مىڭبۇلاق
ەسىك الدى يزەن بە، جۋسان با ەكەن،
گۇلدەرىمەن بەلىمدى بۋسام با ەكەن-اي.
ءوتىپ كەتكەن باسىمنان جيىرما بەستى،
قوس ات الىپ سوڭىنان قۋسام با ەكەن-اي...
جەلبىر جەكەن،
جەلىن جۇرگەن دالادا،
ءبىز ءبىر بوكەن-اي...
ەسى دۇرىس ادام الدەقاشان باسىنان ءوتىپ كەتكەن جيىرما بەستى سوڭىنان قوس اتپەن قۋا ما ەكەن؟
قۇداي بۇيىرسا، جاپپارقۇل بيىل جەتپىس بەسكە تولادى. سوندا «باسىنان ءوتىپ كەتكەن جيىرما بەستەن» بەرى ەلۋ جىل، ياعني جارتى عاسىر وتكەنى عوي. ال، جاپپارقۇل بولسا، «قۋسام با ەكەن» دەيدى. ەلۋ جىلدان كەيىن. قۋسا بۇرىن قايدا قالعان؟ جالپى، قوس ات تۇرماق، زىمىران راكەتاعا ءمىنىپ قۋساڭ دا ءوتىپ كەتكەن جيىرما بەس جەتكىزە مە ەكەن؟
ونان دا ادام ءبىر جەرىن قىسىپ، وتكەنگە سالاۋات ايتىپ، الداعى كۇندەردىڭ تىلەۋىن تىلەۋ كەرەك قوي.
جاپپارقۇل مۇنى ابدەن بىلەدى-اق. اقىلعا سالسا ەڭ دۇرىسى وسى. ءبىراق اقىلعا ىقتيار بەرمەي كەتەتىن ءبىر دۇلەي كۇش بار ادام بويىندا. ونىڭ شىن ويى نە ەكەنىن ادامداردىڭ وزدەرى دە بىلە بەرمەيدى. بىرەۋلەر سەزىم دەيدى. بىرەۋلەر تىلسىم كۇش دەيدى. ءسىرا، مۇنىڭ شىن اتىن ءبىر قۇداي بولماسا، عۇلاما عالىمدار دا بىلە بەرمەيدى-اۋ، ءسىرا.
اقىلىڭ ءبىر جاقتا، اتى جوق كۇش ءبىر جاقتا. جاپپارقۇل «قويشى سونى» دەپ تۇرادى دا، ەسكى قىستاۋ جاققا قالاي كەتىپ بارا جاتقانىن ءوزى دە بىلمەي قالادى.
ساۋساقتارى ايقاسقان ەكى قولى بوكسەسىندە، بويى تىپ-تىك بوپ، وقتاۋ جۇتقانداي سەرەيىپ بارا جاتادى. ەسكى قىستاۋ — بۇل ەلدىڭ بۇرىنعى مەكەنى. بۇل ولكەنى جۇرت مىڭبۇلاق دەيدى. بۇرىن ءار سايدىڭ بويىندا بەس-التى ۇيدەن اتا-اتا ەدى، بەرتىندە كوشە دەگەن شىقتى دا، ەل ەجەلگى جۇرتىن تاستاپ، قازداي ءتىزىلىپ، تىڭ جەردەن كوشەسى بار قونىس سالدى.
ەسكى قىستاۋدىڭ ساۋدىراعان قاڭقاداي دۋالدارى عانا قالدى دا، بىرتە-بىرتە ولار دا مۇجىلە-مۇجىلە قۇلاپ ءبىتتى.
ەسكى قىستاۋدىڭ قاڭقالارىن قاشان قۇلاپ بىتكەنشە جابايى قۇستار مەكەندەيدى. اسىرەسە، بايعىز بەن جاپالاق ۇياعا جارىپ-اق قالدى.
جالعىز-جارىم ادام تۇندە ەسكى قىستاۋ جولىمەن جۇرگەندە تۇلا بويى ۇرەيگە تولىپ، زارەسى ۇشىپ، جانى مۇرنىنىڭ ۇشىنا كەلگەندەي بولادى. بايعىز سۇڭقىلداپ جىلاعاندا، باياعىدا بۇل جالعان دۇنيەدەن ءوتىپ كەتكەن ءارۋاقتار ءتىرىلىپ كەلىپ، تىرشىلىكتەگى ۇرپاقتارىن جوقتاپ، زارلاپ وتىرعانداي اسەر قالدىرادى. ۇرپاقتارى جاڭا قونىسقا جايعاسقانىن تۇسىنبەي، تىپ-تيپىل جوق بولعانىنان شوشىنعانداي، تاڭ اتقانشا سۇڭقىلدايدى-اۋ بايعىز جارىقتىق. انە، وسىناۋ ەسكى قىستاۋدا تۇندە بايعىز سۇڭقىلداسا، كۇندىز جاپپارقۇل ءۇنسىز جىلايتىن زامان تۋدى. قوس اتى — قوس اياعى. وتكەننىڭ ەلەسىن قۋالاعان ءپارۋاناڭىز وسى كىسى.
جەتپىس بەس دەگەن ايتۋعا قانداي جەڭىل بولسا، زۋىلداپ جەتىپ كەلەتىنى دە تەز ەكەن. ارينە، بۇل جاسقا جەتكەن دە بار، جەتپەگەن دە بار. شۇكىر دە، جاپپارقۇل، شۇكىر دە.
ال، ەندى سول جەتپىس بەسىڭىزدىڭ ەستە ايرىقشا قالاتىن بەكەتتەرى بار ما؟ الدە تۇرىكسىبتىڭ باسىنداعى بىر-بىرىنە ەگىزدىڭ سىڭارىنداي ۇقساس بەكەتتەردەي ەستە ساقتالمايتىن ايتەۋىر، ءبىر ەلەستەر مە؟
كوبى سونداي ەكەنى ايدان انىق. ەشكىمنىڭ ءومىرى كۇندە قىزىق، كۇندە توي ەمەس قوي.
ال، ارا-تۇرا اراسىندا ايدىڭ قىلتيىپ جاڭا تۋعانىنداي ەرەكشە ەستە قالار كەزەڭدەر بولادى. سونداي كەزەڭنىڭ ءبىرىن جاپپارقۇل ايرىقشا ارماندايدى، ەسىندە ەرەكشە ساقتايدى. ول كەزەڭ ەسىنەن شىققان كۇنى جاپەكەڭ دە جاپالاقتاي جالپ ەتىپ قۇلايدى دا، ومىردەن وتە شىعادى. جالپ ەتىپ قۇلاپ قالماس ءۇشىن دە جاپپارقۇل ەسكى قىستاۋعا كۇندە تاڭەرتەڭ جاياۋ كەتىپ بارا جاتادى.
* * *
وزدەرىن اقىلدىمىز، ەسى-باسىمىز دۇرىس دەپ جۇرگەندەردىڭ تۇيگەنى بويىنشا، جاپپارقۇل ەسالاڭ. ايتپەسە ەسى دۇرىس ادام ايدالادا ەلسىز قالعان ەسكى جۇرتقا كۇندە تاڭەرتەڭ قىزمەتكە بارا جاتقانداي قاتەسىز كەتىپ بارا جاتا ما؟
وزدەرىن اقىلدىمىز دەپ جۇرگەندەردى جاراتۋشى قۇدىرەت ءبىر نارسەدەن ماقرۇم قالدىرعان. ولاردىڭ كەۋدەسىندە ماحاببات وتى باياعىدا ءسونىپ قالعان.
ال، جاپپارقۇلدىڭ كەۋدەسىندە سول وتتىڭ قوزى ءالى بار، جىلۋى كەتپەگەن. كەيدە ءتىپتى جەل ۇرلەگەن شوقتاي جايناپ، جاستىقشاقتىڭ گ ۇلى قايتادان اشىلعانداي بولادى. انە، بۇل ادامنىڭ باقىتى، شالىقتاعان شاعى. «ماحابباتسىز دۇنيە تۇل» دەمەي مە ۇلى اقىن.
ءبىراق داۋرەن ءوتىپ كەتتى. تەك بەزگەك قىسقانداي كارى جۇرەكتىڭ ورتەنە بەرەتىنى بولماسا، باياعى دارمەن قايدا...
ال، سوندا بۇل جاپپارقۇل قوس ات ءمىنىپ، كىمدى قۋماقشى؟ كىمدى ساعىنادى. نەنى اڭسايدى؟
سول ءتۇنى اي ساۋلەسى جالبىز باسقان قاينار بۇلاقتا جىلت-جىلت ەتىپ ويناپ تۇرىپ ەدى. بۇل ەكەۋىنىڭ ءلاززاتتى قۋانىشىنا ورتاق بولعان كولباقالار قويداي شۋلاعان.
باقالار وركەسترىنە قوسىلعان قىلقوبىزداي بولىپ شەكشەك شىرىلدادى. وسى ءبىر ادەمى اۋەزدى بۇزىپ ەسكى قورعان جاقتان بايعىز سۇڭقىلدايدى. جىلاۋىق. تالماي جىلايدى. شارشامايدى. بىلەتىندەر ايتادى: بايعىز عاشىق جارىن شاقىرىپ وتىر — دەيدى.
كىم بىلەدى، بولسا بولار.
دۇنيە قۋانىش پەن رەنىشتەن قۇرالعان. بايعۇس بايعىزدىڭ ءتىلىن ءبىز قايدان بىلەيىك. بەكەر جەك كورەمىز.
تاڭ الدىندا شولپان جۇلدىز باسقا جۇلدىزداردان ەرەكشە جارقىرايدى. انە، سول ۋاقتا ءسامبى تالدار اراسىنان بۇلبۇل سايراي باستايدى.
تاڭعى سالقىندا بىر-بىرىنە جابىسىپ، ءبىر-بىرىن جان جالىنىمەن، جۇرەك جىلۋىمەن قاۋزاپ تۇرعان ەكى جاستىڭ ماحابباتىنا ارنالعان گيمن، بۇل اۋەن. بۇلبۇلعا كوكەك قوسىلىپ، شىرقاعاندا الاۋلاپ تاڭ اتىپ كەلە جاتادى. تاڭ الدىنداعى ماحاببات قۇرمەتىنە، شىعىپ كەلە جاتقان كۇن قۇرمەتىنە بۇكىل ارشا توعاي، ءسامبى تالدار، قارلى شىڭدار، سارقىراما سۋلار قوشەمەت كورسەتىپ، كۇللى الەم قۇلپىراما بوياۋعا بولەندى.
قايتايىن دەسەڭ جار قيىن، — دەيتىن ءسات ءدال وسى شاق.
— قويشى، ەندى تاڭ اتىپ قالدى، جۇرت كورىپ قويادى، قايتايىقشى، — دەيدى قۇشاعىنداعى ايسۇلۋ.
— كورسە كورسىن، باتىپ بارا جاتقان اي كورسىن، شىعىپ كەلە جاتقان كۇن كورسىن. كورسىن بۇكىل الەم! ايسۇلۋ مەنىڭ جارىم ەكەنىنە كۋا بولسىن بارلىعى، — دەپ ايقاي سالدى جاپپارقۇل.
— بۇيىرتسا، دەسەڭشى.
— ەندى بۇيىرماعاندا نە قالدى؟
— سەن كەتىپ بارا جاتىرسىڭ...
— كەتسەم، قايتىپ كەلەمىن.
— بۇيىرتسا دەسەڭشى...
جاڭا شىعىپ كەلە جاتقان ارقالى كۇنگە ايسۇلۋدىڭ التىن سىرعاسى شاعىلىسىپ جىلت-جۇلت ەتە قالىپ، تەرەڭ سايدىڭ قاباعىنان ارى اسىپ بارىپ، كورىنبەي كەتتى.
* * *
قايتىپ كەلۋدى قۇداي بۇيىرتۋىن بۇيىرتتى-اق. جاپپارقۇل ەكى جىلدان كەيىن اسكەردەن قايتىپ ورالدى. كەلە سالا وسىدان ەكى جىل بۇرىن سوڭعى رەت ايسۇلۋمەن قوشتاسقان تەرەڭ سايعا باردى. سايدى قالىڭ قامىس باسىپ كەتىپتى. قاينار بۇلاق كورىنبەيدى. سايدىڭ تەرەڭ قاباعىنا دەيىن سوقامەن جىرتىپ تاستاعان ەكەن، قىستا بوران، جازدا داۋىل توپىراعىن سۋىرىپ، بۇلاق كوزدەرىنىڭ ءبارىن قالىڭ ءشوپ باسىپ قالىپتى. جاپپارقۇل ۇيدەن كۇرەك، كەتپەن اكەلىپ، قايناردىڭ كوزىن قازا بەردى، قازا بەردى. سۋالعان كوزدەن قىزىلكۇرەڭ لايساڭ شىعادى دا.، قايتادان تارتىلىپ قالا بەرەدى. قايتادان لايساڭ باتپاق باسىپ قالا بەرەدى. لايساڭ باتپاقپەن ارپالىس تاۋسىلمايتىن كۇرەسكە اينالدى.
ءسويتىپ، جاپپارقۇلدىڭ ءوتىپ كەتكەن جيىرما بەستى سوڭىنان قۋاتىن قوس اتى كۇرەك پەن كەتپەن بولدى.
قاينار بۇلاق باياعىداي بۇرقىلداپ، مايدا قۇمدى قايناتىپ جاتسا، ايتەۋىر ءبىر باقىتقا كەنەلەتىندەي كورىندى دە تۇردى.
بۇلاق كوزى بىتەلگەنى — ءومىردىڭ تاۋسىلعانى سياقتى جامان ىرىم. جاپپارقۇل تۇندە ءتۇس كوردى. ويانا كەلە كورگەن ءتۇسىن ەسىنە الىپ، قۋانىپ قالدى. اياداي عانا قاينار بۇلاق شالقىپ جاتقان كولگە اينالىپ كەتىپتى.
مۇنى جاپپارقۇل جاقسىعا جورىدى. ءبىراق كۇن شىقپاي ەسكى قىستاۋعا اسىعا جەتىپ ەدى. ەشقانداي كولدى كورمەدى. «قۇدايدىڭ مەنى وڭىمدە الداعانى ازداي، تۇسىمدە دە تالكەك قىلدى-اۋ» دەپ قورلاندى جاپپارقۇل. كول ورنىنا كولكىگەن قۇراق-قاجىس قارا قوعا تاۋدان سوققان تاڭعى سامال لەبىمەن تولقىن-تولقىن تەربەتىلىپ تۇر ەكەن.
— بۇل قاي قورلىعىڭ، قۇداي؟! — دەپ جاپپارقۇل ءتاڭىرتاۋدىڭ اقباستى اپايتاس شىڭدارىنا قاراپ، قولىن جايدى.
جەرگىلىكتى وكىمەت ءتاڭىرتاۋ اڭعارىنان اق كوبىك شاشا، اتىلا اعىپ جاتاتىن اساۋ وزەندى بۇعالىقتاپ كوك بەتون قۇبىرعا قۇرىقپەن ايداپ قۇيىپ، «تابيعاتتان بەرمەسىن تارتىپ العان».
سول كەزدە وسىنداي ءبىر سوراقى سورلى ۇران شىققان. اساۋ وزەن بۇعالىقتالدى. كولحوزدىڭ قىزىلشاسىن سۋعاردى. وكىمەت قانتقا قارىق بوپ قالدى.
انە، سول كەزدەن باستاپ مىڭبۇلاق كوزدەرىن جۇمدى. «تىڭدى باعىندىرۋشىلار» مىڭبۇلاقتىڭ مىڭداعان تامىرىن قيىپ تاستادى. قان تامىرلارى قيىلعان قايران دا قايران مىڭبۇلاق كوز جۇمباعاندا قايتەدى؟!
جاپپارقۇلدىڭ «بۇل قاي قورلىعىڭ» دەگەن زارى قۇدايدىڭ قۇلاعىنا شالىندى ما، كىم بىلەدى، ايتەۋىر سول كورگەن تۇستەن كەيىن ءۇش كۇن، ءۇش ءتۇن قاتارىنان نوسەرلەتىپ، جاڭبىر جاۋىپ، ءتاڭىرتاۋ اڭعارىنداعى پلوتينا-بوگەتتىڭ ءىرى قاناتى جاپىرىلا قۇلادى. قۇبىرعا سيماي جاتقان سۋ، ىلديعا قاراي تاسقىنداي جونەلدى.
اساۋ وزەندى بۇعالىقتاماققا اۋدان بار كۇشىن سالدى. سۋ دەس بەرمەدى. بۇرىنعى ورىنعا تارتىپ، جەر استى جۇيەلەرىن تاۋىپ، مىڭبۇلاق مىڭ جەردەن اتقىلاپ الا جونەلدى.
باتپاعىن جاپپارقۇل كۇندىز-تۇنى ارشىپ تازارتا الماعان قاينار بۇلاق ءبىر ساتتە جانارتاۋ اتقىلاعانداي اسپانعا شاپشىدى دا، ارتىنشا ءزامزام مولدىرەپ سالا بەرەدى. قايناپ جاتقان قۇم اراسىنان ءبىر ساتتە جالت-جۇلت ەتىپ التىن جۇزىك كورىندى. قايتادان كومىلىپ كەتىپ، جارق ەتىپ قايتا شىعادى.
وسىلايشا ءبىر جارق ەتىپ، ءبىر باتىپ كەتىپ، ارى-بەرى ۇمتىلعان جاپپارقۇلدىڭ قولىنا ىلىنبەي-اق قويدى.
— ءيا، اللا، بۇل قاي مازاعىڭ؟ — دەپ نازالاندى ابدەن اۋرە بولعان پەندە كۇيىنىپ كەتىپ.
نۋ قامىس سىلدىر-سىلدىر ەتىپ، اراسىنان اتتى ايەل كورىندى. كەكسە تارتقان ۇزىن ەتەك. اڭ-تاڭ قالىپ، ءتىپتى ارى-بەرىدەن كەيىن ۇركەكتەپ تۇرعان جاپپارقۇلعا ءتىل قاتتى:
— اللاعا نازالانبا، جاپپار اعا، — دەگەندە جاپپارقۇل بۇرىنعىدان بەتەر ساستى. ادام با، پەرى مە؟ ايدالادا قايدان ءجۇر؟
— تانىمادىڭ-اۋ جاپپار اعا، — دەگەندە الدەقايدا الىستان-الىستان تانىس داۋىس ەستىلگەندەي بولدى — ارينە، ارادا الپىس جىل ءوتىپتى، از ەمەس قوي. ۇمىتار ۋاقىتىڭ بولدى.
جاپپارقۇل اقبوز ات ۇستىندەگى ايەلگە قولىمەن كوزىن قالقالاپ تۇرىپ، ۇزاق قارادى دا:
— جانىم-اۋ، شىنىمەن سەنبىسىڭ؟ — دەدى.
— ءيا، قۇداي، قۋات بەرە گور، تانىدى مەنى، شىن تانىدى، — دەپ ايەل اتتان سىرعىپ ءتۇستى.
بىر-بىرىنە قۇشاق جايا ۇمتىلدى. قۇشاقتاسىپ كورىسىپ، بىر-بىرىنەن اجىراي الماي، ارادا وتكەن الپىس جىلدىڭ ەسەسىن قايتارعىسى كەلگەندەي، كارى جۇرەكتەرى دۇرسىلدەپ، سول دۇرسىلمەن وتكەن جىلداردىڭ وكسىگىن تاۋىسارداي، ەكەۋى دە بەزگەك جانشا قالتىراپ قالدى.
— باياعى بۇلاق بىتەلىپ قالىپ ەدى، كوزىن اشىپ جاتىرمىن، — دەدى جاپپارقۇل اۋزىنا باسقا ءجوندى ءسوز تۇسپەي. — ايتپاقشى، ءبىر التىن ساقينا قايناعان قۇممەن بىرگە شىعادى دا، قايتادان جوق بوپ كەتەدى. سونى ۇستاي الماي...
— ۋا، قۇدىرەتى كۇشتى قۇدايىم، ول باياعى سەن سول ءتۇنى مەنىڭ ساۋساعىما سالعان ساقينا عوي!
— ول قايدان ەسىڭە ءتۇسىپ تۇر؟
— و، جاپەكەم، ول ۇزاق اڭگىمە... اۋەلى ونى قايتادان ءسۇزىپ، ۇستاپ الايىق...
كىشكەنتاي عانا جانارتاۋدان اتقىلاپ جاتقان ۇلپا قۇم اراسىنان التىن ساقينا جالت ەتە قالادى دا، قايتادان تەرەڭگە سۇڭگىپ كەتەدى.
سان رەت سۇڭگىپ، سان رەت جارق ەتىپ شىقتى. ءبىر كەزدە جاپپارقۇل ونى قۇممەن قوسا ۋىستاپ الىپ شىقتى-اۋ، ايتەۋىر.
ەكەۋى كەزەك-كەزەك قاراپ تاڭ قالىستى. الپىس جىلعا جاقىن ۋاقىتتان بەرى قۇم ۆۋلكانمەن بىرگە اتقىلاپ جاتقان التىن ساقيناعا قۇم قيىرشىق قىناداي جابىسىپ قاتىپ قالىپتى. ايتسە دە، ءدىن امان. قانشاما جىل قۇم ىسقىلاپ جارقىراي تۇسكەن سياقتى، اشىلا تۇسكەن سياقتى.
— جاپپار اعا، بۇل قۇدايدىڭ بىزگە بەرگەن نىشانى. ەكەۋمىز ەندى بىرگە بولادى ەكەنبىز.
ءبىزدى و باسىندا اجىراتقان دۇلەي تاعدىر.... — دەپ ايسۇلۋ ساقينانى ساۋساعىنا سالىپ، قولىن ارى-بەرى اۋدارىپ كوردى. — سەنى اسكەرگە اكەتكەن كۇننىڭ ەرتەسىنە مەن وسى بۇلاق باسىنا كەلىپ، وتكەن ءتۇننىڭ ولشەۋسىز ءلاززاتىن ەمىرەنە ەسكە الىپ، جاپادان-جالعىز قالعانىمدا، سايدىڭ قاباعىنا ءبىر ماشينا كەلىپ، كابينادان ءۇش ەركەك قارعىپ ءتۇسىپ، اي-شايعا قاراتپاي، اۋزىما شۇبەرەك تىعىپ، ۇشەۋلەپ، مەنى الگى ماشيناعا تىعىپ، ۇشەۋلەپ، مەنى الگى ماشيناعا كوتەرىپ سالىپ، ءجۇردى دە كەتتى.
ەل اراسىندا گۋ-گۋ وسەك تارادى. ايسۇلۋ ءجۇرىپ جۇرگەن جىگىتى اسكەرگە كەتكەن كۇننىڭ ەرتەسىندە بۇرىننان ايتتىرىپ قويعان جەرىنە قاشىپ كەتىپتى دەپ شىعاردى.
بۇل حابار، ارينە، ساعان دا جەتتى. بولارى — بولدى، بوياۋى ءسىڭدى. ول ولاي ەمەس، بىلاي ەدى، دەپ كىمدى سەندىرە الاسىڭ، كىمنىڭ اۋزىنا قاقپاق قويا الاسىڭ. بولعان ىسكە بولاتتاي بەرىك بول، دەگەن. ادىلدىگىن ءبىر قۇداي ءوزى بىلەدى. مەن نە دەيىن....
جاپپارقۇل ورتەنگەن وزەكتە شالا قالعان ءتۇتىندى كۇشپەن شىعارعانداي تەرەڭ كۇرسىندى.
— وتكەن-وتتى، كەتكەن-كەتتى، ايسۇلۋ. باياعىدا ءوتىپ كەتكەن سول ءبىر ارايلى تاڭدى سوڭىنان قوس ات الىپ قۋسام با، دەۋشى ەدىم. ءومىر بويى جەتە المادىم، ەندى، مىنە، ءوزىڭ كەلدىڭ. كەلگەن قادامىڭا گۇل ءبىتسىن، ايسۇلۋ. مەن سەنى الپىس جىل بويى كۇتتىم. قۇدايدىڭ مۇنىسىنا مىڭ دا ءبىر شۇكىر... ايسۇلۋ جانىم، سەن شالىڭنان ايىرىلدىڭ، مەن كەمپىرىمنەن ايىرىلدىم. جامان با، جاقسى ما، ۇرپاق سۇيدىك. ولار ءوستى، ولار ءبىزدىڭ جالعاسىمىز. ەكەۋمىزگە ەندى نە قالدى؟ قۇدايدىڭ بۇيىرتقانى بولار. ءومىردىڭ كوبى كەتىپ، ازى قالدى. ءبىزدىڭ بىر-بىرىمىزگە قويار كىنامىز جوق. ءما، سال مىنا ساقينانى ساۋساعىڭا. بۇل اللانىڭ ءامىرى.
جاپپارقۇل ايسۇلۋدى قاپسىرا قۇشاقتاپ، الپىس جىلدىڭ ەسەسىن ءبىراق العانداي، القىمىنان ۇزاق يىسكەلەدى.
You Might Also Like
