كولحوزدان كەلگەن قوناق
ەسىل ويانىسىمەن كوزىن ۋقالاي تۇرەگەلىپ، بۇرىشتاعى بالا كەرەۋەتىنە قاراسا، تۇندە ونىمەن «جاقسى ءتۇس كور» ايتىسىپ اجىراسقان بۇيرا باس سارى قىزدىڭ قاراسى دا جوق. كورپە-جاستىق كەشەگى كۇندىزگى سالتاناتىندا تاپ-تۇيناقتاي جيۋلى تۇر. ەسىل شيفونەر ايناسىنىڭ الدىندا شاشىن ورىگى تۇرعان اناسىنان:
— ماما، زينا قايدا؟ — دەپ سۇرادى.
— زينا بالالار باقشاسىنا كەتتى.
— قاشان كەتتى؟
— الگىندە، سەن ۇيىقتاپ جاتقاندا تۇرىپ كەتتى.
بۇل حابار ەسىلگە تىم جايسىز اسەر ەتتى. ول ءالى دە ۇيقى تابى ايىقپاي، قۇرىستانىڭقىراپ تۇرعان قاباعىن شىتا ءتۇسىپ، جابىرقاۋ كەيىپتە وتىرىپ قالدى. وسى كەزدە ماماسى:
— ۇيقىڭ قانسا، تۇرەگەل. كيىن، — دەپ ەدى. ەسىل مۇنى ەستىمەگەندەي، ءوز ۋايىمىن ايتىپ جاۋاپ قاتتى:
— مەن ەندى كىممەن وينايمىن؟
— تۇرەگەل. اۋلادا سەن وينايتىن بالا تابىلادى.
ەسىل تۇرىپ، كيىنە باستادى. ول ماماسىمەن ەكەۋى الماتىعا كەشە كەشقۇرىم كەلگەن بولاتىن. ماماسى بۇدان بۇرىن دا مۇندا تالاي كەلىپ-كەتىپ جۇرگەن ادام. ال ەسىل بولسا ءبىرىنشى رەت.
زينامەن ول كەشە تەپ-تەز ۇيىرسەكتەنىپ، ەكەۋى بۇكىل كەشتى تاتۋ ويناپ، قىزىقتى وتكىزىپ ەدى. ەندى سول سەرىگى ۇزاق كۇنگە قاسىندا بولمايتىنىن بىلگەن سوڭ ەسىل قالاي ۋايىمداماسىن. مۇنداعى بالالاردان ول باسقا ەشكىمدى دە تانىمايدى عوي.
شاي ۇستىندە دە ەسىلدىڭ قاباعى اشىلا قويمادى. ماماسى ونىڭ كوڭىلىم سەرگىتپەكشى بولىپ:
— مىنا اجەڭ سەنى كوشەگە الىپ شىعىپ، قالا ارالاتىپ كورسەتەدى. ترامۆايعا مىنگىزەدى،— دەدى.
— ال سەن شە؟
— مەنىڭ باراتىن جۇمىستارىم بار.
سەرگىمەك تۇگىل ەسىلدىڭ قاباعى ودان بەتەر ءتۇسىپ كەتتى. بۇنى تاستاپ، اناسى تاعى دا كەتەيىن دەپ وتىر. ءوزى ارەڭ قوزعالىپ جۇرەتىن بوتەن اجەمەن قالاسىڭ دەيدى.
— Meن سەنىمەن بارام.
— مەنىمەن قالاي باراسىڭ؟ مەن تالاي كەڭسەلەردى ارالاۋىم كەرەك. سوندا سەنى قولىڭنان جەتەلەپ جۇرەم بە؟ مەن مۇندا سەيىل قۇرىپ كەلگەن جوقپىن عوي. قىزمەت بابىمەن كومانديروۆكاعا كەلدىم. جۇمىس ءبىتىرۋىم كەرەك.
ەسىل بۇنىڭ ءبارىن تۇسىنبەيدى ەمەس، تۇسىنەدى. سوندىقتان دا قاسارىسۋدىڭ رەتىن تابا المايدى. ار جاعى ەرىكسىزدەن كونگەندەي بولادى.
اڭگىمەگە بالبوپە اجە ارالاستى:
— ماماڭ جۇمىسىنا بارسىن، قاراعىم. ىدىس-اياقتى جيىپ بولعاننان كەيىن ەكەۋمىز ماگازين ارالاپ قايتامىز.
— ماگازينگە بارمايمىن، — دەپ تومساردى ەسىل.
— ەندەشە ۇيدە وتىرىپ، تاماشا ەرتەگى ايتىپ بەرەم. قۋ تۇلكىنىڭ قاسقىردى قالام الداپ، قۇيرىعىن مۇزعا قاتىرعانى جونىندە ەستىپ پە ەدىڭ؟
— ونى ءوزىم دە بىلەم، — دەدى ەسىل.
— شىق بەرمەس شىعايباي تۋرالى ەرتەگى ايتىپ بەرەم.
— ونى دا بىلەم.
— بىلگەنىڭ جاقسى، — دەدى كارت اجە بيپاز ۇنمەن، — بۇنىڭ ءبارىن مەنىڭ زيناتايىم دا بىلەدى. ال مەن بولسام، ەكەۋىڭنەن دە كوپ بىلەم. ءالى سەندەر ەستىمەگەن باسقا دا كوپ-كوپ ەرتەگى ايتىپ بەرە الامىن.
— بولدى! سالبىراتپا ۇرتىڭدى. بۇيتەتىن بولساڭ، ەندىگارى مەن سەنى ەشقايدا دا الىپ شىقپايمىن، — دەدى ماماسى،
اڭگىمە وسىمەن بىتكەن ەدى.
ىدىس-اياقتى جۋىپ بولعاننان كەيىن بالبوپە اجە ەسىلدى كوشەگە ەرتىپ شىقتى. ءبىر قولىندا ازىق-تۇلىك سۋمكاسى. ەكىنشى قولىمەن ەسىلدى بىلەگىنەن قىسىپ ۇستاپ العان. ەسىل بوسانىپ، ەركىن جۇرەيىن دەسە:
— ماشينانىڭ استىنا تۇسەسىڭ، — دەپ بوساتپايدى.
ەسىل امالسىز كونىپ كەلە جاتىر.
ەكى كوشە وتكەن سوڭ، بۇلار گاسترونومعا كەلىپ كىردى. ساپىرىلىسقان حالىق ەكەن. بالبوپە اجە ەسىلدىڭ قولىن ءالى دە بوساتار ەمەس. ونى جەتەلەي ءجۇرىپ، ۆيترينالاردى قاراپ كەلەدى. ءبىر جەردە ول كەزەككە تۇردى. ەسىل ءۇشىن ءبۇل ارا ءتىپتى مازاسىز بولدى. ارى بەرى وتكەندەر قاعىپ-سوعىپ، باسىپ كەتە جازداپ بەرەكەسىن ۇشىردى. ءارى ادامداردىڭ تىعىز اراسى قاپىرىق ىستىق ەدى.
— اجە، قىسىلىپ كەتتىم.
— قىسىلساڭ، اناۋ تەرەزە الدىنا بارىپ تۇرا تۇر. ەشقايدا كەتۋشى بولما.
— ماقۇل.
ەسىل كىسىلەردىڭ اراسىمەن ارەڭ سۋىرىلىپ شىقتى. تەرەزەنىڭ الدى وڭاشالاۋ ەدى. ەسىلدىڭ بويى جازىلىپ، سەرگىپ قالدى. تەرەزە تۇسىنان ءورت سوندىرەتىن بىرنەشە ماشينا جاڭعىرىعىپ ەتىپ ەدى، ونى كورىپ، كوڭىلى كوتەرىلە ءتۇستى،
تەرەزەنى قورشاعان جۇمىر بەلدەۋ تەمىرگە اسىلىپ، ەسىل وسىلايشا سىرتقا كەز تاستاپ تۇر ەدى. سول كەزدە ساپقا تىزىلگەن ءبىر توپ كىشكەنتاي بالا تروتۋارمەڭ تۋرا بۇنىڭ الدىنان ەتىپ بارا جاتتى. ەسىل ساناي باستادى. ءبىر، ەكى... التى، جەتى. ەسىلدىڭ ءتىلى تاڭدايىنا جابىسىپ قالعانداي بولدى. كوزى باعجاڭ ەتە قالدى. «زينا! زينا!»
قوس قابات تەرەزەدەن زينا بۇنىڭ داۋسىن ەستىمەدى.
ءدال قاسىنداعى باعانادان بەرى جۇرت دامىلسىز كىرىپ-شىعىپ جاتقان جارما ەسىكتەن ەسىل سىرتقا. جۇگىرىپ شىقتى دا، زينانى قۋىپ جەتىپ، بىلەگىنەن ۇستاي الدى.
— زينا!
زينا جالت قاراپ، تاڭىرقاپ، ول دا قۋانىپ قالدى.
— زينا قايدا باراسىڭدار؟ — دەپ سۇرادى ەسىل.
— كينوعا بارا جاتىرمىز. بىلەسىڭ بە، كازىر «چاپايەۆتى» كورسەتەدى.
«چاپايەۆتى» ەسىل بىلتىر قىستا ءوز اۋلىندا ءبىر رەت كەرىپ، ماڭگى ۇمىتپاستاي اسەر العان. سول ەسىنە كەلە قالدى دا شەكسىز قۋانىشقا بولەنىپ:
— مەن دە كورەم،— دەپ زينامەن قول ۇستاسىپ كەتە باردى.
كەلەسى كوشەنىڭ بۇرىشىنداعى بيىك سارى ءۇي كينوتەاتر بولاتىن. تاربيەشى قىز باقشا تاربيەلەنۋشىلەرىن زالدىڭ ورتا - تۇسىنا ءبىرىڭعاي وتىرعىزىپ جاتىپ، زينا ساپاروۆانىڭ قاسىنداعى بەيتانىس قارا دومالاق بالانى بايقاپ قالدى. بىردەڭە ايتايىن دەگەنشە بولماي، كينو باستالىپ كەتتى.
كينو سوڭىنان تاربيەشى ەسىك الدىندا باقشا تاربيەلەنۋشىلەرىن ساپقا ءتىزىپ جاتىپ، زينامەن قول ۇستاسىپ تۇرعان الگى قارا دومالاق بالانى تاعى كوردى.
— سەن مۇندا نەگە تۇرسىڭ؟
— مىنا زينامەن تۇرمىن.
— كىمسىڭ سەن؟
— مەن ەسىلمىن.
زينا قوسامجارلاندى.
— بۇل بىزگە كولحوزداپ قوناققا كەلگەن. ماماسى ەكەۋى كەلگەن.
— ماماڭ قايدا؟
— كەڭسەگە جۇمىسىنا كەتكەن.
— كينوعا سەنى كىم ەرتىپ اكەلدى؟
— ءوزىم... زينامەن ەرىپ كەلدىم.
تاربيەشى تاڭ-تاماشا بولىپ، يىعىن ءبىر قومدادى دا، قازبالاپ سۇراي باستادى. ءىستىڭ ءمان-جايى سونان سوڭ ايقىندالدى.
— سەن بىلەسىن بە، نە ىستەگەنىڭدى؟ اجەڭ سەنىڭ بىزبەن ەرىپ كەتكەنىڭدى بىلمەيدى. ماشينا باسىپ، نەمەسە ءبىر جاققا اداسىپ كەتتى دەپ ويلاپ، ول كازىر زار قاعىپ، سەنى ىزدەپ ءجۇر عوي؟ — دەدى تاربيەشى.
دۇرىس ىستەمەگەنىن مويىنداپ، ەسىل تەمەن قارادى دا، مۇرنىن ادەمىلەپ ءبىر تارتىپ قويدى.
تاربيەشى ونى بالالارمەن بىرگە باقشاعا ەرتىپ اكەلدى. تاربيەلەنۋشىلەرى تاماق ىشۋگە قامدانىپ، جۋىنا باستادى. ەسىل دە جۋىندى. بۇدان سوڭ تاربيەشى ايەل وعان:
— سەن كولحوزدان كەلگەن قوناق ەكەنسىڭ، بەرى ءجۇر، — دەپ ەسىلدى وڭاشا ءبىر كابينەتكە الىپ باردى. جاقسىلاپ تاماقتاندىردى دا، سول كابينەتتەگى ديۆانعا توسەك سالىپ بەرىپ:
— ەندى ۇيىقتا. دەمال، — دەدى.
كەزىنە چاپايەۆتىڭ ەرلىك قيمىلدارىن ەلەستەتىپ جاتىپ، ەسىل ۇيىقتاپ كەتتى.
دابىر-دۇبىر داۋىسپەن وقىس قوزعالىستان ويانىپ كەتىپ، ەسىل كوزىن اشىپ الىپ ەدى. بەتىنە تونە قاراپ تۇرعان بالبوپە اجەنى كوردى.
— ءوي، اقىماق نەمە! ويىندا دانەڭە جوق پىرىلداپ ۇيىقتاپ جاتىر عوي! مەن بولسام، بۇنى ماشينا باسىپ كەتكەن ەكەن دەپ... زارەم قالماي... ۋھ، جانىم-اي!.. سۋ بەرىڭىزدەرشى...
بالبوپە اجەي سويلەۋگە ءحالى كەلمەي تالىقسىپ وتىرا كەتتى.
You Might Also Like
-
دجەين حەليەر تانىستىرۋىن اياقتاي كەلىپ: «ال مىنا كىسى... ميسس مارپل بولادى!» — دەدى.
-
وسىدان ءجۇز جىلداي بۇرىن-اق الەم جالعىز قۇس جولى گالاكتيكاسىنان عانا تۇرادى دەپ ەسەپتەلەتىن. كەيىن 100 ميللياردتتان اسا گالاكتيكالاردىڭ بار ەكەنى انىقتالدى.
