعى دومبىراسىن كوككە سەرمەپ). و، حالايىق، تولقىن مەن تولقىن تۋلاسقانداي تويىمىز تويعا ۇلاسسىن. باستاڭدار، جاستارىم؛ قوستاڭدار، قارتتارىم. (جاستار توبى بيلەي شىعادى. ولاردىڭ ىشىندە قالپاقتارىن جەلپىلدەتىپ كەن زەرتتەۋشىلەر دە ءجۇر. زەينەت، دامەلى، گلازنيەۆ، تاعى باسقالار بيمەندەنىڭ قاسىنا كەلىپ توقتايدى. شاتتىق ءبيى قىزۋ ءجۇرىپ جاتىر. جانى قانشا قينالسا دا، بۇلارعا الىستان قىزىعا قاراپ اۋلاقتا قارجاۋ تۇر، جۇزىندە شاتتىق، كوزىندە جاس. باسقالار ونى بايقامايدى.)
دامەلى. جاستار باستادى عوي، قارتتار نەگە قوستامايمىز؟ كەلىڭىز، بي اعا. (بيمەندە ەكەۋى بيلەگەن بولادى.)
زەينەت (گلازنيەۆقا). وندا ءبىز نەگە تۇرمىز؟
گلازنيەۆ. باسە (ءبيدى باستاي بەرە توقتاپ)، ءسىز ەكەۋىمىز ءوزىمىز ءۇشىن دە، سايدالى ءۇشىن دە بيلەيمىز. (ەكەۋى بيلەي جونەلەدى.)
قاناش (مارۋارمەن بيلەپ ءجۇرىپ بۇلارعا جاقىندايدى). وندا بيلەرىڭىز اكەمنىڭ قانىنداي قىزۋلى بولسىن. مىنە، بىلاي... (ءبيدى قىزدىرا تۇسەدى، شىمىلدىق اقىرىن جابىلا باستايدى.)
شىمىلدىق.
You Might Also Like
