ماتەماتيكا – عىلىمداردىڭ پاتشاسى
تاقىرىبى: «ماتەماتيكا – عىلىمداردىڭ پاتشاسى»
ماقساتى: ءبىلىم كوتەرۋدىڭ باستى شارتى - وقۋشىلاردىڭ ماتەماتيكا پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. جاقسى ۇيىمداستىرىلعان اپتالىقتار مەن كەشتەردىڭ وقۋشىلاردىڭ ساباق ۇلگەرىمدەرىن كوتەرىپ قانا قويماي، ولاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتىپ وي - ءورىسىن كەڭەيتەدى. بۇل باعدارلامانىڭ باستى ماقساتى - وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن جەتىلدىرۋ، ولاردىڭ ءبىلىمى مەن جان-جاقتى ويلاۋ قابىلەتىن، وي - ۇشقىرلىعىن سىناۋ بولىپ تابىلادى.
كورنەكىلىگى: پلاكاتتار، قاناتتى سوزدەر، شارلار ت/ب.
ءادىسى: وي - قوزعاۋ، سۇراق - جاۋاپ.
بارىسى: ۋا، حالايىق، حالايىق
بارىڭە جار سالايىق
بۇگىنگى كەش تورىندە
ماتەماتيكا ەلىندە
ماتەماتيكا تىلىندە
ەسەپ شەشىپ جارىسىپ
جۇمباق شەشىپ اڭدىسىپ
شابىت تاسىپ شالقىسىپ
ەسەپپەن ءان سالىسىپ
كوڭىلدى كەش جاسايىق.
قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار. بۇگىن سىزدەردىڭ الدارىڭىزدا جوعارى ينتەللەكتۋالدى ۇلدار مەن قىزدار ءوز بىلىمدەرىن ساراپقا سالادى. ءورىسى كەڭ ورگە جۇزەر، ونەرلى وقۋشىلاردى قولداپ وتىرىڭىزدار دەپ بۇگىنگى «ماتەماتيكا - عىلىمداردىڭ پاتشاسى» اتتى سايىسىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر!
جۇيەلى ءسوز شىعادى شابىتتى ەردەن
جۇيرىكتەر بار تالاي سىندا وزىپ كەلگەن
ءبىلىمى مەن اقىلىن قايرات قىلعان
جۇزدەن جۇيرىك مىڭنان ءبىر تۇلپار دەگەن
بايگەدەن كەلەدى ەكەن تالماي شاپقان
جۇيرىكتەن تۇلپار وزار كۇش سىناسقان.
سايىسقا 2 توپ ءتۇسىپ وتىر.
ونەرىمەن بىلىمىمەن جۇرتتان اسقان.
اۋەلى سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىسىپ وتەيىن.
بۇگىنگى سايىسىمىز 7 كەزەڭنەن تۇرادى.
1. تانىستىرۋ
2. بايگە.
3. شەشەندىك ونەر.
4. ماتەماتيكالىق جۇمباقتار.
5. ماتەماتيكالىق ماقال - ماتەلدەر.
6. فورمۋلالار سىرى.
7. ويلان تاپ.
ماتەماتيكا عىلىمداردىڭ پاتشاسى دەپ
مويىنداتقان بار عىلىم جەر شارىندا
سول قاعيدا تاعى دا دالەلدەنبەك
بۇگىنگى كەش باعدارلى جوسپارىندا
ماتەماتيكا ءتورت امال نەگىزىندە
تۋىنداتقان تالاي زاڭ كەلبەتىندە
جۇمباق الەم بولعانمەن ەي زامانداس
مەڭگەرىلەر ەڭبەك تالاپ شەڭبەرىندە.
ماتەماتيكا، ماتەماتيكا قانداي قيىن
وقىماساڭ ەشبىر ءتۇيىن
ال ومىردە تەك سونىڭ كومەگىمەن
ورىندالار زاڭدىلىق بايلام ءدۇيىم.
كەزەك كوماندا كاپيتاندارىندا. كوماندا كاپيتاندارىن ورتاعا شاقىرامىز.
1 - تۋر. تانىستىرۋ.
ەڭ جوعارى باعا - 5 ۇپاي.
2 - تۋر. بايگە.
ەرىلگەن لوگيكالىق سۇراققا كىم تەز جاۋاپ بەرسە، جەڭىس سونىكى. جاۋاپ ناقتى تەز بولۋى كەرەك. قاي ويىنشىسى قولىنداعى كارتوچكاسىن ءبىرىنشى كوتەرەدى، سول وقۋشى ءبىرىنشى جاۋاپ بەرەدى. باعالانۋى - 5 ۇپاي.
1. ستولدىڭ 4 بۇرىشى بار، ەگەر 1 بۇرىشىن كەسىپ تاستاسا، نەشە بۇرىش قالادى؟ (5 بۇرىش)
2. جەر پوليۋستەرى گەومەتريادا قانداي تۇزۋلەردى ەسكە تۇسىرەدى؟ (پەرپەنديكۋليار)
3. ءبىر توننا ماقتا اۋىر ما، الدە ءبىر توننا تەمىر اۋىر ما؟ (تەڭ)
4. تۇرمىستا قولدانىلاتىن قانداي گەومەتريالىق فيگۋرالاردى بىلەسىڭدەر؟ (ءتورتبۇرىش، دوڭگەلەك، ءۇشبۇرىش، رومب، ت/ب).
5. ەكى ساننىڭ قوسىندىسى 8 - گە تەڭ ايىرماسى 2 - كە تەڭ، كوبەيتىندىسى 15 - كە تەڭ. ولار قانداي ساندار؟ (5 پەن 3)
6. ءبىر بولمەدە 2 اكە، 2 بالا وتىر. بولمەدە نەشە ادام بار. (3 ادام)
7. دوربادا 10 اسىقتى 10 بالا ءبىر - بىرلەپ الدى. سوندا ءبىر اسىق دوربادا قالدى. بۇل قالاي؟ (ءبىر بالا دورباسىمەن الدى)
8. تۇنگى ساعات 10 - دا جاۋىن جاۋىپ تۇرسا، 24 ساعاتتان كەيىن كۇننىڭ جارقىراپ تۇرۋى مۇمكىن بە؟ (جوق. ءتۇن)
9. قوسارلاپ جەگىلگەن ات - اربامەن جانتىلەۋ 25 شاقىرىم جول ءجۇردى. ونىڭ ءار اتى نەشە شاقىرىم جول ءجۇردى؟ (25)
10. ءۇش تۇيەقۇس ۇشىپ كەلە جاتتى. اڭشى ولاردىڭ ءبىرىن اتىپ الدى. قانشاسى قالدى؟ (تۇيەقۇستار ۇشپايدى)
3 - تۋر. شەشەندىك ونەر. بۇل بولىمدە ەكى سايىسكەر وزدەرىنە تيەسىلى تاقىرىپ بويىنشا قاراما - قارسى پىكىرلەردى دالەلدەپ، شەشەندىك ونەرىن ورتاعا سالادى.
ءبىر كوماندا پوزيتيۆتىك، ەكىنشى كوماندا نەگاتيۆتى باعىت ۇستايدى، ياعني بەرىلگەن تاقىرىپتار «ماتەماتيكاسىز ءومىر جوق»، «ماتەماتيكاسىز دا ءومىر سۇرۋگە بولادى»
4 - تۋر. ماتەماتيكالىق جۇمباقتار.
ماتەماتيكالىق اتاۋلار مەن ۇعىمدار
ەستە بولار، قۇربىلار، ءبارىڭنىڭ دە
ەندى ءبىر ءسات سولار جايلى جۇمباق شەشسەك
ارتىق بولماس، باستايىق كەزەك بىزدە دەي وتىرىپ ماتەماتيكالىق جۇمباقتارعا كەزەك بەرەيىك.
1. الپىس ءتورت بولمەدە
وتىز ەكى تۇرعىن بار
اق، قارا قىپ بولگەندە
ءبىرىن - ءبىرى قۋعاندار
حانى ءۇشىن دە جانى ءۇشىن دە
بەرمەيدى ولار نامىسىن (شاحمات)
2. ءبىر كولدەن 12 - دەن قاز وينايدى
السام دەپ ءبىرىن - ءبىرى ناز ويلايدى
كەلگەندە جاقىنداسىپ، قوجاڭداسىپ
ءبىرىن - ءبىرى الماسىنا ەش قويمايدى. (دويبى)
3. ۇلكەن كىشى سانداردى سەن
اجىراتقىن كەلسە ەگەر
قانداي تاڭبا قويار ەدىڭ
قانە ويلان كۋاگەر (تەڭسىزدىك)
4. پاتشالارعا مولا بولعان
گەومەترياعا مۇرا بولعان. (پيراميدا)
5. بىردەي ساندى بىرنەشە رەت
كوبەيتۋدەن تۇرادى
ەگەر ونى ىقشامداساڭ
قانداي اتاۋ بولادى؟ (دارەجە)
6. دۇنيەدە ءبۇتىن نارسە بولا بەرمەيدى
كوڭىلگە ارمانداعان قونا بەرمەيدى
ءبۇتىن نارسە بولىگىن كورسەتەتىن
قانداي سان بار دوستارىم پىكىر دەمەيدى. (بولشەك سان)
7. نۇكتەدەن ەكى ساۋلەدەن
قۇرالعان ايتشى بۇل نە ەكەن؟ (بۇرىش)
8. نارسەلەردى ساناعاندا
كەرەك ول بىزگە اۋاداي
ايتىڭدارشى بۇل قانداي سان
جان - جاعىڭا قاراماي. (ناتۋرال سان)
5 - تۋر. ماتەماتيكالىق ماقال - ماتەلدەر.
ماقال ايتساڭ جول كورسەتەر.
ماتەل ايتساڭ جانىڭدى جادىراتار،- دەپ كەلەسى تۋرىمىز ماقال - ماتەل سايىسىنا كەزەك بەرەيىك. ويىنشى ماقال - ماتەلدەگى قاجەتتى ساندى تاۋىپ 3 تىلدە قازاقشا، ورىسشا، اعىلشىنشا اتاۋ كەرەك.
1. (2) جارتى –(1) ءبۇتىن.
2. 100 - دەن بىرەۋى شەشەن -(1000)- نان بىرەۋى كوسەم.
3. (7) رەت ولشەپ (1) رەت كەس.
4. (1) كىسى قازعان قۇدىقتان، (1000) كىسى سۋ ىشەر.
5. (30) تىستەن شىققان ءسوز، (30) رۋلى ەلگە جايىلادى.
6. جىگىت ادامعا (70) ونەردە از.
7. (6) الا بولسا، اۋىزداعى كەتەدى. (4) تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى.
8. (50) جىلدا ەل جاڭا (100) جىلدا قازان.
9. (100) سوم اقشاڭ بولعانشا (100) جولداسىڭ بولسىن.
10. بەسىك بالاسى (5) تۇلەيدى.
11. (90) اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى بار.
6 - تۋر. فورمۋلالار سىرى.
بۇل سايىستا ماتەماتيكادان فورمۋلالار جاسىرىلادى. تاقتادا سيفرلار جازىلعان توركوزدى وقۋشىلار تاڭدايدى. ءار وقۋشىعا دۇرىس جاۋابى ءۇشىن توركوزدەگى سان مولشەرىندە ۇپاي قوسىلادى.
1. (ا+ۆ)²=ا²+2 اۆ+ۆ² قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلاسى
2. V=abc كولەم
3. S= ءۇشبۇرىشتىڭ اۋدانى
4. 1+ 2 ۆيەت تەورەماسى
1* 2
5. C2=a2+b2 پيفاگور تەورەماسى
6. ax2+bx+c=0 كۆادرات تەڭدەۋ
7. ax2+bx+c=a (x - x1) (x - x2) كوپمۇشەنى كوب. جىكتەۋ
7 - تۋر. ويلان تاپ. كوماندا كاپيتاندارىنا.
30 سەكۋندتا 30 سۇراققا جىلدام جانە تەز جاۋاپ بەرۋ كەرەك. ءاربىر دۇرىس جاۋاپ 5 ۇپاي قويىلادى. ءار توپقا 15 سۇراقتان كەلەدى.
ءى-توپ 8كل.
1. گەومەتريانىڭ جازىقتىقتاعى فيگۋرالاردى زەرتتەيتىن ءبولىمى. (پلانيمەتريا)
2. جازىقتىقتىڭ نەگىزگى گەومەتريالىق فيگۋراسى. (نۇكتە)
3. «قاتاڭ» دەگەن اتقا يە بولعان فيگۋرا. (ءۇشبۇرىش)
4. جازىقتىقتاعى قيىلىسپايتىن ەكى ءتۇزۋ (پاراللەل)
5. قوسۋ امالىن ورنەكتەيتىن بەلگى (پليۋس)
6. تىك بۇرىشتى ءۇشبۇرىش تۋرالى تەورەما كىمنىڭ اتىمەن اتالادى. (پيفاگور)
7. ۋاقىتتىڭ ولشەم بىرلىگى (تاۋلىك)
8. ميلليون ۇعىمىن قازاق جەرىنە العاش تاراتقان كىم؟ (ى. التىنسارين)
9. بۇرىشتى ولشەۋ قۇرالى (ترانسپورتير)
10. تەك ءبىر جاعىنان شەكتەلگەن ءتۇزۋ. (ساۋلە)
11. باعىتى بار كەسىندى (ۆەكتور)
12. بەلگىسىزى بار تەڭدىك (تەڭدەۋ)
13. ساننىڭ جۇزدەن ءبىر بولىگى (پروسەنت)
14. 100 جىل. (عاسىر)
15. كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگى (پارابولا)
ءىى-توپ. 9 كل.
1. گەومەتريانىڭ كەڭىستىكتەگى فيگۋرالاردى زەرتتەيتىن ءبولىمى. (ستەرەومەتريا)
2. نۇكتەنىڭ ورنىن انىقتايتىن سان. (كوورديناتا)
3. تىك بۇرىش جاساپ قيىلىساتىن ەكى ءتۇزۋ (پەرپەنديكۋليار)
4. كوپبۇرىشتىڭ بارلىق قابىرعالارىنىڭ قوسىندىسى (پەريمەتر)
5. ازايتۋ امالىن ورنەكتەيتىن بەلگى (مينۋس)
6. كۋبتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگى (گيپەربولا)
7. دالەلدەۋسىز قابىلداناتىن سويلەم (اكسيوما)
8. ءۇشبۇرىش توبەسىنەن قارسى جاتقان قابىرعانىڭ ورتاسىن قوساتىن كەسىندى (مەديانا)
9. بۇرىشتىڭ تۇرلەرى (سىبايلاس، ءسۇيىر، دوعال، تىك)
10. تىك بۇرىشتى ءۇشبۇرىشتا كولبەۋدىڭ ءرولىن اتقاراتىن قابىرعا (گيپوتەنۋزا)
11. «كەم» ۇعىمىنا قاراما - قارسى ۇعىم (ارتىق)
12. قالدىقتى تابۋ ءۇشىن پايدالاناتىن امال (ءبولۋ)
13. اريستوتەلدەن كەيىنگى ەكىنشى ۇستاز اتانعان كىم؟ (ءال - فارابي)
14. شەڭبەر ۇزىندىعىنىڭ ديامەترگە قاتىناسى (پي سانى)
15. بۇرىشتى قاق بولەتىن ءتۇزۋ. (بيسسەكتريسا)
قورىتىندى.
سايىس – تولقىن اينالعان قاتتى اعىسقا
تابىلعانداي تانىم دا، جات داۋىس تا
بىرەۋ كەيىن كەلەدى اپتىعىستا
سايىس - تولقىن جاتقانداي اسىپ - تاسىپ
بىرەۋ مىعىم، بىرەۋلەر شالىس باسىپ
بۇل سايىستا بايقالار عۇلاما ويلار.
ماقساتى: ءبىلىم كوتەرۋدىڭ باستى شارتى - وقۋشىلاردىڭ ماتەماتيكا پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. جاقسى ۇيىمداستىرىلعان اپتالىقتار مەن كەشتەردىڭ وقۋشىلاردىڭ ساباق ۇلگەرىمدەرىن كوتەرىپ قانا قويماي، ولاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتىپ وي - ءورىسىن كەڭەيتەدى. بۇل باعدارلامانىڭ باستى ماقساتى - وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن جەتىلدىرۋ، ولاردىڭ ءبىلىمى مەن جان-جاقتى ويلاۋ قابىلەتىن، وي - ۇشقىرلىعىن سىناۋ بولىپ تابىلادى.
كورنەكىلىگى: پلاكاتتار، قاناتتى سوزدەر، شارلار ت/ب.
ءادىسى: وي - قوزعاۋ، سۇراق - جاۋاپ.
بارىسى: ۋا، حالايىق، حالايىق
بارىڭە جار سالايىق
بۇگىنگى كەش تورىندە
ماتەماتيكا ەلىندە
ماتەماتيكا تىلىندە
ەسەپ شەشىپ جارىسىپ
جۇمباق شەشىپ اڭدىسىپ
شابىت تاسىپ شالقىسىپ
ەسەپپەن ءان سالىسىپ
كوڭىلدى كەش جاسايىق.
قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار. بۇگىن سىزدەردىڭ الدارىڭىزدا جوعارى ينتەللەكتۋالدى ۇلدار مەن قىزدار ءوز بىلىمدەرىن ساراپقا سالادى. ءورىسى كەڭ ورگە جۇزەر، ونەرلى وقۋشىلاردى قولداپ وتىرىڭىزدار دەپ بۇگىنگى «ماتەماتيكا - عىلىمداردىڭ پاتشاسى» اتتى سايىسىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر!
جۇيەلى ءسوز شىعادى شابىتتى ەردەن
جۇيرىكتەر بار تالاي سىندا وزىپ كەلگەن
ءبىلىمى مەن اقىلىن قايرات قىلعان
جۇزدەن جۇيرىك مىڭنان ءبىر تۇلپار دەگەن
بايگەدەن كەلەدى ەكەن تالماي شاپقان
جۇيرىكتەن تۇلپار وزار كۇش سىناسقان.
سايىسقا 2 توپ ءتۇسىپ وتىر.
ونەرىمەن بىلىمىمەن جۇرتتان اسقان.
اۋەلى سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىسىپ وتەيىن.
بۇگىنگى سايىسىمىز 7 كەزەڭنەن تۇرادى.
1. تانىستىرۋ
2. بايگە.
3. شەشەندىك ونەر.
4. ماتەماتيكالىق جۇمباقتار.
5. ماتەماتيكالىق ماقال - ماتەلدەر.
6. فورمۋلالار سىرى.
7. ويلان تاپ.
ماتەماتيكا عىلىمداردىڭ پاتشاسى دەپ
مويىنداتقان بار عىلىم جەر شارىندا
سول قاعيدا تاعى دا دالەلدەنبەك
بۇگىنگى كەش باعدارلى جوسپارىندا
ماتەماتيكا ءتورت امال نەگىزىندە
تۋىنداتقان تالاي زاڭ كەلبەتىندە
جۇمباق الەم بولعانمەن ەي زامانداس
مەڭگەرىلەر ەڭبەك تالاپ شەڭبەرىندە.
ماتەماتيكا، ماتەماتيكا قانداي قيىن
وقىماساڭ ەشبىر ءتۇيىن
ال ومىردە تەك سونىڭ كومەگىمەن
ورىندالار زاڭدىلىق بايلام ءدۇيىم.
كەزەك كوماندا كاپيتاندارىندا. كوماندا كاپيتاندارىن ورتاعا شاقىرامىز.
1 - تۋر. تانىستىرۋ.
ەڭ جوعارى باعا - 5 ۇپاي.
2 - تۋر. بايگە.
ەرىلگەن لوگيكالىق سۇراققا كىم تەز جاۋاپ بەرسە، جەڭىس سونىكى. جاۋاپ ناقتى تەز بولۋى كەرەك. قاي ويىنشىسى قولىنداعى كارتوچكاسىن ءبىرىنشى كوتەرەدى، سول وقۋشى ءبىرىنشى جاۋاپ بەرەدى. باعالانۋى - 5 ۇپاي.
1. ستولدىڭ 4 بۇرىشى بار، ەگەر 1 بۇرىشىن كەسىپ تاستاسا، نەشە بۇرىش قالادى؟ (5 بۇرىش)
2. جەر پوليۋستەرى گەومەتريادا قانداي تۇزۋلەردى ەسكە تۇسىرەدى؟ (پەرپەنديكۋليار)
3. ءبىر توننا ماقتا اۋىر ما، الدە ءبىر توننا تەمىر اۋىر ما؟ (تەڭ)
4. تۇرمىستا قولدانىلاتىن قانداي گەومەتريالىق فيگۋرالاردى بىلەسىڭدەر؟ (ءتورتبۇرىش، دوڭگەلەك، ءۇشبۇرىش، رومب، ت/ب).
5. ەكى ساننىڭ قوسىندىسى 8 - گە تەڭ ايىرماسى 2 - كە تەڭ، كوبەيتىندىسى 15 - كە تەڭ. ولار قانداي ساندار؟ (5 پەن 3)
6. ءبىر بولمەدە 2 اكە، 2 بالا وتىر. بولمەدە نەشە ادام بار. (3 ادام)
7. دوربادا 10 اسىقتى 10 بالا ءبىر - بىرلەپ الدى. سوندا ءبىر اسىق دوربادا قالدى. بۇل قالاي؟ (ءبىر بالا دورباسىمەن الدى)
8. تۇنگى ساعات 10 - دا جاۋىن جاۋىپ تۇرسا، 24 ساعاتتان كەيىن كۇننىڭ جارقىراپ تۇرۋى مۇمكىن بە؟ (جوق. ءتۇن)
9. قوسارلاپ جەگىلگەن ات - اربامەن جانتىلەۋ 25 شاقىرىم جول ءجۇردى. ونىڭ ءار اتى نەشە شاقىرىم جول ءجۇردى؟ (25)
10. ءۇش تۇيەقۇس ۇشىپ كەلە جاتتى. اڭشى ولاردىڭ ءبىرىن اتىپ الدى. قانشاسى قالدى؟ (تۇيەقۇستار ۇشپايدى)
3 - تۋر. شەشەندىك ونەر. بۇل بولىمدە ەكى سايىسكەر وزدەرىنە تيەسىلى تاقىرىپ بويىنشا قاراما - قارسى پىكىرلەردى دالەلدەپ، شەشەندىك ونەرىن ورتاعا سالادى.
ءبىر كوماندا پوزيتيۆتىك، ەكىنشى كوماندا نەگاتيۆتى باعىت ۇستايدى، ياعني بەرىلگەن تاقىرىپتار «ماتەماتيكاسىز ءومىر جوق»، «ماتەماتيكاسىز دا ءومىر سۇرۋگە بولادى»
4 - تۋر. ماتەماتيكالىق جۇمباقتار.
ماتەماتيكالىق اتاۋلار مەن ۇعىمدار
ەستە بولار، قۇربىلار، ءبارىڭنىڭ دە
ەندى ءبىر ءسات سولار جايلى جۇمباق شەشسەك
ارتىق بولماس، باستايىق كەزەك بىزدە دەي وتىرىپ ماتەماتيكالىق جۇمباقتارعا كەزەك بەرەيىك.
1. الپىس ءتورت بولمەدە
وتىز ەكى تۇرعىن بار
اق، قارا قىپ بولگەندە
ءبىرىن - ءبىرى قۋعاندار
حانى ءۇشىن دە جانى ءۇشىن دە
بەرمەيدى ولار نامىسىن (شاحمات)
2. ءبىر كولدەن 12 - دەن قاز وينايدى
السام دەپ ءبىرىن - ءبىرى ناز ويلايدى
كەلگەندە جاقىنداسىپ، قوجاڭداسىپ
ءبىرىن - ءبىرى الماسىنا ەش قويمايدى. (دويبى)
3. ۇلكەن كىشى سانداردى سەن
اجىراتقىن كەلسە ەگەر
قانداي تاڭبا قويار ەدىڭ
قانە ويلان كۋاگەر (تەڭسىزدىك)
4. پاتشالارعا مولا بولعان
گەومەترياعا مۇرا بولعان. (پيراميدا)
5. بىردەي ساندى بىرنەشە رەت
كوبەيتۋدەن تۇرادى
ەگەر ونى ىقشامداساڭ
قانداي اتاۋ بولادى؟ (دارەجە)
6. دۇنيەدە ءبۇتىن نارسە بولا بەرمەيدى
كوڭىلگە ارمانداعان قونا بەرمەيدى
ءبۇتىن نارسە بولىگىن كورسەتەتىن
قانداي سان بار دوستارىم پىكىر دەمەيدى. (بولشەك سان)
7. نۇكتەدەن ەكى ساۋلەدەن
قۇرالعان ايتشى بۇل نە ەكەن؟ (بۇرىش)
8. نارسەلەردى ساناعاندا
كەرەك ول بىزگە اۋاداي
ايتىڭدارشى بۇل قانداي سان
جان - جاعىڭا قاراماي. (ناتۋرال سان)
5 - تۋر. ماتەماتيكالىق ماقال - ماتەلدەر.
ماقال ايتساڭ جول كورسەتەر.
ماتەل ايتساڭ جانىڭدى جادىراتار،- دەپ كەلەسى تۋرىمىز ماقال - ماتەل سايىسىنا كەزەك بەرەيىك. ويىنشى ماقال - ماتەلدەگى قاجەتتى ساندى تاۋىپ 3 تىلدە قازاقشا، ورىسشا، اعىلشىنشا اتاۋ كەرەك.
1. (2) جارتى –(1) ءبۇتىن.
2. 100 - دەن بىرەۋى شەشەن -(1000)- نان بىرەۋى كوسەم.
3. (7) رەت ولشەپ (1) رەت كەس.
4. (1) كىسى قازعان قۇدىقتان، (1000) كىسى سۋ ىشەر.
5. (30) تىستەن شىققان ءسوز، (30) رۋلى ەلگە جايىلادى.
6. جىگىت ادامعا (70) ونەردە از.
7. (6) الا بولسا، اۋىزداعى كەتەدى. (4) تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى.
8. (50) جىلدا ەل جاڭا (100) جىلدا قازان.
9. (100) سوم اقشاڭ بولعانشا (100) جولداسىڭ بولسىن.
10. بەسىك بالاسى (5) تۇلەيدى.
11. (90) اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى بار.
6 - تۋر. فورمۋلالار سىرى.
بۇل سايىستا ماتەماتيكادان فورمۋلالار جاسىرىلادى. تاقتادا سيفرلار جازىلعان توركوزدى وقۋشىلار تاڭدايدى. ءار وقۋشىعا دۇرىس جاۋابى ءۇشىن توركوزدەگى سان مولشەرىندە ۇپاي قوسىلادى.
1. (ا+ۆ)²=ا²+2 اۆ+ۆ² قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلاسى
2. V=abc كولەم
3. S= ءۇشبۇرىشتىڭ اۋدانى
4. 1+ 2 ۆيەت تەورەماسى
1* 2
5. C2=a2+b2 پيفاگور تەورەماسى
6. ax2+bx+c=0 كۆادرات تەڭدەۋ
7. ax2+bx+c=a (x - x1) (x - x2) كوپمۇشەنى كوب. جىكتەۋ
7 - تۋر. ويلان تاپ. كوماندا كاپيتاندارىنا.
30 سەكۋندتا 30 سۇراققا جىلدام جانە تەز جاۋاپ بەرۋ كەرەك. ءاربىر دۇرىس جاۋاپ 5 ۇپاي قويىلادى. ءار توپقا 15 سۇراقتان كەلەدى.
ءى-توپ 8كل.
1. گەومەتريانىڭ جازىقتىقتاعى فيگۋرالاردى زەرتتەيتىن ءبولىمى. (پلانيمەتريا)
2. جازىقتىقتىڭ نەگىزگى گەومەتريالىق فيگۋراسى. (نۇكتە)
3. «قاتاڭ» دەگەن اتقا يە بولعان فيگۋرا. (ءۇشبۇرىش)
4. جازىقتىقتاعى قيىلىسپايتىن ەكى ءتۇزۋ (پاراللەل)
5. قوسۋ امالىن ورنەكتەيتىن بەلگى (پليۋس)
6. تىك بۇرىشتى ءۇشبۇرىش تۋرالى تەورەما كىمنىڭ اتىمەن اتالادى. (پيفاگور)
7. ۋاقىتتىڭ ولشەم بىرلىگى (تاۋلىك)
8. ميلليون ۇعىمىن قازاق جەرىنە العاش تاراتقان كىم؟ (ى. التىنسارين)
9. بۇرىشتى ولشەۋ قۇرالى (ترانسپورتير)
10. تەك ءبىر جاعىنان شەكتەلگەن ءتۇزۋ. (ساۋلە)
11. باعىتى بار كەسىندى (ۆەكتور)
12. بەلگىسىزى بار تەڭدىك (تەڭدەۋ)
13. ساننىڭ جۇزدەن ءبىر بولىگى (پروسەنت)
14. 100 جىل. (عاسىر)
15. كۆادراتتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگى (پارابولا)
ءىى-توپ. 9 كل.
1. گەومەتريانىڭ كەڭىستىكتەگى فيگۋرالاردى زەرتتەيتىن ءبولىمى. (ستەرەومەتريا)
2. نۇكتەنىڭ ورنىن انىقتايتىن سان. (كوورديناتا)
3. تىك بۇرىش جاساپ قيىلىساتىن ەكى ءتۇزۋ (پەرپەنديكۋليار)
4. كوپبۇرىشتىڭ بارلىق قابىرعالارىنىڭ قوسىندىسى (پەريمەتر)
5. ازايتۋ امالىن ورنەكتەيتىن بەلگى (مينۋس)
6. كۋبتىق فۋنكسيانىڭ گرافيگى (گيپەربولا)
7. دالەلدەۋسىز قابىلداناتىن سويلەم (اكسيوما)
8. ءۇشبۇرىش توبەسىنەن قارسى جاتقان قابىرعانىڭ ورتاسىن قوساتىن كەسىندى (مەديانا)
9. بۇرىشتىڭ تۇرلەرى (سىبايلاس، ءسۇيىر، دوعال، تىك)
10. تىك بۇرىشتى ءۇشبۇرىشتا كولبەۋدىڭ ءرولىن اتقاراتىن قابىرعا (گيپوتەنۋزا)
11. «كەم» ۇعىمىنا قاراما - قارسى ۇعىم (ارتىق)
12. قالدىقتى تابۋ ءۇشىن پايدالاناتىن امال (ءبولۋ)
13. اريستوتەلدەن كەيىنگى ەكىنشى ۇستاز اتانعان كىم؟ (ءال - فارابي)
14. شەڭبەر ۇزىندىعىنىڭ ديامەترگە قاتىناسى (پي سانى)
15. بۇرىشتى قاق بولەتىن ءتۇزۋ. (بيسسەكتريسا)
قورىتىندى.
سايىس – تولقىن اينالعان قاتتى اعىسقا
تابىلعانداي تانىم دا، جات داۋىس تا
بىرەۋ كەيىن كەلەدى اپتىعىستا
سايىس - تولقىن جاتقانداي اسىپ - تاسىپ
بىرەۋ مىعىم، بىرەۋلەر شالىس باسىپ
بۇل سايىستا بايقالار عۇلاما ويلار.
You Might Also Like
