قىزىق قۇس
6 - سىنىپ
ساباقتىڭ لەكسيكالىق تاقىرىبى: قىزىق قۇس
ساباقتىڭ گرامماتيكالىق تاقىرىبى: سىن ەسىمدى قايتالاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: سىن ەسىمدەر بويىنشا العان بىلىمدەرىن جيناقتاۋ، جۇيەلەۋ، تولىقتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ اۋىزەكى سويلەۋ داعدىلارىن، لوگيكالىق ويلاۋ جانە سويلەۋ قابىلەتىن دامىتۋ، سوزدەردى دۇرىس ايتۋعا داعدىلاندىرۋ، قازاق تىلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: قورشاعان ورتانى قورعاۋعا باۋلۋ، تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىن وياتۋ، قۇستارعا قامقورلىق جاساۋعا ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد - سۋرەتتەر، ۇلەستىرمە كارتوچكالارى، بەينەماتەريال، دياگرامما.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ.
97 - بەتتەگى 3 - تاپسىرمانى سۇراۋ.
سىن ەسىم، سىن ەسىمنىڭ شىرايلارىن پىسىقتاۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق.
بۇگىنگى تاقىرىبىمىز: قىزىق قۇس.
سۇراق - جاۋاپ:
- بالالار، سەندەر قانداي قۇستاردى بىلەسىڭدەر؟
- ءبىزدىڭ ولكەمىزدە قانداي قۇستار بار؟
- سەندەر قۇستارعا قانداي قامقورلىق جاسايسىڭدار؟
الدىمەن سوزدىكپەن جۇمىس جۇرگىزەمىز:
ا) وقىپ تانىسۋ؛
ءا) جاڭا سوزدەردەن ءسوز تىركەسىن قۇراۋ.
بالالار، جالپى جەر بەتىندە 9000 - داي قۇس بار. ونىڭ 500 - دەي ءتۇرى ءبىزدىڭ قازاقستاندا تىرشىلىك ەتەدى. قۇستار نەگىزىنەن 2 تۇرگە بولىنەدى: ءۇي قۇستارى جانە جابايى قۇستار. مەكەندەيتىن جەرىنە بايلانىستى سۋ قۇستارى، تاۋ قۇستارى، دالا قۇستارى، ورمان قۇستارى بولىپ بولىنەدى.
بۇركىت پەن توتىقۇس 120 جىل، اققۋ 300 جىل، قارعا 100 جىل، ال كەكىلىك 80 - 90 جىل ءومىر سۇرەدى. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن قۇس – افريكا تۇيەقۇسى. ونىڭ بويى – 2 مەتر 75 سانتيمەتر. ۇكى – كيەلى قۇس. ءبىزدىڭ حالقىمىز ونىڭ قاۋىرسىنىن بوبەكتەردىڭ باس كيىمىنە، قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپابى – دومبىراعا تاعادى. حالقىمىزدا «ۇكىنىڭ قاۋىرسىنى ءتىل - كوزدەن ساقتايدى» دەگەن سەنىم بار. ەڭ كىشكەنتاي قۇس – تورعاي. ەڭ ادەمى قۇس – اققۋ. ەڭ قىراعى قۇس – سۇڭقار.
وسى قۇستاردىڭ ىشىندەگى ەڭ ادەمى قۇستاردىڭ ءبىرى – اققۋ. قازاقتار اققۋدى كيەلى قۇس سانايدى. اققۋ قۇستى «ادەمىلىكتىڭ، سۇلۋلىقتىڭ، ماحابباتتىڭ سيمۆولى» دەپ اتايدى. ول – جۇپتاسىپ ءومىر سۇرەتىن قۇس. ۇياسىن قامىسى نۋلى، سۋى تازا، تۇششى كولدىڭ جاعاسىندا سالادى. انالىعى بالاپان باسىپ شىعارادى، اتالىعى بالاپانداردى قورعايدى. ولار ولە - ولگەنشە جۇپتارىن جازبايدى. قازاقتا «اققۋدى اتپا، دوسىڭدى ساتپا» دەگەن دانا ءسوز بار.
ەندى وسى ءوزىمىزدىڭ كاسپيي تەڭىزىندە قىستايتىن اققۋلار تۋرالى شاعىن بەينەكورىنىستى كورەيىك (كادر سىرتىندا اققۋ تۋرالى اقىن ولەڭى وقىلادى).
بالالار، ەندى بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى – قىزىق قۇس – كەكىلىك تۋرالى ايتايىق. كەكىلىك – تاۋىقتار وتريادىنا جاتاتىن قۇس. ول وسىمدىكپەن قورەكتەنەدى. قۇستىڭ «كەكىلىك» دەپ اتالۋ سەبەبىنىڭ ەكى نۇسقاسى بار. ءبىرىنشى: ونىڭ باسقا قۇستاردان ايىرماشىلىعى – كەكىلى بار، ەكىنشى: ولار سايراعان كەزدە «كەكە - لەك، كەكە - لەك» دەپ قايتالايدى ەكەن. كەكىلىك ورتا ەسەپپەن 80 - 90 جىل جاسايدى. ول ءبىزدىڭ ماڭعىستاۋدا ءۇستىرت قورىعىندا كەزدەسەدى. كوكشەتاۋدا كەكىلىك دەگەن تاۋ بار.
IV. ماتىنمەن جۇمىس:
ا) ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ؛
ءا) سوزدىكتىڭ كومەگىمەن اۋدارما جاساۋ.
V. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ.
جازبا جۇمىسى. 2 - تاپسىرما. سويلەمدەگى سىن ەسىمدەردەن سالىستىرمالى شىراي فورماسىن جاساۋ.
وتە ۇلكەن – ۇلكەن؛ ۇلكەن – ۇلكەنىرەك؛ كىشى – كىشىرەك؛ ەڭ جاقسى – جاقسىراق؛ ەڭ جايلى – جايلىلاۋ.
3 - تاپسىرما. ءماتىندى وقىپ، اۋدارۋ. قارامەن جازىلعان سوزدەردى ءسوز قۇرامىنا تالداۋ.
قۇستاردىڭ، قۇرت - قۇمىرسقالاردى، العاشقى، اعاشتاردىڭ.
4 - تاپسىرما. اۋىزشا.
VI. ساباقتى قورىتۋ.
ۆەنن دياگرامماسى: اققۋ مەن كەكىلىكتى سالىستىرىپ، ۇقساستىقتارى مەن ايىرماشىلىقتارىن اتاپ، جازۋ.
VII. ۇيگە تاپسىرما:
قۇستار تۋرالى ماقال - ماتەلدەر تاۋىپ كەلۋ، كەكىلىك تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
ساباقتىڭ لەكسيكالىق تاقىرىبى: قىزىق قۇس
ساباقتىڭ گرامماتيكالىق تاقىرىبى: سىن ەسىمدى قايتالاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: سىن ەسىمدەر بويىنشا العان بىلىمدەرىن جيناقتاۋ، جۇيەلەۋ، تولىقتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ اۋىزەكى سويلەۋ داعدىلارىن، لوگيكالىق ويلاۋ جانە سويلەۋ قابىلەتىن دامىتۋ، سوزدەردى دۇرىس ايتۋعا داعدىلاندىرۋ، قازاق تىلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: قورشاعان ورتانى قورعاۋعا باۋلۋ، تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىن وياتۋ، قۇستارعا قامقورلىق جاساۋعا ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد - سۋرەتتەر، ۇلەستىرمە كارتوچكالارى، بەينەماتەريال، دياگرامما.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ.
97 - بەتتەگى 3 - تاپسىرمانى سۇراۋ.
سىن ەسىم، سىن ەسىمنىڭ شىرايلارىن پىسىقتاۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق.
بۇگىنگى تاقىرىبىمىز: قىزىق قۇس.
سۇراق - جاۋاپ:
- بالالار، سەندەر قانداي قۇستاردى بىلەسىڭدەر؟
- ءبىزدىڭ ولكەمىزدە قانداي قۇستار بار؟
- سەندەر قۇستارعا قانداي قامقورلىق جاسايسىڭدار؟
الدىمەن سوزدىكپەن جۇمىس جۇرگىزەمىز:
ا) وقىپ تانىسۋ؛
ءا) جاڭا سوزدەردەن ءسوز تىركەسىن قۇراۋ.
بالالار، جالپى جەر بەتىندە 9000 - داي قۇس بار. ونىڭ 500 - دەي ءتۇرى ءبىزدىڭ قازاقستاندا تىرشىلىك ەتەدى. قۇستار نەگىزىنەن 2 تۇرگە بولىنەدى: ءۇي قۇستارى جانە جابايى قۇستار. مەكەندەيتىن جەرىنە بايلانىستى سۋ قۇستارى، تاۋ قۇستارى، دالا قۇستارى، ورمان قۇستارى بولىپ بولىنەدى.
بۇركىت پەن توتىقۇس 120 جىل، اققۋ 300 جىل، قارعا 100 جىل، ال كەكىلىك 80 - 90 جىل ءومىر سۇرەدى. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن قۇس – افريكا تۇيەقۇسى. ونىڭ بويى – 2 مەتر 75 سانتيمەتر. ۇكى – كيەلى قۇس. ءبىزدىڭ حالقىمىز ونىڭ قاۋىرسىنىن بوبەكتەردىڭ باس كيىمىنە، قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپابى – دومبىراعا تاعادى. حالقىمىزدا «ۇكىنىڭ قاۋىرسىنى ءتىل - كوزدەن ساقتايدى» دەگەن سەنىم بار. ەڭ كىشكەنتاي قۇس – تورعاي. ەڭ ادەمى قۇس – اققۋ. ەڭ قىراعى قۇس – سۇڭقار.
وسى قۇستاردىڭ ىشىندەگى ەڭ ادەمى قۇستاردىڭ ءبىرى – اققۋ. قازاقتار اققۋدى كيەلى قۇس سانايدى. اققۋ قۇستى «ادەمىلىكتىڭ، سۇلۋلىقتىڭ، ماحابباتتىڭ سيمۆولى» دەپ اتايدى. ول – جۇپتاسىپ ءومىر سۇرەتىن قۇس. ۇياسىن قامىسى نۋلى، سۋى تازا، تۇششى كولدىڭ جاعاسىندا سالادى. انالىعى بالاپان باسىپ شىعارادى، اتالىعى بالاپانداردى قورعايدى. ولار ولە - ولگەنشە جۇپتارىن جازبايدى. قازاقتا «اققۋدى اتپا، دوسىڭدى ساتپا» دەگەن دانا ءسوز بار.
ەندى وسى ءوزىمىزدىڭ كاسپيي تەڭىزىندە قىستايتىن اققۋلار تۋرالى شاعىن بەينەكورىنىستى كورەيىك (كادر سىرتىندا اققۋ تۋرالى اقىن ولەڭى وقىلادى).
بالالار، ەندى بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى – قىزىق قۇس – كەكىلىك تۋرالى ايتايىق. كەكىلىك – تاۋىقتار وتريادىنا جاتاتىن قۇس. ول وسىمدىكپەن قورەكتەنەدى. قۇستىڭ «كەكىلىك» دەپ اتالۋ سەبەبىنىڭ ەكى نۇسقاسى بار. ءبىرىنشى: ونىڭ باسقا قۇستاردان ايىرماشىلىعى – كەكىلى بار، ەكىنشى: ولار سايراعان كەزدە «كەكە - لەك، كەكە - لەك» دەپ قايتالايدى ەكەن. كەكىلىك ورتا ەسەپپەن 80 - 90 جىل جاسايدى. ول ءبىزدىڭ ماڭعىستاۋدا ءۇستىرت قورىعىندا كەزدەسەدى. كوكشەتاۋدا كەكىلىك دەگەن تاۋ بار.
IV. ماتىنمەن جۇمىس:
ا) ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ؛
ءا) سوزدىكتىڭ كومەگىمەن اۋدارما جاساۋ.
V. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ.
جازبا جۇمىسى. 2 - تاپسىرما. سويلەمدەگى سىن ەسىمدەردەن سالىستىرمالى شىراي فورماسىن جاساۋ.
وتە ۇلكەن – ۇلكەن؛ ۇلكەن – ۇلكەنىرەك؛ كىشى – كىشىرەك؛ ەڭ جاقسى – جاقسىراق؛ ەڭ جايلى – جايلىلاۋ.
3 - تاپسىرما. ءماتىندى وقىپ، اۋدارۋ. قارامەن جازىلعان سوزدەردى ءسوز قۇرامىنا تالداۋ.
قۇستاردىڭ، قۇرت - قۇمىرسقالاردى، العاشقى، اعاشتاردىڭ.
4 - تاپسىرما. اۋىزشا.
VI. ساباقتى قورىتۋ.
ۆەنن دياگرامماسى: اققۋ مەن كەكىلىكتى سالىستىرىپ، ۇقساستىقتارى مەن ايىرماشىلىقتارىن اتاپ، جازۋ.
VII. ۇيگە تاپسىرما:
قۇستار تۋرالى ماقال - ماتەلدەر تاۋىپ كەلۋ، كەكىلىك تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «اتا اقىلى»، «اتاسى مەن نەمەرەسى»
