InfoHub Logo

مالدى قۇندى ازىقتاندىرۋدا مينەرالدىق زاتتارعا كوپ كوڭىل ءبولۋ كەرەك، ويتكەنى قىسقى راسيونداردا كوبىنە بۇل زاتتار جەتىسپەي جاتادى. مينەرالدىق زاتتار دەپ ماكرو جانە ميكروەلەمەنتتەردى ايتادى. ماكروەلەمەنتتەرگە كىرەتىن مينەرالدىق زاتتار: كالسيي، فوسفور، ناتريي، كاليي، كۇكىرت، ماگنيي، حلور. ميكروەلەمەنتتەر: تەمىر، مىس، مىرىش، كوبالت، مارگانەس، يود جانە، ت.ب. مال ازىعىنداعى مينەرالدى زاتتاردىڭ جالپى قۇرامى 4-7%-دان اسپايدى. سۇيەك ۇلپاسىنىڭ قۇرامىنا ەنەتىندىكتەن، مالعا كالسيي مەن فوسفور كوپ مولشەردە قاجەت. كالسيي جۇيكە جۇيەسىنىڭ قوزۋىن باسەڭدەتەدى، قاننىڭ ۇيىعىشتىعىنا اسەر ەتەدى. ول وسىمدىكتەردىڭ جاپىراقتارى مەن ساباقتارىندا مول بولادى. فوسفور نۋكلەيندى قىشقىلداردىڭ قۇرامىنا كىرەدى، كومىرسۋ الماسۋدا ۇلكەن ءرول اتقارادى.

وسىمدىك ازىقتارىندا فوسفور كالسييگە قاراعاندا 3-4 ەسە از. وسىمدىك ازىقتارىندا ناترييگە قاراعاندا كالسيي كوبىرەك، الايدا، دۇرىس اراقاتىناسىن ساقتاعاندا ولار جۇرەك پەن اس قورىتۋ مۇشەلەرىنىڭ قالىپتى جۇمىسىن قامتاماسىز ەتەدى. كالييدىڭ جۇرەك قىزمەتىنە ىقپالى بار. ناتريي جۇيكە جۇيەسىنىڭ قوزۋىن جوعارىلاتىپ، سۋ الماسۋدى رەتتەيدى. ءىرى قارا مال مەن قويعا اس تۇزىن كەرەگىنشە بەرۋگە بولادى، ال شوشقا مەن قۇسقا ونىڭ مولشەرىن ازايتقان ءجون. ماگنيي سۇيەك ۇلپاسىنىڭ قۇرامىنا كىرەدى، كەيبىر فەرمەنتتەردىڭ ارەكەتىن رەتتەيدى، بۇلشىق ەتتەردىڭ جيىرىلۋ پروسەسىنە قاتىسادى. ول جەتكىلىكسىز بولعان جاعدايدا جۇرەك قىزمەتى بۇزىلادى دا، تىرىسقاق باستالادى. مالدارعا ازداعان مولشەردە ميكروەلەمەنتتەر قاجەت. مىسالى، سيىرعا تاۋلىگىنە نەبارى 6-15 مگ كوبالت كەرەك، الايدا، ونىڭ بولماۋى نەمەسە جەتكىلىكسىز بولۋى زات الماسۋدىڭ بۇزىلۋىن تۋعىزۋى مۇمكىن. مىس، تەمىر جانە كوبالت قان جاسالۋ پروسەسىنە اسەر ەتەدى. تەمىر گەموگلوبيننىڭ قۇرامىنا كىرەدى. مارگانەس ءوسىپ-ونۋ پروسەسىنە ىقپال جاسايدى. سينك اسقازان استى بەزىنىڭ گورمونى — ءينسۋليننىڭ ءقۇرامىنا، ال يود قالقانشا بەزىنىڭ گورمونى — تريەگلوبۋليننىڭ قۇرامىنا كىرەدى. جەمشوپتە ميكروەلەمەنتتەر وتە از مولشەردە بولادى. ميكروەلەمەنتتەر جەتىسپەگەن جاعدايدا ولاردى مال ازىعىنا قوسادى. كەيبىر اۋدانداردىڭ توپىراعىندا، ياعني جەمشوپ پەن سۋدا كەيبىر ميكروەلەمەنتتەر (موليبدەن، نيكەل، فتور) ارتىپ كەتكەن جاعدايدا مالدا اۋرۋ تۇرلەرى پايدا بولادى.

---