InfoHub Logo

ءنار بەرگەن ءان - بۇلاقتان
ادەبي - مۋزىكالىق كەشتىڭ ماقساتى:
1. ءان ونەرىمىزگە جارىق جۇلدىزداي ساۋلە شاشىپ، ايرىقشا ءىز قالدىرعان، «ۆالس پاديشاسى» اتانعان ءشامشى قالداياقوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا شولۋ جاساۋ، اندەرىمەن تانىسۋ.
2. ءشامشى اندەرىن جاسوسپىرىمدەرگە ناسيحاتتاۋ ارقىلى حالىق اراسىندا شوقتىعى بيىك جۇلدىزدار شىعۋىنا ىقپال جاساۋ
3. حالقىمىزدىڭ ۇلى سازگەرى ش. قالداياقوۆتىڭ اندەرى ارقىلى وقۋشىلاردى سۇلۋلىققا، اسەمدىككە ەلجاندىلىققا تاربيەلەۋ.
ادەبي مۋزىكالىق كەشتىڭ كورنەكىلىكتەرى:
«قازاق ءۆالسىنىڭ كورولى» ش. قالداياقوۆ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعان وقۋشىلار زەرتتەۋلەرىنىڭ قورىتىندىسى. قازاقتىڭ ايگىلى ادامدارىنىڭ ءشامشى قالداياقوۆ تۋرالى پىكىرلەرى، اندەر جيناعى، ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى دەرەكتى فيلم، ت. ب.

1 - جۇرگىزۋشى:
- قۇرمەتتى قاۋىم، ءاندى ءقادىر تۇتاتىن اعايىن. اياۋلى انا، ءمولدىر ماحاببات، شىنايى باقىت تۋرالى تاماشا اندەر جازىپ، ءان الەمىنىڭ پاديشاسى اتانعان بىرەگەي تالانت يەسى، قازاق حالقىنىڭ ۇلى ماقتانىشى ءشامشى قالداياقوۆتى ەسكە الۋعا ارنالعان «ءنار بەرگەن ءان بۇلاقتان»اتتى ءان كەشىنە قوش كەلدىڭىزدەر.
2 - جۇرگىزۋشى: ادام جىلاپ تۋادى
جاتادى ونى جۇباتىپ،
جانە جىلاپ وتەدى،
وزگەنى دە جىلاتىپ.
جىلايتىنى تۋا ساپ،
جاماندار بار قينايتىن.
جىلايتىنى ولگەندە،
جاقسىلار بار قيمايتىن.
وسىلاي دەگەن ۋا، ءقادىر اعا، نەتكەن ەرسىڭ.

قازاق حالقىنىڭ ءبىرتۋار پەرزەنتى، ۆالس پاديشاسى اتانعان ءشامشى قالداياقوۆ ءوز زامانىنىڭ، ياعني سوسياليستىك جۇيەنىڭ ەلەۋسىز قۇربانىنا اينالعان.
دەگەنىمەن ۇلى دارىن ومىردەن وتكەنىمەن كوڭىلدەن كەتپەدى. حالقىمىزدى اسەم اۋەنىمەن الديلەگەن ۇلىن، اتا مەكەنى الديلەپ ءجۇر. وعان دالەل بۇگىنگى قىستىڭ كوڭىل قۇلازىتار قارا سۋىعىندا جۇرەكتەردى جىلىتاتىن ءشامشى اۋەندەرى بولماق.
ءشامشى ءومىرى جايلى وقىلادى.
1. ءسوزى: مۇحتار شاحانوۆتىكى
ءان - «ارىس جاعاسىندا» ورىندايتىن ------------------
2. ءسوزى: مۇحتار شاحانوۆتىكى
ءان - «اق بانتيك» ورىندايتىن ------------------
ءار ادامعا الەمنىڭ جارىعىن سىيلاعان كىم؟
جەر بەتىندەگى تىرشىلىكتىڭ قاينار بۇلاعى، ءنار بەرۋشى سول انا.

انا - تەڭدەسى جوق تاۋسىلمايتىن جىر. ونەر قايراتكەرلەرىنىڭ قاي - قايسىسى بولماسىن ءوز شىعارمالارىندا ارنايى ءسوز ەتپەي كەتپەيتىن بولعان. «انا تۋرالى جىردىڭ» تۋۋى.
ءاننىڭ شىعۋىنا سەبەپ بولعان ءشامشىنى ءان دۇنيەسىنە جەتەلەگەن اياۋلى اناسى ساقىپجامال بۇقارباي قىزىنىڭ مەزگىلسىز دۇنيە سالۋى. انانىڭ ارماندا كەتۋى ءشامشىنى قاتتى تەبىرەنتتى. جازىلماستاي دەرتكە شالدىققان اناسى الماتىداعى بالاسىن شاقىرتادى.
- بالام، دەدى كوزىنە جاس الىپ،- جالعىز تىلەگىم: سەن امان بول. بۇل ومىردە سالعان ءانىڭ ايتىلماي جاتىپ ۇزىلمەسىن. ول ءانىڭ ۇزاققا جەتسىن. باقىتتى بول بالام.
- اپا قارىزدارمىن ساعان... قارىزدارمىن اپا. سەنىڭ باسىڭا كەسەنەدەن ەسكەرتكىش ورناتۋ قولىمنان كەلە قويماس. ءبىراق ساعان اسەم ءاننىڭ ەڭ اسىلىن ەشقاشان ۇمىت بولمايتىن ەسكەرتكىش قالدىرامىن دەدى ءشامشى. بۇل 1959 ج 4 قىركۇيەگى بولاتىن. ءشامشى اناسىنا بەرگەن ۋادەسىن 2 جىلدان سوڭ، 1961 ج ورىندادى. بۇل ءان انا الدىنداعى ەشقاشان وتەلمەيتىن بورىشىن سەزىنگەن بالانىڭ ەگىلە توگىلگەن كوز جاسى ەدى.
بۇل انالار تۋرالى ءانۇران بولاتىن.
3. ءسوزى: عافۋ قايىربەكوۆتىكى
ءان - «انا تۋرالى جىر» ورىندايتىن ------------------
4. ءسوزى: مۇحتار شاحانوۆتىكى
ءان - «كەشىكپەي كەلەم دەپ ەڭ» ورىندايتىن ------------------
5. بىردە - ءبىر قۋانىش داستارحانى اۋەزدى اندەرىنسىز وتپەيتىن، ەشكىمدى جاتىرقامايتىن كەڭ پەيىلدى ءشامشىنىڭ تاعدىرى قاتالداۋ بولدى. ءۇي كۇيسىز جۇرگەن كەزدەرى بولعان. ءشامشى قالداياقوۆتىڭ جامبىلدىڭ تۇبىندەگى دۇنگەندەر اۋىلىندا تۇرعان كەزىندە شىعارعان «دۇنگەن قىزى» اتتى ءانىن ------------ ورىنداۋىندا قابىل الىڭىزدار.
6. ءسوزى: تۇمانباي مولداعالييەۆتىكى
ءان - «باقىت قۇشاعىندا» ورىندايتىن ------------------
7. ءشامشى قالداياقوۆ 1990 ج تامىز ايىنىڭ 17 جۇلدىزىندا 60 جاسقا تولدى. ءشاۋىلدىردىڭ مادەنيەت ۇيىندە مەرەي تويعا بايلانىستى جيىن ءوتتى. شامشىگە زالداعىلاردان كوپتەگەن سۇراقتار كەلىپ ءتۇسىپ جاتتى... سولاردىڭ ءبىرى «تۆورچەستۆولىق جولىڭىزدا ءسىزدى رەنجىتكەندەر بولدى ما؟» دەگەن ساۋال. وعان ءشامشى اعا بىلاي دەپ جاۋاپ بەرگەن ەكەن: مەن ومىردە قانشا ءان سالسام، سونشا جىلاعان بولۋىم كەرەك... ماعان جاقىن نارسە حالقىمنىڭ جۇرەگى. سۇلتانماحمۇت «جاقسىلىق كورسەم دە، جاماندىق كورسەم دە وزىمنەن» دەگەن. مەن ءوز ءانىمنىڭ مىقتى بولۋىن ويلادىم. مەنىڭ اندەرىمنىڭ بولاشاعى - حالقىمنىڭ بولاشاعىنا بايلانىستى. حالقىم باردا مەنىڭ اندەرىمدە بار.
ءسوزى: مۇحتار شاحانوۆتىكى
ءان - «ءومىر وزەن» ورىندايتىن ------------------
8. ءشامشى قالداياقوۆتىڭ احمەت جۇبانوۆتىڭ قىزى عازيزا جۇبانوۆاعا ارناپ شىعارعان ءانى «شىنارىم» ورىندايتىن ----------------------
9. 1991 ج 20 جەلتوقسانىندا ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعى بويىنشا قازاق مۋزىكا ونەرىن دامىتۋداعى ايرىقشا ەڭبەگى ءۇشىن كومپوزيتور ءشامشى قالداياقوۆقا حالىق ءارتيسى قۇرمەتتى اتاعى بەرىلدى.
يا، 60 اسقان شاعىندا بەرىلگەن اتاق ۇلىق پا، كىشىك پە؟
10. مۇقاعالي ماقاتايەۆ «شامشىگە» وقيتىن ----------------------------
11. ءان «وتىرارداعى توي»
ورىندايتىن:--------------------

40 جىلدان استام شىعارماشىلىق قىزمەتىندە ءشامشى 300-گە جۋىق ءان جازعان. ءشامشى اندەرى تۇنىپ تۇرعان ليريكا ماحاببات تاقىرىبىندا بولعان. بۇل اندەردى جۇرتشىلىق بارلىق جەردە ستۋدەنتتىك جانە وتباسىلىق كەشتەردە، دەمالىس كەزىندە اۋەلەتىپ شىرقايتىن.
ءان: «بارىنەن دە سەن سۇلۋ» ورىندايتىن:-----------------------
12. «ءان اعا» نەمەسە «شامشىمەن سىرلاسۋ» ورىندايتىن -------------------
مەنىڭ قازاقستانىم دەپ شىرقاعان جاستاردىڭ ارمانى ورىندالىپ قازاقستان تاۋەلسىز مەملەكەت بولدى. قازاق حالقى ءۇشىن 100 جىلعا سوزىلعان بوستاندىقتان بوساۋىنا ءشامشى ءانىنىڭ وسىلاي سەپتىگى ءتيدى. بۇل ءان ەلىمىزدىڭ ءانۇرانى بولدى. 1986 جىلى 16 جەلتوقساندا بوستاندىقتى اڭساعان قازاق جاستارى الماتىداعى رەسپۋبليكا الاڭىنا «ەلىم - اي» انىمەن بىرگە وسى ءاندى ايتىپ شىقتى.
قازاقستان - مەرەيىم،
سەنى توردەن كورەيىن
جەڭىسىڭە جەلپىنىپ
جەمىسىڭدى تەرەيىن
13. حور «مەنىڭ قازاقستانىم»
- ولاي بولسا، ءبىزدى بۇگىن «ءنار بەرگەن ءان بۇلاقتان» اتتى ادەبي سازدى كەشىمىز تامامداندى.
- ءشامشى ءانىن ءوز الىمىزشە شىرقادىق. ءبىز «قازاق ءۆالسىنىڭ كورولى» اتانعان ءشامشى اعانىڭ الدىندا باس يەمىز.
- كەشكە قاتىسقاندارىڭىزعا كوپ - كوپ راحمەت.
ساۋ بولىڭىزدار!