نۇرلى جاڭبىر
ەكى ءبولىمدى دراما
قاتىناسۋشىلار:
باعلان بالقاشيەۆ — «شۇعىلا» كولحوزىنىڭ پرەدسەداتەلى قوس جۇلدىزدى باتىر.
زاۋزات سايدالينا — ونىڭ جەسىر كەلىنى، اگرونوم.
مۇحيت — نەمەرەسى، ستۋدەنت.
ارمان مۇراتبايەۆ — وبكومنىڭ ءبىرىنشى سەكرەتارى!
بەكزات ماردانوۆ — وبكومنىڭ اۋىل شارۋاشىلىق ءبولىمىنىن باستىعى.
گاككۋ تىلەنشينا — اگرونوم.
مادەني — ونىڭ قىزى، ستۋدەنتكا.
ماۋلەن جايباساروۆ — دارىگەر.
عالىم — ونىڭ بالاسى، ستۋدەنت.
بايسال — باعلاننىڭ قۇرداسى، پەنسيونەر.
جاننا — ستۋدەنتتەر وتريادىنىڭ مۇشەسى.
ءبىر توپ ستۋدەنتتەر.
وقيعاسى وسى كۇندەردىكى.
ءبىرىنشى ءبولىم
ءبىرىنشى سۋرەت
مۋزىكادا - «كوكەيكەستى» كۇيى. اسپاندا - جۇلدىزدارى سامساعان ايسىز ءتۇن. جاسىل جاپىراقتارى بۇكىل اۋلانى جاۋىپ تۇرعانداي كورىنەتىن الۋان ءتۇرلى جەمىس اعاشتارىنىڭ ساياسىنداعى كەڭ بەسەدكا. ول ءوزىنىڭ ادەمى جاسالعان كوركەمدىگىمەن دە، جامىلعان جاسىل شىرماۋىعىمەن دە، توسەلگەن كىلەمدەرىمەن دە كوز تارتادى. ونىڭ ەكى جاق شەتىندە ءساندى جاسالعان ەكى تاقتا تۇر. سول ەكەۋىنىڭ ارالىق تۇسىنا قاق تورگە قاراي قاسقايا تارتىلعان تاس جول ساۋلەسى قانشا مول توگىلسە دە، اعاش اراسىنان زورعا كورىنەتىن ەڭسەلى ءۇيدىڭ سىرلى ەسىگىنە بارىپ تىرەلەدى.
وسىنىڭ ءبارى بۇل ءۇيدىڭ قانداي سالتاناتتى ەكەنىن سەزدىرگەندەي. شىمىلدىق اشىلعاندا كورەتىنىمىز - سول جاقتاعى تاقتانىڭ ۇستىندە «كوكەيكەستى» كۇيىن تارتىپ جاتقان باعلان. سول كۇيگە تابىنعانداي ماۋجىراپ مۇحيت كەلە جاتىر.
مۇحيت. «جالعاندىق - جاننىڭ جاراسى». وسى ءسوزدى ايتۋشى مەنىڭ اتام دانىشپان بولماسا دا، سوعان جاقىن. انە، «كوكەيكەستىنى» تاعى سۇڭقىلداتتى. سول سۇڭقىلداۋدا ءبىر تەرەڭ سىر بار، سونى قالاي بىلسەم ەكەن. باق-داۋلەتى باسىنان تاسىپ، اتاق، داڭقى ايدان دا اسىپ جاتىر. سوندا نە ونىڭ كوكسەگەنى؟ مەنىمشە، ونىڭ ەندىگى كوكسەيتىنى - شۇيىركەلەسىپ وتىراتىن ءبىر كەمپىرلەۋ كەلىنشەك. سول كەمپىرلەۋ كەلىنشەكتى قايدان تاپسام ەكەن؟ جاننانىڭ ماماسىنا ماقتاپ كورسەم بە ەكەن؟ الدە ءوزىنىڭ تاپقانى (يىعىن سوعان جەتە الماي ارماندا ءجۇر مە ەكەن؟ (كۇي اياقتالادى. مۇحيت باعلاننىڭ قاسىنا بارادى.) اتا، بەيۋاقتا بەبەۋ قاققانداي نە بولدى؟
باعلان. «بەبەۋ» دەگەن وسىنداي بولا ما؟ ويلانباي سويلەۋشى بولما دەگەنىم قايدا؟
مۇحيت. مەن وزىڭىزگە تارتقانمىن.
باعلان. مەنىڭ ويلاماي سويلەگەنىمدى قاشان كورىپ ەدىڭ؟
مۇحيت. ويلانباي سويلەگەنىڭىزدى، سايلانباي سايىسقا شىققانىڭىزدى كورگەن ەمەسپىن.
باعلان. وندا مەنىمەن سايىسقالى كەلگەن بولدىڭ عوي.
مۇحيت. سولاي دەۋگە دە بولار.
باعلان. ويىڭ جەتپەسكە قولىڭدى سوزىپ تۇرعان جوقسىڭ با؟
مۇحيت. مۇمكىن جەتكەن بولارمىن، ويتكەنى ءۇشىنشى كۋرستىڭ ستۋدەنتى، ون توعىزداعى جىگىتپىن عوي.
باعلان. تاعى كىمسىڭ؟
مۇحيت. ءسىزدىڭ كەلەشەگىڭىزبىن.
باعلان. ونى جاقسى بىلەمىن.
مۇحيت. ونى جاقسى بىلسەڭىز كەلەشەگىڭىزبەن كەزدەسۋدىڭ كەرەك ەكەنىن دە بىلەرسىز؟
باعلان. بىلەمىن.
مۇحيت. بىلسەڭىز مەن ءسىزدىڭ كەلەشەگىڭىزدەن قاتتى قورقۋدامىن. قانە، سول جايىندا كەزدەسەيىكشى.
باعلان. مەنىڭ كەلەشەگىمنەن سەن نەگە قورقاسىڭ؟
مۇحيت. قانشا باتىر بولساڭىز دا، قارتايعان شاقتا كورگەن جالعىزدىقتىڭ قاسىرەتىنەن قورقارسىز، مەنى مۇندا الىپ كەلگەن سول قورقىنىش.
باعلان. جالعىزدىقتىڭ قاسىرەت ەكەنىن سەن قايدان بىلەسىڭ؟
مۇحيت. بايسەكەڭنەن بىلەمىن. ول سىزبەن قۇرداس، ول سىزدەي ۇل مەن قىزعا ءزارۋ ەمەس، ۇلى دا، قىزى دا، نەمەرەلەرى دە بار، ءبىراق كەمپىرى ول دۇنيەگە كەتكەلى ونىڭ جەتەۋى كەتىپ قالدى.
باعلان. بارىنەن دە سونى ايت، سونى. قارتتاردى اياساڭ، سونداي قارتتاردى ايا.
مۇحيت. الدىمەن ءوزىڭىزدى اياڭىز. ءسىزدىڭ ۇلىڭىز دا، قىزىڭىز دا، نەمەرەڭىز دە جالعىز مەن عانا. ەگەر دە ءسىزدىڭ ەرتەڭگى كەلەر كەلىنىڭىز اتاسى بارعاندا ىڭقىلداپ، گۇرسىلدەپ جاتىپ الاتىن سول بايسەكەڭنىڭ كەلىنىندەي بەتپاق بىرەۋ بولسا، كۇندىز تۇنگە اينالار.
باعلان. ونداي ايەلدى سەن نەگە الاسىڭ؟
مۇحيت. كىمنىڭ جامان ايەل العىسى كەلەدى دەيسىز، مەن دە پەندەمىن، مەنىڭ دە قاتەلەسۋىم مۇمكىن عوي. وسىنى تەرەڭىرەك، كوزدى ەرتەڭگە جىبەرىڭكىرەپ ويلاڭىزشى.
باعلان. نەنى، ساعان جاقسى ايەل اپەرۋدى مە؟
مۇحيت. جوق، ءوزىڭىزدىڭ جالعىزدىق كورمەۋىڭىزدى.
باعلان. ويلاۋدامىن، كۇنىم. «ءبىر قايعىنى ويلاسام مىڭ قايعىنى قوزعايدى» دەپ اباي اتاڭ ايتقانداي، ءوز جالعىزدىعىمدى ويلاسام بىرىمەن ءبىرى ۇلاسادى، مەنى قينايتىن، اسىرەسە، سەنىن جالعىزدىعىڭ.
مۇحيت. مەن ءۇشىن قاپا بولماڭىز. مەن ءبىر ءىنى، ءبىر قارىنداس تاۋىپ الامىن دا جالعىزدىقتى كورمەيمىن.
باعلان. «ءبىر ءىنى، ءبىر قارىنداس؟»
مۇحيت. ءيا، از دا ەمەس، كوپ تە ەمەس.
باعلان. سەن نە ايتىپ وتىرسىڭ؟
مۇحيت. قورىقپاي-اق قويىڭىز، مەنىڭ ول ءىنىم مەن قارىنداسىم ءسىزدىڭ پەنسياڭىزعا جارماساتىن جارىمەس بولا قويماس.
باعلان. ول باۋىرلارىڭنىڭ كىم ەكەنىن بىلۋگە بولا ما؟
مۇحيت. كىم ەكەنىن ءازىر ءوزىم دە بىلمەيمىن، تەك ۇيقى - كۇلكى كورمەستەن سول ەكەۋىن كۇنى-تۇنى ىزدەۋدەمىن.
باعلان. قارىنداس دەگەنىڭ قالىڭدىق بولار؟
مۇحيت. جوق، اتاتاي، وسى كۇنى قالىڭدىقتان قارىنداس تابۋ قيىن.
باعلان. ءيا، قولدا جوقتىڭ ءبارى قيىن. ءسوزدى قوي دا ءبىر كۇي تارتشى. (مۇحيت كۇي تارتادى.)
مۇحيت (كۇيدى تارتا وتىرىپ سويلەيدى). اتا، ساقيناڭ ادەمى ەكەن، ماعان سىيلاڭىزشى.
باعلان. بۇل جان بالاسىنا سايلانبايتىن دۇنيە.
مۇحيت. سونشاما مۇنىڭ نە كەرەمەتى بار؟
باعلان. كەرەمەتى سول، بۇل قيماس دوسىمنىڭ نەكە ساقيناسى.
مۇحيت. نەكە ساقيناسى؟ (كۇي كەنەت توقتادى.)
باعلان. نو، نەكە ساقيناسىن وزگەگە سىيلاۋ سالتتا جوعىن بىلەسىڭ، ونان ارعىسىن سۇراما.
مۇحيت. ول دوسىڭىز ءقازىر قايدا؟
باعلان. ول دۇنيەدە.
مۇحيت. زايىبى شە؟
باعلان. وبكومدا ىستەيدى.
مۇحيت. قارىم-قاتىناستارىڭىز بار ما؟
باعلان. جوق.
مۇحيت. نەگە؟
باعلان. نەگە ەكەنى بەلگىسىز، تۇنەۋ كۇنى اجەڭنىڭ مالىنا شاقىرىلماستان كەلگەن ەدى، مەنىڭ جەتپىس جاسقا تولعانىمدا شاقىرىلسا دا كەلمەي، تەلەگرامما جىبەرۋمەن تىندى.
مۇحيت. كىم بولسا دا ول ايەل اجەمنىڭ ارۋاعىن قاتتى سىيلايتىن جاقسى ادام ەكەن.
باعلان. نەمەنە، سوندا ءتىرى جۇرگەن مەنىڭ اجەڭنىڭ ارۋاعى عۇرلى بولماعانىم با؟
مۇحيت. ول ايەل ءۇشىن سولاي سەكىلدى.
باعلان. اجەڭ دە ونى جانىنداي كورەتىن ەدى. (كەتە بەتتەيدى.)
مۇحيت. اتا، ول ايەلدىڭ اتى كىم؟
باعلان. ونىڭ ساعان قاجەتى جوق.
مۇحيت. ءيا، ماعان بولاشاق اجەمنەن باسقا ايەلدىڭ اتى قاجەت ەمەس. (اندەتە جونەلەدى، باعلان نەمەرەسىنىڭ ءانىن تىڭداپ توقتاي قالادى.)
ءان.
وزگە ءبىر مەندە جوق تىلەك،
وزدەرىڭ كوزبەن باققانىم.
جايلى جەر ىزدەپ كەتتى دەپ
جازعىرا كورمە قارتتارىم.
ەردىم ءبىر سيقىر قالاعا
شىعاردىم بەلگە جىر كوشىن.
بولعام جوق الاڭ، دالامدا
اۋليە قارتتار جۇرگەسىن
جاندى عوي باعى دالانىڭ،
سەندەرگە قۋات، دەم بەرسىن.
كيەسى دە ونىڭ سەندەرسىڭ،
يەسى دە ونىڭ سەندەرسىڭ.
(ساعيدان)
بايسال (بايسال سويلەي كىرەدى). كوپ جاسا، ءوزىڭ ءۇشىن دە جاسا، مەم ءۇشىن دە جاسا، تەك باعلان ءۇشىن جاساما. ا، ونىڭ ءوزى دە تۇر ەكەن عوي سەرەيىپ. ساۋمىسىڭ مەنىڭ جان دەگەندە جالعىز قۇرداسىم، باستىق مۇڭداسىم.
باعلان. سالەم، جەتپىستەگى جەتىمەگىم. جەل اۋدارعان قاڭباقتاي قاڭعالاقتاپ قايدان كەلەسىڭ؟
بايسال. قالادان كەلەمىن، قالادان.
باعلان. استىڭنان سۋ شىقتى ما، تۇندەلەتىپ جۇرگەنىڭ قالاي؟
بايسال. استىمنان سۋ شىققان جوق، قۇلاعىمنان شۋ شىقتى. كەلىنىمنىڭ «قاليت.... قاليت» دەپ سالعان ايقايىنان ءوزىمنىڭ ويبايىمدى تيىش كورىپ تايىپ تۇردىم.
باعلان. قاليتى نەسى؟
بايسال. E، سونى يت بىلە مە؟ وسى كۇنگىلەردىڭ ۇيىندەگى يتىنەن ىشىندەگى ءيتى كوبەيىپ كەتكەن جوق پا؟ «اۋرۋىڭنىڭ اتى نە، شىراعىم»، دەسەم «قاليت ويباي، قاليت» دەپ باقىرادى. كونياكتى سىڭعىتقاندا قاليت ەمەس، پاپيروستى بۇرقىلداتقاندا قاليت ەمەس، وسەكتى سىقپىرتقاندا قاليت ەمەس، الا قاعازبەن الىسىپ ابىسىندارىمەن ارسىلداسقاندا قاليت ەمەس، ال ۇيىنە بىرەۋ بارا قالسا قاليت بولا قالادى. ە، مۇندايلار قاتىن ەمەس قاسىرەت قوي... قاسىرەت... ساعان ءبىر اقىل ايتقالى كەلىپ ەدىم، قاليتى قۇرعىردىڭ ويىمدى قاڭعىرتىپ جىبەرگەنىن قاراشى. (ويلانىپ.) نە ايتپاقشى ەدىم، قۇداي-اۋ؟ ءوزى ارزام بولسا دا وتە كەرەك بىردەڭە ەدى.
باعلان. ءوزى اقىلسىزدار وزگەگە اقىل ايتقىش كەلەدى، ونى دا ۇمىتپاعايسىڭ.
بايسال. بالتاي شىركىن، ءوزى اقىلسىز بولسا اقىلدى قالاي ايتپاق. ول اقىلىمدى كەيىن ەسىمە تۇسكەندە، ەرتەڭگى شايدىڭ كەزىندە كەلىپ ايتارمىن، ازىرشە مەنىڭ اكەلگەن جاڭالىعىمدى تىڭدا. سەن مەنىڭ ءىنىمنىڭ وسى اۋداننىڭ جەرىنە كوممۋنيزمدى بەس جىلدا ورناتقالى جاتقانىن ەستىدىڭ بە؟
باعلان. ءىنىڭ كىم؟
بايسال. وبكومنىڭ ءبىرىنشى سەكرەتارى ارمان مۇراتبايەۆ مەنىڭ ءىنىم ەمەس پە؟
باعلان. قاشاننان بەرى؟
مۇحيت. سەكرەتار بولعاننان بەرى.
بايسال. اكەسىمەن اكەم اتتاس بولسا، وزىمەن ءوزىم اتالاس بولسام ءبارى ءبىر مەنىڭ ءىنىم. ءىشىڭ كۇيسە تۇز جالا.
باعلان. سەن ءۇشىن ءولى مەن ءتىرىنىڭ دە ايىرماسى بار. ءيا، ايتا بەر. ول نە ىستەيتىن بولىپتى؟
بايسال. بۇلاندى دالاسىنىڭ استىندا، مىڭ كيلومەتر تەرەڭدىكتە جاتقان تەڭىزدەن كول جاساپ، سول كولدىڭ جاعاسىنا كوممۋنيزمنىڭ بەس سوۆحوزىن بىردەي ورناتاتىن بولىپتى.
مۇحيت. مىڭ مەتر دەڭىز.
بايسال. نەمەنە، سەنىڭشە مەن وتىرىك ايتىپ تۇرمىن با؟
مۇحيت. وتىرىك ەمەس، تەك مىڭ ەسە ءوسىرىپ تۇرسىز.
باعلان. وتىرىك بولسا دا سەن مەنى شىن قۋانتىپ، كوممۋنيزمنىڭ تۇڭعىش تويىن ماعان جاساتاتىن بولدىڭ. سول ءۇشىن راقمەت. بايگىدەن دامەڭ بولسا كوك شولاعىڭدى وسى باستان جاراتا بەر، مەن سول تويدا «قايران جەتپىس بەس» دەيتىن مىنانداي ءبىر جاڭا كۇي تارتامىن. (دومبىرانى قاتتى، بەزىلدەتەدى.)
بايسال. مەن بۇگىن كارى-قۇرتاڭداردىڭ ۇيىنە ارىز بەرىپ كەلدىم. سول قۇتتى قۇجىراما قويىن كۇنى ءومىرىمنىڭ ەڭ سوڭعى تويىن جاسايمىن. سەن مەنىڭ سول تويىما ارناپ جانازا مارشىنا ۇقساستاۋ ءبىر كۇي شىعارعايسىڭ.
باعلان. سەن نە سۇمدىق ايتىپ تۇرسىڭ - ەي؟
بايسال. سولاي، باۋىرىم. كارىلىك جانىڭدى جەسە، جالعىزدىق سۇيەگىڭدى كەمىرەدى ەكەن. مەن سوعان شىداي المادىم. سەن باسقانىڭ ءبارىن قوي دا، مەنىڭ كەرىمدى كيمەۋدى ويلا. مەن... مەن... (كەتەدى.)
باعلان. اپىر-اي، مىناۋ نە دەپ كەتتى؟ ءومىر بويى مەنى كۇندەۋ مەن كۇندەگەن سايىن كۇيرەۋمەن كەلگەن ەدى، ولەر شاعىنا جەتكەندە ءتاۋباعا كەلگەن بە؟ (بايسال قايتا كەلەدى.)
بايسال. ەي، ساعان ايتار اقىلىم ەسىمە ءتۇستى. سەنىڭ پەنسياعا شىعاتىن بولعانىڭ راس پا؟
باعلان. راس.
بايسال. وندا مەنىڭ اقىلىمدى تىڭدا... سەن دە كەلدىڭ جەتپىسكە، مەن دە كەلدىم جەتپىسكە. سەن دە جالعىز، مەن دە جالعىز. وسى ەكى جالعىز بىرىگىپ ورتامىزدان ءبىر توقال الايىق.
باعلان. سەن بۇگىن بىرەسە ەستىنىڭ، بىرەسە ەسسىزدىڭ ءسوزىن ايتاسىڭ، بۇل قالاي؟
بايسال. بۇل سولاي، باۋىرىم. مەن جەتپىس جىلدىق ءومىرىمنىڭ سوڭعى ەسەبىن بۇگىن شىعاردىم. «توقال الايىق» دەگەنىم ساعان سىيلاعان سوڭعى مازاعىم. (باعلان الدە نە ايتپاق بولادى. بايسال تاياعىن تapس ەتكىزىپ.) توقتا، كيمەلەي بەرمەي ءسوز تىڭدا. قانشا قىران بولسا دا قارتايعان شاعىندا بۇركىتتىڭ اۋلايتىنى تىشقان عانا. سەن قانشا باتىر بولساڭ دا سول كارى قىران سەكىلدى تاعدىردىڭ تالكەگىنە ءبىر كەزدەسپەي كەتپەيسىڭ. مەن ونى وزىمنەن بىلەمىن، ويتكەنى كارىلىكتىڭ ۋىن ەرتەرەك ىشكەن اداممىن. سول ءوزىم ىشكەن ۋدى ساعان تاتقىزعىم كەلمەيدى. وعان مىناۋ ايسىز ءتۇننىڭ اسپانى كۋا.
مۇحيت. مەن دە كۋامىن.
بايسال. راقمەت، بالاقاي. (باعلانعا) قايراتىڭ وسىنداي شالقىپ تۇرعان شاعىندا شالىپ قال زامانىڭدى، الىپ قال سىباعاڭدى. قۋ تىزەنى قۇشاقتاۋ ماعان جاراسسا دا ساعان جاراسپايدى. ەگەر بۇل ءتىلىمدى الماساڭ «جەتپىستەگى جاس پەرى» دەگەن ايدار تاعامىن دا، وسەكشىلەردىڭ بارلىق قىبىر-سىبىرىن قارا بورانداي قاپتاتامىن. ونى دا ويلا. (كەتەدى.)
باعلان. عاجاپ - اۋ، مۇنداي ىزگى تىلەك مۇنىڭ باسىنا قايدان كەلدى؟
مۇحيت. ونىڭ قاپتاتپاق بولعان قارا بورانى دا ىزگىلىك پە؟
باعلان. سولاي، بالام، سول قارا بوراننىڭ ار جاعىندا جارقىراعان ءبىر ىزگىلىك جاتىر. وزگە قازاقتار كۇندەستىگىن كورىنە الا كەتۋشى ەدى، مىناۋ ولاي ەتپەي جادا ءبىر جول سالىپتى. سوندىقتان سەن بۇگىننەن باستاپ ونى دا اتا دەيتىن بول.
مۇحيت. نەگە؟
باعلان. جاقسى ادامنىڭ اسپانداعى كۇن سەكىلدى كوپكە ورتاق ەكەنىن ويلايسىڭ ول سۇراۋدىڭ جاۋابىن ءوزىڭ دە تاباسىڭ.
مۇحيت. ءويتىپ كۇن بولماي-اق قويدىم.
باعلان. ويلانباي سويلەۋشى بولما دەگەنىم قايدا.
مۇحيت. جوق، اتاشكا، مەن جالعان ايتا بىلمەيمىن. وعان كىنالى سولاي ۇيرەتكەن ءوزىڭىز.
باعلان. تۇسىنبەدىڭ... ۇيىقتايتىن مەزگىل بولدى. (كەتەدى.)
مۇحيت (جالعىز). و، جاساعان، قانشا قارتايسا دا اتامدى الشاقتا كورمە. ول ءۇشىن تەزىرەك ۇيلەندىرە گور. ەگep ۇيلەندىرەر بولساڭ سوناۋ التىن ساقينانىڭ يەسىنە ۇيلەندىر. (دومبىرانى الا سالا كۇي تارتادى. حالاتىن جۇرە كيىپ، زاۋزات كەلە جاتىر.
زاۋزات. كۇنىم - اۋ، بەيمەزگىل بەيباقتارشا سارناتقانىڭ بۇل كىمنىڭ كۇيى؟
مۇحيت. سەنىڭ كۇيىڭ اتامنىڭ كۇيى، ءوزىمنىڭ كۇيىم.
زاۋزات. سەنىڭشە بىزدەر بەيباقتارمىز با؟
مۇحيت. ەندى قالاي؟
زاۋزات. توقتات تەزىنەن.
Mۇحيت. نەگە؟
زاۋزات. ونداي اقىلسىز ءسوزدى ايتاتىن سەن ەمەسسىڭ.
مۇحيت. ءبىر ۇيدە ءۇش جانبىز، ۇشەۋمىز دە جالعىزبىز. وسى دا ءومىر مە؟
زاۋزات. نەگە ءومىر ەمەس، نەگە بىزدەر جالعىزبىز؟ الەمگە ايگىلى اتاسى، ايماعىنا ءقادىرلى شەشەسى بار سەن قالاي جالعىزسىڭ؟ سونداي داڭقتى اتاسى بار، سەندەي اقىلدى بالاسى بار مەن قالاي جالعىزبىن؟ ءوزىنىڭ اي مەن كۇندەي كورەتىن نەمەرەسى سەن، تۋعان قىزىڭداي كورەتىن كەلىنى مەن بارمىن، اتاڭ قالاي جالعىز؟
مۇحيت. ماما، ماعان ەمىزدىك بەرسەڭ قايتەدى؟
زاۋزات. ونى قايتەسىڭ؟
مۇحيت. مەنى ەمىزەتىن ۋاقىتىڭ بولدى عوي.
زاۋزات. ا، سەن وزىڭشە بالا ەمەس، دانا ەكەنسىڭ عوي. جوق، بالاقاي، سەن ءالى شالاسىڭ. شالا بولماساڭ بىزدەر ۇشەۋ ەمەس، توعىزبىز، توعىزىمىز توعىز تايپا ەلدەي ەكەنىمىزدى بىلەر ەدىڭ.
مۇحيت. جۇمباقتاماي اشىعىن ايتايىن با، ماما، ماعان الگى تايپا قازاعىڭنان ءبىر عانا ءىنى قىمبات، ەگەر مەنى باقىتتى بولسىن دەسەڭ قالاي دا ماعان ءبىر iءنى تاۋىپ بەر.
زاۋزات. ەسىڭ دۇرىس پا، ەي؟ ءوزىڭ شىنداپ باراسىڭ عوي.
مۇحيت. شىنىم سول، اتام ەكەۋىڭ بۇل كەزگە دەيىن ماعان قانداي قامقورشى بولساڭدار، ەندى مەنەن سونداي قامقورلىق كۇتىڭدەر.
زاۋزات. ول ءۇشىن سەنەن نە كۇتەيىك؟
مۇحيت. ول ءۇشىن ەڭ الدىمەن مەنىڭ ءتىلىمدى الىڭدار. بۇگىنگى باق-داۋلەتكە، ابىروي-اتاققا الدانباي ەرتەڭگى كۇندەرىڭدى ويلاڭدار. مىسالى، سەن الگى ءبىر «وتىز ۇلىڭ بولعانشا ۇرىسقاق شالىڭ بولسىن» دەگەن دانىشپان كەمپىردىڭ وسيەتىن ويلا. وتىز ۇلى بار كەمپىر سولاي دەگەندە، جالعىز عانا ۇلى بار كەلىنشەك سەنىڭ جايىڭ بەلگىلى.
زاۋزات. مەنىڭ كەلەشەگىم ءبىر عانا بايعا بايلانعان با ەكەن - ەي، نە ساندالىپ جاتىرسىڭ؟
مۇحيت. ە، كەلەشەك دەگەنىڭ مەن، ەرتەڭگى كەلەر كەلىنىڭ، ونان سۇيەر نەمەرەلەرىڭ عوي. ونىڭ ءبارى الدامشى ءۇمىت قانا.
زاۋزات. ساعان بۇگىن نە بولعان؟
مۇحيت. جاڭا اتاما ايتقانىمدى ساعان دا ايتايىن: مۇمكىن كەلىنىڭ مەن اڭداماي ۇرىنعان شايپاۋ، نەمەرەلەرىڭ شەشەسىنە تارتقان شالا جىندى بىردەڭە بولسا شە؟ مۇمكىن مەن دە سول شالا جىندىلاردىڭ ورتاسىندا جىندانىپ، كەلىنىڭىزدىڭ جەتەگىندەگى تايلاعى بولىپ كەتەرمىن. سوندا قايتەسىڭ؟
زاۋزات. توقتات ونداي ساندىراعىڭدى!
مۇحيت. ساعان ايتارىم ءالى باستالعان جوق، ماما. ەرتەڭ مەن سونداي كۇيگە تۇسسەم سەنىڭ بارار جەر، باسار تاۋىڭ قالمايدى، سوندا وبالىڭ ماعان. مەن ونداي اۋىر وبالدى جالعىز ارقالاپ جۇرە المايمىن. سوندىقتان وزىمە سەرىك، ساعان تىرەك بولاتىن ءبىر ءىنى تاۋىپ الامىن. سەن بۇل كەزگە دەيىن ماعان توگىپ كەلگەن انالىق مەيىرىمدى ەندى سوعان توگەتىن بول.
زاۋزات. ساعان مۇنداي سۇمدىقتى ۇيرەتكەن كىم، ماعان سونى عانا ايتشى؟.. ءوزىڭ بىزدەردى ۇناتپايتىن بىرەۋدىڭ تايلاعى بولعاننان ساۋسىڭ با؟
مۇحيت. ونداي دەرتتەن ءازىر امانمىن، ءدال قازىرگى ماقساتىم - اتام ەكەۋىڭدى جالعىزدىقتان قۇتقارۋ.
زاۋزات. سوندا سەن تاعدىردان كۇشتى بولماقسىڭ با؟
مۇحيت. ويباي، ءىشىم... ءىشىم...
زاۋزات. كۇنىم - اي نە بولدى؟
Mۇحيت. ويباي؛ ءىشىم... سوقىر ىشەگىم... دارىگەر... دارىگەر...
زاۋزات. قۇلىنىم - اي، وندايىڭدى مەن نەعىپ بىلمەدىم... تەلەفونى بار بولعىر قايدا؟
مۇحيت. مەنىڭ بولمەمدى قارا. (زاۋزات كەتەدى.) بىلەم، ماما، سەنىڭ جۇرەگىڭدە دە سونبەيتىن ءبىر جۇلدىز بار. سەن ونى جانىڭنىڭ قاياۋىمەن بۇركەيسىڭ. ەگەر وسى ايتقانىم كەلمەسە ءقازىر ماۋلەن اعايدىڭ دا كەلمەگەنى...
زاۋزات (سويلەي كىرەدى). ءقازىر كەلەدى.
Mۇحيت. قايسىسى؟
زاۋزات. ماۋلەننىڭ ءوزى.
مۇحيت. و، وندا مەن ءقازىر-اق جازىلىپ كەتەتىن بولدىم؟
زاۋزات. ەمدەلمەستەن بە؟
مۇحيت. و، ماما، سەن بىلمەيسىڭ عوي، ونداي جاقسى ادامنىڭ الاقانى جان جاراسىنىڭ دا ەمى. (ماۋلەن كەلەدى.)
ماۋلەن. باتىر-اۋ، بۇل قاي جاتىس؟
مۇحيت. جاي جاتىس قوي.
ماۋلەن. جاي جاتىس بولسا مەنى نەگە شاقىرتتىڭ؟
مۇحيت. جادا عانا سوقىر ىشەك سياقتى بىردەدە بار ەدى، ەندى جازىلىپ كەتكەن سەكىلدىمىن.
ماۋلەن. دەگەنمەن بايقاپ كورەيىك. (ءوز مىندەتىنە كىرىسەدى.) اۋىرا ما؟
مۇحيت. جوق.
ماۋلەن. اۋىرا ما؟
مۇحيت. جوق.
ماۋلەن. ەندى شە؟
مۇحيت. جوق.
ماۋلەن. قاشاننان بەرى اۋىرعان جوقسىڭ؟
مۇحيت. تۋعالى.
ماۋلەن (زاۋزاتقا). راس پا؟
زاۋزات. باسقا سۇراۋىڭىزدى بەرە بەرىڭىز؟
ماۋلەن. ىرىمشىل ەكەنسىز.
Mۇحيت. ماما، ماعان ىستىق شاي بەرشى، (زاۋزات كەتەدى.) وسى مەنىڭ شەشەم قىزىق ادام.
ماۋلەن. سەن مامادا تارتساڭ تاماشا ادام بولار ەدىڭ.
مۇحيت. بۇرىن ءوزىم دە سولاي ويلاۋشى ەدىم، ءقازىر ولاي ەمەسپىن.
ماۋلەن. نەگە؟
Mۇحيت. ول ءقازىر كۇننەن-كۇنگە جۇمباق بولىپ بارادى.
ماۋلەن. جاقسى ادامنىڭ ءبارى دە جۇمباق.
مۇحيت. ءبىرىڭىز دارىگەر، ەندى ءبىرىڭىز اگرونومسىزدار، ەكەۋىڭىز ەكى مايداندا جۇرگەندىكتەن ءبىرىڭىزدى - ءبىرىڭىز جاقسى بىلمەستەن ءبىرىڭىزدى - ءبىرىڭىز قالاي ماقتايسىزدار؟
ماۋلەن. انىق پا؟
مۇحيت. ماماڭنىڭ مەنى ماقتايتىن.
مۇحيت. ماقتامايدى، تەك ءسىز جايىندا ءبىر جايسىز ءسوز ايتىلا قالسا ونى تىڭداعىسى كەلمەي نە اندەتەدى، نە ۇيدەن شىعا جونەلەدى.
ماۋلەن. مەن جايىندا جايسىز ءسوز ايتاتىن كىم؟
مۇحيت. مەن.
ماۋلەن. مەن ساعان نە جازىپ ەدىم؟
مۇحيت. تۇك جازىعىڭىز جوق، تەك مامامدى سىناۋ ءۇشىن كەي كەزدەردە سىزگە ءار ءتۇرلى جالا جابامىن.
ماۋلەن (مۇحيتتى جاتقان جەرىنەن قۇشاقتاي الادى.) نە دەرىمدى دە بىلمەي قالدىم-اۋ.
مۇحيت. مۇمكىن مەن وتىرىك ايتقان بولارمىن، ءسىز نەسىنە قۋانا قالدىڭىز؟
ماۋلەن. وتىرىك ايتاتىن جامان بالا سەن ەمەسسىڭ.
زاۋزات (سويلەي كىرەدى). بۇل نەنىڭ قۋانىشى؟
ماۋلەن. وشكەنىم جاناتىن سەكىلدى، بۇل سونىڭ قۋانىشى.
مۇحيت. ماما، مەنىمەن قوشتاسۋعا اسىققان بولۋىڭ كەرەك، ءشايىڭ سالقىن ەكەن.
زاۋزات. سىلتاۋدىڭ ىستىق - سۋىعى بولمايدى، ىشە بەر. (ماۋلەنگە.) قورقىنىشتى ەشتەڭە جوق پا؟
ماۋلەن. سىرقات ول ەمەس، مەن ەدىم، جازىلدىم.
زاۋزات. وندا ساۋ بولىڭىز (قول ۇسىنادى).
ماۋلەن. باتىر، سەن دە ساۋ بول، مۇنان بىلاي مۇنداي اۋرۋمەن جيىرەك اۋىرعايسىڭ. (زاۋزاتتىڭ بەتىنەن سۇيە سالىپ.) كەشىرىڭىز، مەن بار سىرقاتىمنان جازىلدىم، ساۋ بولىڭىز (ايقاي سالا جۇگىرىپ بارادى). بارشاڭىزدا ساۋ بولىڭىزدار... ساۋ بولىڭىزدار. (كەتەدى.)
زاۋزات. سەن ەكەۋىڭ نەمەنەگە ءماز بولدىڭدار؟
مۇحيت. ماما، مەنىڭ بۇلاندى دالاسىنا باراتىن ارميامدى ازىرلەيتىن كۇن جاقىنداپ قالدى، سول ءۇشىن ەرتەمەن كەتۋىم كەرەك، ەندى ۇيىقتايىقشى.
زاۋزات. بۇلاندىدا سەنىڭ نەڭ بار؟
مۇحيت. ارمان مۇراتبايەۆيچ ول دالاعا ستۋدەنتتەردىڭ ەڭ ساڭىلاقتارى جىبەرىلسىن دەپتى. (قول ۇسىنىپ.) تانىسىن قويىڭىز. مەن سول ساڭىلاقتاردان قۇرىلعان ساربازداردىڭ كومانديرىمىن.
زاۋزات. ول قۋ دالادا سەندەر نە ىستەيسىڭدەر؟
مۇحيت. بايسال قارتتىڭ سوزىمەن ايتقاندا كوممۋنيزم ورناتامىز. الدىمەن ۆولجانكاسىن مونتاجدايمىز، سونان كەيىن قالاسىن سالامىز.
زاۋزات. ۆولجانكا دەگەنىڭ نەمەنە؟
مۇحيت. ول ءبىر وزىندە بيىكتىگى كىسى بويىمداي قىرىق ەكى دوڭگەلەگى، جەر استىنان تارتىلعان سۋدى ساليۋت ەتىپ اسپانعا اتىپ، مەرۋەرت ەتىپ جەرگە شاشاتىن ۇلكەندىگى شىناشاقتاي، سانى قىرىق شاقتى زەڭبىرەگى بار، سول شىناشاقتاي زەڭبىرەكتەردەن اتىلعان سۋدىڭ ءار تامشىسىندا جەردىڭ ريزىعى، ەلدىڭ ىرىسى بار، ءبىر كەرەمەت. بىزدەر سونداي كەرەمەتتىڭ ەكى جۇزدەيىن ورناتامىز.
زاۋزات. سىلتاۋىڭدى ايتىپ بولساڭ مەنىڭ جاڭاعى سۇراۋىما جاۋاپ بەر.
مۇحيت (شەشەسىنىڭ الدىنا جاتا كەتىپ.) ونىڭ جاۋابى سول: ساعان بالا، ماعان ءىنى بولاتىن جاڭاعى ماۋلەن اعايدىڭ عالىمى.
زاۋزات. عالىم؟ ول نە ءۇشىن؟
مۇحيت. سەن ءۇشىن، اتام ءۇشىن، ءوزىم ءۇشىن. وسى ۇشەۋىمىزدىڭ تاعدىرىمىزدى بىردەي ويلاساڭ ول سۇراۋدىڭ جاۋابىن ءوزىڭ دە تاباسىڭ.
زاۋزات. قۇدايىم - اۋ، سەن نە ايتىپ كەتتىڭ. ءوزىڭ ءتىپتى قۋانىشتىسىڭ عوي.
مۇحيت. ءيا، قۋانىشتىمىن، ماما. ويتكەنى اتامنىڭ تاپقان كەمپىرى، سەنىڭ تاپقان شالىڭ بارىن ءبىلدىم.
زاۋزات. شالىڭ نە - ەي ايتىپ جاتقان؟
مۇحيت (تىك تۇرىپ قايتادان قوس تىزەرلەپ وتىرا كەتەدى). ونى ءوزىڭنىڭ جۇرەگىڭنەن سۇرا.
زاۋزات. مەنىڭ جۇرەگىمدە ءبىر عانا ادام بار. بالاسىنىڭ باسىن ششۇقشيتا الىپ.) ول سەنىڭ اكەڭ... ارىستان... ارىستان... (جاسقا بۋلىعىپ تۇرا جونەلەدى.)
مۇحيت (سوڭىنان داۋىستاپ). ماما، اكەمدى جۇرەگىڭە ساقتاعانىڭ ءۇشىن مەن دە ريزا، ونىڭ ارۋاعى دا ريزا. ءبىراق قانشا جىلاساڭ دا تاعدىر ءوز ايتقانىنا كوندىرمەي قويمايدى، ونى دا ويلا... ءيا، اركىمنىڭ جۇرەگىندە سونبەيتىن ءبىر جۇلدىز بار. اتامنىڭ جۇرەگىندەگى جۇلدىزى سوناۋ التىڭ ساقينانىڭ يەسى ەكەنىن ءبىلدىم. مەنىڭ جۇرەگىمدەگى جۇلدىزىم ءمادينا. (كەنەت ويلانا قالىپ.) ءمادينا؟.. توقتا، مىنا ءبىر شاتاقتى قارا. ەگەر دە ول التىن ساقينانىڭ يەسى ءمادينانىڭ شەشەسى گاككۋ اپاي بولىپ شىقسا... سوندا... سوندا... (ساحنانى كەزەدى.) سوندا مەن نە ىستەيمىن؟ اتام ونى وبكومدا ىستەيدى دەدى ءا؟ ءمادينانىڭ ماماسى دا سوندا ىستەيدى. ءبىراق ەكەۋىنىڭ جاسى الشاق قوي. مۇمكىن بە؟ قازىرگى تاجىريبەلەرگە قاراعاندا ول دا مۇمكىن-اۋ. ەگەر ەكەۋى ۇيلەسىپ ۇيلەنە قالسا، مەن نە ىستەيمiن؟ ءمادينادان بەزۋىم كەرەك پە؟ جوق، دۇنيەگە ءجۇز جىلدا ءبىراق كەلەتىن ونداي قىزدان بەزۋ مەن ءۇشىن ومىردەن بەزۋ بولار. ءيا، سولاي... سولاي... (كەزۋىلدەپ ءجۇرىپ كەنەت ويلانىپ توقتاپ قالادى.) مۇمكىن باسقا ايەل شىعار، اڭىرىپ بىلمەستەن مەن نەگە بۇلاي شالا بۇلىنەمىن؟ ال ونىڭ انىعىنا قالاي جەتتىم؟ قالاي... قالاي؟.. ءاي، وزىمە دە وبال جوق-اۋ. مانا اتام «ول باۋىرلارىڭنىڭ كىم ەكەنىن بىلۋگە بولاما؟» دەگەندە مەن - وزىممەن بىرگە وقيتىن جاننا دەيتىن ءبىر جاقسى قىز بارىن، ول قىزدىڭ وزىنەن دە جاقسى ءارى جاقسى دارىگەر شەشەسى بارىن، قىزدىڭ ءوزىن قارىنداس، شەشەسىن اجە ەتكىم كەلەتىنىن ايتسام عوي، تالاي سىردىڭ بەتى اشىلادى. سونى كەزىندە ويلاي بىلمەگەن مەن بار عوي ناعىز ماۋباسپىن. ءيا... ءيا... ناعىز... جوق، ولاي ەمەس (ەسىنە الدە نە تۇسكەندەي كەنەت وزگەرىپ، جۇگىرىپ كەتەدى. قاتتى قۋانعاننان ەسى شىعىپ قالدىرىپ كەتكەن دارىگەرلىك اسپاپتارىن العالى ماۋلەن كەلەدى. ول اسپاپتارىن الىپ زاۋزاتتىڭ ءۇيى جاعىنا قاراپ از تۇرادى دا كەتەدى. ىلە، كەتكەن جاعىنان مۇحيت كەلەدى. قولىندا اتاسىنىڭ ساقيناسى.)
مۇحيت (ساقينانىڭ ىشكى جاعىنداعى جازۋدى وقىپ). گاككۋى (شوشىعانداي ىرشىپ تۇسەدى.) ۇمىتىمنەن كۇدىگىم كۇشتى بولىپ شىقتى، ەندى قايتتىم... ەندى قايتتىم؟ (جىلامسىراعان داۋىسپەن.) ما-ما... ما-ما...
زاۋزات (حالاتىن جۇرە كيىپ ۇرەيلەنە شىعادى). كۇنىم - اۋ، سەن جىلامسىراۋدى بىلمەۋشى ەدىڭ عوي، نە بولدى؟
مۇحيت. ماما، اتامدى ۇيلەندىرۋشى بولما.
زاۋزات. وي، سايتان، سول ما زارەمدى العانداعىڭ! (كەنەت ويلانا قالىپ.) ا، سەن نەگە ولاي دەدىڭ؟
مۇحيت. نەگە ەكەنىن سۇراما.
زاۋزات. ەندىگى قالعان جالعىز تىلەگىنە قارسى بولعانداي اتاڭ ساعان نە جازدى؟
مۇحيت. ەگەر ول مەنىڭ قايىن ەنەمە ۇيلەنە قالسا...
زاۋزات. نەمەنە؟.. قايىن ەنە؟
مۇحيت. «نەمەنە، نەمەنە». سوندا نەمەنە، ءوزىڭ ەنە بولعىڭ كەلمەي مە؟
زاۋزات. كىم سەنىڭ قايىن ەنە دەپ تۇرعانىڭ.
مۇحيت. ول ءازىر ايتىلمايدى.
زاۋزات. جوق، ايتاسىڭ، مەن ايتقىزامىن.
مۇحيت. اۋرە بولما، ماما، ەتىمنەن ەت كەسىپ الساڭ دا ونى ءازىر ايتقىزا المايسىڭ.
زاۋزات. سوندا سەن ديپلوم الماستان ۇيلەنبەكسىڭ بە؟
مۇحيت. ءازىر ءوزىم دە ۇيلەنبەيمىن، اتامدى دا ۇيلەندىرمەيمىن (تۇرا جونەلەدى).
زاۋزات. توقتا. اتاڭنىڭ اقىرى ارمانى انىق سەنىڭ ەنەڭ بولسا، سەن مەنى انام دەيتىن بولساڭ...
مۇحيت. جالىنامىن، ماماتاي، ار جاعىن ايتپاشى... (جۇگىرىپ كەتەدى.)
زاۋزات (سىڭق ەتىپ وتىرا كەتەدى). قۇدايىم - اۋ، مىناۋ نە دەپ كەتتى؟ كۇلەيىن بە، جىلايىن با؟
ءزاۋلىم ءۇيدىڭ الدىنداعى گۇل الاڭى. سول الاڭداعى كوپ ورىنداردىڭ بىرىندە اۋىر ويلى گاككۋ وتىر. ول بىرەسە مۇڭايادى، بىرەسە جادىرايدى. ءوز ويىمەن ىشتەي الىسۋدا.
الدەكىمدى ىزدەگەندەي جان-جاعىنا ويلانا كوز تاستاپ باعلان كەلە جاتىر. ومىراۋى تولعان وردەندەر، دەپۋتاتتىق بەلگىسى مەن التىن جۇلدىز.
گاككۋ. سالەم، باعلان اعا!
باعلان («گاككۋ» ءانىن اقىرىن اندەتەدى).
ارالاپ تالاي جەردىڭ ءدامىن تاتتىم،
قۇس سالىپ ايدىن كولدە دابىل قاقتىم.
كوزىم ۇيقىدا جاتسا دا كوكىرەگىمدە وسىلاي سايرايتىن ءانىم - اۋ، امانسىڭ با؟
الدىمنان اي تۋدى عوي، جولىم بولعاي.
گاككۋ. جولىڭىز بولماعان كەز جوق شىعار، سالەمەتسىز بە؟ (قول الىسادى.)
باعلان (تاعى اندەتەدى). تۇسكەندە سەن ەسىمە قايران گاككۋ...
گاككۋ. ءانىڭىزدى كەيىن سالارسىز، حالىڭىزدى سۇراۋعا رۇقسات ەتىڭىز.
باعلان. ءوز حالىڭ قانداي بولسا، مەنىڭ دە ءحالىم سونداي عوي.
گاككۋ. ويلاماعان جەردەن سىزدەي مۇڭداس تاۋىپ الدىم، وعان دا ءتاۋبا. بۇگىن مىنالاردىڭ ءبارىن جارقىراتىپسىز، بۇل قاي مەرەكەنىڭ قۇرمەتى؟
باعلان. مەن بۇگىننەن باستاپ پەنسياعا شىعامىن، بۇل سول مەرەكەنىڭ قۇرمەتى.
گاككۋ. پەنسياعا!؟ الدەن بە؟ (باعلان مىرس ەتىپ كۇلەدى.) ونىڭ نەسىنە كۇلدىڭىز؟
باعلان. مەنىڭ بابام جايلىقوجا ءجۇز ون التى جاس جاساعان ەكەن. سول بابام توقسان سەگىزدەگى تۇڭعىش بالاسى، ياعني، مەنىڭ اتام مايلىبايدى اجەمنەن بولەك جاتقانى ءۇشىن «الدەن بولەك جاتىپ، جامان ىرىم باستادىڭ» دەپ ساباعان ەكەن، سول ەسىمە ءتۇسىپ كەتتى.
گاككۋ. وندا باباڭىز باتىرلاردىڭ باتىرى ەكەن.
باعلان. ءوزى باتىر بولماسا دا وسى ءسوزى اڭىز بولىپ كەتتى.
گاككۋ (باعلاننىڭ ساقينا سالعان ساۋساعىن ۇستاپ). مىناۋ نەنىڭ اڭىزى؟ ءسانقويلىق سىزدە جوق سەكىلدى ەدى عوي.
باعلان. ءىشتىڭ التىنى ازايسا سىرتىڭدى جىلتىراتا بەرگىڭ كەلەدى ەكەن، بۇل سونىڭ ايعاعى عانا.
گاككۋ. ايعاعىڭىزعا سەنۋ قيىن. سول سەبەپتى اڭىزدىڭ سىرىن ايتپاساڭىز دا تاريحىن، ەكىنشىدەن، تەرىس سالۋىڭىزدىڭ ءمانىسىن ايتارسىز.
باعلان. مۇنىڭ نەسى تەرىس؟
گاككۋ. سىزدەي جالعىز باستى ادامدار ساقينانى سول جاق قولىنا سالاتىن جاڭا سالت شىقتى عوي.
باعلان. مەن جالعىز باستى ەمەسپىن.
گاككۋ. سولاي ما؟ سوندا ءسىز ناز جەڭگەيدىڭ جىلىن بەرە سالا ۇيلەندىڭىز بە؟
باعلان. بۇل مەنىڭ ءوزىم ولمەي ولمەيتىن عاشىعىمنىڭ ساقيناسى.
گاككۋ. بۇل سوزىڭىزگە مۇلدەم تۇسىنبەدىم.
باعلان. بارىنە دە كەيىن تۇسىنەرسىڭ، ازىرشە مەنىڭ ءوزىڭدى ىزدەپ كەلگەندەگى تىلەگىمدى تىڭدا.
گاككۋ. ايتىڭىز.
باعلان. مەن ومىرگە بەرەرىمدى بەرىپ، الارىمدى الىپ بولعان جانمىن. ەندىگى قالعان از عانا ءومىرىمدى الەكەي-شۇلەكەيگە جىبەرمەي ارتىما ءبىر وشپەيتىن ءىز قالدىرعىم كەلەدى.
گاككۋ. ول نە؟
باعلان. ول ءوزىم جارتى عاسىر بويى باسقارعان «شۇعىلا» كولحوزىنىڭ تاريحىن جازۋ.
گاككۋ. مۇنىڭىز وتە يگىلىكتى ءىس ەكەن، تىلەكتەسپىن.
باعلان. مەنى ول تىلەككە جەتكىزەتىن سەن عانا. ونى الاڭسىز جازۋ ءۇشىن كولحوزىمنىڭ تىزگىنىن سەنىڭ قولىنا بەرگىم كەلەدى... ەگەر كەلىسىمىڭدى بەرسەڭ مەن ءقازىر بارامىن دا، ارمان مۇراتبايەۆيچتەن سۇراپ الامىن.
گاككۋ. ول ءۇشىن كەلسەڭىز مەنى بوسقا ىزدەگەنسىز.
باعلان. نeگe؟ «قالاعا كەلسەم اۋىرامىن، دالاعا بارسام جازىلامىن، دارىگەرلەردىڭ ايتقانىنا كونىپ دالا جۇمىسىنا كەتپەسەم مەزگىلسىز ولەتىن ءتۇرىم بار» دەيتىنىڭ قايدا؟ ەگەر اۋىل جۇمىسىنا بارار بولساڭ «شۇعىلاعا» جەتەر جەردى ۇجماقتان دا تابا المايسىڭ عوي.
گاككۋ. قايدا بارارىم شەشىلگەن-دى، وسىمەن بۇل اڭگىمەنى ءبىتتى دەڭىز دە تۋرا جاۋاپ بەرۋدەن جالتارا بەرمەي مىنا ساقينانىڭ تاريحىن ايتىڭىز.
باعلان. سەن ءقازىر تىم اجارلانىپ كەتتىڭ، بۇل نەلىكتەن؟
گاككۋ. تاعى دا جالتارىپ باراسىز.
باعلان. جالتارعانىم جوق، سەپ باياعى مەن العاش كورگەن قىز كەزىڭدەگىدەي كەلبەتتەنىپ كەتتىڭ.
گاككۋ. اپىر-اۋ، ءسىز جاۋاپ بەرۋدەن قاشا بەرەتىن نەتكەن قورقاقسىز؟
باعلان. بۇل قورقۋ ەمەس، قۋانۋ. ادامنىڭ كەيدە وتكەن كۇننىڭ ەلەسىنە دە قۋاناتىن كەزدەرى بولادى ەكەن. مەن سونى ەندى عانا سەزىپ وتىرمىن.
گاككۋ. ەلەسى، قۋانىش كۇننىڭ ءوزى قانداي؟
باعلان. ەكەۋمىزدىڭ ەڭ العاش تانىسقان كۇنىمىز ەسىڭدە مە؟
گاككۋ. ءبارى دە ەسىمدە.
باعلان. ناعاشىڭ سەنى ءبىر قولىڭنان جەتەكتەپ الدىما الىپ كەلدى دە، «مىناۋ مەنىڭ جان دەگەندە جالعىز جيەنىم. ءۇشىنشى كۋرستىڭ ستۋدەنتكاسى، بولاشاق اگرونوم، ءوزى اققۋ، اتى گاككۋ» دەگەندە مەن ورنىمنان «گاككۋ» ءانىن اندەتە تۇرەگەلدىم. سول قىلىعىم ەسىمە تۇسكەن سايىن وسى ۋاقىتقا دەيىن راحاتتانا كۇلەمىن.
گاككۋ. ول كەزدە ءسىز سونداي ۋىتتى ەدىڭىز.
باعلان. قىرىق جەتىدەگى قىرشىن كەزىمدە ۋىتتى بولماسام الدەقاشان سونەتىن ەدىم عوي.
گاككۋ. مەن ءسىزدىڭ جاسىڭىزدىڭ قانشادا ەكەنىن بىلمەسەم دە جانىڭىزدىڭ جاس، جۇلدىزىڭىزدىڭ بيىك ەكەنىن سەزگەن ەدىم.
باعلان. سول كۇنى مەنىڭ وزىدە نە دەگەنىم ەسىڭدە مە؟
گاككۋ. نە دەگەنىڭىز ەسىمدە جوق، ءبىراق ناز جەڭگەي ەكەۋمىزدى ەكى جاعىڭىزعا وتىرعىزىپ الىپ، ءار نارسەنى ءبىر سىلتاۋراتىپ كەۋدەڭىزگە قايتا-قايتا قىسقانىڭىز ەسىمدە.
باعلان. بۇل مەنى شاتتاندىراتىن حابار.
گاككۋ. ەسىمدە تاعى ءبىر قالعانى...
باعلان. بەتىڭنەن ەكى رەت سۇيگەنىم بولار.
گاككۋ. جوق، ناز جەڭگەيدىڭ مەنى تاڭ قالدىرعانى.
باعلان. قالاي؟
گاككۋ. بۇرىن بەيتانىس بولسام دا ول جارتى ساعاتتىڭ ىشىندە باۋراپ الدى دا، مەنى ءوزىنىڭ تۋعان سىڭلىسىندەي، ءسىزدىڭ تۋعان بالدىزىڭىزداي ەتىپ جىبەردى. مەن ونىڭ سونىسىنا كۇنى بۇگىنگە دەيىن قايرانمىن. تەك ءبىر ۇناماعانى - ءسىزدى تىم ەركەلەتىپ جىبەرىپتى.
باعلان. ءيا، مەن ءومىر بويى ونىڭ ەركەسى بولدىم، ەرتەلى-كەش ەركەلەۋدەن ەرىنبەۋشى ەدىم. مەن دە ونى قادىرلەۋشى ەدىم، قادىرلەۋدەن قاجىماۋشى ەدىم.
گاككۋ. سو ل كىسىنىڭ ىقلاسىنا ماس بولعانىم سونداي، ومىرىمدە ءبىرىنشى رەت سول كۇنى وزىمە ء-وزىم لاعىنەت ايتتىم.
باعلان. نەگە؟
گاككۋ. ەسىڭىزدە مە، جۇرتتىڭ ءبارى كەۋ-كەۋلەپ ماعان ءسوز بەردى عوي، سوندا مەن سىزگە نە دەدىم؟
باعلان. عاشىقپىن دەگەنىڭنەن باسقاسى ەسىمدە جوق.
گاككۋ. مەن سىزگە عاشىقتاردىڭ ءبىرىمىن دەدىم. سول ءسوزىم ءۇشىن ناز جەڭگەي بەتىمنەن ءسۇيدى، وزىمە - ءوزىم لاعىنەتتى سول ءسوزىم ءۇشىن ايتتىم.
باعلان. «عاشىقپىن» دەگەن ءسوزدى مەنىڭ جۇرەگىمە قۋانىش دا ءوزىڭ باسقانىڭ قۇشاعىندا كەتتىڭ عوي.
گاككۋ. داۋرەندى باسقا دەمەسسىز؟
باعلان. ونى ساعان ءوزىم دەپ قوسقانمىن.
گاككۋ. سىرىڭىزدى دا شىنىڭىزدى دا ايتىپ قويدىڭىز، ەندى ساقيناڭىز وزىنەن-وزى سۋىرىلار.
باعلان. مۇنىڭ بۇزىلمايتىن ءوز انتى بار، سوندىقتان ول سۋىرىلمايدى.
گاككۋ. جارايدى، ول انتىڭىزدى ماعان بۇزدىرعىڭىز كەلەدى ەكەن، بۇزايىن، جۇرەگىڭىزدى اۋىرتپاي-اق ساقيناڭىزدى الايىن، الدىمەن ءبىر سۇراۋعا جاۋاپ بەرىڭىز. ول دوسىڭىز ءوزىنىڭ نەكە ساقيناسىن سىزگە نە ءۇشىن سىيلادى؟
باعلان. بىلمەدىم. مۇمكىن وزىنە لايىق كورمەگەن بولار.
گاككۋ. ەگەر ءوزىمدى وزىنە تەڭ كورسە ساقينامدى نەگە لايىق كورمەيدى؟
باعلان. ول اراسىن بىلمەدىم.
گاككۋ. ول مۇمكىن ءوزىنىڭ مەنى سىزدەي سۇيە المايتىنىن سەزگەن بولار.
باعلان. مىناۋ سونىڭ كۋاسى عوي.
باعلان. سولاي ما؟
گاككۋ. اڭقاۋسۋ سىزگە جاراسپايدى، باعلان اعا.
باعلان. داۋرەن مۇنى كىمگە سايلاعانىن ايتقان با ەدى؟
گاككۋ. ايتقان جوق، سۇراما دەپ وتىنگەن سوڭ كىمگە بەرگەنىن دە سۇراعانىن جوق، ءبىراق سىزگە سىيلاعانىن سەزدىم.
باعلان. ونى قالاي سەزدىڭ؟
گاككۋ. سىزدەن جاقىن دوسىن تابا المادىم.
باعلان (سىرتتان بىرەۋدى كورگەندەي). مەنىڭ شاڭىراعىمنىڭ سونبەيتىن شىراعى كەلە جاتىر، جايشىلىق بولعاي.
زاۋزات (سويلەي كىرەدى). و، ەلىمىزدىڭ ءانى، اسىل تاتە، امانسىز با؟ (گاككۋ ەكەۋى سۇيىسەدى.)
گاككۋ. «گاككۋ» ءانىن قارتتارىڭ عانا سالادى دەپ ەستۋشى ەدىم، سەن دە قارتايا باستاعانسىڭ با؟
زاۋزات. ءبىزدىڭ اۋىل كارىلىكتەن ءوتىپ كەتكەن كىلەڭ جاستاردىڭ اۋىلى. ەگەر قارتايعىڭىز كەلمەسە قالعان ءومىرىڭىزدى بىزبەن بىرگە وتكىزىڭىز.
گاككۋ. ءسىزدىڭ اۋىلدىڭ ادامدارى قانداي ەكەنىن سەنىڭ سيقىرشى بالاڭنان جاقسى سەزگەنمىن.
زاۋزات. سيقىرشى؟
گاككۋ. مەن مۇنى جاقسى ماعىنادا ايتىپ وتىرمىن. ونىڭ مەنى سيقىرلاپ العانى سونداي، كەيدە ءوزىمنىڭ ايتىلمايتىن ارمانىمدى دا ايتىپ قويا جازدايمىن.
زاۋزات. مىنە، كوردىڭىز بە، ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ بالاسى دا سونداي.
گاككۋ. مەن ءسىزدىڭ اۋىلىڭنىڭ جاسىنا جەتپەي الجىعان شالدارىن دا، وزىنەن بۇرىن پاسپورتىن قارتايتقان جىگىتتەرىن دە بىلەمىن.
زاۋزات. پاپا، ەستىپ وتىرسىز با؟ مىنا ءبىر ءسوزدىڭ ۇشقىنى سىزگە ءتيىپ جاتقان سەكىلدى.
باعلان. ءدال ءقازىر مەن سەنىڭ نە جۇمىسپەن كەلگەنىڭدى ەستۋگە اسىقپىن.
زاۋزات. ارمان مۇراتبايەۆيچ ءسىز ەكەۋىمىزگە تەزىنەن كەلسىن دەپتى. وبكومعا بارىپ ەدىم، ءقازىر تۇسكى دەمالىس ەكەن، حاتشى قىزدىڭ ايتىسىنا قاراعاندا، ساعات ەكى وتىزعا شاقىرىلعان وسى ۇشەۋمىز كورىنەمىز.
باعلان. وسى ۇشەۋمىز! مۇندا قانداي گاپ بار؟
زاۋزات. ونى مەن دە ويلادىم، تابا المادىم.
باعلان. ءسىرا «شۇعىلانىڭ» تىزگىنىن ەكەۋىڭنىڭ قولدارى دا بەرەتىن بولار.
گاككۋ. مەن تاعدىرىمدى باسقاراق شەشكەنىمدى جاڭا ايتتىم.
باعلان. ءوزىن شەشكەنىڭمەن پارتيا شەشكەن جوق قوي.
گاككۋ. مەن ارمان مۇراتبايەۆيچتىڭ شەشكەنىن پارتيانىڭ شەشكەنى دەپ بىلەمىن.
زاۋزات. سوندا ءسىز قايدا باراتىن بولدىڭىز؟
گاككۋ. مالى باسقاشا جايىلاتىن، ەگىنى باسقاشا سالىناتىن، قالاسى باسقاشا قالاناتىن جاڭا دۇنيەگە باراتىن بولدىم.
زاۋزات. مۇنىڭىز ەرتەگىگە ۇقسايدى ەكەن.
گاككۋ. شىنىندا دا بۇل ەرتەڭگىنىڭ ەرتەگىسى. (ساعاتىنا قاراپ.) ۋاقىت جاقىنداپتى، ەندى ءبىزدىڭ دە جاقىنداعانىمىز ءجون بولار.
زاۋزات. پاپا، ار جاعىڭىزعا قاراڭىز.
ساحنانىڭ ءتور جاعىنان جاعالاي كەلىپ توقتاعان ارمان، بەكزات، بىرەۋلەر كورىنەدى. ءبىر جەرلەردى قولىمەن نۇسقايدى. ول نۇسقاعان جەردى قاسىنداعىلاردىڭ بىر-ەكەۋى ولشەي باستايدى.
بەكزات. ارمان مۇراتبايەۆيچ، ءبىزدىڭ دالادان ىزدەگەندى باتىرىمىز قالادان تابىلدى. (ەكەۋى بەرى بەتتەيدى.)
Aرمان. قاي كەزدە ىزدەيتىنىمىزدى سەزگەن عوي.
باعلان (قول الىسا بەر). ىزدەۋشىڭنىڭ بارى قانداي جاقسى، سالەمەتسىزدەر مە؟
ارمان. ىزدەلۋشىنىڭ بارى ونان دا جاقسى.
باعلان. جاسىمىز ۇلكەن بولعاندىقتان ءجون سۇراماق. بىزدەن بولسىن، بۇل الاڭنان نە ىزدەپ جۇرسىزدەر؟
ارمان. وبلىسىمىزدىڭ ءسىز باستاعان التىن جۇلدىزدى باتىرلارىنىڭ اللەياسىن جاساماقشى ەدىك، سونى بەلگىلەپ ءجۇرمىز.
باعلان. قايىرلى بولسىن.
ارمان. ءبىزدىڭ سۇرايتىن ءجونىمىز ءوزىڭىزدىڭ حال جايىڭىز.
باعلان. ءحالىمنىڭ جاقسى ەكەنى ءوزىڭىزدىڭ وسى جۇرىسىڭىزدەن دە كورىنىپ تۇرعان جوق پا؟
گاككۋ. سىزدەن مەنى سۇراي كەلىپتى، سوعان قاراعاندا ءحالى ونشا بولماۋ كەرەك.
ارمان. ءسىز ءۇشىن تولەيتىن قالىڭ مالىنا كولحوزىنىڭ داۋلەتى جەتەر مە ەكەن؟
گاككۋ. جەتپەيدى، سوندىقتان كولحوزىنىڭ داۋلەتىمەن ساۋلەتىن مەنىڭ ەنشىمە بەرىپ ءوزى پەنسياعا شىقپاقشى.
ارمان. پەنسياعا؟
باعلان. سونداي تىلەكپەن كەلگەنىم راس، مىنە ارىزىم. (قالتاسىنان قاعاز الىپ بەرەدى.)
ارمان (قاعازدى ىشىنەن وقىپ شىعادى دا بەكزاتقا ۇسىنادى). بۇدان اۋىلشارۋاشىلىق ءبولىمىنىڭ باستىعى نە دەر ەكەن؟
بەكزات (ىشىنەن وقىپ شىعىپ). مەنىڭ ايتارىم: جاپ-جاس بولا تۇرا ءوزىن-وزى قارتتاردىڭ قاتارىنا قوسقانى ءۇشىن تاعى دا اعارىسى دا ۇجماعىنا تاعىنان تۇسپەستەن باراتىن بولسىن.
باعلان. مىنا جىگىتتىڭ ايتىپ تۇرعانى قارعىس پا، العىس پا؟
ارمان. العىستىڭ ەڭ ۇلكەنى. سىزدەر، قازىرگى ماجىلىسكە ويلاسىپ كەلۋلەرىڭىز ءۇشىن بۇل اڭگىمە جاقسى باستالدى، وتىرا قالىڭىزدار. (ءبارى دە وتىرادى.) سىزدەر، نە دەيسىزدەر؟ اسىرەسە، زاۋزات سايدالينا، ءسىز نە دەيسىز؟
زاۋزات. مەن پاپامنىڭ ءبىرىنشى تىلەگىنە قارسىمىن، ونى وزىنە دە تالاي ايتقانمىن. ەگەر سىزدەر ول تىلەگىن قابىلداپ پەنسياعا شىعاراتىن بولساڭىزدار، ەكىنشى تىلەگىن دە بەرۋلەرىڭىزدى وتىنەمىن.
ارمان. پەنسياعا شىعۋىنا نە سەبەپتەن قارسىسىز؟
زاۋزات. سەبەبىن وزىنەن دە كورىپ وتىرسىز عوي.
ارمان. ءيا، كورىپ وتىرمىز. ادامدى قابىلەتىنە قاراماي قاعازداعى جاسىنا عانا قاراپ، پەنسياعا شىعارۋ جانىن جارالاۋ دەپ بىلەمىن، سوندىقتان عافۋ ەتىڭىز، باعلان اعا، مەن ونداي قىلمىسقا بارا المايمىن.
باعلان. سىزدەر مەنىڭ جەتپىستەن اسىپ كەتكەنىمدى ۇمىتپاڭىزدار.
ارمان. سوندا ءسىز ءوزىڭىزدى شالمىن دەمەكسىز بە؟
باعلان. جانازامنان كەيىن بولماسا ونان بەرى دە «شالمىن» دەگەن ءسوز مەنىڭ اۋزىمنان شىعا قويماس.
ارمان. دۇرىس ايتاسىز، سوندىقتان مىنا ارىزىڭىزدى سەكسەن جاسقا تولعان تويىڭىزدى تويلاعاننان كەشىن بەرىڭىز.
گاككۋ. باعلان اعا، وندا ەكەۋىمىز پەنسياعا بىرگە شىعاتىن بولدىق.
ارمان. باسىڭىزدى نەگە شايقادىڭىز؟
باعلان. گاككۋدە ەسەم كەتىپ قالدى.
ارمان. گاككۋدەگى ەسەڭىز قايدا كەتەر دەيسىز، ءومىر سىزدەن ەسە قايتارعالى تۇر، سونى ويلانىڭىز.
باعلان. قالاي؟
ارمان. بۇكىل ءومىرىن داۋىلداتىپ وتكىزگەن سىزدەي ادام قايراتى قايتپاستان ساپتان شىعىپ، قاتاردان قالسا وزىنەن ءوزى قاپالانىپ، مەزگىلسىز قارتايادى. مەزگىلسىز قارتايۋ ەسەنى قولدان بەرۋ ەمەس پە؟
باعلان. مەن كولحوزىمنىڭ تاريحىن جازىپ، مۋزەيىڭ جاساماقپىن. مۇنى دا ساپتان شىعۋ، قاتاردان قالۋ دەيسىز بە؟
ارمان. ونداي جۇمىس ءسىزدىڭ قولىڭىزدان مۇنان ون جىلدان سوڭ دا كەلەتىنىن بىلسەم نەگە ولاي دەمەيمىن.
باعلان. ءدال «شۇعىلانىڭ» تاريحىن اكادەميكتەر دە مەندەي جازا المايدى.
ارمان. ونىڭىز راس، ءبىراق، مەنىڭ سىزگە ونان دا قىزىق تاريحتى جازدىرعىم كەلەدى. الدىمەن ءبىر سۇراۋ: ءسىز سوڭعى كەزدە ومىردەن الارىمدى الىپ بولدىم، دەگەن ءسوزدى ايتا باستادىڭىز، سول شىن سىرىڭىز با؟
باعلان. شىن سىرىم. ونى نە ءۇشىن سۇرادىڭىز؟
ارمان. سىيىڭىزدى الىپ بولساڭىز دا الار قامالىڭىزدى الىپ بولماپسىز، سول ءۇشىن سۇرادىم.
باعلان. قايداعى، نەنىڭ قامالى؟
ارمان. تابيعاتتىڭ قامالى. ءبىر كەزدە استىق ءۇشىن تىڭ جەرلەرگە قامداي شابۋىل جاساساق، ەندى ەت پەن ماي ءۇشىن جەر استىنداعى تەڭىزدەرگە سونداي شابۋىل جاسايتىن شاق جەتتى. سول شابۋىلدى باستاماستان كەتسەڭىز ەسىڭىزدىڭ كەتكەنى ەمەس پە؟
باعلان. ناقتىلاپ ايتقاندا ول شابۋىلدىڭ بەرەرى نە؟
ارمان. بىزدەر مىنا گاككۋ تىلەنشينا جولداس ەكەۋىڭىزدىڭ قولدارىڭىزعا بەس مىڭ گەكتار جەر، سول بەس مىڭ گەكتار جەردى سۋاراتىن ءارقايسىسىنىڭ قۇنى جيىرما توعىز مىڭ سوم تۇراتىن، ءارقايسىسىنىڭ كۇشى سەكسەن گەكتار جەر سۋارۋعا جەتەتىن ەلۋ بەس ۆولجانكا جيىرما مىڭ ءىرى قارا بورداقىلايتىن التى ميلليون سومنىڭ كومپلەكسىن الىپ بەرەمىز. ونىڭ ەسەسىنە سىزدەر ول دالانىڭ ريزىعىمىزعا اينالماعان ءبىر ۋىس توپىراعىن، ءبىر تامشى سۋىن قالدىرمايسىزدار دا جىل سايىن سول بەس مىڭ گەكتار جەردىڭ ءارقايسىسىنان توعىز سەنتنەردەن ەت بەرەسىزدەر.
باعلان. توعىز سەنتنەر ەت؟
ارمان. ارينە سىزدەر ەت ەكپەيسىزدەر. سول بەس مىڭ گەكتار جەرگە تۇگەلدەي ەگەتىندەرىڭىز سويا مەن جوڭىشقا مەن جۇگەرى. سونداي قۇنارلى ازىقپەن جەمدەسەڭىزدەر جىلىنا قىرىق بەس مىڭ سەنتنەر ەت بەرە الاسىزدار.
زاۋزات. ءبىر سۇراۋ بەرۋگە رۇقسات ەتىڭىزشى.
ارمان. سۇراڭىز.
زاۋزات. بۇلاندى دالاسىن يگەرۋ بەس جىلدىق جوسپاردا جوق قوي. مۇنداي مول كولەمدى جۇمىستىڭ جوسپارسىز جۇزەگە اسۋى مۇمكىن بە؟
ارمان. ەستەرىڭىزدە بولسىن: قازاقستان كەي كەزدەردە ەشبىر جوسپاردىڭ شەڭبەرىنە سىيماي مۇمكىن ەمەستى دە مۇمكىن ەتە الادى. ول ەرتەڭ سوناۋ جەتى مىڭ مەتر بيىكتەگى مۇز تاۋلاردى دا، سوناۋ قيىر شەتتە جاتقان مۇز تەڭىزدەردى دە اعىزىپ اكەپ بۇكىل دالامىزدى جانناتقا اينالدىرادى. بۇل سونىڭ العاشقى ايعاعى عانا.
باعلان. سوندا بۇل نەشە بەس جىلدىقتىڭ جۇمىسى؟
ارمان. ەكى جىلدىڭ.
باعلان. مەن شىن سۇراپ وتىرمىن.
ارمان. مەن سىزبەن ازىلدەسىپ وتىرعانىم جوق.
باعلان. قيىن ەكەن.
ارمان. ءبىر عانا سىزدەر بەرەتىن ەت كىشى-گىرىم بەس اۋداننىڭ ءبىر جىلعى ازىعى ەكەنىن ويلاساڭىز مۇنداي قيىندىقتىڭ ءوزىن قىزىق كورەسىز.
باعلان. ونىڭىز راس تا شىعار - اۋ، ءبىراق مىڭ مەتر تەرەڭدىكتەن سۋ تارتىپ، بەس مىڭ گەكتار جەردى ەكى جىلدا يگەرۋ، ونىڭ ۇستىنە جيىرما مىڭ ءىرى قارانىڭ كومپلەكستىسىن سالۋ ميعا سىيمايدى.
ارمان. ءقازىر سكۆاجينالار قازىلۋدا، جولدار سالىنۋدا، جوعارعى قۋاتتى ەلەكتر جەلىسى تارتىلدى. قۇرىلىسشىلار دا كەشىكپەي اعىلادى. سول تاسقىندى كورگەندە ءوزىڭىز دە تاسيسىز.
باعلان. ماعان مۇنشا نەگە عاشىق بولدىڭىزدار؟
ارمان. ول دالاعا كەرەكتىنى كىمنەن بولسا دا الا الاتىن بەدەلىڭىز ءۇشىن، ول دالاعا كىمدەردى بولسا دا تارتا الاتىن داڭقىڭىز ءۇشىن، ەڭ نەگىزگىسى ەرتەڭگە جول بولاتىن ءىز سالۋ ءۇشىن عاشىقپىز.
باعلان. جەتپىستەن اسقانشا جاستارعا جول بەرمەۋىڭىز زاڭسىزداۋ ەمەس پە؟
ارمان. قارتايۋدى بىلمەيتىن ءسىز سياقتىلار ءۇشىن وسى مينۋتتان باستاپ زاڭدى.
باعلان. التى ميلليون سومنىڭ سارايىن سالىپ بەpiپ، جەر جۇزىندەگى ەڭ قۇنارلى ازىقتارمەن سەمىرتىپ سيىرلاردى كوممۋنيزمگە ءبىراق جەتكىزەتىن بولىپپىز. ال ول دالانىڭ حالقى ءۇشىن نە ىستەيمىز؟
ارمان. نە كەرەكتىڭ ءبارى وزىنەن تابىلاتىن ساۋلەتى مول قالا سالدىرامىز. ماعان سەنسەڭىز وسى ايتقاندارىمنىڭ بارلىعىنىڭ بولاتىنىنا سەنىڭىز.
باعلان (گاككۋگە). قالاي، تاۋەكەل دەيمىز بە؟
گاككۋ. مەنىڭ تاۋەكەلىمدى تاۋەكەل ەتسەڭىز انكەتاڭىزدى تولتىرا بەرىڭىز.
باعلان. ماقۇل. (ارمانعا.) ءسىزدىڭ سەنىمىڭىز ءار قاشاندا ءبىزدىڭ بەرىگىمىز بولسىن. سىزگە دە ايتارىم سول.
ارمان. راقمەت. مىناۋ ماردانوۆ بەكزات دەيتىن بالاڭىز وبكومنىڭ ول دالاداعى كوزى دە، قولى دا وسى. بويى شاعىن بولعانىمەن ويى مىعىم جىگىت. كەرەكتى دۇنيەنىڭ بارلىعىن ءار قاشاندا وسىنىڭ قولىنان الاتىن بولساڭىز، سونى وسى باستان كەڭەسە بەرىڭىزدەر.
بەكزات. مەن مۇندا مىعىم بولعانىممەن جۇمىس كەزىندە شىبىن سەكىلدى مازاسىزبىن، سونى دا وسى باستان ەسكەرگەيسىز.
باعلان. الۋشىدان گورى بەرۋشىنىڭ مازاسى كوبىرەك كەتەدى، ونى سەن دە وسى باستان ەسكەرەتىن بول.
ارمان (سويلەي تۇرەگەلەدى). ەندىگى اڭگىمە سىزدە زاۋزات سايدالينا. قالاي، اتاڭىزدىڭ مۇراگەرى بولۋعا ءازىرسىز بە؟
زاۋزات. كەشىرىڭىز، «مۇراگەر» دەگەن سوزىڭىزگە تۇسىنبەدىم.
ارمان. «شۇعىلا» كولحوزىنىڭ ەندىگى باعلانى كىم بولۋدى ويلاساڭىز ول سوزگە ءتۇسىنۋ قيىن ەمەس. تەك جوقتان سىلتاۋ ىزدەمەيتىن بولىپ كەلىڭىز (كەتۋگە بەتتەيدى.)
زاۋزات. ارمان مۇراتبايەۆيچ، مەن بارلىق مۇراگەرلىكتەن پاپامنىڭ قازىرگى جان كۇيىن ويلاۋدى قىمبات كورەتىن كۇيدەمىن. ونى جوقتان سىلتاۋ ىزدەۋ دەمەسەڭىز ءبىزدىڭ وسى تاعدىرىمىزعا ءسىزدىڭ دە نازار سالۋىڭىزدى وتىنەمىن.
ارمان. مەنىڭ نازارىمنىڭ بار تاپقانى وسى عانا، ونى دامىتۋدى گاككۋ ەكەۋىڭىزگە تاپسىردىم (ءجۇرىپ كەتەدى.)
بەكزات (باعلاننىڭ قۇلاعىنا سىبىرلاپ.) ول دالاعا نە كەرەكتىڭ بارلىعى الاقانىمدا، سونىڭ ءبارىن الاقانىڭىزعا سالىپ بەرەمىن. ءسىز تەمىردى وسىنداي قىزعان كەشىندە قاتتىراق سوعىڭىز (ارماننىڭ سوڭىنان جونەلەدى.)
زاۋزات. «دامىتۋ» ...بۇل نە ءسوز؟
گاككۋ. «نازارىمنىڭ بار تاپقانى وسى» دەگەنى نە بولسا سول.
زاۋزات. پاپا، بۇل سوزگە قالاي تۇسىنسەك ەكەن؟
باعلان. ول وسى ۇشەۋىمىزدىڭ تاعدىرىمىزدان ءبىر ءتۇيىن جاساپ كەتتى-اۋ دەيمىن. مىنا كەلە جاتقاندار كىم؟
زاۋزات. ءوزىڭىزدىڭ مۇحيتىڭىز، قاسىنداعى...
گاككۋ. قاسىنداعىسى مەنىڭ قىزىم ءمادينا. (مۇحيت پەن ءمادينا كەلەدى.)
مۇحيت. بارشاڭىزعا بۇلاندى دالاسىنان جالىندى سالەم.
ءمادينا. مەن دە سولاي دەيىنشى.
باعلان. Ay، سەنىڭ الگى ول دالاعا جاسايتىن شابۋىلىڭ قايدا؟
مۇحيت. سول شابۋىلدىڭ الدىندا ءبىز سىزدەرگە باتا بەرگەلى كەلدىك.
زاۋزات. جاڭىلىپ تۇرسىن، باتا العالى كەلدىك دە.
مۇحيت. جوق، ماما، بىزدەر ءقازىر اعايىندى ۇشەۋ بولدىق. سول ۇشەۋمىز سىزدەرگە بولاشاقتىڭ اتىنان باتا بەرگەلى كەلدىك. مەن جالعىزدىقتىڭ قانداي ەكەنىن سەزگەن تۇننەن باستاپ ارمان ەتىپ ىزدەگەن قارىنداسىمدى تاپتىم. ول ءبىزدىڭ ينستيتۋتتىڭ ەكىنشى كۋرسىندا وقيتىن، ءوزىم سياقتى بولاشاقتىڭ اگرونومى، ءبىر جاس كىشى بولسا دا مەنىمەن بوي تالاستىرىپ تۇرعان سۇڭعاق بويلى سۇيكىمدى قارىنداسىمنىڭ اتى ءمادينا.
زاۋزات. اڭعالىم - اۋ، قارىنداسىڭ ءۇشىن اتاڭنان ءسۇيىنشى سۇرامايسىڭ با؟
مۇحيت. ەندىگى زاماننىڭ اتاسى مەن ماماسى ءسۇيىنشىنى بالاسى سۇراماستان بەرەدى.
گاككۋ. باعلان اعا، بىزدەر مۇنان نە تۇسىندىك؟
باعلان. ءبىر بەلگىسىز شاتتىق كەۋدەمدى كەرنەپ بارادى، بار سەزگەنىم سول عانا.
گاككۋ. سوندا بۇل نە؟
ءمادينا (شەشەسىن كەلىپ قۇشاقتايدى). بۇل سولاي ماما. مۇحيتتى مەنىڭ تۋعان اعام دەپ ءبىلىڭىز دە ەندى الاڭسىز اتتانا بەرىڭىز.
گاككۋ. زاۋزات، سەن ەشتەڭە تۇسىنبەدىڭ بە؟
زاۋزات. بۇلار ەرتەڭگىنىڭ ادامدارى عوي. ەرتەڭگىنىڭ ادامدارى بۇگىنگى بىزدەردىڭ كوبىمىزگە جۇمباق قوي. اسىرەسە مەنىڭ بالام جۇمباق.
گاككۋ. سەنىڭ ءوزىڭ جۇمباق ايتىپ كەتتىڭ عوي.
زاۋزات. قاتەلەسپەسەم بۇلار شىن اعا قارىنداس بولعان سەكىلدى.
ءمادينا. قاتەلەسكەن جوقسىز.
مۇحيت. ونى ازسىنساڭىزدار مىنا كەلە جاتقان مەنىڭ ىنىممەن تانىسىڭىزدار. مەن قارىنداس قانا ەمەس، مىنانداي ءىنى دە تاۋىپ الدىم.
باعلان. Ay، بۇل ءوزىمىزدىڭ دارىگەر ماۋلەننىڭ بالاسى عالىم ەمەس پە؟
Mۇحيت. بۇرىن كىم ەكەنىن بىلمەيمىن، ءقازىر مەنىڭ جان دەگەندە جالعىز ءىنىم وسى. شاشى ۇزىن بولعانمەن اقىلى قىسقا ەمەس. اتىنا ساي ءوزىنىڭ دە عالىم بولاتىن ءتۇرى بار.
باعلان (زىلدىرەك). وسى سەن نە شاتىپ تۇرسىڭ؟
مۇحيت. باسقا ءسوزىمنىڭ بارىنە تۇسىنگەندە بۇل سوزىمە قالاي تۇسىنبەي قالدىڭىز؟ جاڭا عانا كەۋدەڭىزدى كەرنەگەن شاتتىعىڭىز قايدا جوعالدى؟ ونى جوعالتپاساڭىز «شاتىپ» دەگەن ءسوزدى قالاي ايتتىڭىز؟
باعلان. قايدا مەگزەپ، مەنىڭ جۇرەگىمە قانداي جارا سالىپ تۇرعانىڭدى سەزەمىسىڭ؟
مۇحيت. جوق، اتالساڭ، ءسىزدىڭ جۇرەگىڭىز ءوز جۇرەگىم، ءوز جۇرەگىنە ءوزى جارا سالاتىن اقىماق ەمەسپىن. سىزدەن تىلەر ەندىگى زور تىلەگىم: وزگەنىڭ دە جۇرەگىن ءوز جۇرەگىڭىزدەي كورەتىن بولىڭىز. (ءمادينا مەن عالىمدى ەكى قۇشاعىنا الىپ.) بىزدەر وسى تۇرعان ۇشەۋىمىز ءوزىمىزدىڭ بالالىق شاعىمىزبەن سىزدەردىڭ الدارىڭىزدا قوشتاسقالى كەلدىك. بالالىقپەن قوشتاسار الدىندا سىزدەرگە ايتار تىلەگىمىز: سىزدەر كىلەڭ جاقسى ادامسىزدار. جاقسى ادام بولا تۇرا جامانشىلىق كورمەڭىزدەر. ول ءۇشىن جالعىزدىقتىڭ قاسىرەتىن شەكپەڭىزدەر. وسى، ءبىزدىڭ سىزدەرگە بەرەر اق باتامىز دا ناق تىلەگىمىز. سولاي عوي، باۋىرلار؟
ءمادينا مەن عالىم (جارىسا). سولاي!
مۇحيت. ساۋ بولىڭىزدار.
قاسىنداعىلار. ساۋ بولىڭدار! (مۇحيت سەرىكتەرىن ەكى قولتىعىنا الىپ اندەتىپ بارا جاتادى. باعلان، گاككۋ، زاۋزات ۇشەۋى ءۇش جەردە تۇرىپ قالادى.)
شىمىلدىق.
ەكىنشى ءبولىم
ەكىنشى سۋرەت
ەرسىلى-قارسىلى اعىلعان ماشينالاردىڭ گۇرىلى، بۇرعىلاردىڭ الىستاعى ءدۇرسىلى، ەكسكاۆاتورلاردىڭ دارىلى بۇكىل دالانى دابىلداتۋدا.
باعلاننىڭ داۋىسى. تىڭداڭىزدار! تىڭداڭىزدار! بۇلاندى دالاسىنا شابۋىل جاساۋشى باتىرلار. اسىرەسە تەڭىزدى توسەۋشىلەر، سىزدەر تىڭداڭىزدار! بەلگىلەنگەن مەرزىم بويىنشا سىزدەردىڭ تەرەڭدىگى تەڭىزگە جەتەتىن كۇندەرىڭىز ەرتەڭ. ەرتەڭدەرىڭىز كەش بولماسىن، ونان كەشىكسەڭىزدەر بۇگىنگى ەڭبەكتىڭ ەش بولعانى.
تىلەنششينا جولداس، سەنىڭ قاراۋىنداعى جاستار ءان سالىپ، بي بيلەۋمەن جۇرگەن بە؟ توعىزىنشى ۆولجانكانىڭ زەڭبىرەكتەرى اتىلمايتىن، دوڭگەلەكتەرى اينالمايتىن كۇيدە تۇرعانى قالاي؟ جاۋابىڭىزدى ءبىر ساعاتتىڭ ىشىندە كوزبەن كورەتىن بولايىن.
ونىڭ داۋىسى شىمىلدىقتىڭ ار جاعىنداعى جاستاردىڭ ايعاي شۋىنا جالعاسادى.
شىمىلدىق اشىلادى.
مۇحيت باستاعان جاستار توبىنىڭ ۆولجانكانى مونتاجداعان قىزۋ قيمىلى تولقىنعا ۇقساپ كەتكەن. گاككۋ سولاردىڭ ورتاسىندا ءجۇر.
راديوداي باعلاننىڭ داۋىسى ەستىلەدى.
باعلاننىڭ داۋىسى. جارايسىڭدار، مەنىڭ بالاپاندارىم، جارايسىڭدار! بارلەرىڭ دە كوپ جاساڭدار! ەندى ءبىراز دەم الىڭدار دا زەڭبىرەكتەرىڭدى تەزىرەك ورناتىڭدار!
مۇحيت. باس قولباسشىڭىزدىڭ بۇيرىعى بەس مينۋت ەرتە ورىندالدى. سول ءۇشىن ەكى مينۋت دەم الىپ دەمدەرىڭدى باسىندار. مەن جارتى مينۋتتىك بايانداما جاسايمىن، سونى جاقسىلاپ تىڭداڭدار.
عالىم. جارتى ءمينۋتىڭ تىم كوبىرەك ەكەن.
مۇحيت. باس قولباسشىمىزدىڭ جاڭاعى زەڭبىرەك دەگەنى مىنا سۋ شاشاتىن اپپارات. ءقازىر ءبارىمىز وسىنى ورناتا باستايمىز. قاراڭدارشى، ءوزى شىناشاقتاي بولسا دا شاشار ريزىعى شالقار كولدەي. بىزدەر قانشا كىشى بولساق تا ەشقايسىمىز وسىدان كىشى ەمەسپىز عوي، ەندەشە بىزدەر ءوزىمىز ورناتىپ جاتقان وسى كىشكەنتاي تەتىككە نەگە ۇقسامايمىز؟ نەگە ءبىزدىڭ ەڭبەگىمىزدىڭ جەمىسى وسىنىڭ شالقار كولىندەي شالقىمايدى.
عالىم. ۇقسايمىز با، ۇقسامايمىز با، ول ءالى تالاس ماسەلە.
ءمادينا. وزگەمىز ۇقساساق تا ءدال سەن ۇقساي قويماسسىڭ.
عالىم. مەن بە؟
مۇحيت. ىشىمىزدەگى ەڭ كىشكەنتايىمىز - جاننا، سەن ايتشى. مەن مىنا تەتىكتى مىسال ءۇشىن عانا ايتىپ تۇرمىن. ال تۋراسىن ايتار بولساق ءبىزدىڭ زامانىمىز تاماشا. سول تاماشا زاماندى جاساۋشى ءوزىمىز. ەندەشە ءوزىمىز جاساعان زامانعا ءوزىمىز نەگە ۇقسامايمىز؟
جاننا. وزگەنى بىلمەيمىن، ءوزىم ۇقسايمىن.
مۇحيت. ۇقسايتىنىڭدى قايدان بىلەسىڭ؟
جاننا. مەن زامانىمدى سۇيەمىن، ەگەر ۇقساماسام سۇيمەس ەدىم عوي.
مۇحيت. زامانىڭدى سۇيەتىنىڭدى قالاي بىلەسىڭ؟
جاننا. مەن ءقازىر شارشاپ تۇرمىن، ءبىراق شارشاعانىمدى ەلەيتىن ەمەسپىن. ويتكەنى نە ءۇشىن شارشاعانىمدى بىلەمىن دە وزىمە ءوزىم سۇيسىنەمىن.
مۇحيت. نە ءۇشىن شارشادىم دەيسىڭ؟
جاننا. حالىقتىڭ يگىلىگى ءۇشىن.
عالىم. مىنا تۇيعىنداي قىزدىڭ پالەكەتىن قاراڭدار. جاقسىلاپ كورىپ الايىن، ءوزىڭ بەرى قاراشى.
مۇحيت. شىنىندا سەن اقىلدى ءسوز ايتتىڭ، جاننا، راقمەت.
1-قىز. جولداس كوماندير، جاننادان باسقامىزدى كوزىڭىزگە ىلمەيسىز، نەگە ولاي؟
ءمادينا. جاساسىن، وسىنداي قارا قىلدى قاق جاراتىن ءادىل قىزدار!
عالىم. جوعالسىن قىزعانشاق قىزدار!
1-قىز. قىزدار جوعالسا ءومىردىڭ قىزىعى دا جوعالماي ما؟ الدە قىزىقتىڭ نە ەكەنىن سەزبەيتىن قىبىرلاعان بىردەدە مە ەدىڭ؟
عالىم. ونىڭ راس، قىزىقتىڭ نە ەكەنىن سەزبەيمىن، ءبىراق سەندەيلەردىڭ قىزىعى قيناۋ ەكەنىن جاقسى بىلەمىن.
1-قىز. و، كىنالاۋدان باسقانى كورمەگەن سور ماڭداي.
عالىم. سور ماڭداي دەگەن نە؟
ءمادينا. جارتى جاس ۇلكەندىگى بار جارتى اعاي بولساڭىز دا ايتايىن، جاڭاعىداي جامان ءسوز ايتار بولساڭىز جاعىڭىز قىزداردىڭ قولىنداعى جاڭاعى بولىپ كەتەرى ءسوزسىز. سور ماڭداي دەگەن سول.
عالىم. قارىنداسىم بولساڭ دا، ايتايىن، مەن سەندەي قىزدىڭ ءتىلىن تىستەگىشپىن، تىلىڭە تەزىرەك نە بول.
ءمادينا. اعاي بولساڭىزدا ايتايىن، مەن سىزدەي جىگىت سىماقتاردىڭ ءتىسىن سىندىرعىشپىن، تىسىڭىزگە ساق بولعايسىز.
مۇحيت. كوزىنە كۇيىك بولعانشا وتىن بولىپ جۇرەگىڭدە جۇرەيىن، شايناپ-شايناپ جۇتىپ جىبەرشى.
ءمادينا. كوزىن جاساۋراپ كەتتى عوي، شايناماستان نەگە جىلايسىڭ؟
عالىم. سەنى كورسەم جۇرەگىم دە جىلايدى.
مۇحيت. مەنىڭ باياندامام عالىمنىڭ وسى سوزىمەن ءبىتتى، ەندى جۇمىسقا كىرىسىڭدەر. (ءبارى دە قولدارىنداعى تەتىكتى ورناتا باستايدى. عالىمدى قولتىقتاپ وڭاشا الىپ شىعادى.) سەن قانداي جەردە، كىمگە نەنى نە ءۇشىن ايتاتىنىڭدى ويلايسىڭ با؟
عالىم. ويلايمىن.
مۇحيت. ويلاساڭ قارىنداسىڭداي قىزعا جاڭاعىداي ءسوزدى قالاي ايتتىڭ؟
عالىم. ول قارىنداس بولسا ساعان قارىنداس، ماعان قاس.
مۇحيت. قاس دەيتىندەي ول ساعان نە جازدى؟
عالىم. مەن ءوزىمدى ۇناتپايتىن قىزداردىڭ ءبارىن دە قاس كورەمىن.
مۇحيت. وندا ايەل زاتىن ەلدەن كورەدى ەكەنسىڭ.
عالىم. ەلدەن كورگەنى قالاي؟
مۇحيت. وزىڭدە جوق بولسا ەلدەن كورمەگەندە قايتەسىڭ.
عالىم. مىناۋىڭ قارعىسقا ۇقسايدى ەكەن.
مۇحيت. سول قارعىسقا ۇشىراعىڭ كەلمەسە قىزداردىڭ الدىندا يبالى بول. ماقۇل ما؟
عالىم. ماقۇل. ال ەندى سەن عوي وزىڭنەن جارتى عaسىر ۇلكەن اتاڭا دا اقىل ايتاسىڭ، وزىڭنەن ءبىراق جاس كىشىمىن عوي، مەن دە ساعان ءبىر اقىل ايتايىنشى.
مۇحيت. ايتا عوي.
عالىم. مىناۋ ءمادينا دەيتىن ناعىز التىن قىز، سەن وسى التىن قارىنداسىڭدى مەنىڭ تابىنار ءتاڭىرىم ەتۋدىڭ جولىن تاپساڭ ەكەۋىمىز بىردەي باقىتتى بولامىز.
مۇحيت. مەنىڭ قارىنداسىم سەنىن دە قارىنداسىڭ ەمەس پە؟
عالىم. مۇنداي جاقسى قىزدى قارىنداس ەتۋ مەنىڭ قولىمنان كەلمەيدى.
مۇحيت. سەنىڭ قولىڭنان كەلمەگەندە مەنىڭ قولىمنان قالاي كەلەدى؟
عالىم. ول نە ءسوز؟
مۇحيت. سولاي، باۋىرىم.
عالىم. نەمەنە سولاي؟
مۇحيت. سەن نە ويلاساڭ مەن دە سول ويدامىن.
عالىم. سوندا سەن شەشەسىن اجە ەتەمىن دەپ ءجۇرىپ قىزدىڭ وزىنە عاشىق بولىپ قالدىڭ با؟
مۇحيت. سولاي سەكىلدى.
عالىم. ءماسساعان. سوندا بۇل سىرىڭدى ءمادينانىڭ ءوزى سەزە مە؟
مۇحيت. بىلمەيمىن، سەزبەيتىن سەكىلدى.
عالىم. ەندى قالاي سەزدىرمەكسىڭ؟ كۇندىز قارىنداسىم، تۇندە قالىڭدىعىم بول دەمەكسىڭ بە؟
مۇحيت. سەن مەنىڭ جۇرەگىمە تىرناعىڭدى بۇلاي سالۋشى بولما.
عالىم. بۇگىنگى قارىنداسىن ەرتەڭ قالىڭدىعىن بولىپ شىعا كەلسە ەل بەتىنە تۇكىرەدى، سوندا قايتەسىڭ؟
مۇحيت. ءوشىر ءۇنىڭدى.
عالىم. ءۇنىمدى عانا ەمەس، ەندى سەنىڭ قاسىڭنان ءوزىمدى دە وشىرەمىن. زاۋزات شەشەيگە سالەم ايت، ءوزىن تۋعان شەشەمدەي كورسەم دە بالاسىن وزىمدەي كورە المادىم، ول ءۇشىن ايىپ ەتپەسىن. (كەتەدى.)
مۇحيت. ەي، سەنىڭ وزىڭە لايىق كورگەنىڭ وسى ما؟ (عالىمنىڭ سوڭىنان جۇگىرەدى.) توقتاشى.
باعلاننىڭ داۋىسى. تىڭداڭىزدار تىڭداڭىزدار! بىزدەر اڭساي كۇتكەن تەڭىزىمىزدىڭ سۋىن بۇگىن كەشكى ساعات التىدان كەشىكپەي تاتامىز.
جاستار (شۋلاپ). ۋرا!.. ۋرا!..
باعلان. شولدەگەندەرگە سول تەڭىزدىڭ شاتتىعى سۋسىن بولسىن، شارشاعاندارعا سول شاتتىق دەمەۋ بولسىن، سالقىن تۇسكەنشە دەم الىڭدار. وي، اينالايىن بالاپاندارىم مەنىڭ. (جاستاردىڭ ءمادينادان باسقالارى لەزدە ساحنادان جوق بولادى. مۇحيت كەتكەن جاعىنان ءبىر كورپە مەن جاستىق اكەلىپ، جايادى دا، سوعان جاتا كەتەدى، قولىندا كىتاپ.)
ءمادينا. مىناۋ اتاڭىزدىڭ جاستىعى ما؟
مۇحيت. ءيا.
ءمادينا. جاسىنا جەتەر مە ەكەنمىن، جاستىعىنا مەن دە جانتايايىنشى. (قاتارلاسا جاتادى.) مىناۋ نە كىتاپ؟
مۇحيت. ەسەنەيدىڭ ءىزباسارى «ۇلپاندى» وقي باستاپتى.
ءمادينا. سوندا «ۇلپانى» كىم بولدى ەكەن؟
مۇحيت. ونىڭ ۇلپانى كىم ەكەنى بەلگىلى ەدى عوي.
ءمادينا. مەن ءتىرى تۇرعاندا ول بولا قويماس.
مۇحيت. اۋ، ۋادەمىز قايدا؟
ءمادينا. بىلمەيمىن، قايدا قالعانىن.
مۇحيت. سەن قىز، نە سۇمدىقتى باستادىڭ؟
ءمادينa. Meن دە وقيىن، بەرى جاقىنداڭىزشى. جوق، ءوزىڭىزدى ەمەس، كىتابىڭىزدى جاقىنداتىڭىز. (از ۋاقىت ەكەۋى دە ءۇنسىز، كىتاپ وقىعان بولىپ جاتىپ ەكەۋى بىرىنە-بىرى ۇرلانا كوز تاستايدى.) مۇحيت اعاي، ءبىر سىر سۇرايىن ايتاسىز با؟
مۇحيت. ايتايىن.
ءمادينا. جاسىرمايسىز عوي.
مۇحيت. جاسىراتىن بولسام ايتايىن دەمەس ەدىم عوي.
ءمادينا. وسى قىزدار ءسىزدى نەگە ماقتايدى؟
مۇحيت. استاعىپىراللا، قايداعى قىزدار؟
ءمادينا. ينستيتۋتتاعى قىزداردىڭ مۇندا كەلگەنى دە، كەلمەگەنى دە ءبارى، ءبارى.
مۇحيت. سوندا ولار مەنى نە دەپ ماقتايدى؟
ءمادينا. اقىلىنا كوركى ساي، ادەمى دەيدى.
مۇحيت. مەنى ادەمى دەسە ول قىزداردىڭ كوزى قارايعان ەكەن. كوزدەرى نەلىكتەن قارايعانىن ەل قىزداردىڭ وزىنەن سۇرا، ال مەن، جىگىتتەردىڭ سەنى نەگە ماقتايتىنىن سۇراماي-اق بىلەمىن.
ءمادينا. مازاعىڭىز بولسا دا ايتىڭىزشى، مەنى ماقتايتىن قايداعى ەسسىزدەر؟
مۇحيت. ناعىز ەستى جىگىتتەر.
ءمادينا. قۇپيا بولماسا ايتىڭىزشى، ول ەستى جىگىتتەر ماقتايتىنداي مەن سۇلۋمىن با؟
مۇحيت. سۇلۋ ەمەسسىڭ، عاجاپ سۇيكىمدىسىڭ.
ءمادينا. ءوزىڭىز شە، ءوزىڭىز دە مەنى سولاي دەيسىز بە؟
مۇحيت. سولاي دەيتىن بولۋىم كەرەك، ويتكەنى جىگىتتەردىڭ بىرەۋى ساعان قيقاڭداپ، جىمىڭداپ تۇرعانىن كورگەندە جىنىمنىڭ ۇستايتىنى سونداي، ونى يەكتەن قاعىپ جىبەرىپ باسىن اسپانعا ۇشىرعىم كەلەدى.
ءمادينa. وھو!
مۇحيت. نەمەنە، oho!
ءمادينا. بايقاڭىز، عالىمنىڭ دا باسىن اسپاننان ىزدەپ جۇرمەيىك.
مۇحيت. ونى جونگە ءوزىم سالامىن، سەن اعا دەۋمەن جەڭەتىن بول:
ءمادينا. ەگەر ول قيقاڭىن قويماسا مەن ونىڭ سورپاسىن قايناتامىن.
مۇحيت. سورپاسىن ەمەس، سورىن قايناتامىن دە.
ءمادينا. وقاسى جوق، سورپاسى سارقىلسا سورى قايناماي قالمايدى.
مۇحيت. سورپاسىن قانشا قايناتساڭ دا ول سەنى سۇيە بەرەدى، سوندا قايتەسىڭ؟
ءمادينا. توقتا، توقتا... ءسىز مەنى الداۋراتىپ قايدا اكەتتىڭىز؟ جاناعى سۇراۋىمنىڭ جاۋابى قايدا؟
مۇحيت. ول سۇراۋدىڭ جاۋابىن ءوزىڭنىڭ جۇرەگىڭنەن سۇرا دا قىزدار مەنى ماقتاعان شاقتا ءوزىڭنىڭ قانداي كۇيدە بولاتىنىڭدى ايت.
ءمادينا. بەتەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، قىزدار ءسىزدى ماقتاي قالسا مەنىڭ جۇرەگىم جانا باستايدى. ءتىپتى، جىلاپ جىبەرە جازدايمىن. ول قۋلار سونى سەزەدى دە، مەنىڭ ءسىزدى اعا دەگەنىمە سەنبەيدى.
مۇحيت. مەنىڭ شىن اعا ەكەنىمە ءوزىڭ سەنەسىڭ بە؟
ءمادينا. بىلمەيمىن.
مۇحيت. بىلمەگەنى قالاي؟
ءمادينا. سەنبەيمىن - اۋ دەيمىن.
مۇحيت. نەگە؟
ءمادينا. سەنگىم كەلمەيدى.
مۇحيت. ە، ەندى ءبىلدىم، سەن قىزدىڭ كەۋدەڭە پەرىشتەلەر ۇيالاي باستاعان ەكەن.
ءمادينا. بۇرىنعىلاردىڭ ءسوزىن ءسىز دە بۇزباي سويلەڭىز، ولار «شايتان ۇيالاعان» دەيدى.
مۇحيت. سەندەي پەرىشتەنىڭ كەۋدەسىنە شايتان ۇيالاي المايدى.
ءمادينا. ءوز كەۋدەڭىز شە؟
مۇحيت. مەنىڭ كەۋدەمە پەرىشتەلەر مەن شايتاندار تالاسۋدا. قايسىسى جەڭەرى ءازىر بەلگىسىز.
ءمادينا. ءورت بولىپ جانىپ، ەكەۋىن بىردەي ورتەپ جىبەرسەم قايتەدى. (سۇيۋگە ىڭعايلانادى.)
مۇحيت. اۋ، مەن سەنىڭ اعاڭ ەمەسپىن بە؟
ءمادينا. جوق، سەن اعا ەمەسسىڭ.
مۇحيت. ءماسساعان، سەن قىز بىردەن شابۋىلعا شىقتىڭ عوي، نەگە اعا ەمەسپىن؟
ءمادينا. سەن اعا ەمەس، اعادان دا جاقىن بىردەڭەسىڭ.
مۇحيت. بىردەڭە دەگەن نە پالە؟
ءمادينا. انىعىن ءوزىم دە بىلمەيمىن، ايتەۋىر سەن اعا ەمەسسىڭ.
مۇحيت. ەگەر سەن قىز ماماڭ ەكەۋمىزدىڭ انتىمىزدى بۇلاي بۇزار بولساڭ مەنەن جاقسىلىق كۇتپەگەيسىڭ.
ءمادينا. سەن مەنى جازالاماستان بۇرىن ءوز جولىڭدى تاۋىپ ال.
مۇحيت. ول نە ءسوز؟
ءمادينا. سەن مەنىڭ مامامدى اتادا توسپاق بولدىڭ. سول ماقساتپەن سەن مەنى قارىنداس ەتۋدى سىلتاۋ ەتتىڭ. وزىندە ۇل بالا جوق بولعاندىقتان مامام سەنىڭ سىلتاۋىڭدى ءوزىنىڭ سىلتاۋى ەتكەن ەدى، ءقازىر ەكەۋىڭ دە نە ىستەۋدى بىلمەي جۇرسىڭدەر. قانە، بەتىمە قارا دا بەكەر دەشى.
مۇحيت. ەي، قىز، سەن قىز ەمەس، قىپ-قىزىل اۋليەسىڭ عوي ءوزىڭ، سول اۋليەلىگىڭ ءۇشىن بەتىڭنەن ءبىر سۇيسەم قايتەدى؟
ءمادينا. سۇيمە، تەك دەمىمە دەمىڭدى تيگىز.
مۇحيت. دەمىمە دەمىم تيگەن سوڭ جۇرەگىڭ جانىپ كەتپەي مە؟
ءمادينا. جانسا جانسىنشى. (مۇحيت وقتايلانا بەرە توقتايدى.)
مۇحيت. بايسەكەڭ كەلە جاتىر، كوزىنە تۇسپەي جونەل. (ءمادينا سىرعىپ كەتەدى، بايسال كەلەدى.)
بايسال. وقى، بالاقاي، وقى. ءوزىڭ ءۇشىن دە وقى، مەن ءۇشىن دە وقى، تەك باعلان ءۇشىن وقىما.
مۇحيت. وسى ساپار اتام ەكەۋلەرىڭىز ءۇشىن وقىپ جاتار ەدىم، جاقسى كەلدىڭىز. (اتىپ تۇرىپ قول الىسادى.) سول ءۇشىن سالەمىمدى قابىل الىڭىز.
بايسال. قۇدايىم بالانىڭ ءبارىن نەگە سەندەي ەتىپ بەرمەدى ەكەن؟
مۇحيت. ونداي ارتىق ءسوزدى ايتپاڭىز، ءبارىبىر قانشا ماقتاساڭىز دا مەنىڭ قولىمنان كەلەرى ءسىز سياقتى قارتتاردى ەسىركەۋ عانا.
بايسال. مەنى سەن ەسىركەمەي-اق قوي، بالام، ۇكىمەتتىڭ ءوزى ەسىركەپ مەنى كارى-قۇرتاڭداردىڭ ۇيىنە قابىلدايتىن بولدى.
مۇحيت (تىكسىنە). «كارى قۇرتاڭداردىڭ» ۇيىنە؟
بايسال. سولاي، بالام، جالعىزدىققا توزە المادىم.
مۇحيت. اتاتاي - اۋ، نە سۇمدىقتى ايتىپ تۇرسىز؟
بايسال. «اتاتاي؟..» بۇل دۇنيەدە مەنى «اتا» دەيتىن كىم بار ەدى؟
مۇحيت (اشىنا). مەن بارمىن، مەن!
بايسال. «مەن، مەنمىن» دەيتىن سەن كىم ەدىڭ؟
مۇحيت. مەن ءسىزدىڭ نەمەرەڭىزبىن.
بايسال. نە-م-ە-ر-ە؟! سەن بە ماعان نەمەرە؟
باعلان (سويلەي كىرەدى). نەمەنە، تاقياڭا تار كەلiپ تۇر ما.
بايسال. باعلانىم - اۋ، مەن نە ەستىپ تۇرمىن؟
باعلان. ومىردە ەستىمەگەندى ەستىدىڭ، ەندى كورمەگەنىڭدى كورەسىڭ. الدىمەن قولىڭدى اكەل. (بايسال ونى قۇشاقتاي الادى.)
مۇحيت. اتاشكا، بۇل اتاي، ءوز سوزىمەن ايتقاندا «كارى قۇرتاڭدار ۇيىنە» كەتەتىن بولىپتى.
باعلان. جاھاننامنىڭ تۇبىنە نەگە كەتپەيدى.
بايسال. ەي، ءتىلىڭدى تۇبىنەن سۋىرىپ الارمىن، تارتا سويلە.
باعلان. مەنىڭ ءتىلىم قاشاننان بەرى سەنىڭ شاقشاننىڭ تىعىنى ەدى؟
بايسال. مۇحيتجان، مىنا جەل پەرىنى ءبىراز سىعىمداپ الايىن، سەن بارا تۇرشى.
مۇحيت. جەل پەرى؟
باعلان. بار، ءبىز سياقتى قارت قۇرداستاردىڭ قالجىڭ سوزىنە قۇلاق سالۋشى بولما. (مۇحيت كەتەدى. باعلان بايسالدى جەلكەدەن نۇقىپ قالىپ.) «جەل پەرىڭ» نە - ەي؟
بايسال. سولاي دەپ «شۇعىلانىڭ» ەلى تۇگەل شۋلاۋدا. «ءبىر كەزدەگى ماقتانىمىز بولعان باعلان بۇل كۇندە مازاق بولىپ جايرادى. جايراعانى ەمەي نەمەنە «جەل پەرى» بولىپ جاس قاتىننىڭ تالايىن جايلادى»، دەگەن ەلدىڭ كۇڭكىلىنەن بۇكىل دالا دۇڭكىلدەيدى. تەزىرەك ۇيلەنبەسەڭ وسى جامان اتاعىڭنىڭ جالپاق ەلگە جايىلاتىن ءتۇرى بار.
باعلان. و، عاجاپ.
بايسال. نەمەنە عاجاپ؟
باعلان. سەن وسى وتىرىكتى ادال نيەتىڭمەن ايتىپ تۇرسىڭ، مەن سوعان قايرانمىن.
بايسال. ايتقانىم وتىرىك بولسا دا نيەتىمنىڭ ادال ەكەنى راس، مەيلىڭ سەن، مەيلىڭ سەنبە.
باعلان. «قايرانمىن» دەگەنىم سەندىم دەگەنىم ەمەس پە؟
بايسال. سەنىڭ سەنىمىڭە ءزارۋ بولىپ وتىرعان جوقپىن. مەنىڭ ەسىمدى الىپ وتىرعان مۇحيتجاننىڭ جاڭاعى ءبىر ءسوزى. سول پەرىشتەنىڭ قۇلاعىنا شالىنسا ەكەن.
باعلان. ونىڭ ءوزى پەرىشتە، سوندىقتان ونداي تىلەكتى تىلەمەسەڭ دە بولادى.
بايسال. سوندا ول مەندەي ماسىلدى نە ىستەمەك؟
باعلان. ونىڭ نە ىستەيتىنىن كەزىندە كورەرسىڭ، ازىرشە مەنىڭ نە ىستەيتىنىمدى تىڭدا.
بايسال. ال تىڭدادىق.
باعلان. قاراجات جاعىڭ قانداي؟
بايسال. ونىڭ ساعان كەرەگى قانشا؟
باعلان. ماعان ەمەس ساعان كەرەك. ويتكەنى مەن ءوزىم ءۇشىن نە ىستەسەم سەن دە ءوزىڭ ءۇشىن سونى ىستەيسىڭ. مىسالى مەن ءوزىمنىڭ جاراتىلىسىمنان باسقانىڭ ءبارىن جاڭارتامىن. ەڭ الدىمەن كيىمدەر مەن كورپە-جاستىقتاردىڭ نەشە ءتۇرىن الامىن. مەن نە السام سەن دە سونى الاسىڭ. اقشاڭ جەتپەسە مەنەن قارىز الاسىن دا كەيىن وتەيسىڭ. مۇنىڭ بارىنەن ءوزىڭدى تەز مويىنداتۋ ءۇشىن الدىمەن ەسكى-قۇسقىلارىڭدى تۇگەل ورتەيسىڭ.
بايسال. سونان كەيىن.
باعلان. سونان كەيىن كوشىپ كەلەسىن دە مىنا ۇيگە كىرەسىڭ، ازىرشە ەكەۋمىزگە وسى دا جەتەدى، تەك ەسكى-قۇسقىلارىنىڭ جۇرناعى دا كەلمەسىن.
بايسال. مۇنداي عاجاپ قايىرىمدىلىقتىڭ ساعان قاشان، قالاي كەلگەنىن بىلۋگە بولا ما؟
باعلان. ءوزىڭ «قارتتاردىڭ ۇنىنە» ارىز بەرىپ كەلگەن ءتۇنى كەلگەن-دى. سونان بەرى ويلانىپ، ويلانعان سايىن قينالعاندا تاپقانىم وسى.
بايسال. سوندا قالاي، ەكى جارتى ءبىر ءبۇتىن بولامىز با؟
باعلان. مەن جاقىن ارادا ءتۇرلى-تۇرلى تويلاردىڭ تورتەۋىن جاسايمىن. سول تويلاردان كەيىن بولاشاعىمىزدى ايقىنداپ الامىز دا ەندىگى قالعان ءومىردى ەكەۋىمىز بىرگە ۇل-قىزدارىمىزدىڭ الاقانىندا وتكىزەمىز. قاشان قايراتىڭ سارقىلعانشا سەن سولاردىڭ باعبانى بولاسىڭ.
بايسال. قايداعى؟ كىمنىڭ؟
باعلان. ەرتەڭنەن باستاپ قالامىزدىڭ ىرگەسىنە opنايتىن بولاشاقتىڭ الما باعى. ءجۇر، سونىڭ ىرگە قازىعىن ساعان قاققىزايىن.
بايسال. توقتاشى، ىشىمە سىيماي بارادى. جاڭاعى كوپ تويدىڭ ىشىندە ءوز تويىڭ جوق پا؟
باعلان. ەندىگى جاسالاتىن تويلاردىڭ ءبارى مەنىڭ تويىم. مەنىڭ تويىم سەنىڭ دە تويىڭ.
بايسال. باياعىدا مەنىڭ ءبىر ناعاشىم كورىنگەن قىزدى مەنىڭ قالىڭدىعىم دەپ ءجۇرىپ قاتىنسىز وتكەن ەكەن، سونىڭ كەرىن كيگىڭ كەلدى مە؟ قايدا لاعىپ كەتتىڭ؟
باعلان. مەنىڭ لاققانىم سەنىڭ تاپقانىڭ. ءجۇر كەتتىك.
بايسال. قايدا؟
باعلان. مۇنان بىلاي مەن قايدا بولسام سەن سونداسىڭ.
باعلان. اداسىپ كەتپەيمىز بە؟
بايسال. اداسپاعانىمىزبەن قارتايىپ كەتۋىمىز مۇمكىن-اۋ، جولدى قارتايمايتىن سەن باستاشى. (ەكەۋى وسىلاي جۇرە ازىلدەسىپ كەتەدى. ءوز ويىمەن جۇرە الىسىپ ءمادينا كەلە جاتىر.
ءمادينا. اتا... اتاشكا... ايتۋعا قانداي تاماشا... ءبىراق پاپامدى ساعىنعاندىقتان با، مەن نەگە باعلان اتايدى «پاپا» دەگىم كەلە بەرەدى؟ نەگە؟.. الدە پاپام بولۋىن تىلەيمىن بە؟ جوق، ونداي تىلەك مەنەن ەندى اۋلاق بولار... اۋلاق (جەردەن تاس الىپ لاقتىرادى.) اۋلاق... (مۇحيت كەلەدى.)
مۇحيت. اۋ، جاپا-جالعىز كىممەن سايىسىپ تۇرسىڭ؟
ءمادينا. سوقتىقپاشى.
مۇحيت. نەگە؟
ءمادينا. جىلاعىم كەلىپ تۇر.
مۇحيت. كەل، قوسىلىپ جىلايىق، تەك سەبەبىن ايت.
ءمادينا. سەبەبى سەنسىڭ.
مۇحيت. وندا كوزىڭنىڭ جاسى تىم ارزان ەكەن.
ءمادينا. سەنىڭ مەنىمەن قوسىلا جىلاعان ءتۇرىڭ وسى ما؟
مۇحيت. بەرى ءجۇر، كوزىمىزدىڭ جاسىن شەشەلەرىمىز كورمەسىن. (كەتەدى.)
ساحنا از ۋاقىت بوس. ازدان سوڭ گاككۋ مەن زاۋزات كەلەدى.
زاۋزات. مەنىڭ بار جايىم وسى.
گاككۋ. وسىنىڭ ءبارىن سەزدىرە وتىرىپ، زاۋزاتقا رۇقساتىڭىزدى بەرىڭىز دەسەم، پاپاڭ نە دەر ەكەن؟
زاۋزات. ونىڭ نە دەيتىنىن بىلەمىن، ەگەر ول «شاڭىراعىما ءوزىڭ يە بولساڭ ايتقانىڭا كونەيىن» دەسە ءوزىڭىز نە دەر ەكەنسىز؟
گاككۋ. باعلان اعاي ولاي دەي قويماس، دەي قالسا مەن ءوز شاڭىراعىمدى بارلىق شاڭىراقتان بيىك كورەمىن، دەرمىن. شىنىم سولاي.
زاۋزات. وندا قۇداعيىم بولىڭىز.
گاككۋ. ە، باۋىرىم، مەن كەزبەگەن قيال قالدى دەيمىسىڭ؟ مۇحيتتىڭ جاقسى بالا ەكەنىن بىلگەن كۇننەن باستاپ ونىڭ ەنەسى بولۋدى ارماندادىم. ويتكەنى بۇل زاماننىڭ قىزدارىنا جاقسى جار تابۋدىڭ ءوزى جارتى الەمگە يە بولعانمەن بىردەي بولىپ بارادى. ءبىراق ول ارمانىمدى كوكەيدەگى كونە ءبىر ارمانىم جەڭىپ كەتتى دە مۇحيتتىڭ تىلەگىن قابىلداپ، ونى ءماديناما «اعا» دەگىزدىم. قىزىمنىڭ ونى سۇيەتىنىن سەزسەم دە مۇحيتقا بەرگەن انتىمدى بۇزا الاتىن ەمەسپىن. (مۇحيتتى قولىنان جەتەكتەي جۇگىرىپ ءمادينا كەلەدى.)
زاۋزات. و، مەنىڭ ايىم مەن كۇنىم قابات كەلدى عوي، كەلىڭدەرشى (ەكەۋىنىڭ بەتتەرىنەن سۇيەدى.)
مۇحيت. اي مەن كۇندەرىڭىز جۇلدىز بولىپ كەتپەسىن، بايقاڭىزدار.
ءمادينا. ال، ماماتايلار، مۇحيت اعاي ايتا بەرەتىن بولعاندى. ونىڭ سوزىنە قۇلاق اسپاڭىزدار دا مەنى تىڭداڭىزدار. زاۋزات اپا، بىزگە ءسىزدىڭ ءبىر تامشى ءسۇتىڭىز كەرەك بولدى.
زاۋزات. كۇنىم - اۋ، مەن الدەقاشان سۋالعانمىن عوي.
ءمادينا. ول قالاي؟ سىزدەن بەس جاس ۇلكەن مامامنىڭ ءسۇتى بۇلاقتاي، سىزدە نەگە جوق؟
زاۋزات. اركىمنىڭ جاراتىلىسى ءار ءتۇرلى عوي.
گاككۋ. سەن قايداعىنى قايدان شىعارىپ تۇرسىڭ؟
ءمادينا. مامامنىڭ سىزگە بەرگەنى ءوز ءسۇتى ەمەس، سوعان مىنا باتىر سەنبەيدى. ەكەۋىمىز (ول ەگەسپەن كەلىپ تۇرمىز.
گاككۋ. مەن ساعان قاشان ءسۇت بەرگەن ەدىم؟
مۇحيت. كەشىرىڭىز، مەن ءسىزدىڭ ءوزىمدى بالاڭىز كورىپ جاتقان ءار ءبىر ءسوزىڭىزدى انالىق اق سۇتىڭىزدەي كورگىم كەلەدى.
گاككۋ. ەندى ءتۇسىندىڭ بە؟
ءمادينا. جوق، ونىسى مەنى قارىنداس ەتۋ ءۇشىن تاپقان سىلتاۋى، مەنىڭ قارىنداس بولعىم كەلمەيدى.
گاككۋ. نەگە؟ ونى جانىمداي كورەمىن دەيتىنىڭ قايدا؟
ءمادينا. سول جانىمداي كورگەندىكتەن قارىنداسى بولماقپىن.
گاككۋ. سەبەپ؟ (ءمادينا تەرىس اينالادى.)
مۇحيت. ۇلى سوزدە ۇيات جوق دەيسىزدەر عوي، ۇيات تا بولسا سەبەبىن مەن ايتايىن. بۇل قىزدىڭ قالىڭدىق بولعىسى كەلەدى.
گاككۋ. كىمگە؟
مۇحيت. ماعان. ال ماعان قالىڭدىقتىڭ ءازىر كەرەگى جوق.
ءمادينا. وتىرىك ايتادى.
زاۋزات (كۇلكىدەن قىسىلا سويلەپ). نەگە كەرەگى جوق؟
مۇحيت. مەن قاشان اتام ۇيلەنگەنشە ۇيلەنبەيمىن.
زاۋزات. بالام - اۋ، مۇمكىن اتاڭ مۇلدە ۇيلەنبەس، سوندا قايتەسىڭ؟
مۇحيت. Heگe ۇيلەنبەيدى؟ ۇيلەنەدى، ۇيلەندىرەمىز. مىنە، ءوزى دە كەلە جاتىر، ءقازىر ورتاعا الامىز دا كوندىرەمىز. گاككۋ اپا، ءسىز باستاڭىز، مەن قوستايىن مىنا ەكەۋى ءبىزدى دەمەۋشىلەر بولسىن. (قولىندا شيىرشىقتاعان نوتا قاعازى بار باعلان كەلە جاتىر.)
باعلان (قولىنداعى قاعازىن انادايدان اسپانداتىپ). بالالار، مەن سەندەرگە مىنانداي توزبايتىن سىيلىق اكەلدىم. (مۇحيت قارسى بارىپ ونىڭ قولىنداعى قاعازدى الادى.)
مۇحيت. بۇل نە؟
بaعلان. بۇل سەندەردىڭ گيمندەرىڭ. ءبىزدىڭ ەرتەڭىمىز بۇگىنگە اينالىپ ەرتەڭ جەتەتىن تەڭىزگە بۇگىن جەتەتىن بولدىق، سەندەر بۇكىل ۇيىرمەلەرىڭ بولىپ ەرتەڭگە دەيىن وسىنى جاتتايتىن بولىڭدار.
مۇحيت. بۇل بۇيرىعىڭىز بۇگىن-اق ورىندالادى. ونىڭ ەسەسىنە ءسىز وسى تۇرعان تورتەۋىمىزدىڭ ءبىر تىلەگىمىزدى قابىلداڭىز.
باعلان. ول تىلەكتەرىڭدى كەيىن ايتارسىڭ، ءقازىر بار دا انا بايسال اتاڭدى دارىگەرگە جەتكىز.
مۇحيت. ول بايعۇسقا نە بوپ قالدى؟
باعلان. سەنىڭ ايتقانىڭ راس ەكەن، جەتەۋى كەتىپ قالىپتى. ءبىر از كۇن اۋرۋحاناعا جاتقىزىپ الماساق بولاتىن ەمەس.
مۇحيت (ءماديناعا). كەتتىك. (ءمادينا وتە بەرە باعلاننىڭ بەتىنەن سۇيە سالا جونەلەدى.)
باعلان. بوتام - اي، قاتەمدى بەتىمە قاتتى باستى - اۋ، توقتاشى.
ءمادينا. كەش قالدىڭىز. (كەتەدى).
باعلان. مەن بارىنەن كەشىكسەم دە سەندەر بىرىنەن دە كەشىكپەڭدەرشى، بالاپاندارىم.
گاككۋ. بالانىڭ الدىندا مۇنشا كىشىرەيدىڭىز، نەندەي قاتە جاساعان ەدىڭىز؟
باعلان. مەن ونىڭ بەتىنەن سۇيەتىن كۇندەگى ادەتىمدى ۇمىتىپ كەتىپپىن.
گاككۋ. كۇندەگى ادەتىڭىزدى ۇمىتقانداي بۇگىن نە بولعان ەدى؟
باعلان. مۇنىڭ جاۋابى كەيىن. (زاۋزاتقا.) قالاي، بالام، باستىق بولۋ باستى قاتىرۋ ەمەس پە ەكەن؟
زاۋزات. ءازىر بايقالمادى.
باعلان. جۇمىسىڭ قالاي؟ اۋىرلاۋ ەمەس پە؟
زاۋزات. ونى دا ءازىر بايقامادىم.
باعلان. بۇل مەن قۋاناتىن سوزدەر، ءوزىڭ ءجاي كەلدىڭ بە؟
زاۋزات. «توي دەسە قۋ باس دومالايدى» دەگەن عوي.
باعلان. بۇل سوزدەرىڭ قۋانتپادى.
زاۋزات. اعات بولسا كەشىرىڭىز.
باعلان. ناعىز تويدىڭ ەرتەڭ ەكەنىن، وعان ءوزىڭنىڭ اۋىل ايماعىڭمەن كەلەتىنىڭدى بىلە تۇرا نەگە ولاي دەدىڭ؟ الدە تەڭىزىمىزگە تاعار بايعازىڭدى قيماي، سىلتاۋ ىزدەپ كەلدىڭ بە؟
زاۋزات. تويىڭىزعا وزىمىزدەن بۇرىن بايعازىمىز كەلەدى-اۋ دەيمىن.
باعلان. ول نە؟
زاۋزات. وزىڭىزدە نە جوق بولسا سول.
باعلان. ىس جوق بولسا سول؟
گاككۋ. ايەل بولار، باسقا كەلىنىڭىز تۇگەل عوي.
زاۋزات. جوعا، ويباي. ءقازىر. (كەتەدى.)
گاككۋ. كەلىنىڭىز وزىڭىزگە قاراپ جاقسى ءوسىپتى.
باعلان. ومىردەن كورگەن ۇلكەن باقىتىمنىڭ ءبىرى وسى.
گاككۋ. ءسىزدىڭ ەلدەن ەرەكشە تاعى ءبىر ۇلكەن باقىتتىلىعىڭىز، جاقسى ادامداردىڭ ءبارى دوس تا، جامان ادامداردىڭ ءبارى قاس ەكەن.
باعلان. قاس كورىنۋى دە باقىتتىلىق دەيمىز بە؟
گاككۋ. جامان ادامداردىڭ قاس كورگەنى جاقسى.
باعلان. سوندا قالاي، قاسىقتاپ تا جاقسىلىعى بولعانى ما؟
گاككۋ. البەتتە، سول سياقتى جاقسىلىقتىڭ دا وزىنە ءتان جامانشىلىعى بار. مىسالى جاستايىنان باعى كۇيگەن زاۋزاتتىڭ جاقسى ادام بولا تۇرا ءوز باعىن ءوزى ءومىر بويى بايلاۋى جاقسىلىقتان تۋعان جامانشىلىق.
باعلان. مۇنىمەن نە ايتپاقسىڭ؟
گاككۋ. مەنىڭ ايتارىم تەك نەمەرەڭىز مۇحيتتىڭ ءسوزى عانا. سىزدەن تىلەيتىنىم دە سونىڭ تىلەگى. ول سىزگە «وزگەنىڭ جۇرەگىن دە ءوز جۇرەگىڭىزدەي كورىڭىز» دەگەن ەدى عوي. (باعلان اۋىر ويمەن ءجۇرىپ كەتەدى. گاككۋ ءسال ىڭعايسىزدانىپ نە ىستەرىن بىلمەي ءار سىلتاۋدى ءبىر ىزدەيدى، اقىرىندا قالىڭ داپتەردى قولىنا الدى.) ايتپاقشى، مىنا ءبىر داپتەرمەن تەزىرەك تانىسىڭىز.
باعلان. ول نە؟
گاككۋ. بىزدەر تەرەڭنەن تارتىلعان سۋدىڭ ءزارىن سىندىرماستان جەر سۋارۋعا بولمايتىنىن ويلاماپپىز.
باعلان. وندا نە ويلاعانبىز؟
گاككۋ. وتكەنگە وكىنبەيىك، ءالى دە كەش ەمەس. ارمان مۇراتبايەۆيچتىڭ الدىنا بۇگىنگى قويار ءبىرىنشى ماسەلەڭىز وسى. ەكىنشىسى...
باعلان. ەكىنشىسىن قويا تۇر، سوندا ءبىزدىڭ ۇسىنىسىمىز نە بولماق؟
گاككۋ. كولەمى شار اياقتاي شاعىن بولسا دا ءوزى شالقار كولدەي شالقيتىن، استىنان ءبىر تامشى سۋ وتپەيتىن، بەتىنەن سۋ كەتپەيتىن سۋ قويماسى كەرەك. استىنان توسەلەتىن پلەنكاسىنا دەيىن ەسەپتەلگەن ءبارى دە مىنانىڭ ىشىندە. ول كىسى كەلگەنشە كوڭىلگە توقىپ الىڭىز.
باعلان. مەنى مۇندا سەنىمەن بىرگە جىبەرگەنى ءۇشىن قۇشاقتاپ تۇرىپ العىس ايتامىن دا بۇل داپتەردى ارماننىڭ ءوز قولىنا بەرەمىن.
گاككۋ. بايقاڭىز، كۇلكى بولىپ جۇرمەڭىز. (قولىندا شيىرشىقتالعان چەرتەجى بار بەكزات كەلەدى.)
بەكزات (انادايدان). تاعى دا سالەم.
باعلان. سالەمگە دە مازا بەرمەدىڭ - اۋ سەن.
بەكزات. ەندى قۇلاعىڭىزعا مازا بەرمەيتىن بولدىم، سول ءۇشىن مەرۋەرتتەن سىرعا تاققالى كەلدىك.
باعلان. سەن قازاق ەمەس پە ەدىڭ؟
بەكزات. ناعىزىمىن.
باعلان. ەندەشە قازاقتىڭ ەركەگى قۇلاعىنا سىرعا سالمايتىنىن قالاي بىلمەيسىڭ؟
بەكزات. ەگەر دە ارمان مۇراتبايەۆيچتىڭ نۇسقاۋى بويىنشا ەسىگىڭىزدىڭ الدىنا فونتان ورناتسام، ول مەرۋەرتتىڭ عاجايىپ سيقىرلى ۇنىمەن كۇندىز ءتۇنى سىبىرلاپ «جاسارا بەر، جاسارا بەر» دەپ تۇرسا جەك كورمەسسىز.
باعلان. ارينە، ءبىراق...
بەكزات ءبىراعىڭىزدى قويا تۇرىڭىز، «ارينە» دەدىڭىز، سول جەتەدى، ءقازىر ءۇيىڭىزدىڭ ىرگەسىن قازۋعا كەلگەن ماشينا سول سىرعاڭىزدىڭ دا ورنىن ازىرلەپ كەتسىن. (چەرتەجدى جايىپ.) مىناعان قاراڭىز دا قالاعان جەرىڭىزدى بەلگىلەپ بەرىڭىز.
باعلان. «مەرۋەرت» دەگەن ءسوزدى بىزدەيلەر ءۇشىن تاۋىپ ايتتىڭ، ءبىراق ونىڭ ايەلدەرگە عانا جاراساتىنىن بىلمەي، كوز الدىڭداعى يەسىن كورمەي اداسقانىڭ قالاي؟
بەكزات. سولاي دەيتىنىڭىزدى ءوزىم دە سەزىپ ەدىم. ال، اسىل تاتە، باتىر اعامىز وزىنە سىيلاعان زامانا سىيلىعىن سىزگە سىيلادى، بۇعان نە دەيسىز؟
گاككۋ. باتىر اعامىز ماعان ءوزىن سىيلاسا دا وسىلاي ءماز بولاسىڭ با؟
بەكزات. ونداي كۇن تۋا قالسا ءماز بولۋ از.
گاككۋ. وندا ءمازىڭ ءماز ەمەس ەكەن. سول سياقتى فونتاننىڭ دا مەن ءۇشىن ءمانى از. قالاعان جەرىڭە ورناتا بەر.
باعلان. تابيعاتتىڭ ءوز زاڭى بار، ول زاڭنىڭ ەڭكەيتەتىن ەرتەڭى بار، ونى دا ويلاعايسىڭ - اۋ.
گاككۋ. ءوزىڭىزدىڭ ەرتەڭىڭىز جوق پا؟ بار بولسا ءوز ەسىگىڭىزدىڭ الدىنا نەگە ورناتتىرمايسىز؟
باعلان. مەن بۇگىنگى ماقساتىممەن بىرگە ەرتەڭگى ساعىنارىمدى دا جاڭارتقىم كەلەدى.
گاككۋ. سوندا ءسىز ساعىنارىڭىزدى مەنىڭ ەسىگىمنەن ىزدەمەكسىز بە؟
باعلان. ەسىگىڭنەن دە، تورىڭنەن دە ىزدەمەكپىن.
گاككۋ (چەرتەجدى ءوز الدىنا جايىپ). وندا الىستان ارباسپاي جاقىننان جاۋلاسايىق.
باعلان. استاپىراللا.
گاككۋ. ەسىگىن مەنىڭ ەسىگىمە قاراتىپ ءۇيىڭىزدى مىنا جەرگە سالدىرىڭىز دا فونتاندى ەكى ۇيگە بىردەي ەتىپ مىنا تۇسقا ورناتتىرىڭىز. قالاي، بۇعان دا «استاپىراللا» دەيسىز بە؟
باعلان. اقسارباس دەرمىن.
بەكزات. گاككۋ تاتەمىزدىڭ ايتقانى ءسىز ءۇشىن زاڭ دەپ ءبىلىپ، كەتە بەرۋگە رۇقسات ەتىڭىز.
باعلان. سولاي دەپ جار سالۋىڭا دا رۇقسات.
بەكزات. مۇنداي جاراستىقتىڭ جارشىسى بولۋ مەن ءۇشىن ۇلكەن عانيبەت. ساۋ بولىڭىزدار! اسىرەسە ءسىز ساۋ بولىڭىز، اسىل تاتە، باعلان اعامىز ءۇشىن دە ساۋ بولىڭىز.
گاككۋ. سۇڭقىلداماي جونەلشى. (بەكزات كەتەدى. ەكىنشى جاقتان قولىندا ءبىر بۋدا جۇگەرى، ەكى بۋدا سورعاسى بار زاۋزات كەلەدى.)
گاككۋ. مىناۋ ءوزىمىزدىڭ ءسۇمبىل شاش، مىناۋ جالبىر شاشتاردى تانىمادىم.
زاۋزات. بۇل جالبىر شاشتاردىڭ وتانى - كانادا. جات ەلدەن كەلسە دە جەرىمىزدى جاتسىنباي، بوي تۇزەپ جاقسى ءوسىپ كەلەدى. مىنا بىرەۋىنىڭ اتى - يانتار، مىناسىنىڭ اتى - سارساچي. ەكەۋى دە شولگە ءتوزىمدى، ەكەۋى دە ءبىزدىڭ جۇگەرىدەن ءونىمدى. ءبىر جازدا ءۇش رەت ورۋعا كەلەدى. بويى ءۇش جارىم مەترگە دەيىن، ءونىمى مىڭ سەنتنەرگە دەيىن جەتەدى! مىناۋ يانتار دەگەنىندە ون سەگىز، جيىرما پروسەنت قانت بار. سوندىقتان مال جالعىز تالشىعىندا قالدىرماستان جالماپ قويادى. مۇنىڭ بالاۋسا كەزىن جەگەن سيىرلاردىڭ ءسۇتى بۇلاق بولىپ اعادى.
گاككۋ. قانشا ماقتاساڭ دا شاشاقتارى سىپىرعىشقا ۇقسايدى ەكەن.
باعلان. شاشاقتارى سىپىرعىشقا ۇقساعانىمەن ساباقتارى ءسۇتتىڭ قايماعى دە.
گاككۋ. مىنا ءبىر جاسىلداۋى جاسى ۇلعايسا دا قارتايمايتىن سىزگە ۇقسايدى ەكەن.
باعلان. نەسىمەن؟
گاككۋ. كەسىلسە دە جاسىل ءتۇرىن ساقتاپ قالىپتى.
باعلان (وزىنە). ەسەم تاعى كەتتى-اۋ. (زاۋزاتقا.) بالام، سىيلىقتارىڭ ءۇشىن كوپ راحمەت. سورعانىڭ مەن سۇراعان تۇقىمىن اكەلمەي ءوزىنىڭ ءبىر بۋداسىن اكەلگەن ساراڭدىعىڭدى سەزدىم. ءبىر ساراڭ دوسىمنىڭ «ورىنسىز مىرزالىقتان ورىندى ساراڭدىق جاقسى» دەگەنى بار ەدى، سول ايتقانداي سەنىڭ ءدال مۇنداي ساراڭدىعىڭا دا ريزامىن، ساۋ بول.
زاۋزات. ساۋ بولىڭىز، گاككۋ تاتە، ءسىز دە.
باعلان (كەنەت ويلانا قالىپ). بالام، ءسال ايالداشى. (زاۋزات يمەنە جاقىندايدى. باعلان اۋىر ويمەن ۇزاق تەڭسەلەدى.) مەن اكەلىك بورىشتىڭ ەڭ سوڭعى، ەڭ اۋىرىن ەتكەلى تۇرمىن. وتانىمنىڭ، ارىمنىڭ الدىنداعى بورىشىمدى تايسالماستان تالاي وتەگەن ەدىم، سەنىڭ الدىڭدا اكەلىپ وسىناۋ بورىشىمدى وتەۋگە كەلگەندە قينالىپ تۇرعان جايىم بار. سول سەبەپتى، سەن قانداي جاقسى ءسوز ايتساڭ دا ونى تىڭداي الاتىن حال مەندە جوق. سونى ەسكەر دە ءۇن قاتۋشى بولما، تەك مەنەن ەستىگەنىڭدى ماۋلەنگە ءدال جەتكىزە ءبىل:
زاۋزات (مۇنى كۇتپەگەندەي). پاپا!
باعلان. ءۇن قاتۋشى بولما دەدىم عوي. مەن ەرتەڭگى تەڭىزدىڭ تويىنان كەيىن سەنىڭ تويىڭدى وتكىزەمىن. ماۋلەن ەكەۋىڭ سوعان ءازىر بولىڭدار. ماعان ايتارىڭدى گاككۋگە ايتاتىن بول.
زاۋزات. ءبىر اۋىز ايتار ارىزىم بار، تىم بولماسا سونى تىڭداڭىزشى.
باعلان. ونى دا گاككۋگە ايتقايسىڭ.
زاۋزات. بۇل كىسىگە ءبارىن دە ايتقانمىن.
باعلان. وعان ايتقانىڭ ماعان ايتقانىڭ. قوش...
زاۋزات شەگىنە - شەگىنە بارىپ شىعىپ كەتەدى.
گاككۋ. سىزگە بىتكەن جۇرەك بار ادامعا بىتسە دۇنيە قانداي بولار ەدى؟
باعلان. عاشىقتار دۇنيەسى بولار ەدى.
گاككۋ. ونىڭىز راس، سوندىقتان دا مەن سوڭعى كەزدە وزىمنەن گورى ءسىزدى كوبىرەك ويلايتىن بولىپ كەتتىم. سول ويلاۋدان تاپقانىمدى الدىڭىزعا جايىپ سالايىن، اقىلىڭىزعا سالىپ قاراڭىز.
باعلان. ۇنىڭدە ءبىر سالقىن سارىن بار، تىلەگىڭدى تەجەي تۇرساڭ قايتەدى.
گاككۋ. شوشىماڭىز، سىزگە جايسىز تيەتىن تىلەكتى ايتار شاما مەندە قالعان جوق.
باعلان. اقسارباس!
گاككۋ. مەن ءسىزدىڭ تۇزدەگى كومەكشىڭىز، ۇيدەگى كۇتۋشىڭىز، جانتايساڭىز جاستىعىڭىز بولايىن، تەك كوڭىل ماستىعىن تىلەمەڭىز. پاك كۇيىمىزدە وتەيىك ومىردەن. وسىعان رازى بولساڭىز مىنە، قولىم. (قولىن ۇسىنادى.)
باعلان (ونىڭ قولىن ايمالاپ). وزىڭە بەلگىلى مەن ساعان ءومىر بويى قىزىعۋمەن كەلەمىن، ءبىراق قانشا قىزىقسام دا ناپسىگە ەرىك بەرگەن كەزىم بولدى ما؟
گاككۋ. بولعان جوق، سوندىقتان دا مەن ءسىزدى ەشبىر جانعا تەڭگەرگەن ەمەسپىن.
باعلان. ەندەشە مەنى ماحابباتتىڭ ماسكۇنەمى كورىپ قورلاما. مەنىڭ بۇل دالاعا كەلگەندە تاپقان باقىتىم - سەنى وزىمە، ءوزىمدى ساعان ۇيرەتىپ الدىم. ءتىپتى ءوزىمدى ءوزىم سيقىرلاپ سەنىڭ جۇرەگىڭە بايلاپ بەرگەن سەكىلدىمىن.
گاككۋ. ءسىز بە، مەن بە؟
باعلان. ەكەۋىمىز دە.
گاككۋ. وندا ەكەۋىمىز دە باقىتتى ەكەنبىز.
باعلان. بىرىنە ءبىرى بارلىق ىستىق قانىمەن بايلانعان سول باقىتتى جۇرەكتەر ەندى ماڭگى بايلانسىن. ول ءۇشىن مۇحيت پەن ءمادينانى بولاشاعىمىزدىڭ باتپايتىن كۇنى ەتەيىك. وسى تىلەگىمدى قابىل الساڭ، ءمىنى، بۇكىل ءومىرىم ماڭگى سەنىكى.
گاككۋ (باعلاننىڭ باسىن قۇشاقتاي الادى). وسى ەدى عوي مەنىڭ سىزدەن كۇتكەنىم. (وسى كەزدە الىستان «ءسۇيىنشى، ءسۇيىنشى!» دەگەن داۋىس ەستىلەدى. قول ۇستاسا جۇگىرىپ مۇحيت پەن ءمادينا كەلەدى.)
مۇحيت. اتا، بىزدەر جەردىڭ بەتىندەگى تىلەگىمىزدەن بۇرىن تۇبىندەگى تەڭىزىمىزگە جەتتىك. ءسۇيىنشىمىزدى بەرىڭىز دە جونەلىڭىز، ارمان مۇراتبايەۆيچ سىزدەرگە تەز كەلسىن دەدى.
باعلان. بارىمدى تۇگەل الىڭدار دا شاشۋ ەتىپ شاشىڭدار. (ءماديناعا.) مىناۋ ءوزىڭنىڭ شەشەڭدەي پاك جاننىڭ جيىرما جىل بويى مەنىڭ جۇرەگىمدە ساقتالىپ كەلگەن ساقيناسى ەدى. وسى قاسيەتتى ساقينا ەندى سەنىڭ نەكە ساقيناڭ بولسىنشى. (ءماديناعا ۇسىنادى، ءمادينا شەشەسىنە قارايدى.)
گاككۋ. اتاڭ اعات ايتۋدى بىلمەيدى. بەرگەنىن ال دا، ايتقانىن بۇلجىتپا. (ءمادينا ساقينانى الارىن السا دا نە ىستەرىن بىلمەي تولقىدى. اڭىرىندا ونى مۇحيتتىڭ قولىنا سالعىسى كەلگەن سىڭاي بىلدىرەدى.)
مۇحيت. (قۋانعانىنان نە دەرىن بىلمەي). سىزدەر قۇدا بولدىڭىزدار ما؟
گاككۋ. بىزدەر ومىردە باردىڭ بارىنەن دە قىمبات، بارىنەن دە جاقىن جاندارمىز.
باعلان. سولاي، بالام، جولدارىڭا ءھاماندا نۇر جاۋسىن.
مۇحيت. جاساسىن ءبىزدىڭ اتامىز بەن انامىز! (ەكەۋىن ۇيىرە جونەلەدى، باعلان ءبىر قولىمەن ءمادينانى باۋىرىنا قىسادى. جاڭبىرلاتىپ كەلە جاتقان ۆولجانكا كورىنەدى. سول ۆولجانكادان جاۋعان جاڭبىردىڭ استىندا جۇيتكىپ جۇرگەن جاستارمەن ارالاسادى. جاڭبىر كۇشەيە تۇسەدى.)
شىمىلدىق.
You Might Also Like
