InfoHub Logo

تاريم وزەنىنىڭ باسىندا الاتاۋ مەن پامير اراسىندا جانە تيبەت جاعىندا ءار ءتۇرلى تۇرىك ءناسىلدى حالىق بار. ولار كوبىنەسە تۋعان جەر اتىمەنەن اتالادى. مىسالى، قاشقارلىق، حوتاندىق دەگەن سىقىلدى. ولاردىڭ ەڭ كۇنباتىسىنداعىسى – بۇرىننان وتىرىقتى بولعان ەسكى اريي دەگەن ناسىلدەن. بۇرىنعى زاماندا قىتايشا كىشى پۋلۋ دەپ اتالعان حاندىق – سول وسى كۇنگى كونجۋت، كەلەكىت دەگەندەر، ۇلكەن پۋلۋ دەيتۇعىنى – بلۋجىستان، ياسين، شيترال، ءھام قافيرستاننىڭ ءبىر بولەگى. اريستوۆتىڭ سوزىنشە، ولاردىڭ رۋى – شويۋيا، شومي، شوبى ءھام ۇساقتارى بار. 9ء-جۇز ىشىندە قارلىقتىڭ حانى الدى، ولاردى مۇسىلمان قىلدى. ونان سوڭ قارا جۇڭگو بيلەپ، ونان سوڭ حورەزمشاھ بيلەدى. اقىرىندا قالماق الىپ، ونان جۇڭگو الدى. قىتايلار ولاردى چانتۋ، قىرعىز، سارت دەپ اتايدى. ونىڭ ىشىندەگى تارانشى دەگەن – ەگىنشى دەگەن ءسوز. قىتايلار قۇلجا ماڭىنا ەگىن سالعىزعان. قۇلجاعا مۇسىلمان ورنىققان سوڭ قىتايعا قاراماعان ەسەپتى بولىپ، 1871 جىلدا ورىس الىپ، 1883 جىلى قايتا قىتايعا بەرگەندە، تارانشىنىڭ كوبى ورىستا قالىپ، ىلە دالاسىندا ورنىقتى. جانە جۇڭگو قول استىندا گانسۋدا سالور دەگەن حالىق بار، تۇرىكشە سويلەيدى. ولار «1370 جىلى سامارقاندتان كەلىپپىز» دەيدى. جانە قىتايدان مۇسىلمان بولعان دۇڭعان بار. ونىڭ ارعى تەگى – تۇرىكتىڭ جۋن اتانعاندارىنان، ون مىڭ، ءجۇز مىڭنان قىتايعا قاراپ قالعانداردىڭ ناسىلىنەن.

---