InfoHub Logo

پروبيوتيكتەر دەپ ميكروورگانيزمدەردىڭ ءتىرى وسىندىلەرى نەمەسە قۇرامىندا سولار بار ونىمدەر اتالادى. پروبيوتيكتەر (ەۋبيوتيكتەر) ىشەك ميكروفلوراسىن جاقسارتاتىندىقتان عانا پايدالى ەمەس، سونىمەن قاتار ولار ادام ورگانيزمىنىڭ بارلىق دەرلىك جۇيەلەرىنە جاقسى اسەر ەتەدى. پروبيوتيكتەردى ارنايى بيولوگيالىق تۇرعىدا بەلسەندى تاعام قوسپالارى، دارىلىك زاتتار، سونداي-اق تۇتىناتىن ازىق-تۇلىك (يوگۋرت، ايران، شاي ساڭىراۋقۇلاعى، اشىعان ورامجاپىراق، مارينادتالعان قيار) ارقىلى الۋعا بولادى. تومەندە ءبىز پروبيوتيكتەردى نە ءۇشىن ىشەتىنىن، ولار ادامعا نە ءۇشىن قاجەت ەكەنىن ايتىپ، ولاردىڭ ادام ورگانيزمىنە اسەر ەتۋىنىڭ 8 ايعاعىن سيپاتتاپ شىعامىز.

1. ىشەك ميكروفلوراسىن قالپىنا كەلتىرۋ  

پروبيوتيكتەر پايدالى باكتەريالار قاتارىنا جاتادى. ولار پاتوگەندى، شارتتى-پاتوگەندى جانە قولايلى فلورا اراقاتىناسىن سوڭعىسى (قولايلى فلورا) ۇستەم بولاتىنداي ەتىپ قالپىنا كەلتىرۋگە قاۋقارلى ەكەنى دالەلدەنگەن. ءارتۇرلى ميكروورگانيزمدەر اراسىنداعى ديسبالانستىڭ ارتۋى ديسپەپسيكالىق بۇزىلىس، ىشەك ينفەكسيالارىنا قارسى تۇرۋ دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋى، اللەرگيا، سونداي-اق جۇيكە، ەندوكرين جانە جۇرەك-قانتامىر جۇيەلەرى تۇرعىسىنان بولاتىن پاتولوگيالاردىڭ ۇلكەن سپەكتىرى پايدا بولۋى ءقاۋپىن تۋدىرادى. امەريكالىق عالىمداردىڭ مالىمەتىنشە ىشەكتەگى «زياندى» جانە «پايدالى» باكتەريالاردىڭ پاراپار كولەمدە بولۋى اس قورىتۋ تۇتىگى ساڭىلاۋىنداعى فەرمەنتتەردى جانداندىرۋ ارقىلى استىڭ قورىتىلۋىن جانە اقۋىزدار مەن كومىرسۋتەگىلەرىنىڭ ءسىڭىرىلۋىن جاقسارتادى، سونىمەن بىرگە يممۋن جۇيەسى جاسۋشالارىنىڭ جەتىلۋ جىلدامدىعىن ارتتىرادى دا، بۇل جالپى ورگانيزمنىڭ قارسىلىق ارەكەتىنىڭ كۇشەيۋىنە سەپ بولادى.

پروبيوتيكتەر – بۇل ىشەكتەگى باكتەريالار بالانسىن قالپىنا كەلتىرىپ، اس قورىتۋدى جاقسارتاتۋعا جانە كوپتەگەن اۋرۋ تۇرلەرىنىڭ الدىن الۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن اسا قۇندى ميكروورگانيزمدەر وسىندىلەرى.    

2. ءىش ءوتۋىن ەمدەۋ جانە الدىن الۋ  

ءىش ءوتۋى – پايدالى باكتەريالاردى جويىپ جىبەرىپ، پاتوگەندى فلورانىڭ جاندانۋىنا جانە استىڭ دۇرىس قورىتىلماۋىنا اپارىپ سوعاتىن  انتيبيوتيكتەردى ۇزاق ۋاقىت بويى ءىشۋدىڭ ءجيى كەزدەسەتىن سەرىگى ەكەنى دالەلدەنگەن. سونىمەن قاتار ءىش ءوتۋى جۇقپالى-قابىنۋ اۋرۋلارى كەزىندە ءجيى بولىپ تۇرادى.

اقش-عى جۇرگىزىلگەن ءىرى زەرتتەۋ (12000 جۋىق ادام قاتىسقان) كەزىندە انتيبيوتيكتەردى پروبيوتيكتەرمەن بىرگە ىشكەندە ەرەسەكتەردىڭ ءىش ءوتۋ اسقىنۋىنىڭ جيىلىگى 42% تومەندەگەنى، سونداي-اق وسى كەسەل بارىسىنىڭ اۋىرتپالىعى ازايعانى بەلگىلى بولعان.   

سۋونسي ۋنيۆەرسيتەتى (ۇلىبريتانيا) ماماندارىنىڭ مالىمەتىنشە پروبيوتيكتەر ءىش وتۋىمەن ۇزەڭگىلەسە جۇرەتىن ىشەك ينفەكسيالارىن ەمدەپ جازۋداعى قوسىمشا ءادىس رەتىندە دە ءتيىمدى. ولار ۇلكەن دارەت سىندىرۋداعى بۇزىلىستىڭ ۇزاقتىعىن ورتاشا ەسەپپەن 25 ساعاتقا ازايتۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى.

پايدالى باكتەريالاردى جۇيەلى تۇردە تۇتىنۋ ساياحاتتاپ جۇرگەندەر اۋىراتىن (بۇرىن ادام راسيونىندا بولماعان ميكروورگانيزدەردىڭ شتامدارى ورگانيزمدە پايدا بولۋى سەبەپ بولاتىن سيندروم) ءىش ءوتۋى جيىلىگىن 8% ازايتاتىنى دالەلدەنىپ وتىر.  ال ءارتۇرلى سەبەپتەر تۋدىراتىن جەدەل ءىش ءوتۋ اۋرۋىنىڭ كۇش الۋ تاۋەكەلى 34% ازايىپ كەتەدى.

بۇل رەتتە قورعانىس اسەرى لاكتوباكتەريالاردىڭ بارلىق شتامىنا ءتان. باكتەريالاردىڭ ەڭ كۇشتى وكىلدەرى مىنالار: Lactobacillus rhamnosus، Lactobacillus casei جانە Saccharomyces boulardii اشىتقىسى.

پروبيوتيكتەر ءىش ءوتۋ اۋرۋى كورىنىمىن ازايتۋعا سەپ بولادى، سونداي-اق ونىڭ كۇش الۋىن بولدىرمايدى. ىشەك جۇقپالى-قابىنۋ اۋرۋلارى بارىسىندا، سونىمەن قاتار ۇزاققا سوزىلاتىن ساياحاتتار كەزىندە پايدالى ميكروورگانيزمدەرمەن بايىتىلعان ازىق-تۇلىكتى كوبىرەك تۇتىنۋعا كەڭەس بەرىلەدى.

3. اسقورىتۋ جولى جۇمىسىنىڭ دۇرىستالۋى  

نەشە ءتۇرلى سوزىلمالى اۋرۋ (كرون اۋرۋى، ەرەكشەلىكسىز ويىق جارالى كوليت، سوزىلمالى ەنتەريت جانە ت.ب.) ءومىر ساپاسىن ايتارلىقتاي ناشارلاتادى جانە اسقىنىپ كەتەتىن اۋرۋلاردىڭ سەبەبى بولادى (ىشەك قابىرعاسىنىڭ پەرفوراسياسى، ىشەكتەن قان كەتۋ).

پروبيوتيكتەر قابىنۋدىڭ كورىنىمىن ازايتىپ، زاقىمدانعان تىندەردىڭ رەگەنەراسياسىن جىلدامداتادى، سونىمەن بىرگە ميكروورگانيزمدەردىڭ  جالاق جارالار نەمەسە ويىق جارا اقاۋلارى ارقىلى قانعا تۇسۋىنە توسقاۋىل بولادى.

مىسالى، جاسالعان ءىرى زەرتتەۋلەردىڭ ءبىرى پروبيوتيكتەردىڭ قابىنۋ رەاكسيالارىن باسۋ ارقىلى عانا ەمەس، جيىرىلىمدى (پەريستاليكا) قالىپتاندىرۋ ارقىلى دا تىتىركەنگەن ىشەك سيندرومى بارىسىن جاقسارتاتىنىن انىقتاعان.

E. Coli Nissle شتامپىن راسيونعا قوسۋ ەرەكشەلىكسىز ويىق جارالى كوليتكە شالدىققان كىسىلەردەگى رەميسسيالاردى قولداپ دەمەۋگە سەپتىگىن تيگىزەتىنى دالەلدەندى.

پروبيوتيكتەردى جاڭا تۋعان بالالارعا دا بەرگەن ابزال. ولار، ساۋد ارابياسى دارىگەرلەرىنىڭ مالىمەتىنشە، ادام ولىمىنە كوپ ۇشىراتاتىن شىرىك كوليتى اۋرۋىنىڭ، سونداي-اق سەپسيستىڭ كۇش الۋىن بولدىرمايدى.

پروبيوتيكتەر اۋىر سوزىلمالى جانە اللەرگيالىق دەرتتەردىڭ بارىسىن جاقسارتۋعا جانە ىشەك ينفەسيالارىنىڭ گەنەراليساسيالانۋ قايبىلىن ازايتۋعا قاۋقارلى.

4. دەنە سالماعىن ازايتۋ  

ءتىرى باكتەريالار ليپازانى — تاعاممەن بىرگە تۇتىنىلعان مايدىڭ ءسىڭىرىلۋىن باياۋلاتاتىن ايرىقشا فەرمەنتتى كوپ كولەمدە وندىرەدى. 

ناتيجەسىندە مايلار ماي دەپولارىندا قوردالانىپ قالماي، ورگانيزمنەن شىعارىلىپ وتىرادى. ءتىرى باكتەريالاردىڭ بۇل قاسيەتى، جاپون عالىمدارىنىڭ پىكىرىنشە، سەمىرۋگە بەيىم كىسىلەرگە وتە-موتە پايدالى. 

جاسالعان زەرتتەۋلەردىڭ ءبىرى لاكتوباكتەريالاردى (Lactobacillus gasseri)، از مولشەردە بولسا دا، ءىشىپ وتىرۋ ءىش كولەمىن 8،5% كىشىرەيتەتىنىن بايقاعان.

ءبىر اتاپ وتەرلىگى سول، پروبيوتيكتەر ابدومينالدى سەمىرۋگە (ىشكى اعزالاردى ماي باسۋ) كەلگەندە پارمەندىلىگى جوعارى، ال بۇل بولسا ىشكى اعزالاردىڭ جۇمىسىنا جاقسى اسەر ەتەدى.

پروبيوتيكتەردى سالماقتى ازايتۋ ءۇشىن، سونداي-اق دۇرىس تاماقتانباعاندىقتان سەمىرىپ كەتۋدىڭ الدىن الۋ ءۇشىن تۇتىنۋعا بولادى.   

5. پسيحيكا تۇرعىسىنداعى دەنساۋلىقتى جاقسارتۋ   

ىشەكتە پايدالى ميكررورگانيزمدەردىڭ كوبەيۋى ادام كوڭىل كۇيىنىڭ جاقسارۋىنا جانە پسيحيكالىق بۇزىلىستاردىڭ الدىن الۋعا سەپ بولادى. ورتالىق نەرۆ جۇيەسىنە ىقپال ەتۋ ەرەكشەلىكتەرى اياعىنا دەيىن زەرتتەلىپ زەردەلەنبەگەن.

يتاليالىق جانە نەمىس عالىمدارى جۇرگىزگەن تاجىريبەلەر بىرنەشە كۇن بويى راسيونعا لاكتوباكتەريالاردى قوسىپ وتىرۋ جالپى ەموسيا فونىن جاقسارتىپ، دەپرەسسيا مەن مازاسىزدىقتىڭ الدىن الۋعا سەپتىگىن تيگىزەتىنىن انىقتادى. اقپاراتتى ۇعىنۋ جانە ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن ارتتىراتىنى اتاپ وتىلگەن.

يراندا جاسالعان زەرتتەۋلەر وسىعان ۇقساس ناتيجەلەردى بەردى: پروبيوتيكتەر دەپرەسسيا بەلگىلەرىن ازايتادى. سونىمەن قاتار ولار ليپيدتەردىڭ سۋتەگىنەن توتىعۋ ۇدەرىستەرىن باسىپ باسەڭدەتەدى، س-رەاكتيۆتى اقۋىز ءونىمىن باسادى دا، ىشەك قابىرعاسىنداعى، سونداي-اق بۇكىل ورگانيزمدەگى قابىنۋ وزگەرىستەرىنىڭ ازايۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى.      

پروبيوتيكتەردى قاتتى ەموسيالىق كۇش تۇسكەن كەزدەرى ورتالىق نەرۆ جۇيەسى تاراپىنان بولاتىن ءارقيلى شالىس-ىركىلىستەردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن پايدالانۋعا كەڭەس بەرىلەدى.   

6. جۇرەك-قانتامىر اۋرۋلارىنىڭ الدىن الۋ  

جۇرەك-قانتامىر جۇيەسىنە اسەرى كوپقىرلى بولىپ كەلەدى. مىسالى، كەيبىر پروبيوتيكتەر ىشەكتەگى ءوت سۇيىعىن ىدىراتىپ جىبەرەتىن ءسۇت قىشقىلىن وندىرە الادى. وسىنىڭ ناتيجەسىندە ءوت سۇيىعى كەرى سىڭبەي، ورگانيزمنەن شىعىپ كەتەدى. بۇل ەرەكشەلىك قان پلازماسىندا شوعىرلانعان اتەروگەندى حولەستەريندى ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

ءتىرى ميكروورگانيزمدەرگە باي يوگۋرتتى 2 اي بويى تاماققا تۇتىنۋ جالپى حولەستەريندى 4%، ال اتەروسكلەروزعا سەبەپ بولاتىن ۇلەس سالماعى تومەن ليپيدتەردى — 5% ازايتۋعا سەپ بولاتىنى انىقتالعان.

پروبيوتيكتەر سونداي-اق گيپەرتونيا جانە سيمپتومدىق ارتەريالدى گيپەرتەنزيالار كەزىندە پارمەندى. پروبيوتيكتەردى تاعامعا جۇيەلى تۇردە قوسىپ وتىرۋ بارىسىندا ارتەريا قان قىسىمى ازاياتىنى انىقتالعان. بۇل رەتتە باستاپقى ارتەريا قان قىسىمى نەعۇرلىم جوعارى بولسا، ولاردىڭ اسەرى سوعۇرلىم كوبىرەك بىلىنەدى.   

پروبيوتيكتەر ارتەريا قان قىسىمىن ازداپ تۇسىرۋگە جانە جۇرەكتىڭ يشەميالىق اۋرۋى جانە ينسۋلت تاقىلەتتەس پاتولوگيالارعا ۇشىراۋ جيىلىگىن ازايتۋ ارقىلى ءومىر ۇزاقتىعىن ارتتىراتىن ءىرى تامىرلاردىڭ اتەروسكلەروزىنىڭ الدىن الۋعا قاۋقارلى.   

7. اللەرگياعا قارسى اسەرى  

ىشەك ساڭىلاۋىنداعى فلورانىڭ پايدالى جانە زياندى وكىلدەرىنىڭ اراسىنداعى وپتيمال اراقاتىناستى قالپىنا كەلتىرۋ مەن سول كۇيىندە ۇستاپ تۇرۋ جەرگىلىكتى يممۋنيتەت فاكتورلارىنىڭ رەاكتيۆتىلىگىن تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ناتيجەسىندە كەز كەلگەن شالىس-ىركىلىستەر مەن اللەرگيا اۋرۋلارى مانيفەستاسيالارىنىڭ پايدا بولۋ ىقتيمالدىعى ازايادى.

فينليانديا عالىمدارى پروبيوتيك قوسىپ بايىتىلعان ءسۇت ىشەتىن بالالاردىڭ ەكزەماسىنىڭ اۋىرتپالىعى ازاياتىنىن دالەلدەدى. بۇنداي اسەر اللەرگيا فونىنداعى قابىنۋ مەدياتورلارى شىعارىندىلارىن باساتىندىعىمەن بايلانىستى.

وڭدى قاسيەتتەرى نارەستە جولداسى ارقىلى دا ءوزىن تانىتۋى مۇمكىن. مىسالى، انالارى ەكىقابات كەزىندە پروبيتيك تاعامداردى تۇتىنعان سابيلەردىڭ ەكزەمالارى مەن باسقا دا اللەرگيالىق اۋرۋلارىنىڭ جيىلىگى 5 ەسە دەرلىك سيرەك بولىپ وتىرعان.

پروبيوتيكتەردى اللەرگيانىڭ الدىن الۋ جانە اۋرۋ بارىسىن وڭايلاتۋ ءۇشىن قولدانۋعا بولادى.   

8. يممۋنيتەتتى نىعايتۋ  

پروبيوتيكتەر يممۋنيتەتتىڭ جەرگىلىكتى جانە جالپى فاكتورلارىنىڭ جۇمىسىن جاقسارتادى. ولاردىڭ وڭدى قاسيەتتەرىنە مىنالار جاتادى:  

1. اسقازاننىڭ قابىرعا شىرىشى ءونىمىن ارتتىرۋ. ناتيجەسىندە يممۋندىق جاسۋشالاردىڭ رەاكتيۆتىلىگىن ارتتىرۋى مۇمكىن پاتوگەندى باكتەريالاردان ساقتايتىن قورعانىش قاباتى تۇزىلەدى.

2. شىرىش قاباتىنىڭ ەپيتەليي جاسۋشالارىنىڭ رەگەناسياسىن جانداندىرۋ — بۇل جەرگىلىكتى ليمفويدتى قۇرىلىمداردىڭ (پەيەر شىتىراسى) ادەكۆاتتى جۇمىسىنا تۇرتكى بولىپ تابىلادى.   

3. انتيدەنەلەردى (Ig A)، ت-ۇزبەلى ليمفوسيتتەردى جانە تابيعي كيللەرلەردى ءوندىرىپ شىعارۋعا ىنتالاندىرۋ. بۇل قاسيەتتەرى ۇلىبريتانيادا جاسالعان زەرتتەۋلەردىڭ بىرىندە دالەلدەندى.     

بۇعان قوسا، راسيونعا ميكروورگانيزمدەردىڭ ءتىرى وسكىندەرىن قوسۋ ۆيرۋسقا قارسى يممۋنيتەتتى كوتەرەدى. لاكتوباكتەريالارعا باي ايران مەن يوگۋرتتى تۇتىنعاندا جەدەل رەسپيراتورلىق ينفەكسيالاردىڭ جيىلىگى، عىلىمي مالىمەتتەرگە سايكەس، 17 % ازايادى.   

پروبيوتيكتەر ورگانيزمنىڭ يممۋنيتەتىن جاقسارتادى، ۆيرۋسقا قارسى جانە انتيباكتەريالىق قورعانىس قاسيەتتەرىن جوعارىلاتادى.

ولاردى قالاي دۇرىس تۇتىنۋ قاجەت  

پايدالى ميكروورگانيزمدەر قوسىلىپ بايىتىلعان تاعامدار تاماقتانۋ راسيونىندا مىندەتتى تۇردە بولۋعا ءتيىس.

كۇنىنە كەمىندە 1 يوگۋرت (100-150 مل) جانە (نەمەسە) 200 مل ايران ءىشىپ تۇرۋعا كەڭەس بەرىلەدى. بۇعان بالاما رەتىندە شاي ساڭىراۋقۇلاعى نەگىزىندەگى سۋسىندار مەن اشىعان ورامجاپىراقتى پايدالانۋعا بولادى.

«ەمدەۋدىڭ»  بۇنداي نۇسقاسى تەك دەنى ساۋ ادامدارعا، سونداي-اق دەنساۋلىعىندا ازعانتاي عانا اقاۋ بار ادامدارعا اۋرۋدىڭ الدىن الۋ ءۇشىن جارايدى. ءارتۇرلى سەبەپتەردەن بولعان قاتتى ديسباكتەريوز كەزىندە تاعامدار قالىپتى ميكروفلورانى قالپىنا كەلتىرۋدە ايتارلىقتاي ءرول اتقارا المايدى.

دارىگەردىڭ نۇسقاۋى بويىنشا ءار الۋان پروبيوتيكتەردى (Gemmove Probiotics) ىشۋگە كەڭەس بەرىلەدى.

قانداي جاعداي بولماسىن، ءوز بىلگەندىگىڭمەن دارىلىك زاتتاردى پايدالانۋدى باستاۋعا بولمايدى، ويتكەنى ولار ءقاۋىپسىز بولماۋى مۇمكىن.  

قارسى كورسەتىم مەن جاناما اسەرلەرى  

ەڭ كوپ بولاتىن قارسى كورسەتىمدەرگە مىنالار جاتادى:  

1. ورگانيزمنىڭ پروبيوتيكتەرى بار تاعامدارعا نەمەسە پرەپاراتتاردىڭ جەكەلەگەن كومپونەنتتەرىنە دەگەن جوعارى سەزىمتالدىلىعى. اللەرگيالىق رەاكسيالاردىڭ كەز كەلگەنى: ەسەكجەمنەن باستاپ انافيلاكسيالىق شوكقا دەيىنگى تۇرلەرى بولۋى مۇمكىن.

2. ورگانيزمنىڭ لاكتوزانى كوتەرە الماۋى، سونداي-اق يزومالتازا تاپشىلىعى، مالابسوربسيا سيندرومى. بۇنداي اۋىتقۋشىلىقتار بولعان كەزدە مەديكامەنتتەر مەن ءسۇت تاعامدارىن ءسىڭىرۋ قالپى بۇزىلادى.    

جاناما اسەرلەر، كوبىنەسە، كۇش الىپ كەتپەيدى. وتە سيرەك جاعدايلاردا مىنا سيمپتومدار بوي كورسەتۋى مۇمكىن:  

— باستىڭ اۋىرۋى؛  

— اللەرگيالىق اۋرۋلاردىڭ اسقىنۋ جيىلىگىنىڭ ارتۋى؛  

— ديسپەپسيا تۇرعىسىنداعى بۇزىلىستار (جوعارى دەڭگەيدە گازداردىڭ ءتۇزىلۋى، ءىش قاتۋ).  

ايتارلىقتاي يممۋنودەپرەسسيۆتى كۇيدەگى (ساۋلە تەراپياسى، ايتۆ ينفەكسياسى، تۋبەركۋلوز) كىسىلەرگە پروبيوتيكتەردى اسقان ساقتىقپەن ءىشۋ قاجەت. بۇنداي كەزدەرى ءتىپتى پايدالى باكتەريالاردىڭ ءوزى توسقاۋىل تىندەردەن ءوتىپ كەتىپ، سەپسيسكە شالدىقتىرۋى مۇمكىن. بۇل جاعدايدا زيان قايبىلى مەن دارەجەسى پروبيوتيكتەردى تۇتىنۋدان كەلەتىن بولۋى مۇمكىن پايدادان اناعۇرلىم اسىپ كەتەدى. مىندەتتى تۇردە دارىگەرمەن الدىن الا كەڭەسۋ كەرەك!

قورىتىندى   

وسىلايشا، پروبيوتيكتەر اس قورىتىلۋىن قالىپقا تۇسىرۋگە، اۋىر ينفەكسيالىق جانە اۋتويمممۋندىق پاتولوگيالار كەزىندە سيمپتوماتيكانى جەڭىلدەتۋگە، يممۋنيتەت پەن ورتالىق نەرۆ جۇيەسىنىڭ جۇمىسىنا سەپتەسىپ تۇرۋعا قاۋقارلى.

پروبيوتيكتەردى قايدان الۋعا بولادى؟

ۇيدەن شىقپاي-اق، Gemmakorea.info سايتىنا تاپسىرىس بەرۋىڭىزگە بولادى.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

اسقورىتۋ جۇيەسىنىڭ بۇزىلۋى

يممۋندىق جۇيە اۋرۋلارى

يممۋنيتەت جانە ونى كۇشەيتۋدىڭ جولدارى

اللەرگيا

تاعام اللەرگياسى

پروبيوتيكتەردى ىشكەن دۇرىس پا؟

---