InfoHub Logo

اسقاردىڭ جالعىز اتاسى بار. ساقالى كەۋدەسىنە تۇسكەن، بوزعىلت مۇرتتى، قىران مۇرىندى، قاراشۇبار شال. اتتەڭ، ءجۇزىن ءاجىم قاپتاپ، بەلى بۇگىلىپ قارتايىپ كەتكەنىن ايتساڭشى. وسىدان ەكى اي بۇرىن كوشىپ كەلگەندە، اسقاردىڭ قۋانىشىندا شەك جوق ەدى. تەك قاليما اجەسىن كورمەگەن اسقار بەيمازا كۇي كەشتى. جۇكتى تومەنگى ۇيدەگى وزدەرى ەت، تاماق ساقتايتىن كىلەتكە تىعىپ، ەكىنشى قاتارداعى ءوز بولمەسىنە بەتتەگەندە بارىپ:

— اتا، اتا، اجەم قايدا؟ — دەپ سۇراپ قالعان.

العاشقىدا اتاسى دا، اكەسى دە ابىرجىپ، جالت قارادى.

— اجەڭ بە، اجەڭ و دۇنيەگە ساپار شەككەن، — دەدى شەشەسى ەسبيكە.

— ول قاشان كەلەدى؟ — دەپ سۇرادى اسقار. شەشەسى باسىن تومەن سالعان كۇيى مىرس ەتتى.

— يە، بالام، اجەڭ ول جاققا دەمالۋعا كەتكەن، — دەدى اكەسى عازيز.

— ە، مامام سياقتى دەمالىس ۇيىنە بارعان عوي.

— قايران بالام-اي. شۇلدىرلەگەن تىلىڭنەن، تۇسىنبەگەن تۇيسىگىڭنەن اينالدىم، — دەدى اتاسى قاباعىن ءتۇيىپ. اسقار جان-جاعىنداعىلارعا تاڭدانا قارادى.

— جازىلعاننان سوڭ قايتىپ ورالادى، — دەدى اكەسى.

مىنە، سودان بەرى اسقار اجەسىن كۇتۋلى. اكەسى مەن شەشەسى جۇمىسقا كەتكەندە اتاسى ەكەۋى وڭاشا قالىپ، تومەنگە ءتۇسىپ، مەكتەپكە بارعانشا ۇزاق قىدىراتىن ادەتى بار. اتاسىنىڭ اڭگىمەسى سان قيلى. ءبىر قىزىعى اۋىلداعى كورگەن قىزىق، بەينەتىن ايتىپ، قۇرداستارىن ەسكە الىپ، ءتىپتى بالالاردىڭ ەسىمىن دە قايتالاۋمەن بولادى.

— پاۋ، قاراكوزدەي جەر بار ما! ءشوبى شۇيگىن، سۋى بال، عاجاپ مەكەن عوي. تاعدىر وسىلاي بولعان سوڭ نە شارا، مەنىڭ وڭقاي اسىعىم، — دەيدى اتاسى اۋىق-اۋىق ماڭدايىنان ءسۇيىپ. «وڭقاي اسىق» دەپ اسقاردى اتاۋىنىڭ دا سىرى بار. عازيز اكەسى — اتاسىنىڭ جالعىز بالاسى. ول وسى قالادا ينستوتتا وقىپ اۋىلعا بارماي، قالادا قالىپتى. شەشەسى ەسبيكەگە وسى قالادا ۇيلەنىپتى. اتاسى بار مالىن ساتىپ، پۇل ەتىپ بۇكىل اۋىلدى جيناپ توي جاساپتى. اتاسى ايتپاقشى «جالعىز بالادان نەسىن ايايدى.» عازيز اكەسىنە دە ءۇيدى ساتىپ اپەرگەن اتاسى. ءسويتىپ جۇرگەندە ەسبيكە شەشەسىنىڭ اياعى اۋىرلاپتى. مۇنى ەستىگەن اتاسى قۋانعاننان بوركىن اسپانعا اتىپ، اجەسىنە بىلدىرمەي اسىق جيناپتى. اتاسى بالانىڭ ۇل
بولعاندىعىن ارمانداپتى. ۇل — ۇرپاقتى جالعاۋشى عوي. سونىمەن بىرگە ول نەمەرەسى باسقا بالالارمەن اتاسى جيناعان اسىقتارمەن ويناماي ما؟

اسقاردىڭ ەنشىسىندەگى ءبىر دوربا بويالعان قىزىل، كوك ءتۇستى اسىقتاردى اتاسى اۋىلدان اكەپ بەرگەن. اسىق ويناۋ بالانى دالدىككە، مەرگەندىككە ۇيرەتەدى. ال اتاسىنىڭ ءوزى وسى قالاعا قوناقتاپ، اجەسىنىڭ دەمالىستان ورالۋىن كۇتەدى.

كەيىنگى كەزدە اتاسىنىڭ قاباعى ءتۇيىلىپ، رەنجىپ جۇرگەنىن اسقار ءبىردى — ەكىلى بايقاپ قالعان. ەسبيكە شەشەسى ءبىر قىزىق ادام. اتاسى ەكەۋى بىرگە وتىرا قالسا:

— ءاي، اسقار، ساباعىندى وقى، — دەپ بولەك الىپ كەتەدى. وندايدا اتاسى:

— ءيا، وڭقاي اسىعىم. كىتاپتى كوپ وقىعانىڭ ءجون. ماماڭ دۇرىس ايتادى، — دەپ بايەك بولادى.

اسقار مەكتەپتەگى دايىڭدىققا باراتىن بولدى. ەرتەڭنەن قارا كەشكە دەيىن اتاسىنا جاقىنداي المايدى. ونى دا شىعارىن جۇرگەن ەسبيكە شەشەسى:

— اسقار! مەن اقشا تولەپ قويدىم. مەكتەپتە ءبارى راحات. ساباعىندى جاتتايسىڭ. تاماعىندى ىشەسىڭ. وقۋىڭا باراسىڭ، — دەپ مايموڭكەلەگەن.

— ءاي، بالام-اي. ەندى نەمەرەممەن بىرگە جۇرگەنىمدى دە كوپ كوردىڭ بە؟ سەنىڭ اسىعىڭ بولسا، مەنىڭ وڭقاي اسىعىم عوي، بۇل، — دەپ قاپالانعان اتاسى.

— اتاسى-ay قاتارىنان قالىپ قالادى عوي. وسى كۇنى وقۋ قيىن. ونىڭ ۇستىنە، ويىن بالاسى. مىنا اسىعى قۇرعىر دا پالە بولدى. ءمۇعالىمى «كەيىنگى كەزدە ساباعى ناشارلاپ كەتتى» دەپ ارىز ايتتى، — دەدى ەسبيكە شەشەسى.

اتاسى تىرس ۇندەمەي تەرىس اينالدى.

جازعا قاراي ۋاقىت ۇزارىپ، اسقار كەشكىسىن اتاسىمەن قىدىرۋعا مۇمكىندىك العان. ونداعى اڭگىمەلەرى:

— اتا اجەم قاشان كەلەدى؟ — دەيتىن.

— كەشىگىپ جاتىر عوي. ءبىر كۇنى ءوزىم بارارمىن، — دەپ اتاسى تۇنجىرادى.

اتاسى قىزىق قوي. كەيدە اسقارلارمەن بىرىگىپ اسىق ويناپ كەتۋشى ەدى. شىنى كەرەك، مەرگەندىگىندە شەك جوق. سونادايدان ءدال تيگىزەتىنىن ايتساڭشى. ءتىپتى، شەشەسى ەسبيكەدەن جاسىرىپ بولمەدە قىزىلشەكە بوپ اسىق وينايتىن كەزدەرى دە بار. بىردە شەشەسى ۇستەرىنەن ءتۇسىپ:

— پاح، جاراسىپ كەتىپتى،تۇگە. ءۇيدى شاشىپ، جۇمىس تاۋىپ قويعاندارىن قاراشى، — دەپ بولمەنى باسىنا كوتەرگەن. اتاسى ساسپادى.

— اتاسى مەن نەمەرەسى بىر-بىرىمەن ويناسا نەسى ايىپ، كەلىن-اۋ، — دەپ جاۋاپ قاتقان.

كەشكىسىن ساباقتان ورالعان اسقار اتاسىن كورە الماي اۋرە-سارساڭعا ءتۇستى. ادەتتەگىدەي: — اتا، بۇگىن بەس الدىم، — دەپ اسقار داۋىستاي كىرگەن.

— ءا، باسە. ءبىزدىڭ شوقپار اۋلەتىندە تەگىن ۇل تۋماسا كەرەك ەدى. جارادىڭ، وڭقاي اسىعىم، — دەپ قۇشاعىن جايا ۇمتىلاتىن اتاسى كورىنبەدى. اسقار شارق ۇرىپ بار بولمەنى ارالاپ شىعىپ، اسحاناعا كىردى.

— اتاڭ اجەڭە كەتتى، — دەدى ەسبيكە شەشەسى قاتقىل عانا.

— اجەڭ سياقتى اتاڭ دا كەلمەيمىن دەپ كەتتى.

— وتىرىك ايتاسىڭ. اتام مەنى كۇتەتىن، — دەدى كوزىنە جاس العان اسقار: — ول ساعان وكپەلەپ كەتتى. اتام كەلگەلى سەن قاباعىندى اشقان جوقسىڭ.

— دۇرىس ايتاسىڭ، — دەپ مىرس ەتتى شەشەسى. — اسىق وينايتىن ادامنىڭ كەتىپ قالعانى-اي.

اسقار  كىلت  بۇرىلىپ، ءوز بولمەسىنە كىرىپ ۇزاق جىلادى. ءالسىن-السىن: «قايران مەنىڭ اتام. نەگە عانا قوشتاسپاي كەتتىڭ؟ قاي جەردە جۇرگەنىندى بىلسەم، ىزدەپ بارار ەدىم. ەندى مەنى كىم «وڭقاي اسىعىم» دەپ ەركەلەتەدى. جازعى دەمالىس تەزىرەك كەلسە ەكەن» — دەپ كۇبىرلەۋمەن بولدى. قولىنا ءبىر اسىعىن ۇستاپ، جىلاي-جىلاي سىلەسى قۇرىپ ۇيىقتاعان اسقاردىڭ اتاسى بۇل كەزدە الاتاۋ بەتكەيىنە قونىس تەپكەن، كىر جۋىپ، كىندىك كەسكەن اۋىلىنا ورالىپ بارا جاتىر ەدى. كەمپىرىنە قۇران وقىپ، مۇڭىن ايتۋ دا ويىندا.

---