قاربىزدى جاز
بالالىق شاق تالدى اۋىلىندا ءوتتى. تابيعاتى شەبەرلىكپەن ۇيلەستىرىلگەن، جومارتتىقپەن بەرىلە سالىنعان تاڭعاجايىپ كورىكتى، جانعا جايلى اسەم جەردىڭ ءبىرى دەر ەدىم. تابيعات توسىندە سىلدىرلاپ اققان اقتۇما ءمولدىر بۇلاق، جاسىل جەلەكتى كوركەم قۇراق، اسقار تاۋ، سىڭسىعان باۋ مەن سارقىراعان ءمولدىر تازا وزەن بويىندا اسىر سالىپ ويناپ وستىك. قايران، سول باقىتتى، الاڭسىز كۇندەر-اي دەسەڭشى... ەسىمە تۇسسە ەرىكسىز ەزۋىمە كۇلكى جيىرىلاتىن كەزدەر ءجيى بولىپ تۇرادى.
بالالىق شاقتا قىزىقتى ەستە قالعان ءبىر وقيعامەن بولىسەيىن دەپ وتىرمىن.
كۇنىگە اسىر سالىپ ويناپ، كەشكە ەشتەڭەنى سەزبەي ەرتە ۇيىقتاپ قالىپپىن. ۇيدەگىلەردىڭ سويلەگەن داۋىسىنان ويانىپ كەتتىم. كوزىمدى تىرمالاپ اشىپ، اس بولمەگە قاراي جىلجىدىم. ساعاتقا قاراسام، كەشكى ون. اس بولمەدە انام مەن اكەم كەشكى ءشايىن ءىشىپ وتىر. ەكى ءسىڭلىم دە كۇنىگە ۇزاق ويناعاننان شارشاپ، پىسىلداپ ۇيىقتاپ جاتىر. اكەم مەنىڭ ۇيقىمنان تۇرعانىمدى كوردى دە:
— جانكاباي، ءجۇرشى ساعان بىردەڭە كورسەتەم، — دەدى. مەن ۇيقىلى وياۋ، ەشتەڭە ءتۇسىنىپ تۇرعانىم جوق. انام جىمىڭ-جىمىڭ ەتەدى.
— نە نارسە كورسەتپەكشىسىز؟ — دەپ، اكەمنىڭ ارتىنىن ەرە بەردىم.
دالىزگە قاراي بەت الدىق، اكەم بولمەنىڭ جارىعىن جاقتى. ءوز كوزىمە ءوزىم سەنە المادىم. ءتۇسىم با، ءوڭىم با دەپ ەشتەڭە ايىرا الماي ءبىراز تۇردىم. كوزىمدى جاقسىلاپ ۋقالاپ تاعى قارادىم. ءوڭىم سەكىلدى. ءدالىز، ەسىك الدى تولعان قاربىز! كوپ قاربىز، سانسىز قاربىز. اياق الىپ جۇرەتىن جەر جوق. بۇل قاربىزدار قايدان كەلگەن؟ فانتاستيكا شىعار دەدىم...
قاراعاندى جاق سالقىن، قاربىز وسپەيدى. ۇيدەگىلەر قالاعا بازارعا بارعاندا عانا قاربىز جەيتىنبىز. ايىنا 2-3 رەت قاربىز جەسەك ءبىز ءۇشىن ۇلكەن مەيرام بولاتىن. بەس مينۋتتاي تاڭ قالىپ تۇردىم. اكەم مەن انام ىشەك سىلەلەرى قاتىپ كۇلىپ جاتىر. سويتسەم، مەن ۇيىقتاپ جاتقاندا، وقيعا بىلاي بولعان ەكەن.
اۋىل الماتى تاس جولىنىڭ بويىندا ورنالاسقان. كوكونىس پەن جەمىس تاسيتىن كامازدار جولدا اعىپ جاتادى. سول كۇنى كەشكە اكەم جوق مالدى ىزدەپ جايلاۋعا كەتەدى. ءۇي جول بويىندا ورنالاسقان، شاعىن دۇكەنىمىز بولاتىن. دۇكەننەن جولعا قاجەت زاتتارىن الماقشى بولىپ ەسىك الدىنا ءبىر كاماز فۋرگونىمەن كەلىپ توقتايدى.
ساۋداسىن جاساپ تۇرىپ، انام مەن كاماز ءجۇرزىزۋشىسى سويلەسىپ كەتەدى.
— فۋرگوننىڭ ىشىندە نە بار؟
— قاربىز!
— قاي جاقتىڭ قاربىزدارى؟
— تۇركىستان.
— ول جاقتىڭ قاربىزدارى وتە ءدامدى دەپ ەستىگەم...
— ءدال سولاي، تاتە، قاربىز ساتىپ الىڭىز!
— قاربىزىڭ قانشادان؟
— كيلوگراممى 15 تەڭگە، قانشا قاربىز كەرەك سىزگە؟
— مممم، جاقسى. ەكى-ۇش قاربىز السام الايىن وندا... بارلىق قاربىزىڭ قانشا تۇرادى؟
— بارلىق قاربىز؟
— ءيا، بارلىق قاربىزىڭ قانشا تۇرادى؟
— بارلىق قاربىزدى قايتپەكشىسىز؟
— قىزىق بولعان سوڭ سۇراپ تۇرمىن.
— ءبىر كاماز قاربىزدى المايتىن شىعارسىز...
— بالالاردى قاربىزعا ارمانسىز تويدىرسام با دەگەم.
— تاتە، جاقسى قالجىڭدايدى ەكەنسىز...
— قالجىڭداپ تۇرعانىم جوق
— ءبىر فۋرگون قاربىزدى شىنىمەن دە ساتىپ الاسىز با؟
جۇرگىزۋشى اناما قاراسا، انام قالجىڭداپ تۇرعان ادامعا ۇقسامايدى. ەكەۋى ءبىراز ساۋدالاسىپ، اقىرى اكەمنىڭ اسىل تۇقىمدى 2 قوشقارىنا كەلىسەدى. ول ەكى قوشقاردى اكەم قويلاردىڭ سانىن كوبەيتەم دەپ ادەيىلەپ اۋىلعا ساتىپ اكەلگەن ەدى. ولاردىڭ ءبىر كاماز قاربىزعا ايىرباستىلىپ كەتەتىنىن كىم بىلگەن. ءتورت تۇياعى بۋىلعان ەكى قوشقار، جانارلارى ەسىك الدىنداعى قاربىزدارعا ءتۇسىپ، جاۋتاڭداعان كۇيى، بوس كامازدان ورىن الىپ، اۋىلمەن قوشتاسىپ كەتە بەرەدى.
اكەم ۇيگە كەلسە، ەسىك الدى، ءدالىز تولعان قاربىز. سارايدا ەكى قوشقارى جوق... ءمان-جايدى بىلگەن سوڭ، كۇلىپ جىبەرەدى. ءبىر جاعىنان بالالار قاربىزعا تويار دەپ، ءبىر جاعىنان ەكى اسىل تۇقىمدى قوشقارىن قيماي، ءبىر جاعىنان انامنىڭ بۇل قىلىعىنا قايران قالىپ ءبىراز جۇرەدى.
تاڭەرتەڭ بۇل جاڭالىقتى بارلىق اۋىل ەستيدى. ەسىك الدى مەن ءدالىز تولعان قاربىز. ءبىزدىڭ ءۇي قاربىز كورمەسى سەكىلدى. قاپتاعان قاربىزدى كورۋگە بۇكىل اۋىل كەلدى. ءبارى اڭ-تاڭ...
بۇل قاربىز ەندى وڭايلىقپەن بىتەدى ما؟ بارلىق اۋىلعا تاراتتىق. اياق جاعىندا بۇزاۋ، قوشاقان، كۇشىكتەر دە انامنىڭ ارقاسىندا قاربىزعا قارىق بولدى.
ۋاقىت زىرعي بەردى. شىلدە ايى ءبىتتى، ارتىنان تامىز كەلدى. قاربىز ارمانسىز جەلىنىپ جاتىر. قىركۇيەك كەلدى، ساباق باستالدى. ساباقتان كەلە سالا تۇسكى اس ورنىنا قاربىز جەيمىز. قازان كەلدى. دالاعا قار جاۋدى. الگى قاربىز بىتەر ەمەس. كەيدە ۇيگە پەش كەشتەۋ جاعىلاتىن، بىزگە ءبارىبىر. توڭىپ، دىرىلدەپ وتىرىپ، قاربىزدى جەي بەرەمىز. ءبىر جاقسىسى انام وڭتۇستىكتىڭ تۋماسى بولعاننان سوڭ شىعار، قاربىزدى قالاي ساقتاۋ كەرەك ەكەنىن جاقسى بىلەتىن. بىرەۋىن دە شىرىتپەدىك.
ءبىر كۇنى اكەم ىزا بولدى.
— مىنا قاربىز قاشان بىتەدى، كوزىن قۇرتىڭدارشى؟ — دەپ اشۋلاندى.
سول كۇنى سوڭعى قاربىز جەلىندى. دالادا قار جاتىر، كۇن سۋىق. اكەم مىنا قاربىز ءبىتتى دەپ قۋانىپ ءجۇر. قاربىزعا ارمانسىز تويدىق دەپ ءبىز ءجۇرمىز. كەرەمەت ەستە قالعان قاربىزدى جاز بولدى.
بولعان وقيعا
جاننا يبرايەۆا
You Might Also Like
-
ولكەمە ناۋرىز كەلدى، كوكتەم كەلدى، قۇلپىرىپ گۇلگە وراپ كوك پەن جەردى. حالقىمنىڭ سالت-داستۇلەرىن ايالاعان، ارمانى اسقاقتادى كوپتەن بەرگى.
-
ەرتە، ەرتە، ەرتەدە، ءبىر قۇدىرەتتى پاتشا ءومىر ءسۇرىپتى. بىردە ونىڭ تارتاليا دەگەن سۇيىكتى ۇلى قاتتى اۋىرىپ قالادى. سوندا پاتشا ەلدەگى بارلىق داناگويلەردى، ەمشىلەر مەن سيقىرشىلاردى شاقىرتىپ، بالاسىنا ...
