كولوكولا كيگەن كاريما
قىز جالعىز ەدى، توبەدەن تونگەن اسپان بىرەۋ-تىن. سارعايعان ءشوپتى كىرت-كىرت جۇلىپ جەگەن كەرتوبەل دە مىنا سايىن دالادا جىلقى نىسپىسىنان جالعىز ەدى. قىپ-قىزىل كۇن دە جاپادان-جالعىز باتىپ بارا جاتتى.
تەك جالپاق جازىقتى تۇگەل الىپ جاتقان نوقات-نوقات قويلار كوپ ەدى.
ات ۇستىندەگى كاريما توڭىرەگىنە قارادى. شىعىس، باتىس، تەرىستىك، تۇستىك - ءتورت قۇبىلا بىردەن كەڭ دالا. كوكجيەك دەگەنىڭىز ءتۇپ-تۇزۋ. دالا شىركىن ۇزاق وينايتىن، ءيا، ءيا، مەكتەپ ءبىتىرۋ كەشىندە ارمانسىز ويناتقان جالپاق كۇيتاباققا ۇقسايدى دا، كاريمانىڭ ءوزى سونىڭ ورتاسىنداعى مەمبراناعا كەلىپ قالادى ەكەن. سونىمەن مەمبرانا دا، كۇيتاباق تا بار، تەك دىبىس جوق. قۇلاققا ۇرعان تاناداي ۇزاق-ۇزاق تىنىشتىق...
كەنەت شەتتەگى تاز قارىن قارا ساۋلىق بارقىراي ماڭىراپ ەدى، الگى تۇنىپ تۇرعان تىنىشتىق لەزدە بۇزىلدى.
تورت-بەس اي بۇرىن ساباق ۇستىندەگى تىنىشتىقتى قوڭىراۋ ءۇنى بۇزۋشى ەدى. سودان سوڭ پارتا قاقپالارىنىڭ سارت-سۇرت جابىلعانى، تۋفليلەر تاقاسى مەن باتەڭكەلەر وكشەسىنىڭ جاپپاي شىققان تارسىلى، كۇلكى، كەپ كۇلكى، ەسەپسىز كۇلكى...
— كەشكە كينوعا بارامىز عوي، ءا؟
— كەزەكشى، كلاستى جۋ...
— گۇل تەرەيىك!
— كەتتىك، كەتتىك! گۇل تەرەيىك!
ويلاپ تۇرسا، سونىڭ ءبارى ءقازىر كورگەن تۇستەي. ءبارى دە ءۇش-تورت اي بۇرىن ەمەس، ون-ون بەس جىل بۇرىن بولىپ كەتكەن وقيعالار مەن ەستىگەن ءۇن، دىبىستار سياقتى. كوكتەمدە قىر ءتوسىن تۇتاس العان قىزعالداقتار قۋراعان. اسپاننان الا جازداي تۇسپەي، كۇنى بويى تىنىمسىز شىرىلدايتىن بوزتورعايلار جىلى جاققا ۇشىپ كەتتى. بۇل كۇندەرى اپتا سايىن كۇزدىڭ قارا سۋىق جەلى سوعادى. جەل سوقسا، بوزعىلت بۇلتتار تۇيدەكتەلە كوشىپ، كوڭىلدى قۇلازىتا تۇسەدى.
ءيا، كاريمانىڭ وسى ءبىر جۇدەۋ كوڭىلىن ازىرگە ءبىر-اق نارسە اۋلاعانداي. ول - ساندىق تۇبىندە ءتورت بۇكتەلىپ، قاتتالىپ جاتقان كولوكولا. كلاستا سوڭعى ساندەگى كيىم دەسە، ەڭ الدىمەن وسى كاريما ەلەڭدەپ، ايقۇلاقتانا قالۋشى ەدى. اناۋ كوكتەمدە كەڭ بالاق قىناي بەل شالباردى ءسان جۋرنالىنان كورىپ قالىپ: «ۇناسا ما، جوق پا؟»- دەپ، قىزداردىڭ الدىنا الگى ۇلگىنى جايىپ سالعان دا وسى كاريما. كولوكولا جايلى اركىم ءارقالاي دەگەن. ەتجەندى تولىق، التىن مۇلدەم ۇناتپادى: «بەلدى قىسادى ەكەن»- دەپ، ءبىراز جەرگە اپارىپ تاستادى. كاريما وعان ىعا قويعان جوق، اجەپتاۋىر داۋلاستى. ۇيگە كەلگەسىن دە شەشەسىنىڭ گۇلدى ءشالىسىن بەلىنە وراپ، اينا الدىندا الاي-بۇلاي كولدەنەڭدەپ ءجۇرىپ تە كوردى. اياعىنا ورالىپ، ءسۇرىنىپ جىعىلىپ قالا جازداعاسىن ءشالىنى ورنىنا ءىلىپ قويدى.
ماي مەيرامىندا اۋىلدىڭ الماتىدا وقىپ جۇرگەن قىز-جىگىتتەرىنىڭ ءبىرازى كەلىپ قايتقان. كولوكولانىڭ كوكەسىن، انە، سوندا كوردى. كەڭ بالاق شالبار تالدىرماش قىزدارعا قۇيىپ قويعانداي جاراسا كەتەدى ەكەن. كاريما بولسا، انگىمەنىڭ توق ەتەرى كەرەك، قىناي بەلدىڭ ناق ءوزى. ونى كلاستاعى ۇلدار دا، ءتىپتى قىزداردىڭ كوبى مويىندايدى. ەندەشە، ۇرىستا تۇرىس جوق، قىناي بەلگە كەپ بالاق كولوكولا كەرەك.
كەرەك كولوكولا كوپ ۇزاماي ءپىشىلىپ، تىگىلىپ تە قالدى. بيىك وكشەلى پلاتفورما تۋفلي دە ەدەل-جەدەل تابىلعان.
مەكتەپ بىتىرگەن كۇننىڭ ەرتەڭىندە اق الجاپقىش پەن قوڭىر كويلەكتەن قۇتىلعان كاريما كولوكولاسىن كولكىلدەتىپ، پلاتفورماسىن تىقىلداتىپ، جاس ءوسپىرىم قىزدان بوي جەتكەنگە اينالىپ، كەشەگە ويقاستاپ شىعا بەردى.
سول كۇنى كولوكولا مەن پلاتفورماعا اركىم ءار ءتۇرلى قاراعان. الىستان كەزدەرى جەتپەگەن قارتتار جاعى الاقاندارىمەن كۇن قالقالاپ: «ويبوي-اۋ، مىنا بىرەۋ ءارتic قىز عوي دەيمىن. الماتىدان ارتىستەر كەلىپتى!»- دەپ تامسانعان.
كولوكولا شان كوتەرە مە، جوق پا، قىزدار وسى ماسەلەنى كۇنى بويى كۇڭك-كۇڭك تالدادى. ماتاسى قانداي، قاي جەردەن ۇستىنەن ءتۇسىپ، ساتىپ الۋعا بولادى، ول دا ۇمىت قالعان جوق.
ال بۇرىن ازىلدەسىپ جۇرەتىن بوزبالا جاعى، نەگە ەكەنى بەلگىسىز، ول كۇنى باستارىن كەكجيتىپ-كەكجيتىپ، قاتىپ-سەندى دە قالدى. ءتىپتى كاريما جاققا قاراماۋعا تىرىستى.
اتتەڭ-اتتەڭ، سودان كەيىن كولوكولانى كيىپ شىعۋدىڭ ءساتى ءبىر-اق رەت ءتۇستى. كومسومول-شوپانداردىڭ «قىزىل سۇڭقارلار» بريگاداسى اشىلعان كۇنى ساندىق تۇبىندە سۇرلەنىپ جاتقان كولوكولا جارىق دۇنيەگە شىقتى. اۋداننان، ايتا بەرسە وبلىستان باسشىلار كەلدى. لەنتا قيىلدى. جاس شوپاندارعا يگى تىلەك ءبىلدىرىلىپ، تارتۋلار تارتىلدى.
كولوكولاعا كوزى تۇسكەن ۇستاز-شوپان باسىن شايقاعان. شايقاعان دا: «بالاعى جالپىلداعان بۇل قارىنداسىمىز ەرتەڭ قويلاردى ۇركىتىپ تابەتىن بۇزار ما ەكەن؟»- دەگەن.
بۇل پىكىر سان تۇرلەنىپ، وزگەرىپ كاريمانىڭ دا كۋلاگينا جەتكەن. ىزا بولعان قىز كولوكولاسىن كەشكە قاراي ساندىق تۇبىنە اتىپ ۇرعان. ءقازىر شالبار سول جاتقاننان قاتتاۋى جازىلماعان كۇيى مول جاتىر. كەشكە تامان قوي باعۋدان قول بوساعان كەزدە بالاعىن جەلبىرەتىپ، كيىپ شىعا قويايىن دەسە، سەرۋەندەيتىن كوشە دە، قىزىقتاپ قارايتىن كوز دە جوق. ۇستاز-شوپان تاعى بىردەڭە دەي مە دەپ تە جاسقانادى، سونسوڭ قولىنا الۋىن العانمەن قاعىپ-سىلكىپ، اسپەتتەپ ورنىنا قويادى.
...كاريما باسىن كوتەردى. قىز كولوكولاداي كەرەك زاتتى ويلاپ تۇرعان كەزدە قوي بىتىراپ كەتىپتى. تورى شولاقپەن توڭقىلداي جەلىپ وتاردى ءبىر اينالىپ شىقتى.
الگى كوڭىلدى قۇلازىتاتىن جالعىزسىراعان سەزىم كوپ ۇزاماي قايتا ورالدى. قاراپ تۇرعانشا ءان ايتايىن دەپ ەدى، شاڭ قاپقان كومەيىنەن دەنى دۇرىس دىبىس شىقپادى. ءان سالعاسىن انا رايكۇلدەي ايتۋ كەرەك، ال ءويتىپ ايتا الماساڭ، ءاننىڭ قادىر-قاسيەتىن كەتىرمەي تازا قويعان ءجون.
قورجىندا جاتقان ترانزيستور ەسىنە ءتۇستى. قولىنا الدى. انەۋگۇنى بريگادا اشىلعان كۇنى سىيلىققا تارتىلعان «ەحو» ترانزيستورى. قىزىل شكالا بەس-التى اق سىزىقتىڭ بويىنا جاعالاي ورنالاسقان قالا اتتارىنىڭ ءارقايسىسىن ءبىر-بىر ءتۇرتتى.
مىناۋ ماقامدى قوڭىر ءۇن - ارابتار الەمى...
«ءشوپ-شوپ، شوجەلەرىم»... بۇل تاۋىقتارىنا جەم شاشىپ جاتقان باكۋلىك بۇلدىرشىندەر...
جاس شوپانداردىڭ سۇراۋىمەن دايىندالعان كونسەرتىمىزدى باستايمىز. «تۋعان كۇن». ءانى مەن ءسوزىن جازعان مۇحتار شاحانوۆ...» الاتاۋى جالعىز دا، الماسى مەن اعاشى كوپ الماتىنىڭ ناق ءوزى. ءيىر-يىر دىبىس تولقىندارى الماتى مەن ارقا توسىندەگى كورىنەر-كورىنبەس نۇكتە - كاريمانى قوسىپ جاتتى.
كاريمانىڭ قۇلاعىنا اۋەلى ءان، سونان سوڭ تاس توبەدە ۇشىپ بارا جاتقان سامولەتتىڭ گۇرىلى جەتىپ تۇردى.
الامويناق تۇمسىعىن شوشايتا ءۇرىپ قويىپ، كاريماعا: «قالاي ەكەمىن، ءا؟» دەگەندەي كوزى جىلتىراپ، قاراي قالىپتى. قىز جىميدى.
ءيا، كولوكولا قايدا قاشار دەيسىڭ، ءالى-اق ەكى جىلدان سوڭ، ابيتۋريەنت كاريما امان بولسا، مەديسينا ينستيتۋتىنان ءبىر-اق شىعىپ قالار. كولوكولاسىن سوندا ارمانسىز كيەر.
كاريما باسىن كوتەرىپ ەدى، مانا تۇستىك، سولتۇستىك، شىعىس، باتىستان قاۋمالاپ قورشاپ العان جالعىزدىق شەگىنىپ، الىس كوكجيەكتەردىڭ كەنەرەسىندە قىلداي بولىپ قاتىپ تۇر ەكەن.
You Might Also Like
-
جارىق تۇسە قويماعان ءۇي ءىشى الا كولەڭكە. تەرەزەگە كوز سالىپ ەدى، اينەك-اينەك كيىزدەي تۇتاسقان قىراۋ. تۇمسىعىن كورپە شەتىنە تىعىپ الىپ، ۇيقى سوققان تارعىل مىسىق اياق جاقتا قاپەرسىز بىرىلدايدى.
