InfoHub Logo

قازاقستاننىڭ ءاربىر جەرلەرىنەن كەلگەن حابارلارعا قاراعاندا، بۇرىنعى ەل ىشىندە بىلەگىنىڭ كۇشىنە سەنىپ، بىلەك كۇشىن ارامدىققا جۇمسايتىن بۇزىقتار تاعى دا باستارىن كوتەرە باستاعان كورىنەدى. كۇشىن بۇزىقتىققا، ارامدىققا جۇمسايتىن قۋلاردىڭ كەيبىرەۋلەرى جىگىت جيىپ توپتاپ، ۇيىرلەپ مال ايداپ ۇرلىق قىلا باستاعان كورىنەدى، كەيبىرەۋلەرى «بولىستىققا» تالاسا باستاعان كورىنەدى. كەيبىرەۋلەرى بولىستىققا تالاسۋ پارتياسىن قوزدىرىپ، تۇتاتىپ، ءبىر جاعىنىڭ شاشباۋىن كوتەرىپ، جەمساۋىن تولتىرۋدا كورىنەدى. كەيبىر بولىس بولىپ العاندارى ءارتۇرلى ەلگە تۇسكەن شىعىندى پايدالانىپ، ەلدى بورسىقشا سورۋدا كورىنەدى. ءام باسقا دا تالاي سۇمدىقتاردى ىستەپ جاتقان كورىنەدى. سوڭعى نەشە جىلعى جۇتتان، اشتىقتان، سوعىستاردان كەدەي بولعان قازاقستاندى بۇل زالىمدار قۇرتۋعا بەت العان كورىنەدى. مۇنداي حابارلار اسىرەسە اتباسار، اقمولا، قارقارالى، پاۆلودار ۋەزدەرىنەن كەلىپ وتىر.

ءام باسقا جەرلەردە، ماسەلەن، تورعاي، اداي، ىرعىز، تەمىر، شالقار ۋەزدەرى دە بۇل جوعارعى ايتىلعان جاۋىزدىقتاردان امان كورىنبەيدى. ءار جەردەن-اق وسىلاي، ءبىراق وتە-موتە العاشقى ايتىلعان اتباسار، اقمولا، قارقارالى، پاۆلودار ۋەزدەرىندە كۇشتى.

كەڭەس ۇكىمەتى العاشقى جالپى ورناپ بيلىگىن جۇرگىزە باستاپ، بۇرىنعى كۇشتىلىكپەن، بايلىقپەن، يا بولىس بولىپ ەل جەگەن، يا سوتقارلىقپەن مومىنعا زورلىق قىلعان، ۇرلىق قىلعان، يا ەلدى پارتيا قىلىپ شابىستىرىپ، اراسىنان ماي جالاعان جالماۋىزداردى ۇرلىقشى يتتەي قىلىپ كۇيەلى كوسەۋمەن ۇرعان سوڭ كەيبىرەۋلەرىن رەتى كەلگەن جەرلەردە مۇلدە جوق قىلىپ جىبەرگەن سوڭ ايتىلماس مىرزالار قۇيرىقتارىن قىسىپ ەدى.

ەندى بىلتىردان بەرى كەڭەس ۇكىمەتى جالپى روسسيا قۇراما مەملەكەتىنىڭ كۇيزەلگەن شارۋاسىن تۇزەۋ ماقساتىمەن جاڭا شارۋاشىلىق ساياساتىن جۇرگىزىپ، رازۆەرستكانى قالدىرىپ، ىلاۋ ءمىنۋدى قالدىرىپ، ات ءھام كولىك الۋلاردى قالدىرىپ، ءام جاڭاعى ايتىلعان مىرزالار ءتارىزدى قۇزعىنداردى قارا جۇمىسقا ايداپ سالۋدى قالدىرىپ، ازىراق مۇرساتانا بەرىپ ەدى، ايتىلعان بۇزىق قۇزعىندار تاعى دا بۇرىنعىسىنداي قوزعالىپ، ارامدىقتارىن جۇرگىزە باستاعان كورىنەدى.

«كۇشىگىم-كۇشىگىم» دەسە، كۇشىك اۋىز جالايدى» دەگەن وسى.

بۇل قۋلار ىستەپ جۇرگەن ىستەرىن وزدەرى دۇرىس، ءجون دەپ بىلەدى. ەندى بۇل قۇزعىندارعا قارسى، توبەلەرىنە اقىرىن بىرتە-بىرتە جاي تۇسكەندەي قىلىپ وتىرۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ گۋبەرنيالاردا، ۋەزدەردە وتىرعان ءىس باسىنداعى (يسپولكوم، ميليسيا، سوت باستارىنداعى) جولداستار اياماي كەڭەس زاكونىنىڭ قاھارىن جۇرگىزۋى كەرەك. ءبىز مۇنى كۇتەمىز جولداستاردان، بۇل ءسوز اسىرەسە الگى ەسىمدەرى اتالعان گۋبەرنيالارعا، ۋەزدەرگە تيەدى.

بۇل بۇزىق قۇزعىنداردى تىيا الماعان جولداستار ازامات ەمەس، قۇر قاراقشى، قاراقشىدان تورعاي دا قورىقپايدى. ويازدا وتىرعان جولداستار جىگەرسىز بولسا، ورىنبورداعى ايماقتىق قازاقستان ۇكىمەتى ەشنارسە قىلا المايدى. ول ەستە بولسىن، بۇزىقتاردى اياماڭدار!

1923 جىل

---