InfoHub Logo

قاراشانىڭ ۇيىرە سوققان بورانى اينالانى اقتۇتەك ەتىپ جىبەرگەن.

— قاراشادا سوققان بوراندى العاش كورۋىم. ءسىرا، بيىل جۇت بولماسا يگى ەدى، — دەدى ەكى اتتىلىنىڭ ەگدەلەۋ كەلگەنى.

جولاۋشىلار بۇيرات قۇمنىڭ جەلكەسىنە شىققاندا، تاياق تاستام جەردەن جىلتىراعان وت كورىندى. ءىڭىر قاراڭعىلىعى جاڭا تۇسە باستاعان شاق ەدى. ەكى جولاۋشى قازاق ءداستۇرى بويىنشا سالەم بەرىپ، كيىز ۇيگە كىرىپ كەلەدى.

— جەم بويىن بەتكە الىپ شىعىپ ەدىك، مىنا قۇتىرىنا سوققان بوراننان ءجۇرىسىمىز ونبەدى، جولاي الدىمىزدان كورىنگەن سوڭ، وسى ۇيگە ءتۇسىپ، قونىپ شىعايىق دەپ كەلدىك، نىسپىم قازانقاپ، مىنا قاسىمداعى قوسشىم ەرجاننىڭ كادىرالىسى، —  دەدى جولاۋشىلاردىڭ ۇلكەندەۋى بويلارى جىلىنىپ، الدارىنا شاي كەلگەن كەزدە.

ءۇي يەسىنىڭ كەسەسى قولىنان ءتۇسىپ كەتە جازدايدى.

— اپىر-اۋ، سەنەيىن بە، سەنبەيىن بە؟ كادىمگى دومبىراشى قازانعاپ پا؟ اپىر-اۋ، ەمشەگى بەرىش بوپ قاتىپ قالعان بەستى ناردى كۇيىمەن يدىرگەن قازانعاپ پا بۇل؟

— جولىڭىز قۇتتى بولعاي، لايىم! — قازانعاپتىڭ كوزى كىشكەنە تەرەزە الدىنا سۇيەپ قويىلعان توعىز پەرنەلى قارا دومبىراعا ءتۇسىپتى. ورنىنان تۇرىپ، الگى دومبىرانى الادى دا، تۇرەگەپ تۇرعان كۇيى قاعىپ-قاعىپ جىبەرەدى.

— تارتىڭىز، قازەكە، — دەپ ءۇي يەسى دومبىراشىنىڭ كىدىرىپ قالعانىن كورىپ.

— جوق، بۇل دومبىرانىڭ يەسى بار ەكەن، ونىڭ رۇقساتىنسىز تارتۋعا بولمايدى. قۇلاق بۇراۋىنان يەسىنىڭ ونەرپاز ەكەنىن كورىپ تۇرمىن.

— اپىر-اي، قازەكە، تەگىن ەمەسسىز-اۋ! ونىڭ يەسى ءوزىمىزدىڭ اقجەلەڭ عوي. جان دەگەندە كورگەن جالعىز بالام. ۇلىم دا، قىزىم دا سول. ايتىپ اۋىز جيعانشا بولعان جوق، بوزبالاشا كيىنگەن، جاسى ون ءتورت-ون بەستەردەگى جاس ءوسپىرىم قىز سالەم بەرىپ، ۇيگە كىرىپ كەلەدى. اقجەلەڭ وسى ەدى.

شاي ءىشىلىپ، داستارقان جيىلعان سوڭ، كەزەك دومبىراعا كەلدى. اقجەلەڭ قوس بۇرىمىن ارقاسىنا قاراي سەرپىپ تاستايدى دا، دومبىرانىڭ ىشەگىن بىر-ەكى قاعىپ جىبەرەدى.

— كوكە، مىنا دومبىرانى بىرەۋ ۇستاپتى عوي، — دەدى ول سوسىن جۇلىپ العانداي.

— كۇنىم، الگىندە مىناۋ قازانعاپ اعاڭ بايقاپ كورىپ ەدى. قازانعاپ سوندا بايقادى — قىز سولاقاي ەكەن، دومبىرا تەرىس بۇرالىپتى.

— بالام، جاسىم ۇلكەن بولعانمەن، اۋەلى ءوزىڭ تارت، دومبىرانىڭ بابىن بۇزبايىن، — دەيدى قازانعاپ قىز وزىنە دومبىرا ۇسىنعان كەزدە، اقجەلەڭ دومبىرانىڭ ساعاق پەرنەسىن باسىپ تۇرادى دا، بەزىلدەتە جونەلەدى. سۇيرىكتەي ساۋساقتارى بىرتە-بىرتە جوعارىلاپ، بىرەسە بايگەگە قوسىلعان اتتىڭ شابىسى، بىرەسە جورعا بۇلكىلدىڭ ءجۇرىسى ەستىلگەندەي بولدى. ەندى بىردە سول قولدىڭ اتى جوق ساۋساعى ورتاڭعى پەرنەلەردىڭ بىرىندە دىرىلدەپ تۇرىپ الىپ، ەكپىندەپ كەلگەن كۇي كىلت ءۇزىلىپ ەدى.

— بارەكەلدە، تالابىڭ تاۋداي بولسىن! بۇل كۇيىڭ نە دەپ اتالادى؟ — دەيدى مىنا تارتىسقا ارقاسى قوزا باستاعان قازانعاپ.

— سىزگە جايىلعان اق داستارقاننىڭ ۇستىندە تۋىپ وتىر، بۇل كۇيدىڭ اتىن ءازىر ءوزىم دە بىلمەيمىن، — دەيدى قىز.

— اتا ونەرىن ءقادىر تۇتقان ونەرپاز قىزدىڭ ءوزىنىڭ اتىمەن اتالسىن، «اقجەلەڭ» بولسىن، — دەيدى كۇيشىنىڭ سەرىگى كادىرالى.

كۇي كەزەگى قازانقاپعا كەلگەندە، كادىرالى دەنەسىمەن كۇيشىگە بۇرىلا قارادى. قۇدىرەتتى ساۋساقتاردىڭ ءىزىن اڭدىپ، كوكەيىنە توقىپ وتىرعانداي. قازانعاپ كۇيىن كەيىنگى ۇرپاققا جەتكىزسەم دەپ قۇشتارلىق تۇلا بويىن بيلەپ العان... وتە ءبىر ايانىشتى، زارلى اۋەن وتىرعانداردىڭ ەڭسەسىن ءتۇسىرىپ جىبەرەدى. كۇيشى ساۋساعى ساعاعا بارعان كەزدە اقجەلەڭنىڭ كوزىنەن ءبىر تامشى جاس تامىپ كەتىپ ەدى.

— ويپىر-اي، قازەكە، ءسىز تارتقاندا دومبىرا سويلەيدى دەۋشى ەدى، راس ەكەن، ەلدى تاعى ءبىر الاساپىران وقيعا كۇتىپ تۇرماسا بولار ەدى؟.. — دەيدى وتىرعاندار.

— بيىلعى جىلدىڭ باستاۋى جامان. ايتۋعا اۋزىم بارماي، وسى دومبىراعا عانا ەرىك بەرىپ وتىرمىن، بۇل كوپتەن كوكەيىمدە جۇرگەن «كوكىل» ەدى، — دەپ قازانعاپ تومەن قاراعان كۇيى ءلام-ميم دەمەستەن ەداۋىر ۋاقىت وتىرىپ قالادى.

سول جىلى ەلدە جالپاق جۇت بولىپتى دەسەدى.

---