موعولستان
قازاق حاندىعىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى — موعولستان مەملەكەتى (XIV -XVI عع.). ول XIV عاسىردا شاعاتاي ۇلىسىنىڭ قۇلدىراعان كەزىندە پايدا بولىپ، XVI عاسىرعا دەيىن ءومىر سۇرگەن. مەملەكەت «موعول»، «موعۇل» تايپاسىنىڭ اتالۋىمەن بايلانىستى.
موعولستان مەملەكەتىنىڭ كۇرامىنا جەتىسۋ ايماعى جانە شىعىس تۇركىستان كىردى.
موعولستاننىڭ العاشقى بيلەۋشىسى — توعلۇق تەمىر حان. ورتاعاسىرلىق تاريحشى حايدار مىرزانىڭ پىكىرىنشە، ول شاعاتاي ۇرپاعىنان شىققان. تەمىر حاننىڭ باستى اتقارعان ىستەرى — ورتا ازيانى وزىنە باعىندىرىپ، شاعاتاي ۇلىسىن قايتادان بىرىكتىرۋى جانە موعول تايپاسى اراسىندا يسلام ءدىنىن ورناتۋى.
موعولستان تۇرعىندارى كوشپەلى جانە جارتىلاي كوشپەلى ءومىر ءسۇرىپ، مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقان. بۇل جەرلەردە دۋلات، جالايىر، ءۇيسىن، قاڭلى جانە باسقا تۇركى تىلدەس تايپالار مەكەندەگەن.
موعولستاننىڭ كۇيرەۋىنە اسەر ەتكەن باستى تاريحي وقيعا — XV عاسىردىڭ ورتاسىندا ونىڭ باتىس بولىگىنە شىعىس دەشتى قىپشاقتان تايپالاردىڭ كەلىپ ورنالاسۋى. بۇل تايپالاردى ورىس حاننىڭ شوبەرەلەرى كەرەي مەن جانىبەك باستاپ كەلگەن بولاتىن. ولار موعولستانعا كەلگەن سوڭ شامامەن 1465-1466 جىلدارى قازاق حاندىعىن قۇرعان ەدى.
شاعاتاي ۇلىسى ىدىراعاننان كەيىن باتىسىندا ءامىر تەمىر مەملەكەتى، شىعىسىندا موعولستان پايدا بولدى.
You Might Also Like
-
1251 جىلى جالپىموڭعول قۇرىلتايىندا تولەنىڭ بالاسى موڭكە ۇلى حان بولىپ تاعايىندالادى. ونىڭ حان سايلانۋىنا جوشى ۇلىسىنىڭ بيلەۋشىسى — باتۋدىڭ قولداۋى ماڭىزدى ءرول اتقاردى.
-
ءمادي ءباپي ۇلى (1880-1924) — حالىق اقىنى، انشى-كومپوزيتور. ول قاراعاندى وبلىسىنىڭ قارقارالى اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. قاز داۋىستى قازىبەك ءبيدىڭ ۇرپاعى. جاسىنان-اق انشىلىك، دومبىراشىلىعىمەن اتى ...
