InfoHub Logo

قازىرگى قوعامدا ادامزاتتى رۋحاني جانە الەۋمەتتىك تۇرعىدان تۇقىرتىپ، ادامي بولمىسىمىزدى ەسەڭگىرەگەن ەسسىزدىككە ايناكلدىرىپ بارا جاتقان جاھاندىق دەرت- ناشاقورلىق.

اۋزىندا انا ءسۇتى كەپپەگەن جەتكىنشەكتەردىڭ بۇرىش-بۇرىشتا تۇرىپ الىپ، ناسىباي، تەمەكى، ەسىرتكى، ءشوپ سياقتى زياندى نارسەلەرگە اۋەستەنۋى بەلەڭ الىپ بارادى. سانا سەزىمدەرى وزىنە دەگەن سەنىمسىزدىكپەن، جىگەرى جانىنا جەتەكشى بولا الماعان، ءوز دەنساۋلىعىنا نەمقۇرايلى قارايتىن جاس بۋىننىڭ رۋحى ءالسىز، ورەسى تومەن بولۋى وتباسىنداعى تاربيەنىڭ جەتىسپەۋىنەن دەپ تۇسىنەمىن.

وتباسىنىڭ ماتەريالدىق جاعدايىن عانا باستى نىساناعا الىپ، تاڭ سارىدەن قارا كەشكە دەيىن جۇمىستا جۇرەتىن اتا-انانىڭ ۇيدەگى بالاسىنا بولەتىن ۋاقىتى بولمايدى. شارشاپ جۇمىستان كەلگەندە، جان – جاعىنا قاۋمالاعاندارىن قالاماي، باسقا بولمەگە جونەلتەتىندىكتەن، بالانىڭ جالعىز سەرىگى – ۇيالى تەلەفون بولارى انىق. سىمسىز بايلانىستىڭ اقىر سوڭى جاقسى مەن جاماندى، وڭى مەن سولىن، اق  پەن قارانى ايىرا بىلمەگەن جاسوسپىرىمدەر ءۇشىن دۇرىس باعىت بەرمەسى ءسوزسىز. 12-14 جاسقا جەتىپ، اتا-انادان تىعىلىپ ءجۇرىپ ءار نارسەنىڭ ءدامىن تاتىپ كورىپ جۇرگەن جەتكىنشەك،  ەرتەڭگى تاۋەلدى بولىپ قالارىن قايدان ءبىلسىن؟!

ۇيالى تەلەفوننان بولەك جۇرگەن ورتاسى دا ادام بالاسىنىڭ تاربيەشىسىنە اينالادى. سول ورتادان قالمايتىن، وڭاشالانبايىن دەپ-اق، نە بولماسا سول توپتىڭ باسشىسىنا ەلىكتەيمىن دەپ، ءتىپتى وزىنەن مىسى باسىم، كۇشتى ارتىق بالانىڭ جانىندا ءوزىنىنىڭ قورقىنىشىن بىلدىرەمىن دەپ تەمەكى، ناسىباي، سنيۋس سياقتى، قور-قور ناشا سەكىلدى نارسەلەرگە اۋەس بولا باستايدى. بالا تاربيەسى تال بەسىكتەن باستالادى. انا ءسۇتى، اكە قانىمەن بويعا دارىعان بار اسىل قاسيەت ۇرپاقتان - ۇرپاققا امانات رەتىندە تابىستالۋى كەرەك دەپ ويلايمىن.سەبەبى ۇل – شاڭىراقتىڭ يەسى، اۋلەتتىڭ تەگىن جالعاستىرۋشى بولسا، قىز – ءورىس، ءبۇتىن ءبىر ەلدىڭ وتاناسى بولاتىنىن تيتتەيىنەن ۇعىنعانى ءجون. «اكە كورگەن وق جونار، شەشە كورگەن تون پىشەر» دەگەندەي، ءار بالانى ەڭبەككە باۋلىسا، ءبىلىم الۋعا جەتەلەسە، ۇيىرمەلەرگە قاتىستىرىپ، بوس ۋاقىتىن، ارتىق كۇش- قۋاتىن پايدالى ىسكە جۇمساسا، تۇبىندە جامان جولعا تۇسپەيدى.ۇرتىنداعى انا ءسۇتىن ۋلاماي، تامىرداعى اكە قانىن بىلعاماي ءومىر سۇرۋگە ۇيرەتۋ كەرەك دەپ بىلەمىن.ايتپەسە بۇكىل ءبىر ۇلتتىڭ ازعىنداپ، جەر بەتىنەن جويىلىپ كەتۋى  مۇمكىن.

سوزىمە ارقاۋ بولاتىن ءبىر وقيعانى بايادايىن.ول جولداسىمەن تەمىر جول ستانسياسىندا جۇمىس ىستەپ ءجۇرىپ تانىستى.جاستار ۇيلەنىپ، شاڭىراق كوتەردى.تىككەن وتاۋلارى كوزىنىڭ اعى مەن قاراسىنداي بولعان ەر بالانىڭ دۇنيەگە كەلۋىمەن شاتتىققا بولەندى.ءبىراق جالعىز ۇلعا دەر كەزىندە ۋاقىت بولىنبەدى، شاڭىراقتىڭ تىرەگى بولار دەگەن ۇمىتتەرى ەش كەتتى.وسكەلەڭ جىگىت ەسىرتكىگە اۋەستەندى، ودان جارىم –جان ۇرپاق دۇنيەگە كەلدى.ءوزى دە بالاسى دا ناۋقاس بولعاندىقتان، شاڭىراق شايقالدى.وسىندايدى ەستي تۇرا، قالاي زياندى نارسەلەردەن الىستامايسىڭ؟! ءبۇتىن ءبىر اۋلەتتىڭ تەگى ءۇزىلدى.

بۇنداي وتباسىلار ءوت كوپ.ون  ءۇيدىڭ ەكەۋىن اشساڭ، وسىنداي جانۇيالار جەتىپ ارتىلادى.ەندى بىردە ەستىگەنىم بار-تىن.وسىنداي جانۇيالار جەتىپ ارتىلادى.ەندى بىردە ەستىگەنىم بار-تىن.ناعاشى جۇرتىندا ەركەك كىندىك اتاۋلىدان جالقى تۇقىم بولىپتى.كەلىنشەگى شەكەسى تورسىقتاي 2 ەر بالانى ومىرگە اكەلىپتى.ءوزى ازاننان كەشكە دەيىن شاحتادا، ايەلى مەكتەپتە ءمۇعالىم، 2 بالانى كوگىلدىر ەكران تاربيەلەپ جاتتى.جاتار ورىنعا شارشاپ- شالدىعىپ شاققا كەلەتىن اكە مەن شەشە بالالارىنىڭ  ۇلكەنى اناشا شەگىپ جۇرگەنىن كەش بايقاپتى.ۇيدەگى دۇنيە- مۇلىكتى، جيعان- تەرگەن اقشالاردى، التىن- كۇمىس تاستاردى بىرتىندەپ ساتىپ، قۇلقىنىنا كەرەكتى قۋ ءشوپتى شەگە بەرگەن.مەكتەپتى يتتەي بولىپ شاققا اياقتاپ، كوللەدج بەن 2 ينستيتۋتتى دا اياقتاماي قور بولعان ۇل الدىمەن اسقر تاۋداي اكەسىنىڭ، سونان سوڭ ءوزىنىڭ ورىمدەي جاس عۇمىرىن جالماپ تىندى.جالقىدان جالقى بوپ ءبىر ۇل قالىپتى.ازعىنداۋ ەمەي نەمەنە؟!

اياداي اۋىل بولعان سوڭ ءار بالانى بەس ساۋساعىنداي بىدەتىن مۇعالىمدەر، مەكتەپ ينسپەكتولارى، ۋچاسكەلىك پوليسيا قىزمەتكەرلەرى ۇنەمى باقىلايدى.جيىندار وتكىزىپ، تۇسىندىرمە جۇمىستارىن جۇرگىزەدى، ساۋالنامالار الادى.كەشكى شەكتىك ۋاقىتقا دەيىن ۇيىنە قايتپاسا، تۇنگى رەيدكە شىعىپ، بەيباستاق جۇرگەندەردى قاداعالايدى.دەر كەزىندە جاسالعان ءىس-شارالار ناتيجەسىندە اۋىل جاستارى سپورتقا، ونەرگە، بىلىمگە نازار اۋدارىپ، كوپ ۋاقىتىن ءتيىمدى پايدالانادى. اراگىدىك «جىگىت ەمەسسىڭ بە، تاتىپ كور» دەگەندەردى ءتارتىپ ساقشىلارى ۇنەمى باقىلاۋدا ۇستايدى. ونىڭ ۇستىنە قورا، اۋلا، مال، باۋ-باقشا شارۋاشىلىعىنان ابدەن شارشايتىن جاس جەتكىنشەكتەر تەك جاستىققا باستارى تيسە، ۇيقىعا كەتەدى.سوندىقتان ولاردىڭ ەسىرتكىگە ەستەرى كەتەردەي ۋاقىتتارى بولمايدى.اباي اتامىز «تاماعى توقتىق، جۇمىسى جوقتىق – ازدىرار ادام بالاسىن» دەپ بەكەر ايتپاعان بولار.بىزگە مەملەكەت رەتىندە زاڭدى، ەرەجە، قاعيدالاردى كۇشەيتۋ كەرەك.جاستاردى جۇمىسپەن قامتىپ، ءتۇرلى ەڭبەككە باۋلىپ، دۇرىس باعىت- باعدار بەرىپ وتىرسا ءجون بولار ەدى.زەينەت جاسىنا كەلگەن اتا- اجەلەر نەمەرە شوبەرەلەرنىڭ تاربيەسىمەن اينالىسسا، جاستار الاڭسىز جۇمىس جاساپ، تابىسقا قول جەتكىزەر ەدى.

مەنىڭ ەسىرتكىنىڭ اسەرىنەن جانۇيالارىنىڭ شىرقى بۇزىلعان وتباسىلار تۋرالى ايتقان مىسالدارىم ومىردەن الىنعان.جالپى اراق، سىرا، تەمەكى، ناسىباي، ناشا، ەسىرتكى، سنيۋس دەگەن دۇنيەنىڭ ءبارى حارام.سوندىقتان ءدىني ارام دەلىنگەن دۇنيەلەردى، ادام ساناسىن ۋلايتىن اپيىنداردى تەك مەديسينادا قودانىپ، قالعانىن نارىقتان الىپ تاستاۋ كەرەك.ونداي دۇنيەلەردى ساتاتىن، تاسىمالدايتىن الىپساتارلاردى قوعامعا قاساقانا زيان كەلتىرگەنى ءۇشىن ايىپتاۋ كەرەك.

№69 ورتا مەكتەبىنىڭ 7- سىنىپ وقۋشىسى
تالاپبايەۆا ايميرا
#ۋپندپكزو

---