كوشپەندىلەر تريلوگياسى
ءىلياس ەسەنبەرلين قازاق جازۋشىلارى اراسىندا ەڭ كوپ رومان جازعان جازۋشى. جازۋشىنىڭ باس-اياعى 17 رومانى جارىق كورگەن. اۆتوردىڭ بۇل تۋىندىلارىنىڭ ىشىندە «كوشپەندىلەر» تريلوگياسىنىڭ ورنى ەرەكشە.
تريلوگيا قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋىنان باستاپ كەنەسارى حاننىڭ ولىمىنە دەيىنگى بەس عاسىردى (ياعني، 15-19 عاسىرلار) سۋرەتتەيدى.
تاريحي رومان «الماس قىلىش»، «جانتالاس»، «قاھار» سەكىلدى ءۇش بولىمنەن تۇرادى. ءار ءبولىم بەلگىلى ءبىر كەزەڭدى قامتيدى. ماسەلەن، «الماس قىلىشتا» كەرەي مەن جانىبەكتىڭ ءابىلقايىردان ءبولىنىپ، دەشتى قىپشاق دالاسىندا جەكە ۇلىس قۇرۋىن باياندايدى. روماندا قازاق رۋلارىنىڭ ءبىر شاڭىراققا توپتاسىپ، حاندىق قۇرۋى، كەرەي مەن جانىبەكتىڭ ەل بيلەۋى، حالىق تۇرمىسى اڭگىمەلەنگەن.
«جانتالاس» قازاق حاندىعىنىڭ اۋمالى-توكپەلى كەزەڭى جايلى. ەكىنشى بولىمدە قازاق حاندىعى ءبىر ۋاقىتتا بىرنەشە جاۋمەن قاتار شايقاسۋعا ءماجبۇر بولعانى جازىلعان. جوڭعار شاپقىنشىلىعى كەزىندەگى «اقتاباندى شۇبىرىندى، القاكول سۇلاما»، سول كەزدەگى قالىڭ بۇقارانىڭ جاي-كۇيى، ءۇش ءجۇزدىڭ بىرىگىپ، جاۋ اسكەرىنە توتەپ بەرۋى اسەرلى سۋرەتتەلگەن. سونداي-اق، شىعىستا جۇڭگو، وڭتۇسىتىكتە حيۋا، قوقان حاندىقتارىمەن بولعان ۇرىستار جازىلىپ، كىشى ءجۇزدىڭ رەسەي قۇرامىنا كىرۋمەن اياقتالادى.
ءۇشىنشى ءبولىم، ياعني «قاھار» رومانى رەسەيدىڭ قازاق توپىراعىن اشىق وتارلاۋى،بۇعان كەنەسارى حاننىڭ قارسى شىعۋىنان تۇرادى.
ءىلياس ەسەنبەرلين «قاھار» ارقىلى كەنەسارى قاسىم ۇلىنىڭ قازاق جۇزدەرىن ءبىر بايراق استىنا توپتاستىرۋعا تىرىسقانىن، قازاق جازيراسىن جاقسى بىلگەندىكتەن دۇشپاندى تالاي سان سوقتىرعانىن كەرەمەت ورنەكتەيدى. ءبولىم سوڭى كەنەسارى حاننىڭ قىرعىز ماناپتارى قولىنان قازا تابۋىمەن اياقتالادى.
ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ «كوشپەندىلەر» تريلوگياسى قازاق تاريحى جايلى جازىلعان ەڭ قۇندى تۋىندى.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ تۋىندىلارى
ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ ولەڭدەرى
ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ ناقىل سوزدەرى
You Might Also Like
-
ورتا عاسىردا اندالۋسيا عىلىم، جاراتىلىستانۋ، مەديسينا جانە ادەبيەت سالاسىندا ەڭ جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىلگەن ەدى. ءتىپتى پاپالاردىڭ ءوزى اندالۋسيا مۇسىلمان ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە وقيتىن، الەمنىڭ تۇكپىر-تۇك...
-
شاعىن قالادا اناسى مەن بالاسى تۇراتىن ەدى. كوپتەگەن انالار سەكىلدى ول دا بالاسىنا جاقسى تاربيە بەرىپ، ونىڭ بولاشاققا دايىن، باسەكەگە قابىلەتتى بولۋى ءۇشىن بارىن سالىپ-باقتى. دەگەنمەن بالاسىنىڭ جاسى ...
