قاقپاقىل
سەلك ەتە قالدى. ءوزى تەلەفون قوڭىراۋىن سارسىلا كۇتىپ وتىرىپ، ويدا-جوقتا جۇرەگىنىڭ ءدىر ەتە تۇسكەنىنە ىشتەي تاڭدانىس ءبىلدىردى دە قويدى. ءسىرا، قۋانعان مەن قورىققان بىردەي-اۋ! وي-حوي، قىزمەت بابىمەن سىرتقا كەتكەننىڭ ءجونى وسى ەكەن دەپ، بارار جەرلەرىنە امان-ەسەن جەتىپ العان سوڭ، ىڭ-شىڭسىز جاتىپ العاندارىنا جول بولسىن! اقىلعا سىيا ما بۇلارى؟ ونىڭ ۇستىنە ماعريپانىڭ تولىپ جاتقان ۇل-قىزى بولسا، ءداپ سولار ءۇشىن ءوستىپ ءۋايىم جەپ نەسى بار! يتالياسىنا ما، ودان ءارى كەتە مە، و جاعىن وزدەرى شەشسىن دە امان-ەسەن جۇرە بەرسىن دەپ، ۇيرەنشىكتى تىرشىلىگىمەن الاڭسىز اينالىسا بەرمەس پە. بار-جوعى ەكى ءتۇيىر، سول كەزدەگى سولاقاي ساياسات — ءبىر ۇل، ءبىر قىز. ءار بالانىڭ نەسىبەسى وزىمەن، ءاربىرى دۇنيەگە كەلگەن سايىن ءبىر ءتۇپ جۋسان ارتىق وسەدى دەپ تۋا بەرمەگەنىنە ەندى وكىنەدى. بۇل وكىنىشتىڭ كەيىنگى كەزدەرى ءتىپتى ۇلتتىق تراگەدياعا اينالعانىن جان دۇنيەسىمەن تولىقتاي سەزىنسە دە، بۇل تاقىرىپتى تەرەڭىرەك قوزعاعىسى كەلمەيدى. سەبەبى، وعان ايىپكەردى الىستان ىزدەۋدىڭ قاجەتى جوق-تى... ءجا-جا، و داۋرەن وتتى-كەتتى. ەندى كوزگە كورىنگەنىنىڭ بەرەكەسىن بەرسىن.
شەتەلگە كوشكەن قىزى ءۇيلى-باراندى، كۇيەۋى اجەپتاۋىر بەدەلدى كىسى. وعان نەسىنە رەنجيدى، جۇمىس ىڭعايىمەن شاپقىلاپ، نە وعان، نە بۇعان ۋاقىت جەتكىزە الماي، دىڭكەلەپ جۇرگەن ادامدى كىنالاعاننان نە ونەدى. وۋ، مۇندا جۇرگەندە قىزىنىڭ اقىل-ەسى ءبۇتىن ەدى عوي، ەكەۋى ىڭعايىن تاۋىپ قۇرداستارشا سىرلاساتىن ەدى عوي. ارا-تۇرا، ارينە، ءسوز ورايى كەلگەندە شەشەسىنىڭ ۇستىنە شىق جۇقتىرماي باعىپ-قاعىپ، ۇكىلەپ، بار جاقسىنى ۇيىپ-توگىپ وسىنىڭ اۋزىنا توسسا دا جالعىز اعاسىنىڭ ايەلىن دە سىن تەزىنە سالىپ، ءبىر تۇيرەپ ءوتۋشى ەدى عوي. قۇداي ۇرىپ، قىزىنىڭ ىڭعايىنا جىعىلعاندىقتىڭ اسەرى مە، الدە قاپەلىمدە ءۋاج تابا الماعان شالاعايلىعىنان با، قالاي دەگەندە دە سول ساتتە: «ءاي، قالقام، مۇنىڭ قيانات، ءبىر كەلىن — مەنىڭ كەلىنىمدەي-اق بولسىن»، دەپ بەتىن بىردەن قايتارىپ تاستاماعاندىعىنا كادىمگىدەي ءىشى اشيدى. جۇرەگى شانشىپ، ۇستى-ۇستىنە سۇققىلايدى. جۇرەگى ءالسىز، قان اينالىسى ناشار، ەكى-ۇش تامىرعا جاساندى تۇتىكشە قويعىزعان. دارىگەرلەر انانى-مىنانى ويلاپ، جۇيكەگە جۇك تۇسىرمەڭىز دەپ، ەكى كۇننىڭ بىرىندە زار يلەيدى. ۇيگە كەلىپ قان قىسىمىن ولشەيدى، ءدارى ەگەدى. ءبىراق جانعا باتىپ بارا جاتقان اۋرۋ بولماعان سوڭ، دىمنان-دىمسىز ءقايتىپ قاراپ وتىرادى. ارعى جاقتان حابار كەلسە، بۇل كىمنىڭ شىكاراسى، ال تۋرالاپ ايتقاندا اقەدىلدەن اۋليە مە، اجالعا قارسى تۇراتىن امالى بولسا، اقەدىلدى الىپ قالماي ما. بالا-شاعانىڭ الدىندا وسى بۇگىن الىپ كەتسە دە زارەدەي قينالمايدى. شالىنىڭ جانىنان توپىراق بۇيىرسا، سونىڭ ءوزى اجەپتاۋىر ولجا. ءبىراق بۇل ويىن تىسىنەن شىعارمايدى. الگىدەي ايتىلا-ايتىلا ابدەن اقجەم بولعان قازاقى گوي-گويدىڭ ۇشتىعىن سەزدىرسە، ەرجەتىپ قالعان نەمەرەلەرى اجەلەرىنەن ەرتەڭ ايىرىلىپ قالاتىنداي-اق، تۇس-تۇستان قاۋمالاپ ورتاعا الادى. ورتاعا العاندا دا ماعريپانى قايتادان پارتاعا وتىرعىزعانداي ءومىر جايلى، تىرشىلىك جايلى وزدەرىنىڭ وسى زامانعا لايىقتالعان تۇسىنىكتەرىن تىقپالاپ، سونىڭ نەگىزىندە اجەسىنەن دە قاتاڭ تۇردە «ەمتيحان» قابىلدايدى. ماسەلەن، ماعريپا جيىرما ءبىرىنشى عاسىردىڭ تاڭداي قاقتىرارلىق كەرەمەتتەرىنە كۋاگەر — اقىلدى ايەل. ءتىسى ءتۇسىپ، تاياققا سۇيەنىپ، اياق-جولىن ازەر تاۋىپ جۇرگەن كارى كەمپىرگە ۇقسامايدى. ويلاۋ قابىلەتى، دۇنيەتانىمى، جاقسى-جاماندى اجىراتا ءبىلۋى كىسى جاڭىلدىرادى. جۇمىستان دا شەتقاقپاي قالعان ەمەس، ەلمەن ارالاسادى، جۇرتتىڭ پىكىرىن تىڭداۋعا جانە ءوز پىكىرىن دە جىپ-جيناقى ەتىپ جەتكىزۋگە اسا قابىلەتتى. مىنە، ءوستىپ ساپ-ساۋ جۇرگەن ادامنىڭ قايداعى ءبىر ءولىم تۋرالى قايعىلانۋى اقىلعا سيا ما. اگاراكىم، ءبىر توعا، ءبىر ىرعاقتى تىرلىك جالىقتىرسا، تازا اۋا جۇتىپ، ورمان-توعاي اراسىنا بارىپ سەرۋەندەگىسى كەلسە، شيپاجايدىڭ كەز كەلگەنىنە جولداما دايىن. ءبارى دايىن، تەك ءولىم جايلى ەسكى ۇعىمدى كىشكەنتايلاردىڭ ەسىنە قايتا تۇسىرمەسە جارادى.
دۇرىس، دۇرىس-اق، ءبىراق ۇرى ويدىڭ قاي جاعىنان جىلتىڭ ەتىپ شىعا كەلەتىندىگىنە تاڭى بار. شەتەل اسقان قىزىنىڭ جاي-جاپسارىن ءوز اۋزىنان ەستىمەيىنشە ءقايتىپ الاڭسىز جۇرە الادى. ونىڭ بەر جاعىندا يتاليانىڭ ءبىر قالاسىندا جەر سىلكىندى دەگەن سۋىت حاباردى دا مىنا ساڭىراۋ بولعىر قۇلاعى انىق ەستىگەن. ال كەرەك بولسا!.. تەلەديدار ەكرانى ءۇيىندى استىندا قالعاندارىن دا، كەۋدەلەرىندە جانى بارلارىن دا، يتپەن ىزدەپ تاۋىپ، جەر بەتىنە شىعارىپ جاتقانىن كورسەتپەسە ەكەن، كورسەتتى عوي. سودان بەرى شەتەل حابارلارىن قالت جىبەرمەيدى. انا جولى ءبىر سويلەسكەندە الگى بار بولعىر قىزى جەڭىل ماشينەنىڭ رولىنە ءوزى وتىرا سالىپ، بالالارىن جانىنا الىپ، كۇللى ەۋروپاڭىزدى ارمانسىز ارالاپ شىعۋعا بەل بۋدىق دەگەندى دە ءبىر نارسەنى قيراتىپ تاستاعانداي، ۇرتىن تومپايتىپ ايتىپ سالعان. ارالاسىن، ارالاي بەرسىن، وعان كىمنىڭ قارسىلىعى بار، تەك سونىڭ اراسىندا شەشەمىزدىڭ جۇرەگىن اۋىرتپايىق، امانشىلىعىمىزدى ءبىلدىرىپ قويالىق دەپ، قالتا تەلەفوننىڭ بەس-التى تەتىگىن باسىپ جىبەرۋگە بولادى عوي!
ءۇزىلىپ قالعان قوڭىراۋ ءبىرازدان سوڭ قايتا جالعاندى: — ال-لو، يتاليا، يتاليا ما؟!.. ءاي، قىزىم سەندەر وسى، زاكاز بەرگەنىمە تۋرا ءبىر ساعات... مۇنداي قىزمەتتەرىڭمەن ەلدىڭ كوڭىلىن ءقايتىپ تاپپاقسىڭدار؟! ءبىر ءۇزىپ، ءبىر جالعاپ...
— اپاي، ماعريپا اپاي؟! — مىناداي جاعىمدى داۋىستى ەستىگەندە «مەنى و جاقتا دا تانيتىندار بار ما؟» دەپ كادىمگىدەي تاڭدانىس ءبىلدىردى.
— بۇل يتاليا ەمەس...
— ەندى قاي جاق؟
— ءوزىمىز عوي، ءوزىمىز...
— ءوزىمىز بولعاندا، مەن يتالياداعى قىزىممەن ءبىرازدان بەرى سويلەسە الماي جۇرگەم...
— ءسىز شىنىمەن ماعريپا اپايسىز با؟ داۋىسىڭىز ءبىر ءتۇرلى...
— قوبالجىعاندىق شىعار.
— بۇل — تەاتردان...
— قايدان؟!
— رەسپۋبليكالىق دراما تەاتردان
— ال؟
— تەاتردىڭ كادر بولىمىنەن.
— نەمەنە، تەاتردىڭ ەدەنى دۇرىس جۋىلمادى، ساحنانىڭ قوقىسى شىعارىلمادى دەپ بىرەۋلەر ارىز تۇسىرگەننەن ساۋ ما؟
— جو-عا!..
— جو-عا بولسا، تاڭ ازاننان قوڭىراۋلاتاتىنداي نە ءبۇلىنىپ قالدى؟! ولمەسەم تۇستەن كەيىن بارام عوي تەاترعا.
— كەلىڭىز. ءبىز بولعان جايدى الدىن الا ەسكەرتەيىك دەپ.
— ول نە جاعداي؟
— جاعداي بولعاندا... ءسىز جاسىڭىز كەلگەن كوزى اشىق ادامسىز... ءبارىن تۇسىنەسىز، ءقازىر بيۋدجەتتىڭ ءاربىر تيىنىن ۇنەمدەۋ ماسەلەسى ءبىز تۇگىلى ۇكىمەت الدىنا دا قاتاڭ قويىلىپ جاتىر...
— ءيا، سودان؟
— سودان سول، جاڭا تالاپقا ساي، تەاتردىڭ ءبىراز قىزمەتكەرلەرى قىسقارادى.
— سونىڭ ىشىندە ءسىز دە كەتتىڭىز دەسەڭشى!
— انە، ءبارىن ءتۇسىنىپ تۇرسىز... وزگەلەرمەن سالىستىرعاندا ءسىزدىڭ جاعدايىڭىز حانعا سالەم بەرە مە؟! ۇلىڭىز — بيزنەسمەن، كەلىنىڭىز...
— ولاردىڭ قاتىسى قانشا بۇل اراعا؟!
— جو-جوق، ءجاي، انشەيىن اڭگىمە عوي بىزدىكى. امالىمىز قانشا، بىر-ەكى جاس اكتەردى دە قىسقارتۋعا ىلىكتىردىك. ولاردىڭ ەكى-ۇشتەن كىشكەنتايلارى بار، ءارى وزدەرى جاتاقحانادا تۇرادى. ولارمەن سالىستىرعاندا...
— سوندا نەمەنە تەاترعا ەدەن جۋۋشى كەرەك بولماي قالدى ما؟ الدە ەدەندەرىڭدى روبوت جۋىپ بەرە مە؟ بۇل جاعدايدان ديرەكتور حاباردار ما؟
— ارينە، ارينە، مەيىرحان جولشارايەۆيچتىڭ تاپسىرماسى عوي ءبىزدىڭ سىزگە حابارلاپ تۇرعانىمىز...
ماعريپا تەلەفون تۇتقاسىن تاستاي سالدى.
* * *
ۇيرەنىسكەن داعدى: تەاترعا ءتۇس اۋا بارادى. وعان دەيىن اسىقپاي-اپتىقپاي شاي-سۋىن باپتاپ ىشەدى. ساباقتان كەلگەن نەمەرەلەرىن تاماقتاندىرادى. سوسىن، سوسىن سول، ءوزىنىڭ دە قۇداي سۇيەر قىلعى جوق، باسقا بىرەۋ بولعاندا كەتسىنشى ءارى دەپ قولىن ءبىر سىلتەر ەدى. ال ماعريپانىڭ اناداعى ءبىر بىلمەستىگى ءۇشىن كەلىنى مەڭسۇلۋدىڭ الدىندا كىنالى كىسىدەي بۇگەجەكتەپ جۇرگەن ءجۇرىسى مىناۋ. سونداعىسى باس جارىلىپ، كوز شىعاتىنداي توتەنشە جاعداي بولسا ءجون عوي. ءسوز دەگەن جارىقتىق ايتىلادى، ايتىلعان جەرىندە ەلەۋسىز قالا بەرمەي مە. ماعريپانىڭ السىزدىگىنىڭ ءوزى سوندا، كوڭىلى قالاماعان ءسوزدى كوپكە دەيىن ۇمىتا المايدى. بالكىم، جۇرەگىنىڭ ءجيى اۋىراتىندىعى دا سودان شىعار. تۋعان قىزىنىڭ ىعىنا جىعىلىپ، كەلىنى تۋرالى بۇرق ەتە قالعان عايبات ءسوزدىڭ بەتىن قايتارىپ تاستاي المادى انا جولى. مۇنان قالاي اقتالۋدىڭ جولىن جانە تۇسىنبەيدى.
— مەڭسۇلۋمىسىڭ؟— قالتا تەلەفون دەگەن ءبىر راقات.
— ءيا، امانشىلىق پا؟
— امانشىلىق، بالالاردىڭ تاماعىن بەردىم...
— راقمەت!
— توقتاي تۇر، ەسەپ بەرگەلى جاتقانىم جوق. وسى سەندەردى تەاترعا جەلكەلەپ اپارۋىم كەرەك پە؟! جۇرت كەيدە اياقتارىنان سارسىلىپ، بيلەت تاپپاي سۇرنىگەدى. ءوزىم ىشىندە جۇرگەن سوڭ الدىڭعى ورىننان الام عوي قالاۋىمشا. قالاي دايىنبىسىڭدار، الداعى سەنبىدە قولدارىڭ بوساي ما؟! جاقسى سپەكتاكل.
— بايازيمەن اقىلداسايىن الدىمەن. الاڭداماي جۇمىسىڭىزعا بارا بەرىڭىز.
ماعريپا مىرس ەتىپ ميىعىنان كۇلدى. ازداپ وتىرىك ايتتى. تەاترعا بيلەت تاپپاي سارسىلىپ جۇرگەندەر سيرەك. ءبىر جاعىنان كەلىنىنە قىزمەتىن بۇلداعان ءتۇرى. ال تەاترعا شاقىرعانى ءۇشىن العان جاۋابى الگى. «بايازيمەن اقىلداسايىنى» ونىڭ ورىندالمايتىن شارۋا ەكەندىگىن اڭعارتقانى. مەيلى، وزدەرىنە ىڭعايلى ەكەن، ءسويتىپ جۇرە بەرسىن سەكەكتەپ. قوناققا بارۋدان جالىقپايتىن، ىردۋ-دىردۋدان مەزى بولمايتىن بۇ نەتكەن جۇيكەلەرى مىقتى حالىق؟ وزدەرىن اياسا نەتتى ءبىر جولعا. تەاتردىڭ ادام جانىنا رۋحاني بايلىق سىيلايتىندىعىن داپ-دارداي كىسىلەرگە ەجىكتەپ جاتۋى قالاي جانە ءبىر-بىر مەكەمەنىڭ دىڭداي باسشىلارىنا.
ۇيدەن شىققان سوڭ كادىمگىدەي كوڭىلى كوتەرىلدى. تەاترعا شاقىرۋىن شاقىردى، ەندىگىسىن وزدەرى ءبىلسىن. ەندى مەڭسۇلۋدىڭ الدىندا دا ءجۇزى جارقىن. ايالدامادان تەاترعا تۋرا اپاراتىن اۆتوبۋسقا وتىردى. سالونداعى بەيتانىس جولاۋشىلارمەن باس يزەسىپ امانداستى. ۇنەمى وسىلاي، جۇرتتىڭ ءبارى كەلىنى مەن ۇلى سەكىلدى سەنبى سايىن الاوكپە بوپ، توي-تومالاققا شاپقىلاي بەرمەيتىن شىعار. سوندىقتان تەاتردىڭ بولاشاق كورەرمەندەرىمەن بىرگە كەلە جاتىرمىن دەپ سەزىنەدى. جان-جاعىنا جالتاق-جالقاق قارايدى، ۇلكەن تەاتردا تابان اۋدارماي جارتى عاسىرعا جۋىق قىزمەت اتقارعان ماعريپانى دا تانيتىندار از بولماس. مەيلى، ەدەن جۋسىن، ساحنا تازالاسىن — ءبارىبىر تەاترمەن تاعدىر بايلاسقان پەندەڭىزدى وسال دەي كورمەڭىز! مىنا كىسىلەردىڭ ىشىنەن ماعريپامەن سۇقباتتاساتىن بىرەۋلەر تابىلسا، مۇنىڭ دا ايىزى قانىپ، تەاتر توڭىرەگىنەن ءبىراز-بىراز شەجىرە شەرتەر ەدى-اۋ! وي، نەسىن ايتاسىز، تۇسىنگەن ادامعا ماعريپا تەاتردىڭ ەدەن جۋۋشىسى عانا ما ەكەن؟.. ال ەدەن جۋسا نەسى ايىپ، تەاتردىڭ تاقتاي ساحناسىن شاڭ-توزاڭنان تازارتسا نەسى ايىپ؟! تۋعان تەاتردىڭ كۇللى تاريحىن جاتقا سوعاتىندار دا سيرەكسىدى عوي بۇگىندە. تابىلسا ىلەۋدە بىرەۋ. ازەكەڭدى كوردى، ءازىربايجان مامبەتوۆتىڭ تەاترداعى ءجۇرىس-تۇرىسىن ءسىرا، كىسى ۇمىتا الار ما. ىدىرىس نوعايبايەۆتىڭ كۇندەي كۇركىرەگىن داۋىسىن ەستىگەندەر دە، ەستىمەگەندەر دە ارماندا. ءجانتوريننىڭ تۇكسيگەن جاۋ قاباعىنىڭ ءوزى ءبىر تەاترىڭا تاتيتىن جارىقتىق! مولدابەكوۆ، ءشاريپوۆا، بورانبايەۆ... كەشە عانا كۇلىپ-ويناپ، وزىنە جاراساتىن ازىل-قالجىڭىمەن كۇللى جۇرتتى توڭىرەگىنە توپىرلاتىپ جيناپ جۇرەتىن اشەكەڭ، اشىربەك سىعايەۆ تۋرالى ءتىرى ەستەلىكتى ماعريپادان باسقا ايتىپ بەرەتىن كىمىڭ بار؟! نەگە ۇندەمەيسىڭدەر، ا؟! ماعريپانىڭ كوكىرەگىندەگى سىر-ساندىقتى اقى-پۇلسىز نەگە اقتارىپ المايسىڭدار ءوز پايدالارىڭا؟! ونى ماعريپانىڭ دا انا دۇنيەگە وزىمەن بىرگە اكەتكىسى جوق. تاستاپ كەتكىسى-اق كەلەدى وسى ورتالارىڭا! ال وعان قىزىعۋشىلىق تانىتاتىن، ابجىلدىك تانىتاتىن مىنا تۇرلەرىڭنەن قاراداي-قاراپ ادام شوشيدى. ىلعي وسى، قارا جەردىڭ قىرتىسىن اۋدارىپ، دىڭكەلەپ كەلە جاتقانداي قالعىپ-مۇلگۋدەن باسقا بىلەتىنەرىڭ بار ما؟ وسى قالعىپ-مۇلگۋمەن ءقايتىپ مۇراتقا جەتپەكسىڭدەر؟! ماعريپا دا ءوستىپ ءۇي مەن تەاتردىڭ اراسىن جول قىلىپ جۇرە بەرەدى دەيمىسىڭدەر؟! ءاي، قايدام، ولشەۋلى عۇمىردىڭ كوبى كەتىپ ازى قالدى. انە، ەستىدىڭدەر مە، تەاتردا قىسقارتۋ... ول تىزىمگە ءوزىنىڭ الدىمەن ىلىگەتىن ءتۇرى بار.
— باستىق وزىندە مە؟— دەدى تەاتر تابالدىرىعىنان اتتاعان بويدا سالەم-ساۋقاتسىز ۆاحتەر شالدىڭ سۇرەڭسىز وڭىنە تىكسىنە قاراپ.
— جوق، ازىرگە كەلە قويعان جوق، جۇمىس اياعىنا تامان ءبىر شاڭ بەرىپ قالار.
ماعريپا قىسقارتۋدىڭ ءمان-جايىن ديرەكتوردىڭ ءوز اۋزىنان ەستىمەكشى-تىن.
* * *
تەاترعا ءتۇس اۋا كەلۋىندە دە ءبىر گاپ بار. ەدەن جۋۋ دەگەن قولعا جۇعاتىن جۇمىس پا، ءتايىرى! فوەنىڭ الدى، ءۇش-تورت بولمە، ەكىنشى-ۇشىنشى قاباتقا كوتەرىلەتىن باسپالتاق. الدىمەن ساحنانىڭ شاڭىن سۇرەدى، سۋلى شۇبەرەكپەن قايتا جۋادى. بار-جوعى بىرەر ساعاتتىق شارۋا-داعى ءتۇبىڭ تۇسكىر. ەستى كىسى مىندەتىنەن قۇتىلعان سوڭ، كۇن باتپاي ۇيىمە جەتىپ الايىن دەپ اسىعار ەدى. ەدەن جۋۋشىعا قاراپ قالعان نە بار. كوركەمدىك كەڭەسكە مۇشە ەمەس، ەسەپ-قيساپتىڭ ءيىسى مۇرىنعا بارمايدى. كاسىپوداقتىڭ ءىش پىستىراتىن جينالىسىنا قاتىسۋعا قۇلقى شامالى. ونىڭ بەر جاعىندا ماعريپانى قاجەتسىنىپ، جەر-كوكتەن ىزدەپ جاتاتىندار سيرەك. جازاتايىم باسىنىڭ ساقيناسى ۇستاپ سىرقاتتانىپ قالسا دا، بارى مەن جوعى بىلىنبەيدى. ساحنانى جالاڭبۇت بالالاردىڭ زىكىر سالاتىن جىن-ويناعى دەيمىسىز. بىرنەشە كۇن جۋىلماسا دا، ەدەنى ايناداي جالتىراپ جاتا بەرەدى. ول جاعىن بەس ساۋساقتاي بىلە تۇرا، ءوزى جوقتا تەاتر باسقا جاققا كوشىپ كەتەتىندەي مازاسىزداناتىندىعىن قايتەرسىڭ. ءجۇدا، كۇلكىڭ كەلەدى. كۇلكىڭ كەلەتىنى سول، اقىرى ءتوزىمى تاۋسىزعان ماعريپا تۇماۋ-سۇزەكتى قايدان جۇقتىرعاندىعىنا رەنجىپ، بۇل تەگى جاس كەلىپ قالعاندىقتىڭ اسەرى عوي دەگەندى اۋىزعا الماستان، كۇنى ەرتەڭ-اق جۇگىرىپ كەتەتىندىگىنە سەندىرىپ، «جولىڭدا كەتەيىن، قۇلدىعىم، قويىلىمنان كەيىن ساحنانى ءبىر ءسۇرتىپ الا قويشى» دەپ بۋفەتشى كەلىنشەككە ولەردەگى ءسوزىن شىعىنداپ، جالىنىپ-جالپايىپ جاتقانى. بۋفەتشى ماعريپانىڭ ءوتىنىشىن ورىنداي ما، ورىنداماي ما، ۇلكەن كىسى حابارلاسقان سوڭ تاڭداماۋ تاعى ىڭعايسىز، «ماقۇل» دەي سالادى اۋىز ۇشىمەن. «ويباي-اۋ، ساحنانىڭ اتى — ساحنا عوي، ايدىڭ-كۇننىڭ امانىندا ساحنانى كىرلەتۋ كۇنا عوي، ونىڭ كيەسى بار عوي»، دەپ وزىمەن ءوزى توقتاۋسىز سويلەپ جاتقانى ماعريپانىڭ.
ارينە، بۋفەتشى كەلىنشەككە دە بۇل تاپتىرمايتىن تاقىرىپ: «تىپ-تىنىش وتىرماي ما نەمەرەلەرىنىڭ ورتاسىندا. اۋىز جارىمايتىن ايلىق ءۇشىن سونشا جەردەن ساندالىپ. باستىق قارسى بولماسا ول كىسىنىڭ جۇمىسىن ءوزىم-اق قوسا اتقارا سالار ەم. ارتىق اقشا قالتا تەسە مە. بالالاردىڭ كيىم-كەشەگىن جاعالاسا دا...» ءبىراق وسىلاي دا وسىلاي دەپ، جوعارى جاققا قۇلاققاعىس جاساۋعا ەشكىمنىڭ باتىلى بارمايدى. سەبەبى، ماعريپانىڭ بيزنەسمەن ۇلى ارا-تۇرا بىرەر قويىلىمنىڭ قاراجاتىن موينىمەن كوتەرەدى-مىس؛ گاسترولدىك ساپارلارعا دا قول ۇشىن بەرەدى-مىس... سونىمەن ول ءۇمىتتىڭ سوڭىنا باقانداي لەپ بەلگىسى قويىلعان.
ماعريپانىڭ كۇن سايىنعى تىرشىلىگى وسى. ساحنانى مۇقيات تازالاعان سوڭ بولمەلەردىڭ ەسىك-تەرەزەلەرىن جۋىپ شىعادى. ول مىندەتىنە جاتپاسا دا ءوزى بارىپ ۇرىنادى. سونىڭ اراسىندا قايتا-قايتا ساعاتىنا ۇڭىلەدى. ساحنانىڭ ءماۋىتى شىمىلدىعى وقىس ءدىر ەتە تۇسسە، ماعريپانىڭ جۇرەگى القىنىپ، قۋانىشتان ايقايلاپ جىبەرۋگە شاق قالادى. ياعني، ءقازىر كەزەكتى سپەكتاكلگە دايىندىق باستالادى. بۇل — ءبىر تاڭعاجايىپ قۇبىلىس! رولىنە شىن نيەتىمەن كىرىسە الماعان جاس اكتريسا رەجيسسەردەن سوگىس ەستيدى. كەيدە ول سوگىستىڭ سوڭى «قالقام، ءوزىڭدى دە، وزگەنى دە قيناما. بازارعا بارىپ ساۋدا جاسايسىڭ با، تۇنگى باردىڭ كورىگىن قىزدىراسىڭ با، جولىڭ اشىق، ايتەۋىر، ساحنادان اۋلاق ءجۇرشى» دەيتىن وكتەم رايداعى جاڭعىرىقتارعا جالعاسادى. جاڭادان وقۋ ءبىتىرىپ كەلگەن تاجىريبەسىز پاقىر الگىدەي قاتقىل داۋىستان كەيىن كوز جاسىنا ەرىك بەرمەگەندە قايتەدى. ساحنا سىرتىنا شىعىپ، سولقىلداپ جىلايدى. ال ساحنا جارىقتىق اتامزامانعى ءداستۇرلى جولىنان اداسپايدى: اق پەن قارانىڭ، زۇلىمدىق پەن جاقسىلىقتىڭ، ماحاببات پەن عاداۋاتتىڭ، كىسىلىك پەن كىساپىرلىكتىڭ ماڭگىلىك شايقاسى توقتاۋسىز ءجۇرىپ جاتادى. كەنەت ساحنانىڭ جارىعى سىعىرايىپ وشەدى دە، باس كەيىپكەردىڭ جۇرەگىڭدى سۋىرىپ الارداي كۇڭىرەنگەن مۇڭلى مونولوگى باستالادى. اياق استىنان نە كۇيگە تۇسكەندىگىن ماعريپانىڭ ءوزى دە اڭعارمايدى. ەرىكسىزدەن-ەرىكسىز «قۇدىرەت، قۇدىرەت!» دەگەن سوزدەردى سان مارتە ىشىنەن كۇبىرلەيدى. تەاتر اكتەرلەرىنىڭ شاما-شارقى بەس ساۋساقتاي بەلگىلى. كوپشىلىگى ىسىلعان، قامشى سالدىرمايدى. وزىنە بەكىتىلگەن ءرولدى ولسە دە، تىرىلسە دە ويداعىداي ويناپ شىعادى. ءتىپتى كەيبىر ەپيزودتاردى ءتۇپنۇسقاعا باعىنباي، وزدەرىنشە توتەننەن سومدايدى، تىڭنان جول تاۋىپ كەتەدى. رەجيسسەر ءۇنسىز، شەبەرلىكتى مويىنداۋدىڭ ءوزى ەرلىك. ەندى بىردە و باتىرىڭ ارقاسىن جارعا تىرەگەندەي، ا-حا-حا-لاپ كۇلەدى، جوعى تۇگەلدەنگەندەي مەرەيلەنەدى: «وۋ، جولىڭ بولعىر، الگى جاس اكريسا قايدا جوعالىپ كەتكەن، ەسى دۇرىس پا ءوزىنىڭ؟!»
«ا...ا، ەندى ەسىڭە ءتۇستى مە؟» ماعريپا جەڭىلتەك مىنەزگە ۇرىنباي، ءوز-وزىن تەجەپ ۇستايدى. كوز الدىنان سان ءتۇرلى كورىنىستەر تىزبەكتەلىپ وتەدى. ايتپەسە، الگى بار بولعىردى جىلى سوزبەن جۇباتۋ نەگە تۇرادى. بۇعان دەيىن دە تالايلاردىڭ ماڭدايىنان سيپاعان، تالايلاردى قيسىق جولدان تەاتر ساحناسىنا قايتا ورالتقان. ۇرىسپايدى، جەكىرمەيدى، ءومىر بويعى تەاتر تابالدىرىعىمەن بىتە قايناسقان تاجىريبە، الدە ساحناداعى قويىلىمنىڭ كۇللى ءبولمىس-بىتىمىن انىق اڭعاراتىن كورەگەن كوكىرەك جاستاردى قاقپايلاۋعا مولىنان جەتەتىن. وسى كۇنگى ارتىستەردىڭ ءبىرازى ماعريپانى سول ءۇشىن سىيلايدى، ەدەن جۋۋشىنىڭ الدىندا تىكەلەرىنەن تىك تۇرادى. جاعدايى جوقتارىنا ۇيىنەن قارىزعا اقشا اكەپ بەرەدى. تانىس-بىلىستەرىنە ساۋىن ايتىپ، بىرەۋلەردى سولاردىڭ ۇيلەرىنە ورنالاستىرادى. ماحاببات سەزىمىنە بولەنىپ ۇيلەنەمىز، شاڭىراق قۇرامىز دەيتىندەر تابىلسا ەكى اراعا تاعى دا ماعريپانىڭ شاپقىلاپ جۇرگەنى. سەبەبى، ديرەكتورعا تىكەلەي كىرىپ جاعداي ايتا الادى، جاس وتاۋ يەلەرىنە ماتەريالدىق كومەك كورسەتۋگە دە قول ۇشىن بەرە الادى.
ال الگى جاس اكتريسانى جانىنا جەتىپ بارماعانى، رەجيسسەردىڭ قاتاڭ تالابىنا قازىردەن بوي ۇيرەتسىن دەگەنى. بۇل — بۇل ما، ۇرىس-كەرىستىڭ كوكەسى ءالى الدا. بار بولعانى ەدەن جۋۋشى ەكەندىگىنە قاراماي، ماعريپا ساحنانى تاۋدان قۇلاعان ارنالى وزەنگە تەڭەيدى. وزەن ءبىر ىرعاقپەن اعىپ جاتقان سەكىلدى بولعانىمەن، ونىڭ تاۋ-تاسىڭدى شىداتپايتىن ايقاي-سۇرەن سارىنى كۇن سايىن وزگەرەدى. كۇن سايىن وزگەشەلەۋ ءبىر قاڭعىر-گۇڭگىر ەستىلەدى. ياعني، ساحنادا قاتىپ قالعان زاڭدىلىق جوق، سوعان وراي اكتەرلەر دە كۇن سايىن شەبەرلىكتەرىن وزگەرتىپ تۇرۋعا مىندەتتى. ساحناعا شىققان پەندە كۇن سايىن شاكىرت، كۇن سايىن جاڭا ساباق ۇيرەنەتىن بالاڭ شاكىرت. سوندىقتان ونىڭ العاشقى سىناقتان ءسۇرىنۋى دە، رەجيسسەردىڭ جەر-جەبىرىنە جەتىپ، ابدەن سىلكىلەپ الۋى دا ورىندى. ەش وعاشتىعى جوق. ايتسە دە...
— ءسال ايالداشى، — دەدى دايىندىقتان سوڭ ساحنادان تالتاڭداپ ءتۇسىپ بارا جاتقان ساقالدى رەجيسسەردى جولاي توقتاتىپ، — سەن، قالقام، سەن نەمەنە، ا، اسقار توقپانوۆتان اۋلەمىسىڭ؟!
— نە، نە دەيسىز اپاتاي، — رەجيسسەردىڭ وت ويناعان كوزدەرى ۇستى-ۇستىنە جىپىلىقتايدى،— ارۋاعىڭنان اينالايىن اسەكەڭنىڭ نە قاتىسى بار بۇل اراعا؟! ءبىز دە اسەكەڭە شاكىرت بولعانبىز ءبىر كەزدە...
— بولساڭ بولعان شىعارسىڭ، ءبىراق ۇلىق تاجىريبەنى بويعا مولىنان سىڭىرە الماپسىڭ.
— قالاي، قالايشا؟
— ارعى جاعىن ءوزىڭ ءتۇسىن، مەن ايتارىمدى ايتتىم، — ماعريپا زالداعى ورىندىقتاردىڭ بىرىنەن-بىرىنە كوشەدى. سپەكتاكلگە دايىندىق ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىنا دەيىن جالعاسا بەرەدى.
* * *
«ءسىرا، ءبىز وتىراتىن ورىن تۇس وسى بولار» دەپ شەتكەرى بىرەۋىنە كەلەدى دە جۇرەگى الىپ-ۇشىپ، جايلاپ كەلىپ جايعاسقاندىعىن بىلەدى. ودان كەيىنگى سىرتقى دۇنيە كىلت ءۇزىلىپ تۇسەدى. ءتۇن. بالكىم، دالادا اق جاۋىن توپەلەپ تۇرعان بولار... سول قيماس سۋرەتتەردىڭ مىنە، وسىندايدا ... ءزاۋلىم زالدا جاپادان-جالعىز وتىرعاندا عايىپتان ءتىرىلىپ كەتەتىندىگىنە قايران، جالعان دۇنيەنىڭ كىر-قوقىسىن ۇمىتىپ، اق مامىقتاي ۇلبىرەگەن كىرشىكسىز الەمنىڭ ىپ-ىستىق قوينىنا قويىپ كەتىندىگىنە قايران. مۇنان كەيىن ماعريپانىڭ قانداي كۇيگە تۇسەتىندىگىن ايتپاڭىز! ال ساحناداعىلار ەدەن جۋۋشىنىڭ بۇل تىرلىگىن ەلەپ جاتسا، كانى! ەرتەڭگى مىڭ-ميلليون كوزدىڭ تۇتقىنىنان قالاي قۇتىلۋدىڭ امالىن ويلاعان اكتەرلەردىڭ اق تەر-كوك تەرگە تۇسپەسىنە دە لاجى جوق.
ماعريپانىڭ ءالى كۇنگە دەيىن تىرتىڭداپ تەاتر ەدەنىن جۋىپ جۇرگەنى، ەگەر كىشكەنە قولى بوساسا مىنا سينتەتيكالىق كىلەمنىڭ ءيىسىن ساعىنعانداي وسى ماڭنان توبە كورسەتكىسى كەپ تۇراتىنى، تۇرعىلاستارى داستارقانعا شاقىرسا: «سەندەردىڭ نە ايتاتىندارىڭ بەلگىلى عوي، وسەك گۋلەتكەننەن باسقا نە بىلەسىڭدەر، وسەك تىڭداعانشا تەاتردىڭ ەسەك-تەرەزەسىن جۋعانىم مىڭ ارتىق» دەپ ارنەنى سىلتاۋراتىپ، ونداي ورتاعا جولاماي قوياتىنى... ءوستىپ-وستىپ بارلىق قۇپيا-سىرى اشىلا تۇسەدى بىرتىندەپ. ءدال وسى ورىندىقتا... ءبىر كەزدەگى سۇلۋ بويجەتكەن — ماعريپا، كەربەز كەلىنشەك — ماعريپا، مىنە، بۇگىندەرى قۇرمەتتى دەمالىسقا شىققان كەمپىر — ماعريپا وتىر ءمىز باقپاي. سۇيىكتى جارى، قۇداي قوسقان قوساعى اقەدىل وسى تەاتردىڭ ورتاڭ قولداي اكتەرى بولاتىن. تالاي-تالاي تىلسىم رولدەردى دۇنيەگە اكەلدى. مەملەكەتتىك ناگرادالارعا، وردەندەرگە كەۋدە تولتىرماسا دا، تەاتر ساحناسىنداعى قاجىرلى ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا وسى قالانىڭ كارى-جاسى قۇرمەت تۇتاتىن قادىرمەندى اقساقالىنا اينالدى. دۇكەنگە بارا قالسا، جۇرت ءبىر بۇرىشقا ىسىرىلىپ، اقەدىل مەن ماعريپاعا جول ۇسىناتىن، كەزەكتىڭ الدىمەن جىبەرەتىن. ءجا، مۇنىڭ ءبارى تۇسىنىكتى عوي، شىنتۋايتىنا كەلگەندە ماعريپا ءۇشىن تەاترداعى تىرلىككە تەڭ كەلەتىن ەشنارسە جوق. ونى تەاترمەن تابىستىرعان دا يماندى بولعىر اقەدىل ەدى. ەكەۋىنىڭ قىز-جىگىت بوپ قول ۇستاسىپ، گۇلزار باقتا سەرۋەندەگەندەرى ساۋساقپەن سانارلىق. ودان گورى تەاتردىڭ اۋراسى جۇماقتان ارتىق-تىن. كەش باتىسىمەن اقەدىل ساحناداعى كەزەكتى دايىندىعىنا كىرىسەدى. كەيدە كوڭىلدى، كەيدە رەنىشتى ساتتەر... كورەرمەن زالىنداعى جالعىز سىنشى دا، ءادىلقازى دا ماعريپا. جانىن شۇبەرەككە ءتۇيىپ، اسىرەسە، سۇيىكتىسىنىڭ الدىندا بار ونەرىن پاش ەتۋگە تىرىسقان اقەدىل شۇمەكتەپ اققان ساماي تەرىن ءسۇرتىپ، ساحنادان تۇسەدى ءبىر كەزدە.
— قالاي؟
— كەرەمەت!
— وتىرىك.
— شىنىم.
— الدەن جالعان سويلەۋگە ۇيرەنبە.
— ەندى ماعان نە دەيسىڭ، مەن ساحنانىڭ مايىن ىشكەن مامان سىنشىسى ەمەسپىن عوي؟!
— بولماساڭ دا ۇقساپ ب ا ق. ماعان ماقتاۋ ءسوزدىڭ كوك تيىنعا قاجەتى جوق.
— ەگەر سەن ويناعان ءرول ماعان كەرەمەت ۇناسا...
— انە، تاعى دا وتىرىككە كوشتىڭ.
— ەگەر سەنبەسەڭ، كەلمەي-اق قويايىن تەاترعا.
— بۇل — جاۋاپكەرشىلىكتەن جالتارۋ، ومىردەگى مەنىڭ ءپىرىم سەن عانا.
— ارتىق... انە، سەن دە وتىرىككە كوشتىڭ.
— بويىمداعى بار كەمشىلىكتى بەتكە ايتاتىن جالعىز تىلەكشىم دە — سەن عانا.
ءسويتىپ، جالعاسبايەۆتاردىڭ وتباسىلىق «كوركەمدىك كەڭەسى» ۇيگە بارعان سوڭ دا، ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىنا دەيىن اياقتالا قويمايتىن. سولاي جالعاسقان ءومىر عوي بۇل! ءۇيلى-باراندى بولعانىمەن، ەكەۋى دە كۇندىز-تۇنى تەاتردا. ماعريپا ورتا مەكتەپتىڭ ادەبيەت ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ەدى. اقەدىلدىڭ قالاۋىمەن تەاترعا ءبىرجولا اۋىستى. ەدەن جۋۋشىنىڭ ايلىعى دا ولتىرمەس، ەر-ازاماتىنىڭ اماندىعىن ايتىڭىز. اقەدىل مۇنان بەس-التى جىل بۇرىن دەنساۋلىعى سىر بەرىپ، كەنەتتەن قايتىس بولعان. ارينە، سودان كەيىن ماعريپا تەاترمەن تۇپكىلىكتى قوشتاسسا دا بولار ەدى. تەاترعا كىندىگى بايلانىپ قالاتىنداي نە بار. قىزمەتىن قيماي ءجۇر-اۋ دەۋگە جانە اۋزىڭ بارمايدى. قيسىنسىز.
كەلىنى مەن ۇلىنىڭ دا سوڭعى كەزدەرى كۇبىر-كۇبىرى كوبەيگەن. شەشەلەرىنىڭ جاسىنداعىلارعا قاراساڭ كوڭىل توياتتايدى، قاشان كورسەڭ دە نەمەرەلەرىنىڭ ورتاسىندا. جازداي شيپاجايعا بارادى، اعايىن-تۋعاندى ارالايدى. جاۋلىعى قاقىرايىپ توي-تومالاقتىڭ تورىندە وتىرادى. ودان قالدى بەس ۋاقىت نامازىن قازا جىبەرمەيدى. وۋ...ۋ، ونىڭ بەتى اۋلاق. دەسە دە... كىم بىلەدى، جاسى كەلگەن ۇلكەن كىسىنىڭ اقىل-ەسى ءسال اۋىتقىعاننان امان با؟..
* * *
تەاتر ديرەكتورى قىزمەت ورنىنا كەشتەتىپ كەلگەن بويدا قابىلداۋ بولمەسىندەگى جاس قىزدى داۋىستاپ شاقىردى.
— ءيا، نە جاڭالىق، مەن ىزدەپ جاتقاندار بار ما؟
— ماعريپا، ماعريپا اپايدان باسقا...
— ول كىسى وسىندا ما، جۇمىس ۋاقىتى الدەقاشان اياقتالعان جوق پا؟
— بىلمەدىم...
— ءبىل. سوسىن مىنانى ەسىڭە ساقتا، مەن جوقپىن. ول كىسى قايتا اينالىپ سوعار بولسا، مينيسترلىككە مە، اكىمدىككە مە، ايتەۋىر، شۇعىل جينالىسقا شاقىرىپ كەتتى دەگەيسىڭ. ءتۇسىندىڭ بە؟... تۇسىنسەڭ بوپتى.
ەمەن ەسىك تارس ەتىپ قايتا جابىلدى. جابىلعانى بار بولسىن، ەشنارسەگە قولى بارمادى. تۇلا بويىن الدەبىر السىزدىك بيلەدى. اكتەر اقەدىل مەن قاراپايىم عانا ەدەن جۋۋشى ماعريپانىڭ جارقىن بەينەلەرىن جارتى مينۋت ەستەن شىعارا الساشى! كرەسلونىڭ ارقالىعىنا شالقايىپ، بار جوعى ون-ون بەس مينۋت كوز شىرىمىن السا وندى بولار ەدى-اۋ، تۇككە تاتىمايتىن توسىن ويلاردان قۇتىلىپ ميى دا تىنىعار ەدى-اۋ! بۇل نە دەگەن سۇرگىن، بۇل نە دەگەن الاوكپە جۇگىرىس؟! تاۋسىلاتىن، سايابىرسيتىن ءتۇرى بايقالمايدى. ءبىرىن بىتىرسەڭ، ەرتەڭ ەكىنشىسىنىڭ قۇلاعى قىلتيادى، ودان ارعى كۇنى ءۇشىنشىسى... ءجا، بۇل كىمدەردەن قالماعان يت تىرلىك؟! ءبىر امالى تابىلار! ەڭ سوراقىسى، وسى تەاتردىڭ وتىمەن كىرىپ، كۇلىمەن شىققان؛ تالاي باسشىمەن دە «ءيششى-اي» دەسپەي ىستەس بولعان، تەاترعا ول كىسىنى نە قۇدىرەتتىڭ بايلاپ قويعانى بەلگىسىز جانە ونىڭ قۇپياسىن اشۋعا دا اسىقپايتىن، ال كۇللى شىعارماشىلىق ۇجىم «تەاتر تەرەزاسى» دەپ الدىن كەسىپ وتپەيتىن قادىرمەندى كىسىگە كورىنە الماي، ءبىر شۇقىم بوپ ءبۇرىسىپ وتىرعان ءتۇرى مىناۋ. تەاتر توڭىرەگى ارىز-شاعىمنان قاشان ارىلعان. انا جىلى ناقاقتان كۇيىپ بارا جاتقان تۇستا اقەدىل مەن وسى ماعريپا اپايى جان-جاققا شاپقىلاپ ءجۇرىپ، ادىلدىكتى قالقان تۇتقان ادامداردىڭ كومەگى ارقاسىندا مۇنى دا كىر-قوقىستان سۋىرىپ العان. و جاقسىلىقتى ولگەندە ۇمىتار! ونىڭ ۇستىنە وسى تەاتردىڭ جاس-كارىسى ماعريپا اپايسىز وزدەرىنىڭ بولاشاعىن دا، تەاتر كەلەشەگىن دە كوز الدارىنا ەلەستەتە المايتىن سەكىلدى. ول كىسى جۇرگەن جەردە بەرەكە، مەيلى ەدەن جۋسا دا ول كىسى باردا بارلىق قيىن تۇيىندەر وز-وزىنەن شەشىم تاۋىپ، ىستەن شىققان موتور قايتا وت العانداي، ەسىكتەن تورگە دەيىنگى تەاترداعى احۋال جايناپ، جاسارىپ سالا بەرەدى.
مىنە، سول كىسىنىڭ الدىندا بەلشەدەن كۇناعا باتتى، وتىرىك ايتتى، الدادى. ۇيالماي-قىزارماي جالعاندىققا باردى. ماعريپا اپايىنىڭ ايتقانى ءجۇرىپ تۇرعان ۇلىنىڭ الدىندا بۇل سورلىنىڭ دا ءوز اۋىسى انىق ەستىلە قويمادى. باسىن تومەن تۇقىرتتى. ەكى وتتىڭ ورتاسىندا شىبىن جانى شىرقىرادى. ونىڭ دەگەنى ورىندالماسا تەاترمەن ات قۇيرىعىن ۇزىسەدى، دەمەۋشىلىك، بار بيلەتتى ءتۇپ ورنىمەن ساتىپ اكەتۋ... تۇسكە كىرەدى سودان سوڭ. ال بىلاي قاراساڭ، قويعان تالابى دا ادام ولەتىندەي اسا اۋىر ەمەس-تى جانە ءبارى دوڭگەلەنىپ، جۇيە-جۇيەسىن تاۋىپ تۇر. پەنسيا جاسىنداعى كىسىنى قىسقارتۋعا ىلىكتىرسە نەسى ايىپ؟! ونىڭ ۇستىنە كەلەر ايدىڭ باسىندا ۇلى اناسىن يتالياداعى قىزىنا اتتاندىرماقشى. بيلەتى، ۆيزاسى دايىن. الەمدى تاڭعالدىرعان تەاتر ونەرىنىڭ مەككە-مەديناسى يتاليادا. شەشەسىنىڭ تەاترسىز كۇنى جوق ەكەن، ەندەشە شەتەل تەاترلارىن دا ارمانسىز تاماشاسىن. تۇسىنىكتى. تيتىمدەي وعاشتىعى جوق. ول كىسى يتاليادان كەلگەنشە مۇنداعى تەاتر دا باسقا جاققا كوشىپ كەتپەس...
«امان-ەسەن بارىپ كەلىڭىز، ماعريپا اپا! ءسىز ەشقاشان تەاترداعى قىزمەتكەرلەر تىزىمىنەن قىسقارمايسىز. ءاردايىم بىزبەن بىرگەسىز. ءومىر ءالى الدا عوي. كەلگەن بويدا جۇمىسىما كىرىسەمىن دەسەڭىز، ورىنىڭىز دايىن!..» وسى سوزدەردى جۇدەمەلەتىپ ايتقان بويدا، ۇلكەن قىزمەتكە ورنالاستىرعالى جاتقانداي ءوزى دە ەرىكسىز كۇلىپ جىبەردى.
* * *
ەكى ەل اراسىنداعى ۇزاق ۇشۋ ساپارى شارشاتتى ما، اۋا رايىنىڭ قۇبىلمالى وزگەرىسىنە شىداي المادى ما، الدە دىمكاس جۇرەگى سىر بەردى مە، ماعريپا اپاي يتاليا اۋەجايىنا تابان تىرەگەن بويدا جەرگىلىكتى دارىگەرلەردىڭ شۇعىل كومەگىن دە قاجەتسىنبەستەن قىزىمەن، جيەن نەمەرەلەرىمەن جىلى ءجۇزدى امانداسىپ، بارىنە ريزاشىلىق پەيىل تانىتقانداي كىرپىگىن اقىرىعى رەت ءبىر قاعىپ، انا دۇنيەگە اتتانىپ كەتە بارىپتى.
مەديسينالىق ساراپتامادان سوڭ ءمايىت تۋعان جەرگە قايتا ورالدى. ماعريپا اپايدى سوڭعى ساپارعا اتتاندىرۋ ءراسىمى ءوزى ۇزاق جىل جۇمىس ىستەگەن تەاتردىڭ كىشى زالىندا ءوتتى. قاراقۇرىم حالىق جينالدى.
ەرتەڭىندە ەدەن جۋۋشىنى سونشا اسپەتتەپ، تەاتر قابىرعاسىنان شىعارعانى ءۇشىن تەاتر ديرەكتورىن قىزمەتىنەن الۋ جونىندەگى توتەنشە بۇيرىق ءمينيستردىڭ الدىندا جاتتى.
You Might Also Like
-
«ادامنىڭ باسى اللانىڭ دوبى» دەگەن ەل ىشىندە تۇرپايى تىركەس بار. اسىلى ادامنىڭ باسى اللانىڭ دوبى ەمەس، ادامنىڭ باسىن دوپ ەتىپ وينايتىن ادامنىڭ ءوزى عوي. ويتكەنى «ادامزاتتى ماحابباتپ...
