قازاق مۋزىكاسى وركەندەيدى
پارتيانىڭ لەنيندىك ۇلت ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ ارقاسىندا، قازاقستاننىڭ بۇرىنعى ۋاقىتتا تۇسىنە دە كىرمەگەن، مازمۇنى سوسيالدىق، ءتۇرى ۇلتتىق كوركەمونەرىنەن جاساپ جاتىرمىز.
قازاقستاندا بۇرىنعى باسشىلىقتىڭ مادەنيەت، كوركەم ونەر قۇرۋ ماسەلەسى دەپ ءىرى قاتەلىكتەرىنىڭ سالدارىنان بۇل ماسەلەلەر ءجوندى قولعا الىنباي، ءسۇيتىپ قۇلاشىن كەڭ جايا الماپ ەدى.
قازاقستاننىڭ ولكەلىك پارتيا كوميتەتى سوڭعى جىلدارى جاڭا كوركەمونەر مايدانىن شۇعىل قولعا الدى. از ۋاقىتتىڭ وزىندە-اق وزگەرتەر كوزگە تۇسەرلىكتەي بولدى.
مۋزىكا — دراما تەحنيكۋمىنداعى وقۋشىلاردىڭ تۇرمىسىن تۇزەۋ، ءتىل ماماندارىن شاقىرۋعا مۇمكىندىك بەرۋ، مادەنيەتتىلىك قاناتىن كەڭ جايۋعا، وقۋمەن قاتار عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىسىنا جاعداي تۋعىزۋ — ءبارى دە سوڭعى 33 جىلدان باستاپ جاڭا باسشىلىق قىلۋمەن بايلانىستى قولعا العان شارالار.
اشىپ ايتقاندا: وقۋشىلار ستەپەندياسىن 150 سومعا جەتكىزۋ؛ ءىرى سومالار شىعارىپ مۋزىكا ماماندارىن شاقىرۋ، ميلليوننان اسا اقشا شىعارىپ، بىرنەشە ءجۇز كىسىلىك وقۋ ساحناسى مەن تەحنيكۋمنىڭ ءۇنiن سالدىرۋ؛ شاقىرىلاتىن ماماندارعا ءۇي، وقۋشىلارعا ارنالعان ەرەكشە جاعدايلى جاتاقحانا سالۋ؛ قازاقتىڭ حالىق مۋزىكا شىعارمالارىن جيناپ، زەرتتەپ، كوركەمدەپ، مادەنيەتتەرىنىڭ، دامىتۋ جولىندا قىزمەت ىستەگەنىنە كابينەت اشۋ، حالىق مۋزىكا اسپاپتارىن (دومبىرا، قوبىز، سىبىزعى) جەتىلدىرەتىن ەكسپەريمەنت ماستەرسكويىن اشۋ، الماتىدا 100 كىسىلىك باستاۋىش مۋزىكا مەكتەبىن اشۋ، تاعى وسى سياقتى شارالاردىڭ قازاق تۇرمىسىندا ءبىرىنشى كورىنىس ەكەندىگىندە كىمنىڭ داۋى بار.
قازاق مۋزىكا — دراما تەحنيكۋمىندا 135 كىسى وقيدى. ونىڭ ىشىندە 89 كىسى مۋزىكا بولىمىندە، 46 كىسى دراما بولىمىندە. بۇدان باسقا جاقىن ارادا تاعى دا 15 كىسى الىنباق، ونىڭ — ونى مۋزىكا، بەسەۋى — دراما بولىمىندە وقىماق.
مۋزىكا بولىمىندە ءان، فورتەپيانو، وركەستر بولىمشەلەرى بار. وركەستر بولىمىندە: سكريپكا، ۆيالونچەل، ترۋبا، ۆالتارنو، ترومبان، كلارنەت، فلەيتا، گوبوي، الت، فاگوت كلاستارى بار.
دراما ءبولىمى بىزگە دراما اكتەرلەرىن دايىندادى. كەلەسى جىلدان باستاپ مۋزىكالى تەاتر، قۋىرشاق تەاترى، جاس بۋىندار تەاترى، شاعىن پروگرامدى تەاتر اكتەرى مەن رەجيسسەرىن دايىندايتىن بولىمشەلەر اشىلادى.
تەحنيكۋمدا موسكۆا، لەنينگرادتان شاقىرىلعان تەاتر، مۋزىكا ماماندارى بار.
مۋزىكا كابينەتى «قازاق مۋزىكاسىنىڭ كلاسسيكتەرى» دەگەن جيناق، نوتامەن جازىلعان دومبىراعا جەتەكشى شىعارماقشى. جەكە داۋىسقا، شاعىن اسپاپقا، ءان-بي انسامبلدەرىنە، ۇلكەن وركەسترگە، فورتەپيانوعا حالىق شىعارمالارىنىڭ ماتەريالدارىن پايدالانىپ جاڭا مۋزىكا جازىپ جاتىر.
ميرزويان جولداستىڭ كوركەمونەر قىزمەتكەرلەرىڭىڭ جينالىسىندا: «بيىلعى جىل مادەنيەت، كوركەمونەر مايدانىندا كورنەكتى، بەت بۇرعان جىل بولماق» — دەگەنى كوركەمونەرىمىزدىڭ قاي سالاسىن الساق تا راستالىپ وتىر.
يانۆاردىڭ 11 كۇنى كەشكى ساعات 9-دا VIII ولكەلىك پارتيا كونفەرەنسياسىن مۋزىكا — دراما تەحنيكۋمى اتىنان جۇبان ۇلى قۇتتىقتاپ، كونفەرەنسياعا سىيلىق تارتىپ، تەحنيكۋم وقۋشىلارى مۋزىكا، بي، سيستيكا دراما ارالاسقان كونسەرت قويىپ بەردى. كونسەرت ورىنداۋشىلاردىڭ ءبارى دە — وقۋشىلار. قازاق تاريحىندا العاشقى رەت ەۆروپا قۇرالدارىندا قازاقتىڭ «قارا دومالاق» بالالارى وينادى. 12 جاسار مۇسا ۇلىنىڭ سكريپكادا ويناۋى تارتىپكە قويىلعان. ۆوكاليستەردەن ءبىرىنشى بوپ ءان سالعان ابدراحمان قىزىنىڭ، رويالدا شەبەر ويناعان نازار قىزى مەن تەمىر قىزىنىڭ ونەرى حالىققا ەرەكشە ۇنادى.
اسىرەسە سادىق قىزى مەن تەمىر قىزىنىڭ «ايجان قىز» كۇيىنە بيلەگەن «ۇرشىق ءبيى» — تاماشا جاڭالىق. حالىقتىڭ سۇراۋى كۇندە بولعان سوڭ ەكى رەت بيلەندى.
الي-اردوبوس جولداسقا ءازىل ەسەبىندە بالىقباي ۇلى بيلەگەن «كۇلكى ءبيى» دە قايتادان بيلەندى.
كوپشىلىكتىڭ ءىلتيپاتىن اۋدارعان بيومەحانيكا بولدى. ءبىرىنشى رەت قازاقتىڭ ايەل-ەركەك جاستارىنىڭ قوسىلىپ ويىن كورسەتۋى — ۇلى وزگەرۋدىڭ باسى ەكەنى حالىقتىڭ قارسى الۋىنان-اق انىقتالدى. ەكىنشى، ءۇشىنشى، قوزعالىستاردان-اق حالىق قول شاپالاقتاپ، كوڭىلىندەگى قۋانىشىنىڭ جەلىسىن سوڭعى قوزعالىسقا شەشىپ ۇزبەدى.
مۋزىكا كابينەتى ىستەپ جۇرگەن قىزمەتتەرىن كورسەتىپ ءوتتى. رويالدا «توپام»، «بايجۋما» جانە حالىق كومپوزيتورى مۇحامبەتتىڭ «جاڭا اۋىل» اتتى كۇيىن برۋسيلوۆسكيي ويناپ بەردى.
مۋزىكا كابينەتى ماستەرسكويىنان شىققان جاڭا ءۇش دومبىرا رويالعا قوسىلىپ كوركەمدەلگەن قازاق كۇيى مەن اندەرىن ويناپ بەردى. ولاردىڭ ىشىندە سوڭعى كەزدە شىققان جاڭا كۇي مەن اندەر بار. بۇل قازاقتىڭ ەكى ىشەكتى دومبىراسىنىڭ كوپ ءتىلدى رويالمەن تاريحتا ءبىرىنشى رەت جۇزبە-جۇز كەزدەسىپ، باسىن قوسۋى ەدى.
قازاق كوركەمونەرىنىڭ اياعىنداعى تۇساۋ وكتيابر توڭكەرىسىمەن الىنسا دا، بۇگىنگە دەيىن قاناتىن كەڭ جايا الماي كەلگەن ەدى. ەندى قازاق كوركەمونەرى قاتارعا شىعادى.
قازاق مۋزىكاسى وركەندەيدى!
1934.
You Might Also Like
-
بۇلاردىڭ تورتەۋى دە كومسومول مۇشەلەرى، تورتەۋى دە جۇمىسشى قىزدارى، تورتەۋى دە وقۋشىلار. تورتەۋى دە ءتورت تامشى سۋداي بىر-بىرىنە ۇقساس. اسىرەسە، ولاردى بىر-بىرىنە ۇقساس ەتەتىن نارسە-باقىتتى، قۋانىشتى...
-
فاشيزم كاپيتاليزمىنىڭ ەن سوڭعى ساتىسىنان دا، كۇرە تامىرىنان ءىرىپ-شىرىپ بارا جاتقان كەزەڭىندە تۋىپ وتىر. كاپيتاليزم قايشىلىقتارىنىڭ شيەلەنىسىپ، «اتتانىس يدەياسى كوپشىلىك ساناسىندا جەتىلىپ كەلە ...
