قازاق پروزاسىنداعى جاڭا ءسوز
شىعارماشىلىعى وقىرمانعا رەسپۋبليكالىق مەرزىمدى باسپا ءسوز بەتىنەن تانىس، ادەبيەت كەڭىستىگىنە شىققانىنا شامامەن ونشاقتى جىلدىڭ ءجۇزى بولعان مادينا وماروۆا نەگىزىنەن اڭگىمە جانرىندا جازادى. جازۋ مانەرىمەن ءوز قاتارلاستارىنان مۇلدەم وقشاۋ تۇر.
اڭگىمەلەرى قىسقا، كەيدە مۇلدەم قىپ-قىسقا — مينياتيۋرا، ەتيۋد، سۋرەتتەمە سياقتى. الايدا كوتەرىلەتىن ماسەلەسىنىڭ تەرەڭدىگى مەن ومىرلىك ماتەريالىنىڭ اۋقىمدىلىعى جاعىنان وتە سالماقتى بولىپ كەلەدى. سيۋجەتتىڭ كەڭ قانات جايماۋىنان ىشكى ءبىر ۇلكەن قۋات سەزىلەدى. مادينا شىعارمالارى — بۇگىنگى زامان، بۇگىنگى زامانداس ءومىرى-تاعدىرى تۋرالى. كەيىپكەرلەرىنىڭ الەۋمەتتىك كودتارى بەيمالىم، ولاردا ۋاقىتتىق بەلگىلەر دە مۇلدەم جوق دەۋگە بولادى، اۆتور ءۇشىن ول ماڭىزدى ەمەس. ول ءۇشىن مۇمكىن ماڭىزدىسى — مىنا ومىردەگى ديسگارمونيا. شىعارمالارىنداعى ەڭ باستى لەيتموتيۆ — كەيىپكەرلەرىنىڭ ادامدار اراسىنداعى جالعىزدىعى، ومىرلەرىندەگى جايسىزدىق، بىر-بىرىنەن جان جىلۋىن تاپپاۋى — قىسقاسى دەگۋماندالعان قوعامنىڭ كەسكىن-كەلبەتى. مۇنىڭ ءبارىن ول داعدىلى، قالىپتاسقان ءومىر ءتارتىبىن بۇزاتىن وقيعالاردىڭ درامالىق جاعدايلارىندا دا، كۇندەلىكتى، كادۋىلگى تىنىس-تىرشىلىكتى بەينەلەي وتىرىپ تا باعامداتادى.
كەيىپكەرلەرىنىڭ نەبىر جاعدايلار قىسىمىنا تۇسكەندەگى پسيحيكاسىنىڭ وزگەرۋىنە، ءبىر قاراماققا باقىتسىزدىعىنا، ولار حيچكوكتاعىداي «ساسپەنس» احۋالىنا تۇسكەندە دە (بىرنەشە اڭگىمەسى جانە «كونياك قوسىلعان كوفە» دراماسى) جازۋشى تىم بەيتاراپ — ولاردى اياپ-كوز جاسىن توگىپ جاتپايدى. دەي تۇرعانمەن تىم تەرەڭگە جاسىرىنعان جاناشىرلىقتى، قاتاڭداۋ ءليريزمدى تۇيسىنبەي قالمايسىز.
ونىڭ شىعارمالارىندا ءتىپتى دەرەكتىك جانە كوركەمدىك بايانداۋ استاسىپ كەتەدى دە ۋاقىتتىق كەڭىستىكتىڭ جۇزدەگەن شىندىعىن بەرەدى. سوندىقتان دا وندا ءار كەيىپكەردىڭ جان تەرەڭىندەگى ءوز شىندىعى بار — جازۋشى ولاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ مۇمكىن الەمدەر سەمانتيكاسىن جاسايدى. بۇل، اسىرەسە، «انا-عۇمىر» مولتەك-رومانىندا ايقىن كورىنەدى. مۇندا العاشقى ورىنعا اۆتوردىڭ جەكە كوركەمدىك قولتاڭباسى، وقيعا بولعان جەر جانە كورىنىسكە جەكە قاتىستىلىعى، ياعني ءومىردى ونەرلەندىرۋ شىعادى. مۇنىڭ بارلىعى دا ءداستۇر مەن پوستمودەرننىڭ اراسىنداعى قاراما-قايشىلىقتى جوياتىن پوسترەاليستىك جازۋدىڭ ماشىقتارى دەگىم كەلەدى.
ءداستۇر مەن جاڭاشىلدىقتا ەركىن جۇزەتىن، كلاسسيكا مەن پوستمودەرندى بىردەي مەڭگەرگەن پوسترەاليزم — ادام تىرشىلىگىنىڭ ماڭىزى تۋرالى ماسەلە قويادى جانە كوزگە كورىنەتىن «بەي-بەرەكەتتەن» «ءوزىنىڭ عانا الەمىن» جاسايتىن، كەيىپكەر ارقىلى شەشەدى. سوندىقتان دا مادينا وماروۆانىڭ پروزاسى — جاڭا قازاق پروزاسىنداعى جاڭا ءسوز دەۋ كەرەك.
ءاليا بوپەجانوۆا
سىنشى، مادەنيەتتانۋ
You Might Also Like
-
شىعارماشىلىققا كەلۋىڭىز نەدەن باستاۋ الادى؟ جالپى، شىعارماشىلىققا قالاي كەلدىڭىز؟
-
قىسقا جازىلعان شىعارمانى كەيبىر وقىرمان جاقسى قابىلداپ جاتسا، كەيبىر ەگدە جاستاعىلار كەڭىستىك اياسى تار اڭگىمەلەردەن رۋحاني قۋات الماي جاتاتىندارى دا بار. وقىرمان تالعامى ءارقالاي. داعدى، سۇرلەۋ جول ...
