قازاقتىڭ ۇلتتىق كيىمى - قامزول
اتىراۋ وبلىسى، جىلىوي اۋدانى،
قۇلسارى قالاسى، № 20 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتىڭ
تەحنولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى ايتالييەۆا ۆەنەرا ءومىرحان قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقتىڭ ۇلتتىق كيىمى - قامزول
ساباقتىڭ ماقساتى: - وقۋشىلارعا قامزول جانە ونىڭ تۇرلەرى جايلى ماعلۇمات بەرۋ، قامزولدىڭ شىعۋ تاريحىمەن، قامزولعا قاجەت ماتا تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ.
- وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىعىن، قولونەر شەبەرلىگىن، قىزىعۋشىلىقتارىن، ەستەتيكالىق تالعامىن دامىتۋ.
- وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق ساناسىن قالىپتاستىرا وتىرىپ، شىدامدىلىققا، جيناقىلىققا، جاۋاپكەرشىلىككە، اسەمدىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سىزبا نۇسقا، ۇلتتىق كيىم ۇلگىلەرى، قامزولدى ولشەپ، تىگۋگە
ارنالعان پلاكات، بۇكتەمەلەر -«ويۋ - ورنەكتەر»، قامزول.
ءپانارالىق بايلانىس: سىزۋ، ماتەماتيكا (ولشەمدەر مەن فورمۋلا ەسەبى)
بەينەلەۋ ونەرى (جوبالار، ويۋ ورنەكتەر)، تاريح( كيىمدەر تاريحى
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن قايتالاۋ
ءىى. "سىر ساندىق" سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرۋ.
ا) قانداي كيىم تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
ءا) يىقتى بۇيىمدار دەگەنىمىز نە؟
ب) يىقتى بۇيىمدارعا قاجەتتى نەگىزگى ولشەم؟
ۆ) ۇلتتىق بۇيىمداردى اتا؟
قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ەسكە ءتۇسىرۋ. داپتەرمەن جۇمىس
جاڭا ساباق
قامزول (كامزول)— ايەلدەر ۇلت كيىمىنىڭ ءبىر ءتۇرى، ونى كويلەك سىرتىنان كيەدى.
ول بارقىت، ءپۇلىش، ماقپال سياقتى اسىل، ساپالى كەزدەمەلەردەن تىگىلەدى.
قامزول - جەڭسىز، جەڭىل كيىم. ءبىر ءتۇستى ەداۋىر قالىڭ ماتادان، ماقپالدان، بارقىتتان، جىبەكتەن، كەيدە گۇلدى ماقپالدان، اتلاستان ( جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي) تىگىلەدى. قىز كەلىنشەكتەرگە ارنالعان قامزولدىڭ ەكى وڭىرىنە كەستە تىگىلىپ، ويۋ ورنەك سالىنادى، تۇيمە ورنىنا اشەكەيلى مەتالل نەمەسە كۇمىس قاپسىرمالار تاعىلادى. قامزولدىڭ ءجۇن تارتىلىپ، اڭ تەرىسىنەن قوس استارلانىپ تىگىلەتىن تۇرلەرى بولادى. قامزولدىڭ ادەتتە ەتەگى كەڭ بولىپ كەلەدى. قامزول 18 - 19 عاسىرلاردا قازاق حالقى اراسىندا كەڭ تاراعان ۇلتتىق كيىم.
قامزول سىزباسىنا قويىلاتىن نەگىزگى تالاپ:
- دەنەگە قونىمدى بولۋ؛
- ءساندى، ۇلتتىق ناقىشتارمەن ەرەكشەلەنەدى؛
قامزول:
- جەڭسىز جانە جەڭدى (ۇزىن، قىسقا)؛
- قيما بەل جانە تىك پىشىندە بولادى.
كيىمدى ۇلگىلەۋ بارىسىندا ادامنىڭ دەنە بىتىمىنە نازار اۋدارۋ شارت. اركىمنىڭ مۇسىنىنە ءار قالاي بولعاندىقتان دەنەگە كەمشىلىكتى جاسىرىپ، ادامنىڭ سىرت كەلبەتىن ادەمى ەتىپ كورسەتۋگە تىرىسۋ كەرەك. مۇنداي جۇمىستار جاساۋ وقۋشىنى تالعامپازدىققا ۇيرەتەدى، وي ءورىسىن جەتىلدىرەدى، ەستەتيكالىق تالعامعا ساي كيىنە بىلۋگە تاربيەلەيدى.
قامزولعا قاجەت ماتا تۇرلەرى
بارقىت - بەت جاعى تىعىز تۇكتى، جۇمساق ماقپال ماتا. جىڭىشكە جولاقتارىنىڭ اراسى تاقىرلانىپ كەلگەن ءتۇرىن شيبارقىت دەپ اتايدى. تۇگى قالىڭ بولىپ، جولاعى جۋان كەلسە جۋان ءشيلى بارقىت دەپ اتالادى. ماقپال — جۇمساق، تۇكتى بارقىتتىڭ ءبىر ءتۇرى. ماقپالدىڭ ءۇش ءتۇرى بار: قارا ماقپال — قارا بارقىت؛ قوي ماقپال — تۇكتى ءپۇلىش؛ قىرمىزى ماقپال — قىزىل كۇرەڭ بارقىت. قازاق حالقى ماقپال دەپ كوبىنە ءبىر تەگىس، تۇگى تىقىر ءارى ءتۇسى قارا بارقىتتى اتاعان. ماقپالدان بەشپەت، قامزول، كازەكەي، تاقيا، قاسابا، بورىك، ت. ب. ۇلتتىق كيىم تۇرلەرى مەن كۇندەلىكتى تۇرمىستا قولدانىلاتىن بۇيىمدار (تۇسكيىزدەر، توسەك جاپقىش، ت. ب.) تىگىلەدى. قامزولدىڭ تۇيمە ورنىنا قاپسىرمانى پايدالانادى. قامزولعا استارلىق ءۇشىن اتلاس ماتاسىن قولدانادى.
IV. قورىتىندىلاۋ
ساباعىمىزدى قورىتىندىلاي كەلە، مەن سىزدەرگە بۇگىنگى وتكەن ساباق بويىنشا سۇراقتار قويامىن.
1) قامزول نەشىنشى عاسىردا كەڭ تارادى؟
2) بەت جاعى تىعىز تۇكتى جۇمساق ماقتا ماتانى اتاڭىز؟
3) قامزولدا تۇيمە ورنىنا قولداناتىن زاتتى اتاڭىز؟
4) قامزولدى قانداي ماتالاردان تىگەدى؟
5) قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق كيىمىن اتاڭىز؟
V. بەكىتۋ سۇراقتارى بەرىلەدى
VI. ۇيگە تاپسىرما: ءسوزجۇمباق، رەفەرات دايىنداپ كەلۋ.
VII. باعالاۋ.
قۇلسارى قالاسى، № 20 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتىڭ
تەحنولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى ايتالييەۆا ۆەنەرا ءومىرحان قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقتىڭ ۇلتتىق كيىمى - قامزول
ساباقتىڭ ماقساتى: - وقۋشىلارعا قامزول جانە ونىڭ تۇرلەرى جايلى ماعلۇمات بەرۋ، قامزولدىڭ شىعۋ تاريحىمەن، قامزولعا قاجەت ماتا تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ.
- وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىعىن، قولونەر شەبەرلىگىن، قىزىعۋشىلىقتارىن، ەستەتيكالىق تالعامىن دامىتۋ.
- وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق ساناسىن قالىپتاستىرا وتىرىپ، شىدامدىلىققا، جيناقىلىققا، جاۋاپكەرشىلىككە، اسەمدىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سىزبا نۇسقا، ۇلتتىق كيىم ۇلگىلەرى، قامزولدى ولشەپ، تىگۋگە
ارنالعان پلاكات، بۇكتەمەلەر -«ويۋ - ورنەكتەر»، قامزول.
ءپانارالىق بايلانىس: سىزۋ، ماتەماتيكا (ولشەمدەر مەن فورمۋلا ەسەبى)
بەينەلەۋ ونەرى (جوبالار، ويۋ ورنەكتەر)، تاريح( كيىمدەر تاريحى
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن قايتالاۋ
ءىى. "سىر ساندىق" سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرۋ.
ا) قانداي كيىم تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
ءا) يىقتى بۇيىمدار دەگەنىمىز نە؟
ب) يىقتى بۇيىمدارعا قاجەتتى نەگىزگى ولشەم؟
ۆ) ۇلتتىق بۇيىمداردى اتا؟
قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن ەسكە ءتۇسىرۋ. داپتەرمەن جۇمىس
جاڭا ساباق
قامزول (كامزول)— ايەلدەر ۇلت كيىمىنىڭ ءبىر ءتۇرى، ونى كويلەك سىرتىنان كيەدى.
ول بارقىت، ءپۇلىش، ماقپال سياقتى اسىل، ساپالى كەزدەمەلەردەن تىگىلەدى.
قامزول - جەڭسىز، جەڭىل كيىم. ءبىر ءتۇستى ەداۋىر قالىڭ ماتادان، ماقپالدان، بارقىتتان، جىبەكتەن، كەيدە گۇلدى ماقپالدان، اتلاستان ( جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي) تىگىلەدى. قىز كەلىنشەكتەرگە ارنالعان قامزولدىڭ ەكى وڭىرىنە كەستە تىگىلىپ، ويۋ ورنەك سالىنادى، تۇيمە ورنىنا اشەكەيلى مەتالل نەمەسە كۇمىس قاپسىرمالار تاعىلادى. قامزولدىڭ ءجۇن تارتىلىپ، اڭ تەرىسىنەن قوس استارلانىپ تىگىلەتىن تۇرلەرى بولادى. قامزولدىڭ ادەتتە ەتەگى كەڭ بولىپ كەلەدى. قامزول 18 - 19 عاسىرلاردا قازاق حالقى اراسىندا كەڭ تاراعان ۇلتتىق كيىم.
قامزول سىزباسىنا قويىلاتىن نەگىزگى تالاپ:
- دەنەگە قونىمدى بولۋ؛
- ءساندى، ۇلتتىق ناقىشتارمەن ەرەكشەلەنەدى؛
قامزول:
- جەڭسىز جانە جەڭدى (ۇزىن، قىسقا)؛
- قيما بەل جانە تىك پىشىندە بولادى.
كيىمدى ۇلگىلەۋ بارىسىندا ادامنىڭ دەنە بىتىمىنە نازار اۋدارۋ شارت. اركىمنىڭ مۇسىنىنە ءار قالاي بولعاندىقتان دەنەگە كەمشىلىكتى جاسىرىپ، ادامنىڭ سىرت كەلبەتىن ادەمى ەتىپ كورسەتۋگە تىرىسۋ كەرەك. مۇنداي جۇمىستار جاساۋ وقۋشىنى تالعامپازدىققا ۇيرەتەدى، وي ءورىسىن جەتىلدىرەدى، ەستەتيكالىق تالعامعا ساي كيىنە بىلۋگە تاربيەلەيدى.
قامزولعا قاجەت ماتا تۇرلەرى
بارقىت - بەت جاعى تىعىز تۇكتى، جۇمساق ماقپال ماتا. جىڭىشكە جولاقتارىنىڭ اراسى تاقىرلانىپ كەلگەن ءتۇرىن شيبارقىت دەپ اتايدى. تۇگى قالىڭ بولىپ، جولاعى جۋان كەلسە جۋان ءشيلى بارقىت دەپ اتالادى. ماقپال — جۇمساق، تۇكتى بارقىتتىڭ ءبىر ءتۇرى. ماقپالدىڭ ءۇش ءتۇرى بار: قارا ماقپال — قارا بارقىت؛ قوي ماقپال — تۇكتى ءپۇلىش؛ قىرمىزى ماقپال — قىزىل كۇرەڭ بارقىت. قازاق حالقى ماقپال دەپ كوبىنە ءبىر تەگىس، تۇگى تىقىر ءارى ءتۇسى قارا بارقىتتى اتاعان. ماقپالدان بەشپەت، قامزول، كازەكەي، تاقيا، قاسابا، بورىك، ت. ب. ۇلتتىق كيىم تۇرلەرى مەن كۇندەلىكتى تۇرمىستا قولدانىلاتىن بۇيىمدار (تۇسكيىزدەر، توسەك جاپقىش، ت. ب.) تىگىلەدى. قامزولدىڭ تۇيمە ورنىنا قاپسىرمانى پايدالانادى. قامزولعا استارلىق ءۇشىن اتلاس ماتاسىن قولدانادى.
IV. قورىتىندىلاۋ
ساباعىمىزدى قورىتىندىلاي كەلە، مەن سىزدەرگە بۇگىنگى وتكەن ساباق بويىنشا سۇراقتار قويامىن.
1) قامزول نەشىنشى عاسىردا كەڭ تارادى؟
2) بەت جاعى تىعىز تۇكتى جۇمساق ماقتا ماتانى اتاڭىز؟
3) قامزولدا تۇيمە ورنىنا قولداناتىن زاتتى اتاڭىز؟
4) قامزولدى قانداي ماتالاردان تىگەدى؟
5) قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق كيىمىن اتاڭىز؟
V. بەكىتۋ سۇراقتارى بەرىلەدى
VI. ۇيگە تاپسىرما: ءسوزجۇمباق، رەفەرات دايىنداپ كەلۋ.
VII. باعالاۋ.
You Might Also Like
