- 05 ناۋ. 2024 01:26
- 366
قازاق باتىرلارى
انا ءتىلى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق باتىرلارى.
ماقساتى: وقۋشىعا قازاق باتىرلارىنىڭ ەرلىگى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
بىلىمدىلىگى: ولەڭدەگى نەگىزگى ويدى انىقتاي بىلۋگە، ويىن جۇيەلى تۇردە بايانداي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ، سويلەۋ داعدىسىن جەتىلدىرۋ.
كورنەكىلىگى: قازاق باتىرلارى، قارۋ - جاراق سۋرەتى، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ويىن.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. پسيحولوگيالىق كوڭىل - كۇي.
ۇلكەنگە دە ءسىز،
كىشىگە دە ءسىز.
سالەم بەردىك سىزدەرگە،
قۇرمەتپەنەن ءبىز.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ. ساباققا قاتىستى قۇرال - جابدىقتارىن دايارلاتۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
سۇراق - جاۋاپ ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ.
1. ابىلاي حان كىم بولعان؟ ( قازاقتىڭ حانى بولعان).
2. ابىلاي حاننىڭ شىن اتى كىم؟ (ءابىلمانسۇر).
3. ابىلاي حان قاي جىلى دۇنيەگە كەلگەن؟ (1711 جىلى).
4. ابىلاي حاننىڭ اكەسىنىڭ اتى كىم؟ قاي جەردە بيلەۋشى بولدى؟ ( ءۋالي، تۇركىستاندى بيلەگەن).
5. ابىلاي حان كىمدەرمەن شايقاسقان؟ (جوڭعارلارمەن، قالماقتارمەن).
6. ابىلاي كىمدەردىڭ اقىلىنا جۇگىنگەن؟ (تولە، قازىبەك، ايتەكە بيلەردىڭ اقىلىنا جۇگىنگەن).
ءۇش ءبيدىڭ باسىن بىرىكتىرگەن كىم؟
ءىىى. جاڭا ساباق.
وي شاقىرۋ:
- ەندەشە بالالار، بۇگىن ءبىز قازاق باتىرلارىمەن تانىسامىز. باتىر دەپ ءبىر كىمدەردى اتايمىز؟ ەرلىك جاساعان، ەلىن، جەرىن سىرتقى جاۋدان قورعاعان ەر جۇرەك باتىرلاردى ايتامىز. قابانباي، بوگەنباي، ناۋرىزباي، الپامىس، قوبىلاندى، امانگەلدى، يساتاي، ماحامبەت دەگەن كوپتەگەن باتىرلارىمىز بار.
قازاق باتىرلارى
↓
قاراكەرەي قابانباي،
قانجىعالى بوگەنباي،
شاپىراشتى ناۋرىزباي.
وڭكەي باتىر جيىلىپ،
ابىلاي سالدى جارلىقتى.
ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن قوسقان ابىلاي حان – قابانباي، بوگەنباي، ناۋرىزباي باتىرلاردىڭ ەرلىگىنە سۇيەنگەن. قازاق باتىرلارى اتتى ولەڭدى جازعان بۇقار جىراۋ اتامىز ابىلاي حاننىڭ كەڭەسشىسى، اقىلشىسى بولعان.
باۋىرجان، ءاليا، مانشۇك سىندى ۇلدارىمىز بەن قىزدارىمىز كوپ بولعان. ولارعا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى دەگەن اتاق بەرىلگەن. ەلىن جەرىن جاۋدان قورعاعان، ەلى جەرى ءۇشىن قانىن توككەن باتىرلارىمىز.
ءىV. سەرگىتۋ ءساتى.
ماقال - ماتەل جارىسى:
باتىر ءبىر رەت ولەدى،
قورقاق مىڭ رەت ولەدى.
باتىر تۋسا – ەل ىرىسى،
جاڭبىر جاۋسا – جەر ىرىسى.
شەشەن ءسوز باستار،
باتىر قول باستار.
باتىر مايداندا شىنىعادى،
بولات قايناۋدا شىنىعادى.
V. وي تولعانىس.
ەر قارۋى – بەس قارۋ.
باتىرلارىمىز ەلدى جاۋدان قورعاعاندا مىنا قارۋلاردى قولدانعان. ساداق، نايزا، قىلىش، ايبالتا، شوقپار. ەر ازاماتتىڭ – بەس قارۋى ساقاداي ساي بولعان.
ەلىنە جاۋ شاپقاندا جەرىن ەلىن قورعاپ قالعان.
Vءى. داپتەرمەن جۇمىس.
145 - جاتتىعۋ.
جەر كوگەردى. اعاش گۇلدەدى. باقتا قۇستار سايرادى. بالالار وينادى. اسىلتاي مەن ەركەبۇلان گۇل تەردى.
146 - جاتتىعۋ.
ۇلكەن – كىشى
الىس – جاقىن
كەڭ – تار
جاقسى – جامان
جۋان – جىڭىشكە
اق – قارا
ۇزىن – قىسقا
قالىڭ – جۇقا
Vءىى. قورىتۋ.
اتتاردىڭ يەسىن تابىڭدار.
1. زاتتىڭ اتىن بىلدىرەتىن سوزدەرگە قانداي سۇراق قويىلادى؟
2. زاتتىڭ قيمىلىن بىلدىرەتىن سوزدەر قانداي سۇراققا جاۋاپ بەرەدى؟
3. قانداي؟ قاي؟ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەتىن سوزدەر تاۋىپ اتاڭدار.
4. قانشا؟ نەشە؟ نەشىنشى؟ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەتىن سوزدەر تاۋىپ اتاڭدار.
Vءىىى. ۇيگە: «قازاق باتىرلارى»
ءىح. باعالاۋ
وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىنا، بەلسەندىلىگىنە قاراي ماداقتاي وتىرىپ باعالاۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق باتىرلارى.
ماقساتى: وقۋشىعا قازاق باتىرلارىنىڭ ەرلىگى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
بىلىمدىلىگى: ولەڭدەگى نەگىزگى ويدى انىقتاي بىلۋگە، ويىن جۇيەلى تۇردە بايانداي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ، سويلەۋ داعدىسىن جەتىلدىرۋ.
كورنەكىلىگى: قازاق باتىرلارى، قارۋ - جاراق سۋرەتى، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ويىن.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. پسيحولوگيالىق كوڭىل - كۇي.
ۇلكەنگە دە ءسىز،
كىشىگە دە ءسىز.
سالەم بەردىك سىزدەرگە،
قۇرمەتپەنەن ءبىز.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ. ساباققا قاتىستى قۇرال - جابدىقتارىن دايارلاتۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
سۇراق - جاۋاپ ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ.
1. ابىلاي حان كىم بولعان؟ ( قازاقتىڭ حانى بولعان).
2. ابىلاي حاننىڭ شىن اتى كىم؟ (ءابىلمانسۇر).
3. ابىلاي حان قاي جىلى دۇنيەگە كەلگەن؟ (1711 جىلى).
4. ابىلاي حاننىڭ اكەسىنىڭ اتى كىم؟ قاي جەردە بيلەۋشى بولدى؟ ( ءۋالي، تۇركىستاندى بيلەگەن).
5. ابىلاي حان كىمدەرمەن شايقاسقان؟ (جوڭعارلارمەن، قالماقتارمەن).
6. ابىلاي كىمدەردىڭ اقىلىنا جۇگىنگەن؟ (تولە، قازىبەك، ايتەكە بيلەردىڭ اقىلىنا جۇگىنگەن).
ءۇش ءبيدىڭ باسىن بىرىكتىرگەن كىم؟
ءىىى. جاڭا ساباق.
وي شاقىرۋ:
- ەندەشە بالالار، بۇگىن ءبىز قازاق باتىرلارىمەن تانىسامىز. باتىر دەپ ءبىر كىمدەردى اتايمىز؟ ەرلىك جاساعان، ەلىن، جەرىن سىرتقى جاۋدان قورعاعان ەر جۇرەك باتىرلاردى ايتامىز. قابانباي، بوگەنباي، ناۋرىزباي، الپامىس، قوبىلاندى، امانگەلدى، يساتاي، ماحامبەت دەگەن كوپتەگەن باتىرلارىمىز بار.
قازاق باتىرلارى
↓
قاراكەرەي قابانباي،
قانجىعالى بوگەنباي،
شاپىراشتى ناۋرىزباي.
وڭكەي باتىر جيىلىپ،
ابىلاي سالدى جارلىقتى.
ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن قوسقان ابىلاي حان – قابانباي، بوگەنباي، ناۋرىزباي باتىرلاردىڭ ەرلىگىنە سۇيەنگەن. قازاق باتىرلارى اتتى ولەڭدى جازعان بۇقار جىراۋ اتامىز ابىلاي حاننىڭ كەڭەسشىسى، اقىلشىسى بولعان.
باۋىرجان، ءاليا، مانشۇك سىندى ۇلدارىمىز بەن قىزدارىمىز كوپ بولعان. ولارعا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى دەگەن اتاق بەرىلگەن. ەلىن جەرىن جاۋدان قورعاعان، ەلى جەرى ءۇشىن قانىن توككەن باتىرلارىمىز.
ءىV. سەرگىتۋ ءساتى.
ماقال - ماتەل جارىسى:
باتىر ءبىر رەت ولەدى،
قورقاق مىڭ رەت ولەدى.
باتىر تۋسا – ەل ىرىسى،
جاڭبىر جاۋسا – جەر ىرىسى.
شەشەن ءسوز باستار،
باتىر قول باستار.
باتىر مايداندا شىنىعادى،
بولات قايناۋدا شىنىعادى.
V. وي تولعانىس.
ەر قارۋى – بەس قارۋ.
باتىرلارىمىز ەلدى جاۋدان قورعاعاندا مىنا قارۋلاردى قولدانعان. ساداق، نايزا، قىلىش، ايبالتا، شوقپار. ەر ازاماتتىڭ – بەس قارۋى ساقاداي ساي بولعان.
ەلىنە جاۋ شاپقاندا جەرىن ەلىن قورعاپ قالعان.
Vءى. داپتەرمەن جۇمىس.
145 - جاتتىعۋ.
جەر كوگەردى. اعاش گۇلدەدى. باقتا قۇستار سايرادى. بالالار وينادى. اسىلتاي مەن ەركەبۇلان گۇل تەردى.
146 - جاتتىعۋ.
ۇلكەن – كىشى
الىس – جاقىن
كەڭ – تار
جاقسى – جامان
جۋان – جىڭىشكە
اق – قارا
ۇزىن – قىسقا
قالىڭ – جۇقا
Vءىى. قورىتۋ.
اتتاردىڭ يەسىن تابىڭدار.
1. زاتتىڭ اتىن بىلدىرەتىن سوزدەرگە قانداي سۇراق قويىلادى؟
2. زاتتىڭ قيمىلىن بىلدىرەتىن سوزدەر قانداي سۇراققا جاۋاپ بەرەدى؟
3. قانداي؟ قاي؟ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەتىن سوزدەر تاۋىپ اتاڭدار.
4. قانشا؟ نەشە؟ نەشىنشى؟ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەتىن سوزدەر تاۋىپ اتاڭدار.
Vءىىى. ۇيگە: «قازاق باتىرلارى»
ءىح. باعالاۋ
وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىنا، بەلسەندىلىگىنە قاراي ماداقتاي وتىرىپ باعالاۋ.