قازاقشاڭىز قالاي؟ (سايىس ساباق)
اقمولا وبلىسى، استانا قالاسى
سىرباي ماۋلەنوۆ اتىنداعى №37 ورتا مەكتەپتىڭ
ورىس سىنىپتارىنداعى قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت پاندەرىنىڭ ءمۇعالىمى
شاپييەۆا جۇلدىز جۇماشيەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «قازاقشاڭىز قالاي؟» (سايىس ساباق)
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
وزگە ۇلت اراسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋ، مارتەبەسىن كوتەرۋ؛
سوزدىك قورلارىن، اۋىزەكى سويلەۋ ءتىلى مەن مادەنيەتىن، ءتىل بايلىقتارىن ارتتىرۋ، ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، وي ءورىسىن كەڭەيتۋ؛
قازاق تىلىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ
كورنەكى قۇرالدار: ناۋرىز مەرەكەسىنە ارنالعان سۋرەتتەر، ناقىل سوزدەر، سۇراقتار كومپيۋتەر ارقىلى كورسەتىلەدى.
سايىستىڭ ءوتىلۋ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ. سايىستىڭ ماقساتىن حابارلاۋ.
2. كىرىسپە ءسوز.
ءمۇعالىم:
– سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى مۇعالىمدەر، قوناقتار، ءقادىرلى ويىنعا قاتىسۋشىلار! بۇگىنگى ءبىزدىڭ وتكىزگەلى وتىرعان «قازاقشاڭىز قالاي؟» اتتى سايىسىمىزدىڭ نەگىزگى ماقساتى – مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋ، قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ.
3. سايىستىڭ ءوتىلۋ بارىسىنىڭ ەرەجەسى مىناداي:
1) مىندەتتى تۇردە ۇلتتىق كيىممەن شىعۋ كەرەك؛
2) تىنىشتىق ساقتاۋ؛
3) ءبىرىن – ءبىرى تىڭداۋ؛
4) سۇراققا تولىق جاۋاپ بەرۋ.
4. بۇگىنگى سايىسقا 8 – سىنىپ وقۋشىلارى اراسىنان وزگە ۇلت وكىلدەرى قاتىسادى.
ءمۇعالىم: ءتىل – وتە ماڭىزدى قۇرال. ءتىل بولماسا ادام ءوز ويىن جەتكىزە الماس ەدى. وتكەن تاريحىمىز، حالقىمىزدىڭ ادەت عۇرىپتارى، سالت – داستۇرلەرى، بىزگە انا ءتىلىمىز ارقىلى جەتەدى. قازاق ءتىلى – وتە باي ءارى كوركەم تىلدەردىڭ ءبىرى. مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋ – ق ر ازاماتىنىڭ پارىزى.
– ولاي بولسا، سايىسىمىزدى باستايىق. ويىنشىلار، سىزدەرگە ءسات – ساپار تىلەيمىن!
– سايىس بەس بەلەستەن تۇرادى. ءار بەلەس ۇپايلارمەن باعالانادى، سايىس مارەسىنە جەتكەندە قورىتىندى شىعارىلىپ، جەڭىمپازدار ماداقتاما قاعازىمەن ماراپاتتالادى.
II. سايىس.
I بەلەس. ا) ەڭ الدىمەن سايىسقا قاتىسۋشىلارمەن تانىسىپ وتەيىك. جەتوندار ۇلەستىرۋ. ءوزىن – ءوزى تانىستىرۋ.
ءا) ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىستىرۋ.
ءىى بەلەس. «كوركەم ءسوز» سايىسى. 5 ۇپايمەن باعالانادى. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرما. ءار قاتىسۋشى ءوزى دايىنداپ كەلگەن ولەڭدەرىن وقيدى.
ءادىلقازىلار القاسى قورىتىندى باعا شىعارادى.
ءىII بەلەس. «بايگە». 5 ۇپايمەن باعالانادى. جىلدام، تولىق جاۋاپ بەرۋلەرى كەرەك. ءار ويىنشىنىڭ قولىڭدا 1 – 10 نومىرلەنگەن كارتوچكا. قاي ويىنشى كارتوچكاسىن بۇرىن كوتەرسە، سول جاۋاپ بەرەدى.
سۇراقتار:
1) قازاقستاننىڭ ءوز تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعان جىل (1991 ج.)
2) ءتىل تۋرالى زاڭ قاشان شىقتى؟ (1989 ج.)
3) ديالوگ دەگەن نە؟ (ەكى كىسىنىڭ سويلەسۋى)
5) قازاق تىلىنە ءتان نەشە دىبىس بار؟ (9)
6) ءۇش بي (تولە بي، قازبەك بي، ايتەكە بي)
7) اسەمپاز بولما ارنەگە،
ونەرپاز بولساڭ – ارقالان.
سەن دە ءبىر كىرپىش دۇنيەگە،
كەتىگىن تاپ تا، بار قالاڭ.
ولەڭ شۋماقتارىنىڭ اۆتورى كىم؟ (اباي)
8) م. اۋەزوۆتىڭ اتاقتى رومان – ەپوپەياسى («اباي جولى»)
9) 100 جاساعان اقىن (جامبىل)
10) «ناۋرىز» ءسوزى قاي تىلدەن شىققان؟ (پارسى)
11) قۇرمالاس سويلەمنىڭ نەشە ءتۇرى بار؟ (3 ءتۇرى بار. سالالاس، ساباقتاس، ارالاس)
12) ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپ (دومبىرا)
13) رەسپۋبليكانىڭ رامىزدەرى (تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇران)
14) تاۋەلسىزدىك كۇنى (16 جەلتوقسان)
15) تۇڭعىش قازاق عارىشكەرى (ت. اۋباكىروۆ)
16) ابايدىڭ شىڭ اتى (يبراھيم)
17) مەملەكەتتىك تۋدا بەلگىلەنگەن قۇس (بۇركىت، قىران)
18) وقۋشى ءسوزىنىڭ ءسينونيمى (شاكىرت)
19) قوبىزدا ويناعان كۇيشى (قورقىت)
20) «كەل، بالالار، وقىلىق...» كىمنىڭ ولەڭى؟
ءادىلقازىلار القاسى قورىتىندى باعا شىعارادى.
ءىۇ بەلەس. «جورعا».
ماقال – ماتەلدەر جارىسى (ۋاقىتقا) 10 ۇپاي جينايدى.
ءۇ بەلەس. «پوليگلوت»
ناقتى زاتتاردى كورسەتۋ ارقىلى جاۋاپتارىن ءۇش تىلدە اتاۋ (3 ۇپاي)
(داپتەر، كىتاپ، تاراق، اينا، قىز، ۇل، ءمۇعالىم، تاقتا، قارىنداش، قالام)
ءمۇعالىم:
– سونىمەن، بالالار، سايىسىمىز مارەسىنە جەتتى. ويىننىڭ قورىتىندىسىن شىعارۋ ءۇشىن ءسوزدى ءادىلقازىلار القاسىنا بەرەمىز. ءادىلقازىلار قورىتىندى شىعارىپ، جەڭگەن توپتى ماراپاتتاۋ قاعازىمەن ماداقتايدى.
جانكۇيەرلەرگە سۇراق:
1. بالا تۋعاندا جاسايتىن توي (شىلدەحانا)
2. «تاۋەلسىز قازاقستان» ءسوز تىركەسى قالاي اۋدارىلادى؟
3. قازىرگى ءومىر تالابىنا قويىلاتىن ءۇش ءتىل (قازاق، ورىس، اعىلشىن)
4. ناۋرىز مەرەكەسىنىڭ باستى اسى (ناۋرىز كوجە)
5. ءبىر جىلدا ون ەكى نە بار؟ (اي)
6. قىستان كەيىن نە كەلەدى؟
– بارلىق قاتىسقان وقۋشىلارعا العىسىمدى بىلدىرەمىن. وسى سايىستا سەندەر وزدەرىڭنىڭ العان بىلىمدەرىڭدى، ونەرلەرىڭدى كورسەتە بىلدىڭدەر. سايىس بولعاننان كەيىن جەڭگەن دە بولادى، جەڭىلگەن دە بولادى. كەلەشەكتە بىلىمدەرىڭدى ودان ءارى شىڭداپ، بيىكتەردەن كورىنۋلەرىڭە تىلەكتەسپىن!
ساۋ بولىڭىزدار!
سىرباي ماۋلەنوۆ اتىنداعى №37 ورتا مەكتەپتىڭ
ورىس سىنىپتارىنداعى قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت پاندەرىنىڭ ءمۇعالىمى
شاپييەۆا جۇلدىز جۇماشيەۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «قازاقشاڭىز قالاي؟» (سايىس ساباق)
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
وزگە ۇلت اراسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋ، مارتەبەسىن كوتەرۋ؛
سوزدىك قورلارىن، اۋىزەكى سويلەۋ ءتىلى مەن مادەنيەتىن، ءتىل بايلىقتارىن ارتتىرۋ، ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، وي ءورىسىن كەڭەيتۋ؛
قازاق تىلىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ
كورنەكى قۇرالدار: ناۋرىز مەرەكەسىنە ارنالعان سۋرەتتەر، ناقىل سوزدەر، سۇراقتار كومپيۋتەر ارقىلى كورسەتىلەدى.
سايىستىڭ ءوتىلۋ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ. سايىستىڭ ماقساتىن حابارلاۋ.
2. كىرىسپە ءسوز.
ءمۇعالىم:
– سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى مۇعالىمدەر، قوناقتار، ءقادىرلى ويىنعا قاتىسۋشىلار! بۇگىنگى ءبىزدىڭ وتكىزگەلى وتىرعان «قازاقشاڭىز قالاي؟» اتتى سايىسىمىزدىڭ نەگىزگى ماقساتى – مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋ، قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ.
3. سايىستىڭ ءوتىلۋ بارىسىنىڭ ەرەجەسى مىناداي:
1) مىندەتتى تۇردە ۇلتتىق كيىممەن شىعۋ كەرەك؛
2) تىنىشتىق ساقتاۋ؛
3) ءبىرىن – ءبىرى تىڭداۋ؛
4) سۇراققا تولىق جاۋاپ بەرۋ.
4. بۇگىنگى سايىسقا 8 – سىنىپ وقۋشىلارى اراسىنان وزگە ۇلت وكىلدەرى قاتىسادى.
ءمۇعالىم: ءتىل – وتە ماڭىزدى قۇرال. ءتىل بولماسا ادام ءوز ويىن جەتكىزە الماس ەدى. وتكەن تاريحىمىز، حالقىمىزدىڭ ادەت عۇرىپتارى، سالت – داستۇرلەرى، بىزگە انا ءتىلىمىز ارقىلى جەتەدى. قازاق ءتىلى – وتە باي ءارى كوركەم تىلدەردىڭ ءبىرى. مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋ – ق ر ازاماتىنىڭ پارىزى.
– ولاي بولسا، سايىسىمىزدى باستايىق. ويىنشىلار، سىزدەرگە ءسات – ساپار تىلەيمىن!
– سايىس بەس بەلەستەن تۇرادى. ءار بەلەس ۇپايلارمەن باعالانادى، سايىس مارەسىنە جەتكەندە قورىتىندى شىعارىلىپ، جەڭىمپازدار ماداقتاما قاعازىمەن ماراپاتتالادى.
II. سايىس.
I بەلەس. ا) ەڭ الدىمەن سايىسقا قاتىسۋشىلارمەن تانىسىپ وتەيىك. جەتوندار ۇلەستىرۋ. ءوزىن – ءوزى تانىستىرۋ.
ءا) ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىستىرۋ.
ءىى بەلەس. «كوركەم ءسوز» سايىسى. 5 ۇپايمەن باعالانادى. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرما. ءار قاتىسۋشى ءوزى دايىنداپ كەلگەن ولەڭدەرىن وقيدى.
ءادىلقازىلار القاسى قورىتىندى باعا شىعارادى.
ءىII بەلەس. «بايگە». 5 ۇپايمەن باعالانادى. جىلدام، تولىق جاۋاپ بەرۋلەرى كەرەك. ءار ويىنشىنىڭ قولىڭدا 1 – 10 نومىرلەنگەن كارتوچكا. قاي ويىنشى كارتوچكاسىن بۇرىن كوتەرسە، سول جاۋاپ بەرەدى.
سۇراقتار:
1) قازاقستاننىڭ ءوز تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعان جىل (1991 ج.)
2) ءتىل تۋرالى زاڭ قاشان شىقتى؟ (1989 ج.)
3) ديالوگ دەگەن نە؟ (ەكى كىسىنىڭ سويلەسۋى)
5) قازاق تىلىنە ءتان نەشە دىبىس بار؟ (9)
6) ءۇش بي (تولە بي، قازبەك بي، ايتەكە بي)
7) اسەمپاز بولما ارنەگە،
ونەرپاز بولساڭ – ارقالان.
سەن دە ءبىر كىرپىش دۇنيەگە،
كەتىگىن تاپ تا، بار قالاڭ.
ولەڭ شۋماقتارىنىڭ اۆتورى كىم؟ (اباي)
8) م. اۋەزوۆتىڭ اتاقتى رومان – ەپوپەياسى («اباي جولى»)
9) 100 جاساعان اقىن (جامبىل)
10) «ناۋرىز» ءسوزى قاي تىلدەن شىققان؟ (پارسى)
11) قۇرمالاس سويلەمنىڭ نەشە ءتۇرى بار؟ (3 ءتۇرى بار. سالالاس، ساباقتاس، ارالاس)
12) ۇلتتىق مۋزىكالىق اسپاپ (دومبىرا)
13) رەسپۋبليكانىڭ رامىزدەرى (تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇران)
14) تاۋەلسىزدىك كۇنى (16 جەلتوقسان)
15) تۇڭعىش قازاق عارىشكەرى (ت. اۋباكىروۆ)
16) ابايدىڭ شىڭ اتى (يبراھيم)
17) مەملەكەتتىك تۋدا بەلگىلەنگەن قۇس (بۇركىت، قىران)
18) وقۋشى ءسوزىنىڭ ءسينونيمى (شاكىرت)
19) قوبىزدا ويناعان كۇيشى (قورقىت)
20) «كەل، بالالار، وقىلىق...» كىمنىڭ ولەڭى؟
ءادىلقازىلار القاسى قورىتىندى باعا شىعارادى.
ءىۇ بەلەس. «جورعا».
ماقال – ماتەلدەر جارىسى (ۋاقىتقا) 10 ۇپاي جينايدى.
ءۇ بەلەس. «پوليگلوت»
ناقتى زاتتاردى كورسەتۋ ارقىلى جاۋاپتارىن ءۇش تىلدە اتاۋ (3 ۇپاي)
(داپتەر، كىتاپ، تاراق، اينا، قىز، ۇل، ءمۇعالىم، تاقتا، قارىنداش، قالام)
ءمۇعالىم:
– سونىمەن، بالالار، سايىسىمىز مارەسىنە جەتتى. ويىننىڭ قورىتىندىسىن شىعارۋ ءۇشىن ءسوزدى ءادىلقازىلار القاسىنا بەرەمىز. ءادىلقازىلار قورىتىندى شىعارىپ، جەڭگەن توپتى ماراپاتتاۋ قاعازىمەن ماداقتايدى.
جانكۇيەرلەرگە سۇراق:
1. بالا تۋعاندا جاسايتىن توي (شىلدەحانا)
2. «تاۋەلسىز قازاقستان» ءسوز تىركەسى قالاي اۋدارىلادى؟
3. قازىرگى ءومىر تالابىنا قويىلاتىن ءۇش ءتىل (قازاق، ورىس، اعىلشىن)
4. ناۋرىز مەرەكەسىنىڭ باستى اسى (ناۋرىز كوجە)
5. ءبىر جىلدا ون ەكى نە بار؟ (اي)
6. قىستان كەيىن نە كەلەدى؟
– بارلىق قاتىسقان وقۋشىلارعا العىسىمدى بىلدىرەمىن. وسى سايىستا سەندەر وزدەرىڭنىڭ العان بىلىمدەرىڭدى، ونەرلەرىڭدى كورسەتە بىلدىڭدەر. سايىس بولعاننان كەيىن جەڭگەن دە بولادى، جەڭىلگەن دە بولادى. كەلەشەكتە بىلىمدەرىڭدى ودان ءارى شىڭداپ، بيىكتەردەن كورىنۋلەرىڭە تىلەكتەسپىن!
ساۋ بولىڭىزدار!
You Might Also Like
-
ساباق تاقىرىبى: ءبارى دە، انا، ءبىر وزىڭنەن باستالادى....
