InfoHub Logo

بۇرىنعى زاماندا قىدىر، ب ا ق، اقىل ۇشەۋى كەزدەسىپ قالىپ، ەرەگىسە كەتەدى. ۇشەۋى ەرەگەسىپ وتىرىپ ءارقايسىسى ءوز كۇشىن كورسەتپەكشى بولادى.

         قىدىر، ب ا ق پەن اقىلدى ەرتىپ الىپ، ءبىر جەر ايداپ جاتقان جىندى ادامعا بارىپ داريدى. سوندا جىندىنىڭ ايداعان جەرىنەن توڭكەرىلگەن كەسەكتەردىڭ ءبارى التىن بولىپ كەتىپتى. جىندى ءبىرازدان كەيىن شولدەپتى. اناداي جەردە ءبىر توپ كەرۋەن ءتۇسىپ جاتىر ەكەن، سولاردان سۋ ءىشىپ كەلۋگە بارادى. باراردا: «كەرۋەننىڭ ءيتى قاۋىپ الار»، – دەپ، قولىنا ءبىر كەسەك التىن الا بارىپتى. كەرۋەنشىلەرگە بارىپ، سۋ سۇراپتى. كەرۋەنشىلەر سۋ بەرىپتى. سۋدى ءىشىپ الىپ، اناداي جەردە وزىنە قاراپ ءۇرىپ جاتقان يتكە قولىنداعى ءبىر كەسەگىن اتىپ جىبەرىپتى.

         كەرۋەنشىلەر: «التىندى لاقتىرىپ جىبەرۋى قالاي؟» – دەپ ويلايدى. ءبىر كەرۋەنشى:

         — بۇل جىندى ادام، التىن ەكەنىن بىلمەس، – دەپ، جىندىنىڭ قولىنداعى التىندى سۇراپتى.

         جىندى:

         — ءما، كەرەك بولسا! تاعى التىن كەرەك بولسا، ءبارىڭ جۇرىڭدەر، مەن سەندەرگە قانشا كەرەك بولسا، سونشا بەرەيىن، – دەپتى. كەرۋەنشىلەر ەرىپ بارىپ قاراسا، جىندىنىڭ ايداعان جەرىنىڭ ءبارى التىن ەكەن. كەرۋەنشىلەر بارلىق جۇگىن دالاعا تاستاپ، تۇيەلەرىنە التىندى تيەپ الىپتى. ءبارى جىندىنى: «بۇل قاسيەتتى ادام شىعار!» – دەپ وزدەرىمەن بىرگە ەلدەرىنە الا كەلىپتى.

         بۇل حابار ەلدەن ەلگە تاراپ، حانعا دا بارىپ جەتىپتى. التىندى ەستىگەن سوڭ حان قاراپ وتىرسىن با؟ قاسىنا كوپ جولداس-جورا، نوكەرلەرىن ەرتىپ التىندى اكەلۋگە شىقپاقشى بولادى. حان التىنعا بارۋعا جينالىپ جاتقاندا «ەل شەتىنە جاۋ كەلدى!» – دەگەن سۋىق حابار ەستىلەدى. حان جالما-جان جاساۋىلدارىن جىبەرىپ:

         — شاھاردا نەشە ادام بولسا دا ءبىرى قالماستان، قولدارىنا قارۋ الىپ اتقا ءمىنسىن! قالانىڭ ءبىر شەتىنەن جاۋ ءتيدى، سوعان اتتانسىن! – دەپ بۇيىرىپتى.

         ارينە، حاننىڭ ءامىرى ەكى بولمايدى. جۇرتتىڭ ءبارى دە ءبىر-بىر اتقا ءمىنىپ، قولدارىنا قارۋ الىپ، جاۋعا اتتانادى. بۇلارمەن بىرگە باياعى جىندى دا شىعادى. ءبارى بىردەي جاۋعا قاراپ ات قويادى. سوندا جىندى كەلە جاتقان جاۋدان قورقىپ، الدىندا ءبىر ۇلكەن تەرەك بار ەكەن، سوعان تىعىلىپ قالىپ قويعىسى كەلىپ، جابىسا بەرگەندە، جىندىعا ب ا ق قونعان ەكەن، تەرەك تۇبىمەن قوپارىلىپ، ونىڭ قولىنا كەلەدى. بىرنەشە مىڭ پۇت تەرەكتى كوتەرىپ كەلە جاتقان مۇنى كورگەن جاۋدىڭ زارەسى ۇشادى. جان-جاققا قاشىپ كەتەدى. جاۋ كەتكەن سوڭ جۇرتتىڭ ءبارى ۇيدى-ۇيىنە قايتادى. حان جۇرتتان:

         — جاۋدى كىم جەڭدى؟ – دەپ سۇرايدى.

         سوندا ءبىر ادام: «كەرۋەننەن ءبىر ادام كەلىپ ەدى، سول جەڭدى»، – دەيدى.

         حان جىندىنى شاقىرتىپ الىپ قىرىق كۇن توي، وتىز كۇن ويىن جاساپ، قىزىن جىندىعا بەرەدى. كەشكە جەڭگەلەرى حاننىڭ قىزىن جىندىنىڭ جانىنا الىپ كەلەدى. جىندى حاننىڭ قىزىنا جولامايدى. حاننىڭ قىزى ول كۇنى ۇندەمەي كەتەدى. ەرتەڭىنە جىندى تاعى جولامايدى. حاننىڭ قىزى اشۋلانىپ: «بۇل مەنى مەنسىنبەي ءجۇر»، – دەپ جەڭگەلەرىنە ايتادى.

         جەڭگەلەرى:

         — نەگە مەنسىنبەسىن؟ ءوزىڭ جولامايتىن شىعارسىڭ؟ – دەيدى. ول كۇنى كۇيەۋىنىڭ قاسىنا قىز تاعى كەلەدى. جىندى ەتىگىن شەشەيىن دەپ جاتقاندا، حاننىڭ قىزى بارىپ، جىندىنىڭ ەتىگىن شەشپەكشى بولىپ، وتىرا بەرگەن ەكەن، جىندى حاننىڭ قىزىن ءبىر تەۋىپ، ءتىسىن سىندىرادى. حاننىڭ قىزى جىلاپ، اكەسىنە بارادى. حان قىزىن كورىپ، اشۋلانىپ:

         — جىندىنى دارعا تارتىندار! – دەپ، جەندەتتەرىنە بۇيرىق بەرەدى.

جەندەتتەر جىندىنى دارعا اپار-عان كەزدە، قىدىر مەن باقتىڭ بۇعان شاماسى كەلمەيتىنىن سەزگەن اقىل، جىندىنىڭ باسىنا كىرەدى. جىندى اقىل كىرگەن سوڭ، و جاق، بۇ جاعىنا قاراسا، ءوزىن جەندەتتەردىڭ دارعا تارتايىن دەپ تۇرعانىن بىلەدى.

         — اۋ، بۇلارىڭ قالاي؟ – دەپ، جەندەتتەردەن سۇرايدى.

         — حانىمىز سەنى دارعا اسىپ ولتىرۋگە بۇيىردى. ءبىز سەنى دارعا تارتامىز، – دەيدى جەندەتتەر.

         سوندا جىندى تۇرىپ:

         — مەنى حانعا الىپ بارىڭدار، – دەيدى. جەندەتتەر جىندىنىڭ ءسوزىن تىڭ-داپ، ونى قايتادان حاننىڭ الدىنا اپارادى. سوندا حان:

         — نە ارىزىڭ بار؟ – دەپ، جىندىدان سۇرايدى.

         جىندى:

         — مەن ءسىزدىڭ قىزىڭىزدىڭ قاسىنا جولاماعانىمنىڭ سەبەبى: قىزىڭىز ءسىزدىڭ داڭقىڭىزبەن وسكەن سوڭ: «ارام ەتى كەتسىن»، – دەپ ءجۇردىم. ءتىسىن سىندىرعانىم – حانىم شومىلماي، بويىن تازا تۇتپاي ءجۇرىپ ەمىزگەن ەكەن، ول سول ۋاقىتتا شىققان ءتىس ەكەن، – دەيدى. حان جىندىنىڭ اقىلىنا ريزا بولىپ ونى ولىمنەن بوساتىپ، قىزىن قايتادان قوسادى.

         ءسويتىپ، قىدىر مەن باقتان اقىلدىڭ كۇشى باسىم بولىپ شىعادى. جىندىعا اقىل ەنىپ، ول مۇرات-ماقساتىنا جەتەدى.

---