كوشە ەرەجەسىن بىلەسىڭ بە؟
تاربيە ساعاتى
تاقىرىبى: كوشە ەرەجەسىن بىلەسىڭ بە؟
ماقساتى: جول ەرەجەلەرى تۋرالى بىلەتىن بىلىمدەرىن ودان ءارى دامىتۋ. جول ەرەجەلەرىن ءبىلۋ ارقىلى، ولاردى ادامگەرشىلىككە، ۇستامدىلىققا، ادەپتىلىككە تاربيەلەۋ؛
كورنەكىلىگى: كوشە سۋرەتى، جول بەلگىلەرى، باعدارشام.
قۇرىلىمى:
قۇرمەتتى وقۋشىلار، قۇرمەتتى ۇستازدار! ءبارىمىز ۇناتاتىن، بىلگىمىز كەلەتىن، قىر - سىرى مول كوشەدە ءجۇرۋ تارتىبىنە بايلانىستى «كوشە ەرەجەسىن بىلەسىڭ بە؟» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى باستايمىز.
- ەندەشە، بالالار تاقتادا ءىلۋلى تۇرعان سۋرەتكە نازار اۋدارايىق.
- مۇندا نە بەينەلەنگەن؟
- كوشەدە نە تۇر؟
- باعدارشام بىزگە نە ءۇشىن كەرەك؟
ەندەشە، باعدارشام ءبىزدىڭ سەنىمدى، ءارى قايىرىمدى دوسىمىز. وعان ءبىزدىڭ ءبارىمىز باعىنۋىمىز كەرەك.
- قانە، كىم ماعان باعدارشام تۋرالى تاقپاق ايتادى؟
1 - وقۋشى: باعدارشام سەنىمدى
سۇيەتىن سەرىگىڭ
سۇيسەڭ سۇيگەن جەرىڭدى
سىيلامايدى سەنى كىم؟
2 - وقۋشى: جانسا كوزى جاسىل،
جولىڭ ايداي اشىق
جۇرە بەرگىڭ باتىل
كەرەگى جوق ساسىپ.
3 - وقۋشى: سارى كوزى جانسا،
سەن مىنانى اڭعار
تۇرىپ قالماي ونشا
قوزعالۋعا قامدال
4 - وقۋشى: قىزىل كوزى جانسا،
مەيلى كولىك جوقتا
قاتىپ قالعىن جانعانشا
قىبىر ەتپە توقتا.
5 - وقۋشى: باعدارشام تىلىنە
باعىنباۋعا بولمايدى.
تاس قىپ بايلاپ تۇبىنە
جازالايدى وندايدى.
6 - وقۋشى: وڭ جاق جاسىل جانعاندا
« وڭعا بۇرىل» دەگەنى
سول جاق جاسىل جانعاندا
«سولعا بۇرىل» دەگەنى
7 - وقۋشى: جاسىل ساۋلە جانعاندا
جول اشىق دەپ بىلە بەر.
جاسقانبا دا الدانبا
جايراڭ قاعىپ، جۇرە بەر.
كەلەسى سىزدەردىڭ تاماشالايتىن اندەرىڭىز: «جول جىرى»
- بالالار كوشەدە باعدارشامسىز قالاي جۇرۋگە بولادى؟
- كوشەدە باعدارشامنان باسقا نە تۇرادى؟
- جول بەلگىلەرىنىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
- جول بەلگىلەرىن نەشە توپقا بولۋگە بولادى؟
جول بەلگىلەرى تۋرالى كىم ماعان تاقپاق ايتىپ بەرەدى؟
8 - وقۋشى: كوشەلەردىڭ بۋلۆاردىڭ
ۋ - دا شۋ شەتىنەن
وتكەيسىڭ تراتۋاردىڭ
تەك قانا وڭ جاق شەتىمەن.
9 - وقۋشى: بەيباستىق بولما بەكەرگە
كەزدەسەر الدان كوپ قوي سىن
قيىلىستان ءاربىر وتەردە
ايدالاعا قاراما
10 - وقۋشى: ۇلكەن بولدىم دەسەم دە
ەشكىم ماعان سەنبەيدى.
جالعىز جۇرمە كوشەدە
كىشكەنتايسىڭ سەن دەيدى.
11 - وقۋشى: ۇلكەنمىن عوي مىنە مەن
ويىنشىقتاردى جينايمىن.
ماشيناما مىنەر ەم
كابيناسىنا سىيمايمىن.
ەندەشە، سول جول بەلگىلەرىنە توقتالايىق.
12 - وقۋشى: تۇرامىن كوشەنىڭ قيىلىسىن تۇراقتاپ،
قاشپايمىن ءمۇدىرىپ، ەشقانداي سۇراقتان.
بەلگىسى جولداردىڭ ءتورت توپتان تۇرادى.
جارقىراپ كورىنەر تۇندە دە جىراقتان.
ساقتاندىرۋ بەلگىسى:
قىپ - قىزىل ءۇشبۇرىش
ەسكەرتۋ بەلگىسى مەن بولام.
قاۋىپتەن ساق بول دەپ
ءسات ساپار جولداعان.
امان - ساۋ جۇرەدى جاياۋ دا، كولىك تە،
مەن بەرگەن بەلگىنى ساقتاعان، قولداعان.
تىيىم سالۋ بەلگىسى:
قىزىلمەن بويالعان شەڭبەرىم اۋماقتى
تيىمشىل بەلگىمىن، قاتالمىن، سالماقتى.
مەن تۇرعان جەرلەردە حاقىڭ جوق جۇرۋگە،
ءقاۋىپ بار، باعدارلا، كوز سالىپ جان - جاققا.
مىندەتتەۋ بەلگىسى:
بەلگىمىن كورسەتەر جىلدامدىق، باعىتتى،
مىندەتتى بۇرىلىس، ايتپەسە ءقاۋىپتى.
بارلىعىن انىقتاپ تۇرامىن جولىندا
اباي بول، شارتىمدى مىندەتتى ورىندا.
نۇسقاۋ بەلگىسى:
باراتىن جەرىڭنىڭ باعىتىن، تۇراعىن،
ءۇن - ءتۇنسىز جول سىلتەپ، جول نۇسقاپ تۇرامىن
كۇندىز دە، تۇندە دە وت بولىپ جانادى
كوك تۇسكە بويالعان، ءتورتبۇرىش شىراعىم.
- بالالار، بەلگىلەر تۋرالى جاقسى بىلەدى ەكەنسىڭدەر. وسى سەندەر قانداي ترانسپورت تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
ترانسپورت تۇرلەرىنە بايلانىستى جۇمباقتار شەشەيىك.
ءتورت اياعى دومالاق،
ادامسىز ول جۇرمەيدى.
(كولىك)
ءوزى تىم كۇشتى
اياعى ءتىستى
لەزدە تىندىرار
قىرۋار ءىستى.
(تراكتور)
شابىسقا تاۋلىك بويى توزە الادى،
ءبىر تۇلپار، جاڭىلمايتىن جورعاسى بار.
جۇك ەمەس جانۋارعا ءجۇز ادامنىڭ
دوعاسىن سىمعا سۇيرەپ، جولعا شىعار.
(ترامۆاي)
جوق وزىندە باس تا، اۋىز دا، قۇلاق تا،
باقىرايعان ءۇش كوزى بار ءبىراقتا.
( باعدارشام)
سويلەۋدى ول بىلمەيدى
ءبىراق «توقتا»، «ءجۇر» دەيدى.
( باعدارشام)
ەندىگى كەزەكتى كورىنىسكە كەزەك بەرەيىك.
شۋاقتى ءومىرىمىز كۇندەي كۇلىپ
جۇرەكتە بۇرشىك اتىپ، گۇلدەيدى ءۇمىت
ارمانعا ساپار تارتۋ مۇمكىن ەمەس
جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن بىلمەي تۇرىپ.
قاي كوشەگە، قاي قالاعا بارساڭىز دا
قاي اقىل ولشەمىنە سالساڭىز دا
جول ءجۇرۋ ەرەجەسى – قاتال ءتارتىپ
ول - ورتاق! ۇلكەن – كىشى بارىمىزگە.
ءبارىمىز بىرگە «كىم جىلدام» ويىنىن وينايىق.
شارتى: كورسەتىلگەن بەلگىلەردىڭ اتىن اتاۋلارىڭ كەرەك.
ماقساتى: جول بەلگىلەرىن قانشالىقتى مەڭگەرگەندىكتەرىن تەكسەرۋ.
اتا - انالارىڭىز سىزدەردىڭ امان بولۋلارىڭىزدى، ءارقاشان ءتارتىپتى بولۋلارىڭىزدى قالايدى. سوندىقتان «ءارقاشان كۇن سونبەسىن» ءانىن ايتايىق.
بالالار، وسى تاربيە ساعاتىنان سەندەر جولدا، كوشەدە قالاي ءجۇرۋ كەرەك ەكەندىگىن ۇيرەندى دەپ سەنەمىن. ەندى كوشەدە، جول قيىلىستارىندا جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن قاتاڭ ساقتاڭىزدار!
سونىمەن، تاربيە ساعاتىمىز اياقتالدى.
تاقىرىبى: كوشە ەرەجەسىن بىلەسىڭ بە؟
ماقساتى: جول ەرەجەلەرى تۋرالى بىلەتىن بىلىمدەرىن ودان ءارى دامىتۋ. جول ەرەجەلەرىن ءبىلۋ ارقىلى، ولاردى ادامگەرشىلىككە، ۇستامدىلىققا، ادەپتىلىككە تاربيەلەۋ؛
كورنەكىلىگى: كوشە سۋرەتى، جول بەلگىلەرى، باعدارشام.
قۇرىلىمى:
قۇرمەتتى وقۋشىلار، قۇرمەتتى ۇستازدار! ءبارىمىز ۇناتاتىن، بىلگىمىز كەلەتىن، قىر - سىرى مول كوشەدە ءجۇرۋ تارتىبىنە بايلانىستى «كوشە ەرەجەسىن بىلەسىڭ بە؟» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى باستايمىز.
- ەندەشە، بالالار تاقتادا ءىلۋلى تۇرعان سۋرەتكە نازار اۋدارايىق.
- مۇندا نە بەينەلەنگەن؟
- كوشەدە نە تۇر؟
- باعدارشام بىزگە نە ءۇشىن كەرەك؟
ەندەشە، باعدارشام ءبىزدىڭ سەنىمدى، ءارى قايىرىمدى دوسىمىز. وعان ءبىزدىڭ ءبارىمىز باعىنۋىمىز كەرەك.
- قانە، كىم ماعان باعدارشام تۋرالى تاقپاق ايتادى؟
1 - وقۋشى: باعدارشام سەنىمدى
سۇيەتىن سەرىگىڭ
سۇيسەڭ سۇيگەن جەرىڭدى
سىيلامايدى سەنى كىم؟
2 - وقۋشى: جانسا كوزى جاسىل،
جولىڭ ايداي اشىق
جۇرە بەرگىڭ باتىل
كەرەگى جوق ساسىپ.
3 - وقۋشى: سارى كوزى جانسا،
سەن مىنانى اڭعار
تۇرىپ قالماي ونشا
قوزعالۋعا قامدال
4 - وقۋشى: قىزىل كوزى جانسا،
مەيلى كولىك جوقتا
قاتىپ قالعىن جانعانشا
قىبىر ەتپە توقتا.
5 - وقۋشى: باعدارشام تىلىنە
باعىنباۋعا بولمايدى.
تاس قىپ بايلاپ تۇبىنە
جازالايدى وندايدى.
6 - وقۋشى: وڭ جاق جاسىل جانعاندا
« وڭعا بۇرىل» دەگەنى
سول جاق جاسىل جانعاندا
«سولعا بۇرىل» دەگەنى
7 - وقۋشى: جاسىل ساۋلە جانعاندا
جول اشىق دەپ بىلە بەر.
جاسقانبا دا الدانبا
جايراڭ قاعىپ، جۇرە بەر.
كەلەسى سىزدەردىڭ تاماشالايتىن اندەرىڭىز: «جول جىرى»
- بالالار كوشەدە باعدارشامسىز قالاي جۇرۋگە بولادى؟
- كوشەدە باعدارشامنان باسقا نە تۇرادى؟
- جول بەلگىلەرىنىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
- جول بەلگىلەرىن نەشە توپقا بولۋگە بولادى؟
جول بەلگىلەرى تۋرالى كىم ماعان تاقپاق ايتىپ بەرەدى؟
8 - وقۋشى: كوشەلەردىڭ بۋلۆاردىڭ
ۋ - دا شۋ شەتىنەن
وتكەيسىڭ تراتۋاردىڭ
تەك قانا وڭ جاق شەتىمەن.
9 - وقۋشى: بەيباستىق بولما بەكەرگە
كەزدەسەر الدان كوپ قوي سىن
قيىلىستان ءاربىر وتەردە
ايدالاعا قاراما
10 - وقۋشى: ۇلكەن بولدىم دەسەم دە
ەشكىم ماعان سەنبەيدى.
جالعىز جۇرمە كوشەدە
كىشكەنتايسىڭ سەن دەيدى.
11 - وقۋشى: ۇلكەنمىن عوي مىنە مەن
ويىنشىقتاردى جينايمىن.
ماشيناما مىنەر ەم
كابيناسىنا سىيمايمىن.
ەندەشە، سول جول بەلگىلەرىنە توقتالايىق.
12 - وقۋشى: تۇرامىن كوشەنىڭ قيىلىسىن تۇراقتاپ،
قاشپايمىن ءمۇدىرىپ، ەشقانداي سۇراقتان.
بەلگىسى جولداردىڭ ءتورت توپتان تۇرادى.
جارقىراپ كورىنەر تۇندە دە جىراقتان.
ساقتاندىرۋ بەلگىسى:
قىپ - قىزىل ءۇشبۇرىش
ەسكەرتۋ بەلگىسى مەن بولام.
قاۋىپتەن ساق بول دەپ
ءسات ساپار جولداعان.
امان - ساۋ جۇرەدى جاياۋ دا، كولىك تە،
مەن بەرگەن بەلگىنى ساقتاعان، قولداعان.
تىيىم سالۋ بەلگىسى:
قىزىلمەن بويالعان شەڭبەرىم اۋماقتى
تيىمشىل بەلگىمىن، قاتالمىن، سالماقتى.
مەن تۇرعان جەرلەردە حاقىڭ جوق جۇرۋگە،
ءقاۋىپ بار، باعدارلا، كوز سالىپ جان - جاققا.
مىندەتتەۋ بەلگىسى:
بەلگىمىن كورسەتەر جىلدامدىق، باعىتتى،
مىندەتتى بۇرىلىس، ايتپەسە ءقاۋىپتى.
بارلىعىن انىقتاپ تۇرامىن جولىندا
اباي بول، شارتىمدى مىندەتتى ورىندا.
نۇسقاۋ بەلگىسى:
باراتىن جەرىڭنىڭ باعىتىن، تۇراعىن،
ءۇن - ءتۇنسىز جول سىلتەپ، جول نۇسقاپ تۇرامىن
كۇندىز دە، تۇندە دە وت بولىپ جانادى
كوك تۇسكە بويالعان، ءتورتبۇرىش شىراعىم.
- بالالار، بەلگىلەر تۋرالى جاقسى بىلەدى ەكەنسىڭدەر. وسى سەندەر قانداي ترانسپورت تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
ترانسپورت تۇرلەرىنە بايلانىستى جۇمباقتار شەشەيىك.
ءتورت اياعى دومالاق،
ادامسىز ول جۇرمەيدى.
(كولىك)
ءوزى تىم كۇشتى
اياعى ءتىستى
لەزدە تىندىرار
قىرۋار ءىستى.
(تراكتور)
شابىسقا تاۋلىك بويى توزە الادى،
ءبىر تۇلپار، جاڭىلمايتىن جورعاسى بار.
جۇك ەمەس جانۋارعا ءجۇز ادامنىڭ
دوعاسىن سىمعا سۇيرەپ، جولعا شىعار.
(ترامۆاي)
جوق وزىندە باس تا، اۋىز دا، قۇلاق تا،
باقىرايعان ءۇش كوزى بار ءبىراقتا.
( باعدارشام)
سويلەۋدى ول بىلمەيدى
ءبىراق «توقتا»، «ءجۇر» دەيدى.
( باعدارشام)
ەندىگى كەزەكتى كورىنىسكە كەزەك بەرەيىك.
شۋاقتى ءومىرىمىز كۇندەي كۇلىپ
جۇرەكتە بۇرشىك اتىپ، گۇلدەيدى ءۇمىت
ارمانعا ساپار تارتۋ مۇمكىن ەمەس
جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن بىلمەي تۇرىپ.
قاي كوشەگە، قاي قالاعا بارساڭىز دا
قاي اقىل ولشەمىنە سالساڭىز دا
جول ءجۇرۋ ەرەجەسى – قاتال ءتارتىپ
ول - ورتاق! ۇلكەن – كىشى بارىمىزگە.
ءبارىمىز بىرگە «كىم جىلدام» ويىنىن وينايىق.
شارتى: كورسەتىلگەن بەلگىلەردىڭ اتىن اتاۋلارىڭ كەرەك.
ماقساتى: جول بەلگىلەرىن قانشالىقتى مەڭگەرگەندىكتەرىن تەكسەرۋ.
اتا - انالارىڭىز سىزدەردىڭ امان بولۋلارىڭىزدى، ءارقاشان ءتارتىپتى بولۋلارىڭىزدى قالايدى. سوندىقتان «ءارقاشان كۇن سونبەسىن» ءانىن ايتايىق.
بالالار، وسى تاربيە ساعاتىنان سەندەر جولدا، كوشەدە قالاي ءجۇرۋ كەرەك ەكەندىگىن ۇيرەندى دەپ سەنەمىن. ەندى كوشەدە، جول قيىلىستارىندا جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن قاتاڭ ساقتاڭىزدار!
سونىمەن، تاربيە ساعاتىمىز اياقتالدى.
You Might Also Like
-
باستاۋىش كلاسس وقۋشىلارىنىڭ ساباققا قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋدا ويىننىڭ ماڭىزى
