ءومىر ماقساتىنا جەتۋ جولدارى.2
البەتتە، قۇدايعا قۇلشىلىق نەعۇرلىم تازا بولسا،مونىڭ ناتيجەسى دە سوعۇرلىم جوعارى بولادى. سوندىقتان اباي تازا قۇلشىلىققا شاقىرادى. ءوزىنىڭ ون ءۇشىنشى قارا سوزىندە يماندىلىقتى تازا ساقتامايتىن ادامداردى سىناي كەلىپ:
«يمانعا قارسى كەلەرلىك ورىندا ەشبىر پەندە قۇداي تاعالا كەڭشىلىگىمەن كەشەدى داعى دەمەسىن، ونىڭ ءۇشىن قۇداي تاعالانىڭ عافۋىنا[i]، ياكي پايعامبارىمىزدىڭ شافاعاتىنا[ii] سىيمايدى، مۇمكىن ەمەس. «قىلىش ۇستىندە سەرت جوق»، «قۇداي تاعالانىڭ كەشپەس كۇناسى جوق» دەگەن جالعان ماقالدى قۋات كورگەن مۇنداي پەندەنىڭ ءجۇزى قۇرسىن»، - دەپ تازا قۇلشىلىق جاساعىلارى كەلمەيتىندەردى قاتتى سىنايدى. ول وتىز ءتورتىنشى قارا سوزىندە بۇنداي ادامداردى ءتىپتى «مۇسىلمان ەمەس» دەپ باعالايدى.
ەندى قۇدايعا تازا قۇلشىلىق دەگەننىڭ نە ەكەنىنە قىسقاشا توقتالايىق. بۇل – وزىنە ەشقانداي دا پايدا ويلاماي، بارلىعىن تەك قانا قۇداي تاعالانى قاناعاتتاندىرۋ جولىنا ارناعان ادامنىڭ ىس-ارەكەتى. ول ءوزى ءۇشىن ءبىلىم دە، پايدا دا ىزدەمەيدى. بارلىعى تەك قانا اللا تاعالا ءۇشىن جانە ەشقانداي دا ىشكە بۇككەن وي بولماۋ كەرەك. بۇل ارادا «ەگەر مەن باسقانى قاناعاتتاندىرسام، وندا مەن ءوزىم قايدا قالامىن؟» دەگەن سۇراق تۋۋى مۇمكىن. اباي ءىلىمى بويىنشا وعان بىلاي دەپ جاۋاپ بەرۋگە بولادى. بۇكىل دۇنيە قۇداي تاعالانىڭ جاراتقانى بولعاندىقتان، ول ءبىزدىڭ ىسىمىزگە مۇقتاج ەمەس. وعان ءبىزدىڭ ىس-ارەكەت، دۇنيە مۇلكىمىزدىڭ قاجەتتىگى جوق. قۇلشىلىق جاساعاندا ول ءبىزدىڭ تازا نيەتىمىزدى عانا قابىلدايدى. سوندىقتان ءبىزدىڭ ىس-ارەكەتىمىزدىڭ ناتيجەسى ازايىپ قالمايدى، كەرىسىنشە، ول رۋحتانىپ، بىزگە رۋحاني ارەكەت بولىپ قايتادى. ءسويتىپ اللا تاعالاعا قىزمەت جاساۋ – ءبىزدىڭ وزىمىزگە قىزمەت جاساۋىمىز دەگەن ءسوز. ناتيجەسىندە، جاساعان ىس-ارەكەتىمىز ازايىپ قالمايدى، كەرىسىنشە، ودان ۇلكەن جاقسىلىق الىپ، ءبىز ءوز بولمىسىمىزدى تازارتىپ، رۋحتاندىرامىز. ءبىز ءاربىر ءىسىمىزدى دۇرىس ورىنداپ، بارىنشا كەمەلدى بولۋعا ۇمتىلامىز. سەبەبى اللا تاعالا بارلىق تالاپ-ىقىلاسپەن، تازا نيەتپەن جاسالعان قىزمەتىمىزدى عانا قابىلدايدى. وسىنىڭ ناتيجەسىندە ءبىز كەزىندە كەمەلدى ادام قاتارىنا كوتەرىلە الامىز. وسىلاي بولمىسىمىز تازارعان سايىن رۋحاني جەتىلىپ، ءومىردىڭ نەگىزگى ماقساتىنا جەتۋگە جول اشىلا بەرەدى. كەمەلدى ادامداردان قۇرالعان قوعام دا كەمەلدى بولماق.
تاعى ءبىر ەسكەرەتىن جاعداي – قۇدايعا قۇلشىلىقتىڭ ماڭگىلىك ەكەنى. بۇل جان مەن قۇدايدىڭ ماڭگىلىگىنەن جانە بۇكىل بولمىس تەك قانا جاراتۋشىنى قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن جاراتىلاتىندىقتان شىعادى. بۇكىل بولمىس جاراتۋشىنى قاناعاتتاندىرسا، ونىڭ بولىكتەرىنىڭ بارلىعى دا سونىمەن شۇعىلدانادى. سوندىقتان قۇداي تاعالا سەنسىن يا سەنبەسىن، ءبارىبىر تۇبىندە ءاربىر جان يەسى قۇلشىلىق ەتەدى. بۇل الەمدە بارلىق جان يەلەرى قۇداي تاعالانىڭ قالاۋىمەن ءومىر سۇرەدى. «قۇدايدىڭ ءامىرىنسىز ءشوپ باسى دا قيمىلدامايدى» دەگەن حالىق ءسوزى وسىنى بىلدىرەدى.
اباي كورسەتكەن ءتۇپ يەگە قايتۋ ماقساتى ادام بالاسى ءۇشىن عانا ەمەس، بۇكىل بولمىس كورىنىستەرىنە ورتاق بولسا كەرەك. الەمنىڭ بارلىق دانىشپان، اۋليەلەرى دە ادامزات ءومىرىنىڭ نەگىزگى ءمانى جانە بارلىق ءدىني جولداردىڭ نەگىزگى ماقساتى وسى دەپ بىلەتىنى بەلگىلى. قاسيەتتى قۇراندا دا وسىلاي ايتىلادى.
بۇل ماقساتقا جەتۋ جولى وتە ۇزاق جانە ءتۇرلى بەلەستەرگە ءبولىنىپ، اركىمنىڭ وعان جەتۋ تاعدىرى سان قيلى بولادى. سەبەبى اركىمنىڭ كوزىن شەل ءار ءتۇرلى دەڭگەيدە باسقان. كوپ ادامدار تۇپكى ماقساتتى تولىق تۇسىنبەگەندىكتەن سول فانيلىك، ياعني ۋاقىتشا ماقساتتارمەن الدانىپ، كوپ ءومىرىن اۋرەمەن وتكىزىپ الادى. سوندىقتان اباي بۇل ءومىردىڭ وتكىنشى جانە قىسقا ەكەنىن ەسكەرتىپ، ادامدى تۋرا جولعا سالۋ ءۇشىن بىلاي دەيدى:
ادامزات – بۇگىن ادام، ەرتەڭ توپىراق،
بۇگىنگى ءومىر جارقىلداپ الدار ءبىراق.
ەرتەڭ ءوزىڭ قايداسىڭ، بىلەمىسىڭ،
ولمەك ءۇشىن تۋعانسىڭ، ويلا، شىراق. («نۇرلى اسپانعا تىرىسىپ وسكەنسىڭ سەن»، 1899 ج.)
سونىمەن دانىشپان مۇراسىنان وتە تەرەڭ رۋحاني ماعىنا تابامىز. ادام ءومىرىنىڭ ماقساتى – «ءتۇپ يەگە قايتۋ». وعان جەتۋ ءۇشىن اللا تاعالاعا دەگەن ماحابباتقا يە بولۋ كەرەك. بۇل تەك قانا وعان قۇلشىلىق جولىمەن عانا بولادى. مەيىرىمدى اللا تاعالا ءوزىنىڭ پەندەلەرىن كەيىن قاراي، ياعني رۋحاني الەمگە قايتارعاندا عانا قاناعات تابادى. ەندەشە اللا تاعالانى قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن ادامزاتتىڭ ءبارىن باۋىرىم دەپ ءسۇيىپ، وعان قىزمەت ەتۋ كەرەك. ءسويتىپ قۇدايعا قۇلشىلىق ەتۋ – ادامزاتقا قىزمەت ەتۋ بولىپ تابىلادى.(جالعاسى بار)
ازىرلەگەن
بەگىمحان كەرىمحان ۇلى
م.اۋەزوۆ اتىنداعى جوبب مەكتەبىنىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءمۇعالىمى
پاۆلودار قالاسى
قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى
[i] كەشۋ، كەشىرۋ
[ii] قورعاۋ، جاردەم ەتۋ
You Might Also Like
-
— قۇداي-اۋ، ماسقارا بولدىق! تەلەارنا قىزمەتكەرلەرى كورسەتكەن ابايدىڭ سۋرەتىن «تانىمايمىن» دەپ انا داستان ءبىزدى تىرىدەي جەرگە تىقتى!
