قارقارالىعا حات
زامانداس، قالامداس ساپارعالي دوس!
وسى تاياۋدا ۇيدەگى جينالىپ قالعان قاعازداردى رەتتەپ وتىرسام، قولىما سيىقسىزداۋ سۇر بلوكنوت ىلىگە كەتتى. بىلاي تاستاي سالعىم كەلدى دە، ويلانىپ، ءىشىن پاراقتادىم.
«1958 ج. ماي. قارقارالى» دەگەن ءوز جازۋىما كوزىم ءتۇستى. ەسكى بلوكنوتتىڭ شاڭىن ءسۇرتىپ، الاقانىممەن سيپالاپ وتىرىپ قالدىم.
كوز الدىما الىستان بۇلدىراپ ءبىر كەرەمەت كەرۋەن تىزبەگى كەلدى. جاس ەدىم، جالىنىم مول ەدى. ەرتەگىدەگىدەي عاجايىپ سۇلۋ كوكتەم بولاتىن. قاسىمدا جاس اقىن، بولاشاق جۋرناليست سوۆەت شيمانباي بار.
ءبىرىنشى كۇنى قارقارالىدا «1-ماي» سوۆحوزىنا قونىپ شىقتىق. ول جەردەن «ايلى تۇندەگى التىباقان» دەگەن وچەرك جازدىم. لەزدە «لەنينشىل جاس» گازەتىندە جاريالاندى. اۋىلداعى التىباقاندى سوڭعى رەت كورگەنىم سول. جۇرەگىمدە جاتتالىپ قالىپتى. ەندىگى سول شاقتى ۇزدىگە ساعىنامىن. ءتىلشى بولعان سوڭ با، قارقارالى جىگىتتەرى جاتىرقاماي باۋىرعا تارتتى. اسىرەسە اۋداندىق گازەت ازاماتتارى. ۇمىتپاسام، ءبارىنىڭ اعاسى اقىن عابديمان يگەنسارتوۆ بار ەدى.
ساپارعالي لامبەك بالاسى! مەن سەنى سوندا كورگەنمىن. ۇندەمەي، سويلەمەي، كۇلىمسىرەپ وتىرا بەرگەنىڭ جادىمدا قالىپتى. سويتسەم، سەن ءبىزدىڭ نە ايتىپ وتىرعانىمىزدى ەستىمەيدى ەكەنسىڭ عوي. ونىڭ سىرىن كەيىن ءوزىڭ ايتىپ بەرىپ ەدىڭ. اۋىلدا ءتورتىنشىنى ءبىتىرىپ، ەندى بەسىنشىنى اۋدان ورتالىعىنداعى قارقارالىدا جالعاستىرايىن دەپ كەلە جاتقانسىڭ. مىنگەنىڭ — اۋدانعا بيداي تاسيتىن وگىز اربا. كۇندىز كۇن جىلى ەدى، قۇلاقشىندى دورباڭا سالىپ، قالپاق كيىپ الىپ نەڭ بار ەدى. قاتتى ۇيىقتاپ قالىپسىڭ. قالپاعىڭ جولدا ءتۇسىپ قالعانىن دا بايقاماپسىڭ. تۇندە بوزقىراۋ ءتۇسىپ، كۇن سۋىتىپ كەتىپتى. (وسى بوقىراۋ دەپ جۇرگەنىمىز بوزقىراۋ ەمەس پە؟) جازعانعا نە شارا، زىلدەي اۋىر باسىڭدى سوندا ارەڭ كوتەرىپ العانسىڭ...
سەن ءۇشىن كەمتارلىق ازاپتى كۇندەر، جىلدار سولاي باستالعان.. ەستىمەيدى دەپ مەكتەپكە دە الماي قويعان قورلىق قانداي. وقۋشىلار ساناتىندا بولماساڭ دا، وقۋعا ءوز بەتىنشە بارىپ ءجۇردىڭ. مۇعالىمدەر كەت تە دەمەيدى، ءبىراق شاكىرت دەپ تە ەسەپتەمەيدى. سوندا سەن كازاك ادەبيەتىنەن شىعارما جازۋدا باسقا cay شاكىرتتەردىڭ بارىنە دە شان قاپتىرىپ، جولعا تاستاپ كەتىپ دارا شىققانىڭ - اي! مۇعالىمدەردى ءسويتىپ مويىنداتىپ ەدىڭ...
سويتسە، جاراتقان قۇدىرەت سەنىڭ كەۋدەڭە جازۋشىلىق ونەردىڭ شىراعدانىن جاققان ەكەن عوي.
ەسكى سۇر بلوكنوت. سوندا سەنىڭ اتىڭ قالىپتى. سونى كورىپ ەسىمە ءتۇستى: سەن بيىل مامىردا الپىسقا تولادى ەكەنسىڭ. مەن سەنى العاش رەت قاراعاندىدا كورگەندە جاپ-جاس بالا ەدىڭ، ەندى الپىستىڭ اسۋىنا شىعىپسىڭ.
الپىس دەگەن اعانىڭ جاسى. ارتىڭا بۇرىلىپ قاراپ، نە تىندىردىم دەپ وزىڭنەن ءوزىڭ ەسەپ الاتىن جاس.
ول ەسەپتە وزىڭنەن ەزىڭ ۇيالماسسىڭ. ەل-جۇرت الدىندا ءجۇزىڭ جارقىن. ەلدە جاتىپ - اق ءىرىلى-ۋاقتى ءبىرتالاي كىتاپ جازدىڭ.
اۆتور ءۇشىن شىعارماسىنىڭ ءبارى — «ىشتەن شىققان شۇبار جىلان». دەگەنمەن، مەنىڭ پايىمداۋىمشا، شىعارمالارىڭنىڭ. شوقتىعى — «تايتالاس» رومانى - اۋ دەپ ويلايمىن. باسقا اڭگىمە، پوۆەست، ولەڭ - پوەمالارىڭدى بىلاي قويعاندا، وسى رومان ساعان جازۋشىلار قاتارىنان ويىپ تۇرىپ ورىن الىپ بەرەدى. بۇل — ۋگار عوي. اتاقتى ۋگار. جاقسى جازدىڭ. ادەبي سىنداعى باعا سولاي دەدى.
مەن ءبىر تانداناتىن جايت — سەن، ساپارعالي، ۇلى كومپوزيتور تاتتىمبەتتىڭ بەينەسىن سومداعانىڭ. تاتتىمبەتتى ەسىتۋ كەرەك قوي. ال سەن بولساڭ... سەن قۇلاعىڭمەن ەمەس، جۇرەگىڭمەن، كوكىرەگىڭمەن ەسىتەتىن بولۋىڭ كەرەك.
سەن، ارينە، بەتحوۆەن ەمەسسىڭ، كوڭىلىڭە كەلمەسىن. ول تاس كەرەك بولا تۇرا مۋزىكادا تەڭدەسى جوق عاجايىپ دۇنيە تۋعىزدى. دەگەنمەن، سەندە دە سول عاجايىپتىڭ ەلەسى، شالىعى بار سياقتى.
ساپارعالي! وتكەن جىلى ماعان جازعان ءبىر حاتىندا الماتىدا، باسپادا جاڭا رومانىم جاتىر، كوپ زامان ءوتتى — شىقپايدى دەپ ەدىڭ. شىركىن، سەنىڭ الپىس جىلدىعىڭا شىعارا سالسا عوي. ۇلكەن سىي-سياپات سول بولار ەدى.
ءبىراق باسپالار باتپاقتاپ قالدى عوي. دەمەپ جىبەرەتىن قۇدىرەت جوق. ءبىزدىڭ جاڭا بايلار ۇلتتىق ادەبيەت، ونەر الەمىنە قايىرىمسىز. ولار نامازىن ءالى ماسكەۋگە قاراپ وقيدى. سونداعى ءانشى، اقىندارعا تابىنادى. بار بايلىعىن سولاردىڭ اۋزىنا توسادى.
ال جانى اشيدى - اۋ دەيتىن ۇكىمەت ادەبيەت بىلاي تۇرسىن، كىتاپ اتاۋلىدان شوشىنعان سىڭايلى. پرەمەر-مينيستر قاجىگەلدين كىتاپ، كىتاپحانا كەرەك ەمەس دەپ اشىقتان - اشىق ايتتى. ورتاعا - سىرلىق ينكۆيزيسيا داۋىرىندە دە كىتاپقا مۇنداي وشپەندىلىك بولعان ەمەس. ايتپاقشى، ساپارعالي، «ەگەمەن قازاقستاننان» سەنىڭ ءبىر ماقالىنا كوزىم ءتۇستى: اۋدان ورتالىعىن قارقارالىدان قاراعايلىعا كوشىرەيىن دەپ جاتىر دەي مە؟ استانا الماتىدان اقمولاعا كوشەدى عوي. ەندى ەلىكتەۋ ناۋقانى باستالماسا ناعىلسىن. بۇل اۋرۋ عوي...
مۇڭايما، ساپارعالي! بەتەگە كەتىپ، بەل قالادى، بەكتەر كەتىپ، ەل قالادى. پرەمەر-مينيسترلەر كەلەدى - كەتەدى. ال ادەبيەتتى، كىتاپتى ەشكىم ولتىرە الماق ەمەس. قولىڭنان قالامىڭ تۇسپەي تۇرعاندا تاتىمدى دۇنيە جازا بەر. ارمانداي بەر. ەسكى ولەڭدە ايتىلعان:
كوشىپ جاتىر اۋىلىم، قونىپ جاتىر.
قاي ايتقانى پەندەنىڭ بولىپ جاتىر.
اسقارىنا الپىستىڭ شىقساق تاعى،
ارمان شىركىن كەۋدەدە تولىپ جاتىر.
ارمان تاۋسىلماسىن. تاعدىر تارىلماسىن!..
You Might Also Like
-
ارامىز كەرەمەتتەي جايماشۋاق دوس ەدىك دەسەم، ول جالعان بولادى. جەككورىسۋ دە جوق. زاماننىڭ تالابىنا وراي كەيبىر قىلىقتارىن ۇناتىڭقىراماسام دا، تالانتىن سىيلاپ، سىپايى سالەمدەسىپ قانا ءجۇرۋشى ەدىم.
-
جەتپىسىنشى جىلداردىڭ باسىندا «جالىن» الماناعى (قازىرگى جۋرنال) جانىنان بالالار مەن جاس وسپىرىمدەرگە ارنالعان ۇزدىك شىعارمالار ءۇشىن جابىق بايگە جاريالاندى.
