ۇلتتىق ويىندار
5 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ۇلتتىق ويىندار.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا جاڭا سوزدەردى مەڭگەرتىپ، ولاردى دۇرىس ايتۋعا جاتتىقتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: لوگيكالىق وي - ورىستەرىن كەڭەيتىپ، ساباقتا وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ قابىلەتتەرىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى قازاقتىڭ سالت - داستۇرلەرىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىك: «قىز قۋۋ» ويىنى بەينەلەنگەن سۋرەت، ۇلتتىق ويىندار تۋرالى سلايد - سۋرەتتەر، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1. وتكەن ساباقتى پىسىقتاۋ ءۇشىن سۇراقتار:
- ءتورت تۇلىك مالعا نەلەر جاتادى؟
- بۇل ءۇي جانۋارلارىن نەلىكتەن «ءتورت تۇلىك» دەپ اتاعان؟
- ءتورت تۇلىك تۋرالى قانداي تاقپاقتار بىلەمىز؟
- ءتورت تۇلىكتىڭ تولدەرىن قالاي اتايدى؟
2. قايتالاۋ ءۇشىن تەست سۇراقتارىن تاراتۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق.
1) ۇلتتىق ويىندار تۋرالى تۇسىنىك.
- ۇلتتىق ويىندار ادامدى جىلدامدىققا، ەپتىلىككە، ويلاۋ قابىلەتىن ارتتىرۋعا، ونەرلى بولۋعا، كۇشتىلىككە ۇيرەتەدى. ۇلتتىق ويىننىڭ تۇرلەرى: «توعىزقۇمالاق»، «اق سۇيەك»، «كوكپار»، «اۋدارىسپاق»، «قىز قۋۋ» ت. ب. (ينتەراكتيۆتى تاقتادان ماتىندەردى وقۋشىلارعا وقىتىپ، تانىستىرۋ).
1. «توعىزقۇمالاق» ويىنى – شاحمات سىندى ەجەلگى ويىن ءتۇرى. ويىنعا ەكى ادام قاتىسادى. اعاش تاقتاعا ارنايى ۇيا جاساپ، ولجا سالىپ وينايدى. بۇل ويىننىڭ بەكىتىلگەن ءوز ەرەجەسى بار. ول – ۇلكەن شەبەرلىكتى، ويلانۋدى، ايلا - ءتاسىلدى قاجەت ەتەتىن، ماتەماتيكالىق ەسەپكە قۇرىلعان كۇردەلى ويىن.
2. «اق سۇيەك» ويىنى. تويعا جينالعان جاستار جازدىڭ ايلى تۇنىندە «اق سۇيەك» ويناعان. ونىڭ باستى شارتى: لاقتىرىلعان اق سۇيەكتى جابىلا ىزدەپ، تاۋىپ اكەلۋ. وسى اق سۇيەكتى ىزدەۋ ۇستىندە بوزبالا مەن بويجەتكەن ءوزارا سىرلاسىپ، كوڭىل قۇپيالارىن اشاتىن بولعان.
3. «كوكپار» ويىنى. ۇلكەن تويدا، استا كوكپار بەرىلەتىن بولعان. «كوكپار تارتىلادى» دەگەننەن - اق كوكپارشى جىگىتتەر الدىن - الا اتتارىن باپتاعان. توي نەمەسە اس يەسى ءبىر سەركەنى ويىنعا ارناپ شىعارعان. كوكپارشىلار ەكى توپقا ءبولىنىپ، الگى سەركەنى تارتىسادى. بۇل – وتە كۇردەلى، ەرەكشە قايرات - كۇش پەن امال - ءتاسىلدى تالاپ ەتەتىن، اسا قىزعىلىقتى ويىن.
4. «قىز قۋۋ» ويىنى كەزىندە ۇلتتىق كيىم كيىپ، جۇيرىك اتقا مىنگەن قىز بەن جىگىت ءبىرىن - ءبىرى قۋعان. قىز قاشىپ، جىگىت قۋىپ جەتسە، قىزدىڭ ورامالىن الادى، نە بولماسا، بەتىنەن سۇيەدى. ەگەر جىگىت جەتە الماسا، قىز ونى قامشىنىڭ استىنا الادى.
2) وقۋلىقپەن جۇمىس:
ا) ءمۇعالىم وقيدى؛
ءا) وقۋشىلار وقيدى؛
ب) سوزدىكتى پايدالانىپ، اۋدارۋ؛
ۆ) جاڭا سوزدەردەن سويلەم قۇراۋ؛
گ) سۇراققا جاۋاپ بەرۋ.
3) وقۋشىلارعا ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار ارقىلى تاپسىرمالار بەرۋ.
4) «قىز قۋۋ» ويىنىن ويناتۋ (ءبىر قىز بەن ءبىر بالا كەزەكپەن ءمۇعالىم دايىنداعان سۇراقتاردى سۋىرىپ، جاۋاپ بەرەدى. كىم سۇراققا كوپ جاۋاپ بەرسە، سونىڭ اتى الدا كەلىپ، جەڭىمپاز بولادى).
1. ءانۇراننىڭ اۆتورلارى كىم؟
2. قازاق تىلىندە نەشە جالعاۋ بار؟
3. يەلىك فورما قالاي جاسالادى؟
4. زات ەسىم دەگەنىمىز نە؟
5. ءتورت تۇلىك مالدى اتا.
6. داۋىستى دىبىستار نەشەگە بولىنەدى؟
7. ءوزىڭ تۋرالى ايت.
8. ءسوز قۇرامى نەدەن تۇرادى؟
9. دوسىڭ تۋرالى ايت.
10. داۋىسسىز دىبىستار نەشەگە بولىنەدى؟
11. كوپتىك جالعاۋلارىن اتا.
12. «كىتاپ» ءسوزىن سەپتە.
13. «وتان» ءسوزىن تاۋەلدە.
14. اباي قۇنانبايەۆ كىم؟
15. ەسىمدىك دەگەنىمىز نە، تۇرلەرىن اتا.
IV. سەرگىتۋ ءساتى:
«توعىزقۇمالاق» سوزىندەگى ارىپتەردى پايدالانا وتىرىپ، جاڭا سوزدەر تابۋ. مىسالى، توعىز، قۇمالاق، مال، ت. ب...
V. ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
ا) ورىسشا، قازاقشا بالالاردىڭ «ۇلتتىق ويىندار» تۋرالى نە تۇسىنگەنىن پىسىقتاۋ؛
ءا) ءمۇعالىم دايىنداعان تەست سۇراقتارىنان اۋىزشا جاۋاپ الۋ.
VI. باعالاۋ.
VII. ءۇي تاپسىرماسى: ۇلتتىق ويىن تۇرلەرىن ءبىلىپ كەلۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ۇلتتىق ويىندار.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا جاڭا سوزدەردى مەڭگەرتىپ، ولاردى دۇرىس ايتۋعا جاتتىقتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: لوگيكالىق وي - ورىستەرىن كەڭەيتىپ، ساباقتا وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ قابىلەتتەرىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى قازاقتىڭ سالت - داستۇرلەرىن ساقتاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىك: «قىز قۋۋ» ويىنى بەينەلەنگەن سۋرەت، ۇلتتىق ويىندار تۋرالى سلايد - سۋرەتتەر، ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1. وتكەن ساباقتى پىسىقتاۋ ءۇشىن سۇراقتار:
- ءتورت تۇلىك مالعا نەلەر جاتادى؟
- بۇل ءۇي جانۋارلارىن نەلىكتەن «ءتورت تۇلىك» دەپ اتاعان؟
- ءتورت تۇلىك تۋرالى قانداي تاقپاقتار بىلەمىز؟
- ءتورت تۇلىكتىڭ تولدەرىن قالاي اتايدى؟
2. قايتالاۋ ءۇشىن تەست سۇراقتارىن تاراتۋ.
ءىىى. جاڭا ساباق.
1) ۇلتتىق ويىندار تۋرالى تۇسىنىك.
- ۇلتتىق ويىندار ادامدى جىلدامدىققا، ەپتىلىككە، ويلاۋ قابىلەتىن ارتتىرۋعا، ونەرلى بولۋعا، كۇشتىلىككە ۇيرەتەدى. ۇلتتىق ويىننىڭ تۇرلەرى: «توعىزقۇمالاق»، «اق سۇيەك»، «كوكپار»، «اۋدارىسپاق»، «قىز قۋۋ» ت. ب. (ينتەراكتيۆتى تاقتادان ماتىندەردى وقۋشىلارعا وقىتىپ، تانىستىرۋ).
1. «توعىزقۇمالاق» ويىنى – شاحمات سىندى ەجەلگى ويىن ءتۇرى. ويىنعا ەكى ادام قاتىسادى. اعاش تاقتاعا ارنايى ۇيا جاساپ، ولجا سالىپ وينايدى. بۇل ويىننىڭ بەكىتىلگەن ءوز ەرەجەسى بار. ول – ۇلكەن شەبەرلىكتى، ويلانۋدى، ايلا - ءتاسىلدى قاجەت ەتەتىن، ماتەماتيكالىق ەسەپكە قۇرىلعان كۇردەلى ويىن.
2. «اق سۇيەك» ويىنى. تويعا جينالعان جاستار جازدىڭ ايلى تۇنىندە «اق سۇيەك» ويناعان. ونىڭ باستى شارتى: لاقتىرىلعان اق سۇيەكتى جابىلا ىزدەپ، تاۋىپ اكەلۋ. وسى اق سۇيەكتى ىزدەۋ ۇستىندە بوزبالا مەن بويجەتكەن ءوزارا سىرلاسىپ، كوڭىل قۇپيالارىن اشاتىن بولعان.
3. «كوكپار» ويىنى. ۇلكەن تويدا، استا كوكپار بەرىلەتىن بولعان. «كوكپار تارتىلادى» دەگەننەن - اق كوكپارشى جىگىتتەر الدىن - الا اتتارىن باپتاعان. توي نەمەسە اس يەسى ءبىر سەركەنى ويىنعا ارناپ شىعارعان. كوكپارشىلار ەكى توپقا ءبولىنىپ، الگى سەركەنى تارتىسادى. بۇل – وتە كۇردەلى، ەرەكشە قايرات - كۇش پەن امال - ءتاسىلدى تالاپ ەتەتىن، اسا قىزعىلىقتى ويىن.
4. «قىز قۋۋ» ويىنى كەزىندە ۇلتتىق كيىم كيىپ، جۇيرىك اتقا مىنگەن قىز بەن جىگىت ءبىرىن - ءبىرى قۋعان. قىز قاشىپ، جىگىت قۋىپ جەتسە، قىزدىڭ ورامالىن الادى، نە بولماسا، بەتىنەن سۇيەدى. ەگەر جىگىت جەتە الماسا، قىز ونى قامشىنىڭ استىنا الادى.
2) وقۋلىقپەن جۇمىس:
ا) ءمۇعالىم وقيدى؛
ءا) وقۋشىلار وقيدى؛
ب) سوزدىكتى پايدالانىپ، اۋدارۋ؛
ۆ) جاڭا سوزدەردەن سويلەم قۇراۋ؛
گ) سۇراققا جاۋاپ بەرۋ.
3) وقۋشىلارعا ۇلەستىرمەلى كارتوچكالار ارقىلى تاپسىرمالار بەرۋ.
4) «قىز قۋۋ» ويىنىن ويناتۋ (ءبىر قىز بەن ءبىر بالا كەزەكپەن ءمۇعالىم دايىنداعان سۇراقتاردى سۋىرىپ، جاۋاپ بەرەدى. كىم سۇراققا كوپ جاۋاپ بەرسە، سونىڭ اتى الدا كەلىپ، جەڭىمپاز بولادى).
1. ءانۇراننىڭ اۆتورلارى كىم؟
2. قازاق تىلىندە نەشە جالعاۋ بار؟
3. يەلىك فورما قالاي جاسالادى؟
4. زات ەسىم دەگەنىمىز نە؟
5. ءتورت تۇلىك مالدى اتا.
6. داۋىستى دىبىستار نەشەگە بولىنەدى؟
7. ءوزىڭ تۋرالى ايت.
8. ءسوز قۇرامى نەدەن تۇرادى؟
9. دوسىڭ تۋرالى ايت.
10. داۋىسسىز دىبىستار نەشەگە بولىنەدى؟
11. كوپتىك جالعاۋلارىن اتا.
12. «كىتاپ» ءسوزىن سەپتە.
13. «وتان» ءسوزىن تاۋەلدە.
14. اباي قۇنانبايەۆ كىم؟
15. ەسىمدىك دەگەنىمىز نە، تۇرلەرىن اتا.
IV. سەرگىتۋ ءساتى:
«توعىزقۇمالاق» سوزىندەگى ارىپتەردى پايدالانا وتىرىپ، جاڭا سوزدەر تابۋ. مىسالى، توعىز، قۇمالاق، مال، ت. ب...
V. ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
ا) ورىسشا، قازاقشا بالالاردىڭ «ۇلتتىق ويىندار» تۋرالى نە تۇسىنگەنىن پىسىقتاۋ؛
ءا) ءمۇعالىم دايىنداعان تەست سۇراقتارىنان اۋىزشا جاۋاپ الۋ.
VI. باعالاۋ.
VII. ءۇي تاپسىرماسى: ۇلتتىق ويىن تۇرلەرىن ءبىلىپ كەلۋ.
You Might Also Like
