ورىك تالدىڭ نازىك بۇتاقتارى
اۋىلدا وسكەن بۇكىل قازاق بالالارىنىڭ سۇيىكتى جازۋشىسى
بەردىبەك سوقپاقبايەۆتىڭ رۋحىنا
بيىلعى قىس جىلداعىدان ىزعارلى. اياز مىقتاپ الىنە كىرىپتى. اجار اس ءۇيدىڭ تەرەزەسىنەن قاراعانى سول ەدى، جيەكتەرىن قىراۋ شىلتەرلەگەن تەرەزە اينەگىنىڭ ارعى جاعىنداعى بۇتاقتارى سىيديعان ورىك اعاشىن پانالاپ وتىرعان شىمشىق تورعايلار كىشكەنە قاناتتارىن ءدىر-دىر قاعا «پىررر» ەتىپ ۇشا جونەلدى. وزىمنەن ۇرىكتى دەۋگە... دىبىستاماعانى نە وقىس قيمىلداماعانى ەسىنە ءتۇستى. «ءتۇھ» دەدى سونان سوڭ وزىنە ءوزى، سوعان دا كوڭىل ءبولىپ... سويتكەنشە بولمادى، پودەزد ەسىگىنەن ەكپىندەي شىعىپ، تايىنشاداي توبەتكە جەگىلگەن كىرىپتار جانداي ءيتتىڭ شىنجىرىنا قوس قولداپ جابىسا دەدەكتەپ بارا جاتقان كورشىسىن كورىپ، تورعايلاردىڭ نەدەن ۇرىككەنىنە كوزى جەتتى. ەندى ءبىر ساتتە ەكى قۇلاعى شۇنتيعان، تۇقىم-تەگى شەتجەرلىك، توپىراعىمىزعا جات، قارا ساندارى اينالىپ تۇسكەلى تۇرعان دوڭكيگەن تىقىر قارا توبەت تاپتالعان ءاپپاق قاردىڭ ۇستىنە سىزدىقتاتا ساپ-سارى ءىز قالدىرىپ، تالتاڭداپ كەتىپ بارادى. «ءتفى-ۋۋ، كاپىر!» دەپ اجار تەرەزەدەن بەتىن وقىس تارتىپ الدى. كوڭىلىن باسقا نارسەگە اۋدارماق بوپ تىرىسقانىمەن، ويى ءبىر توپ تورعاي جاققا ويىستاي بەردى.
تورعايلاردىڭ ەشتەڭەسى دە كەتكەن جوق، قايتا دىراۋ ورىك اعاشىنىڭ شەتكەرىرەك ءبىر نازىكتەۋ بۇتاعىنا توپتالا قوناقتاپ الىپ، شوكىمدەي بولمىستارى تىنىمسىز بۇلكىلدەپ، اياز سورعان وسىمدىكتىڭ قابىعىن تيتىمدەي عانا بىزدەي تۇمسىقتارىمەن جارىسا شوقىپ، «ورازالارىن اشىپ» باياۋ تەربەلىپ قاننەن-قاپەرسىز وتىردى.
اق قىراۋ قۇرسانعان ورىك تالدىڭ ورىمدەي بۇتاعىن اياپ كەتتى اجار. قالاي كوتەرىپ تۇر، سىنىپ كەتپەس پە ەكەن؟ وسى ساتتە ونىڭ كوز الدىنا جاقىندا عانا جۇمىستا بولعان ءبىر كورىنىس كەلە قالدى.
كابينەتتەگىلەر ادەتتەگىشە ءوز ويىمەن ءوزى.
ءتىپتى، قىسى-جازى توم-توم اۋدارمادان باستارىن كوتەرە المايتىن اۋدارماشىلاردىڭ ويىنا الدارىنداعى پاراقتان باسقا دۇنيەنىڭ بار-جوقتىعى كىرىپ تە شىقپايتىنداي! ويلانۋعا دا مۇرعا كەرەك ەمەس پە! حالىقارالىق، باسقا ارالىق تاۋسىلمايتىن حات جازىسۋلار مەن كەلىسىمدەر، تۇجىرىمدامالار مەن باس-اياعى بىتپەيتىن جوبالار، كەشە قابىلدانعان زاڭعا بۇگىن ەسەلەنگەن وزگەرىستەر...
اتتارىن داۋىستاپ ەكى رەت اتاماسا، ەشقايسىسى ەلەڭ ەتە قويمايدى. بۇل ۇيرەنشىكتى داعدىعا اينالعان. سىرتقى الەمنەن وقشاۋلانعان وسى جاندار دۇنيەدە كۇرسىنىستىڭ، سىلكىنىستىڭ، تۋۋدىڭ، ءولۋدىڭ بار ەكەندىگىنە دە قاتىسى جوق سياقتى! «ءۇش كۇننەن كەيىن كورگە دە ۇيرەنەتىن» ەت پەن تەرى يەلەرى اۋدارماشىلىقتىڭ قامىتىن مويىندارىنا مىقتاپ كيگەن. ىلۋدە-بىر مەرەكە قارساڭىندا العان ازىن-اۋلاق سىيلىقاقىدان باسقا ەلەڭ ەتكىزەر جاڭالىق بۇل وڭىردە بولا قويمايدى. كومپانيانىڭ تابالدىرىعىن اتتاعاننان-اق بوگدە نارسەنىڭ ءيىسىن سەزبەۋگە، ءتۇسىن تۇستەمەۋگە انت العانداي شەتتەرىنەن! قاعازدان باس كوتەرە الماي وتىرعان تورتەۋگە «قاراڭىزدار، سىزدەرگە ارناپ اكەلدىم. تۋراماي تۇرعاندا كورىپ الىڭىزدار، قانداي ۇلكەن الما!» دەپ، قولىنداعى قىزىلالا اپورتقا ءوزى دە بالاشا سۇيسىنە تاڭىرقاعان المانىڭ داۋسىنا الدىمەن شەتكى ورىنداعى اجار جالت قاراعان. شىنىندا دا ءوزى مۇنداي المانى... ەكىنشى رەت كورىپ وتىر.
...ون جەتى جاسىندا، ءيا، وسىدان تۇپ-تۋرا قىرىق جىل بۇرىن الماتىعا تۇڭعىش كەلگەن كەزى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنە قۇجاتتارىن وتكىزگەن. ەكىنشى ەمتيحاننان دا بەستىك باعا العان كۇنى جۇمەكەن اعاسى دا ۇي-ىشىمەن قوسا قۋانىپ، «ەكى بەستىگىڭنىڭ كورىمدىگى بولسىن، بولاشاق جۋرناليست دەپ ماقتاۋعا بولادى ەندى سەنى، ەڭ جاقسى كورەتىن جازۋشىڭدى ايتا عوي، ەرتەڭ سالەم بەرۋگە ەرتىپ اپارايىن. ءوزىم ولەڭدەرىڭدى ۇناتتىم، ىرعاقپەن، اۋەنمەن جازادى ەكەنسىڭ» دەگەن. «تولقىندا تۋعاندار» مەن «بالالىق شاققا ساياحاتتى» قاتار جاستانىپ وسكەن اۋىل قىزىنىڭ تىلىنە الدىمەن بەردىبەك اعاسى ورالىپ ەدى. ءناسىپ اپاي بولسا، «اۋەلى ابەكەڭە كىرىڭدەر، جاسى ۇلكەن عوي» دەگەن.
ەرتەسىنە تاڭ ەرتەڭمەن جۇمەكەن اعا، ۇلى ماعجان جانە ابيتۋريەنت قىز اجار ۇشەۋى ون سەگىزىنشى ءنومىرلى اۆتوبۋسپەن «بالالار الەمى» دەگەن ايالدامادان ءتۇسىپ، جازۋشىلار وداعىنا كەلگەن. ىزدەگەن اعالارى جۇمىسقا ءالى كەلمەپتى. تەلەفون شالىپ ەدى، ول كىسىلەر ۇيلەرىندە ەكەن، «بەردىبەك اعاڭنىڭ ءۇيى وسى ارادان الىس ەمەس، بىردەڭە ءبىلىپ ايتقان بولدىڭ عوي، الدىمەن سول كىسىگە بارساق، بارايىق» دەپ، مير كوشەسىنىڭ بويىنداعى پاتەرىنە ەرتىپ اپارعان. جازۋشى ۇستەل ۇستىندەگى كوپ قاعازدىڭ ورتاسىنان باسىن كوتەرىپ، كوزىلدىرىگىنىڭ ۇستىنەن قاراپ، كەلگەندەردى ءبىر شولىپ ءوتتى دە الدىمەن ماعجانمەن امانداستى! سودان سوڭ جۇمەكەن اعامەن قول الىسقاننان كەيىن عانا قوجابەرگەننىڭ ءوزىن كورگەندەي قۋانىپ، ەكى ەزۋى ەكى قۇلاعىنا جەتىپ تۇرعان اجارمەن قول بەرىپ امانداسىپ، تانىسقان.
ارۋ قالا — الماتى اتانعان استاناعا العاش كەلگەن جىلدار دوسمۇقاساننىڭ داۋىرلەپ تۇرعان كەزى بولاتىن. جاستار، اسىرەسە اۋىلدان كەلگەن ءوزى سياقتى قىز-جىگىتتەر كوشەدە كوزدەي تەرەزەگە تەلمىرىپ، سارى قۇلاق اتانعان ءبىر سومدىق تولەپ مايىسقاق گرامپلاستينكا جازدىرتىپ الاتىن. تىڭدايتىندارى دوسمۇقاساننىڭ اندەرى. ماعجان مەن اجار ەكەۋىنە بەردىبەك اعا كۇيتاباقتان «كونسەرت» تىڭداتىپ، ۇلكەندەر قاۋقىلداسىپ اڭگىمەگە كوشكەن. «ءوزىمنىڭ ساياجايىمدا وسىرگەم» دەپ ءبىر-بىر اپورت ۇستاتقان قولدارىنا! اتى اڭىزعا اينالعان الماتىنىڭ ناعىز اپورتىن تۇڭعىش رەت كورگەن سوندا. بەردىبەك اعاسى قولىنا ۇستاتقان قوس جۇدىرىقتاي ۇلكەن المانى ءتىس باتىرىپ جەمەك تۇگىل، قاتتىراق ۇستاۋعا دا باتپاي، بىرەسە بەتىنە تاقاپ، بىرەسە الاقانىندا ايالاپ تاماشالاعانى ءالى ەسىندە اجاردىڭ...
ءوستىپ ويعا بەرىلگەن ول ارىپتەسى الما اكەلگەن اپورتتى قىزىقتاپ، دابىرلاسقان وزگەلەردىڭ كوڭىل-كۇيىنەن اياداي بولمەنىڭ ءبىر ساتكە وزگەشە جارقىن شۋاققا شومىلىپ شىعا كەلگەنىن سىرتتاي باقىلاپ، سۇيسىنە قارادى. الما قولىنا پىشاق الىپ، اپورتتى تارەلكەگە تۋراپ قويعالى جاتىر. «توقتاشى!» دەدى اجار وقىس داۋىستاپ! جالما-جان شكافتى اشىپ، شاي ىشەتىن ەڭ ۇلكەن بوكالدى سالىستىرۋ ءۇشىن اپورتپەن قاتار قويدى دا، ۇيالى تەلەفوننىڭ نوقاتتاي كامەراسىمەن سىرت ەتكىزىپ، سۋرەتكە ءتۇسىرىپ الدى. قاسىنداعىلار دا بۇل كورىنىسكە قىزىعىپ كەتتى. بىرىنەن ءبىرى وتكەن شۇعىل، «كۇيىپ-جانىپ» جاتقان اۋدارمانى دا ۇمىتىپ، ۇيالى تەلەفوندارىن سىرتىلداتىپ سۋرەتكە تۇسىرە باستادى. اپورتتى المانىڭ ءوز قولىنا ۇستاتىپ، «قوس الما» دەپ، ت.ت. قيالدارى جەتكەنىنشە، ايتەۋىر تاقىرىپقا قارىق بولىپ، بايىدى دا قالدى... تاقىرىپ بىرەۋ — نە دەگەن ۇلكەن اپورت! كەيبىرى ومىرىندە ءبىرىنشى رەت كورىپ وتىر، كەيبىرى كوپتەن بەرى كورمەپتى مۇنداي ءداۋ المانى!!!
اشەيىندە ەشتەڭەگە تاڭىرقاي قويمايتىن جاۋھاردىڭ ءوزى «مۇنداي ءداۋ المانى كوتەرىپ تۇرعان بۇتاقتى ايتسايشى! بۇلار ءبىر بۇتاقتا بىرنەشەۋى وسەدى عوي، شىركىن» دەگەنى.
...ءيا، جاراتىلىس سۇلۋلىققا دا، قايىسپاس مىقتىلىققا دا ۇلەس بەرۋگە جومارت-اق! تەرەزەنىڭ سىرتىندا شىقىلىق اتا «شۇيىركەلەسكەن» توپ تورعاي قوناقتاعان جاپىراقسىز ورىك تالدىڭ نازىك بۇتاقتارىنا اجار ويلانا قاراپ وتىر. جەمىس بەرۋگە جاراتىلعان، وزەگىندە ءنارى بار تىرشىلىك كوزى — قايىسپايتىن نازىك بۇتاقتار قاقاعان قىستا دا شوكىمدەي-شوكىمدەي توپ تورعايعا تالعاجاۋ بولىپ، ءارى ايالاي تەربەتىپ تۇر!
You Might Also Like
