InfoHub Logo

 

ءوزىن-وزى تانۋ» كۋرسى ادامنىڭ ءوزىن-وزى تابۋىنا، ەڭ جاقسى قاسيەتتەرىن اشۋعا، ءوزىنىڭ كەيپىن وزگەرتپەۋگە، ادامگەرشىلىگىن جانە ءارقاشان ادام قالپىن ساقتاۋعا كومەكتەسەدى. نەگىزىندە،  ادامزات تاريحىنىڭ ءوزى ادامگەرشىلىك تۇرعىسىنان ءوزىن-وزى جەتىلدىرۋدىڭ تۇراقتى جانە ۇزدىكسىز  پروسەسى بولىپ تابىلادى.

نازاربايەۆا سارا الپىس قىزى

ۇلتتىق سانا، ۇلتتىق تاربيە... بۇل ماسەلەلەر قازىرگى قوعامىمىزدىڭ وزەكتىلىگىنە اينالدى. سانا مەن تاربيەنى ءبىز قايدان باستايمىز؟ ارينە وتباسىدان بولەك مەكتەپكە، ۇستازداردىڭ بەرىپ جاتقان ءبىلىمى مەن تاربيەسىنە جۇگىنەمىز. تاربيەنىڭ ىشىندە اسا ماڭىزدى بولىپ تابىلاتىن رۋحاني-ادامگەرشىلىك تاربيەگە كوڭىل بولەتىن بىردەن-بىر ءپان ءوزىن-وزى تانۋ ءپانى بولىپ تابىلادى. بالانىڭ جانىن تاربيەلەۋ، ىشكى سەزىمىن جەتكىزە بىلۋگە باۋلۋ ماڭىزدى ەكەنى بەلگىلى. سەبەبى سەزىمسىز، ماحابباتسىز ادامنىڭ جۇرەگى جەتىم. اينالاعا، قورشاعان ورتاعا، قوعامعا، قىبىرلاعان كەز-كەلگەن تىرشىلىك يەسىنە دەگەن رياسىز سۇيىسپەنشىلىك سىيلاي ءبىلۋ جۇرەكتىڭ كەڭدىگى، رۋحاني بايلىقتىڭ كورىنىسى بولىپ تابىلادى. ن.ءا. نازاربايەۆ: «… جاڭا جاعدايلارعا بايلانىستى ءبارىمىزدى الاڭداتاتىن ماسەلە – ءبىلىمدى، كاسىبي دايارلىعى بار ادام تاربيەلەۋ عانا ەمەس، قوعامدىق ءومىردىڭ بارلىق سالاسىندا ۇلتتىق جانە دۇنيەجۇزىلىك قۇندىلىقتاردى قابىلداۋعا قابىلەتتى، رۋحاني جانە ادامگەرشىلىك مۇمكىندىگى مول تۇلعا قالىپتاستىرۋ بولىپ تابىلادى»، — دەپ اتاپ كورسەتتى. سوعان بايلانىستى ءوزىن-وزى تانۋ ءپانى ءار وقۋشىعا، جەكە تۇلعاعا باعىتتالعان تاربيەسىنىڭ كورىنىسىن ادام تالپىنىستارى، ابىرويى، جاۋاپكەرشىلىگى، ەرىك-جىگەرى، جالپى ىزگى قاسيەتتەرىن باستى ماسەلە ەتىپ قويعاندىعىنان بايقايمىز. بولاشاعىن بالاسىنان، جاس جەتكىنشەكتەرىنەن كورەتىن حالقىمىز، ەلىمىز ءۇشىن بالا جانىن جۇدەتپەۋ ماڭىزدىلىعى زور.

«تاربيەلەۋدىڭ باستى مىندەتىن ادامگەرشىلىك اسەر ەتۋدەن قۇرايدى» دەگەن ك.د. ۋشينسكيي. سەبەبى ادامگەرشىلىك – تەك ادامزاتقا، ءاربىر ادام بالاسىنا عانا ءتان قۇندى قاسيەتتەردەن تۇرادى. بۇل قاسيەتتەردى بويىنا سىڭىرگەن بالا ءوزىن وڭتايلى قابىلداپ، ءوزىن قوعامنىڭ دەربەس جانە اجىراماس بولىگى ەكەندىگىنە كوزى جەتەدى. ادامگەرشىلىك تاقىرىبى – ماڭگىلىك، قوعامنان، زامان اعىمىنان، ۇنەمى نازاردان تىس قالمايتىن تاقىرىپ. بالا بويىنا سىڭىرۋدەن ەش جالىقتىرماس تاقىرىپ.

سارا الپىس قىزى جاڭا سانا-سەزىمدى تاربيەلەۋدە ادامدى بەرۋگە، جاقىندارعا، سونىڭ ىشىندە بالالارعا قامقورلىق كورسەتۋگە، قايتارىمسىز جاقسىلىق جاساۋعا، سىيلاۋعا باۋلۋ ماڭىزدى دەپ ەسەپتەيدى. سەبەبى ۇيىمىزدە، ورتامىزدا، قوعامدا، مەملەكەتىمىزدە ودان ءارى جەر عالامشارىندا ورىن الىپ جاتقان ءار ماسەلە قۇرۋشى، جاساۋشى رەتىندە ادام دەگەن جوعارى اتاققا ەش نۇقسان كەلتىرمەۋى ءتيىس. ءدال وسى جەردە ادامگەرشىلىك تاربيەسىنە باعىتتالعان ءوزىن-وزى تانۋ ءپانىنىڭ ماڭىزدىلىعىن كورەمىز. ءپان رەتىندە دە، تاربيەنىڭ باعىتى رەتىندە دە ءوزىن-وزى تانۋ ءپانى بالالاردى ءومىردىڭ ءمانىن، وزىندىك كوزقاراسىن، ومىردەگى ءوز ورنى مەن ءرولىن ايقىنداۋعا جول اشادى. بالانى جەكە تۇلعا دەپ قاراستىرىپ، وزىنە، ءوزىنىڭ كۇشى مەن قابىلەتتەرىنە سەنىمىندىلىگىن كۇشەيتۋگە، جاقسىلىق جاساۋعا، ءادىل ءارى پاراساتتى بولۋعا، وزىمەن جانە ىشكى جان-دۇنيەسىمەن ۇيلەسىمدىلىك ورناتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. وسى تۇستا اباي اتامىزدىڭ: «ماحاببات پەن ادىلدىك سەزىمى كىمدە كوبىرەك بولسا، سول كىسى – عالىم، سول – كىسى دانا» دەگەن سوزدەرىمەن كەلىسپەسكە بولماس.

ەلەك نەگىزگى مەكتەبىنىڭ ءوزىن-وزى تانۋ

ءپانى ءمۇعالىمى كارييەۆا گ.ا.

---