InfoHub Logo

باياعىدا ءبىر كەمپىر مەن شال بولىپتى. كەمپىر تاماققا تويۋدى بىلمەيتىن مەشكەي بولادى. بۇلاردىڭ قۋ تورى بيەسى كۇنىگە ءبىر قۇلىن تۋادى ەكەن. سول قۇلىندى جالماۋىز كەمپىر كۇندە جەپ قويادى. ءتىپتى ءبىر كۇنى جاڭاعى بيەنى جەگىسى كەلىپ، شالىنا: «وسى بيەنىڭ ەسىمى جوق، سويىپ الايىق»، – دەيدى. تورى بيەنىڭ دوسى - وسى ءۇيدىڭ ءبىر تازىسى بولادى. جاڭاعى شال وسى تازىنى تورى بيەگە جىبەرەدى. تازى بيەگە كەلىپ جىلايدى: «ەندى ەكەۋىمىز دوس بولا المايمىز. سەنى سوياتىن بولدى. مەنى ساعان جىبەردى»، – دەيدى. تورى بيە: «سول ما سەنىڭ كەلگەنىڭ؟ وعان قينالما، مەنىمەن شىن دوس بولساڭ، مەنى سويۋعا اپارىپ، «ارقان اكەل» دەگەندە، ۇزىلەتىن ءالسىز ءجىپ اكەل، «پىشاق اكەل» دەگەندە، وتپەيتىن پىشاق اكەل، ال ءوزىڭ مەنىڭ قۇيرىعىمنان تارتىپ تۇر»، – دەيدى. تازى تورى بيەنى شال-كەمپىرگە اكەلىپ بەرەدى. تورى بيەنى قۇبىلاعا قاراتىپ جىعىپ، تازىنىڭ اكەلگەن جىبىمەن اياعىن بۋىپ، تازىعا تورى بيەنىڭ قۇيرىعىن ۇستاتىپ قويادى، شال وتپەيتىن پىشاقپەن باۋىزدايىن دەپ جاتقاندا، تورى بيە مەن تازى اققۋ بولىپ ۇشىپ كەتەدى. ءبىر جەرلەرگە كەلىپ «اققۋلار» قونادى دا باياعى قالىپتارىمەن بىرەۋى تازى، بىرەۋى تورى بيە بولىپ، دوس بولۋمەن جۇرە بەرەدى. تورى بيە كۇنىگە ءبىر قۇلىن تۋىپ، جىلقى كوبەيە بەرەدى. بۇلاردى قاسقىرلاردان، جىرتقىش اڭداردان قورعاۋشى تازى بولادى. جىلقىلاردىڭ سانى كوبەيگەن سايىن تازىنىڭ ءىسى قيىنداپ، ءبىر كۇنى تورى بيەگە كەلىپ: «ەندى ماعان ادام تاۋىپ بەر»، – دەپ جالىنادى. تورى بيە: «ول ءۇشىن سەن ادامنىڭ باسقان ىزىنەن بەس ۋىس توپىراق اكەپ بەر، سوندا ساعان ادام تاۋىپ بەرەيىن»، – دەيدى.       ايتقانىنداي، تازى ادام باسقان جەردەن بەس ۋىس توپىراق اكەلەدى. تورى بيە بۇعان ادام تاۋىپ بەرەدى. بۇنىڭ اتىن قۇلانايجارقىن قويادى. قۇلانايجارقىن اسا مەرگەن، سونداي باتىر بولادى. ول جۇرگەن جەرگە ەشكىم كەلە المايدى. جىلقىنى تازى ەكەۋى قورعاپ جۇرەدى. ءبىر كۇنى بۇلار دالادا جۇرگەندە، ءبىر ءۇيدىڭ ۇستىنەن شىعادى. بۇل ءۇيدىڭ ىشىندە ءۇش قىز وتىرادى. جاڭاعى ءۇش قىز قۇلانايجارقىننان قورقادى. قۇلانايجارقىن بۇلاردى ولتىرمەكشى بولادى، ءبىراق جاڭاعى ءۇش قىز جىلاپ قويا بەرەدى. «سىزدەردىڭ استارىڭىزدى ءپىسىرىپ جۇرەتىن بولايىق»، – دەپ جالىنادى. قۇلانايجارقىن بۇعان كەلىسەدى. قۇلانايجارقىن اڭ اتىپ، ءارى جىلقىلارىن باعىپ جۇرە بەردى. ءبىر كۇنى قىزدار ويناپ جۇرگەندە، قازاننىڭ استىنداعى وت ءسونىپ قالادى. ەندى بۇلار قورقىپ، ءۇيدىڭ ۇستىنە شىعىپ تۇرسا، ءبىر ءتۇتىن الىستان شۇباتىلىپ كورىنەدى. بۇعان ءۇش قىز جۇگىرىپ بارادى. كەلسە، جاڭاعى وت مىستان كەمپىردىڭ وتى بولىپ شىعادى. قىزدار وت الىپ ۇيلەرىنە كەلىپ، قۇلانايجارقىننىڭ الدىنان اس ءپىسىرىپ قويادى. قىزدار ەندى وتى تاۋسىلىپ قالسا، مىستان كەمپىردىڭ ۇيىنە كەلىپ تۇرادى. مىستان كەمپىر مەن قىزداردىڭ ءۇيىنىڭ اراسىنا تاس جول سالىنادى. مىستان كەمپىر كۇندە قىزدارعا كەلىپ، باسىن قاراتىپ تۇرادى. باسىن قىزداردىڭ تىزەسىنە سالىپ، قانىن سورىپ الادى دا ۇيىنە كەتەدى. ءبىر كۇنى قۇلانايجارقىن قىزدارعا: «سەندەر نەگە جۇدەۋسىڭدەر، الدە مەنەن قورقىپ اس ىشپەيسىڭدەر مە؟»، – دەيدى. قىزدار: «مىستان كەمپىر كەلىپ، كۇندە ءبىزدىڭ قانىمىزدى سورىپ الادى»، – دەپ جاۋاپ قايتارادى. «ولاي بولسا، مەن وسىندا بۇگىنشە قالايىن، سەندەر ايتپاڭدار، مىستان كەلىپ: «باتىردىڭ ءيىسى شىعىپ تۇر عوي» دەسە، سەندەر جاڭا كەتىپ ەدىڭدەر جانە ۇيدە كويلەگى تۇر دەڭدەر»، – دەيدى. قۇلانايجارقىن كىلەمنىڭ استىنا جاسىرىنىپ قالادى. كۇندەگى مەزگىلىندە مىستان كەمپىر كەلەدى دە: «ۇيدەن باتىردىڭ ءيىسى شىعىپ تۇر، كىرمەيمىن»، – دەپ داۋىستايدى. قىزدار قۇلانايجارقىننىڭ ايتقانىن ايتادى. مىستان ۇيگە كەلىپ وتىرا بەرگەندە، قۇلانايجارقىن شىعىپ، مىستان كەمپىردى بۋىپ تاستايدى. ءوزى ەرتەسىنە اڭعا شىعىپ كەتەدى. جاڭاعى مىستان كەمپىر قولى بايلاۋلى ۇيدە قالادى. قىزدار قاسىندا تۇرىپ، مىستان كەمپىرگە سىلق-سىلق كۇلەدى. بىرەۋى ابايلاماي ءجۇرىپ، مىستاننىڭ قاسىنا وتىرا قالادى. مىستان كەمپىر ونى اياعىمەن تەۋىپ ولتىرەدى. ەكىنشىسىن دە سۇيتەدى. ءۇشىنشىسى قورىققانىنان مىستان كەمپىردىڭ قولىن شەشىپ جىبەرەدى. جاڭاعى قىزدى ەرتىپ الىپ، مەكەنىنە قاراي تايىپ وتىرادى. قۇلانايجارقىن كەلگەندە، وسىنداي جاعداي بولعان ەدى، بۇعان تاڭ قالادى. ماناعى مىستان كەمپىردىڭ ەكى قىزدى ءولتىرىپ كەتكەنىن، ەندى بىرەۋىن الىپ كەتكەنىن بىلەدى. قۇلانايجارقىن ءبىر قىزدىڭ كيىمىن كيىپ، تاس جولمەنەن مىستانعا بارادى دا: «مەن دە قىزىڭ، قۇلانايجارقىن قورلىق كورسەتتى، ەندى ساعان كەلدىم، شەشەكە!» – دەيدى. مىستان كەمپىر بۇعان سەنىپ، ۇيىنە كىرگىزەدى. ءبىر كۇنى قۇلانايجارقىنعا باسىن قاراتادى. مىستان كەمپىردىڭ باسىن قۇلانايجارقىن جارىپ ولتىرەدى. قۇلانايجارقىن قىزبەنەن بۇرىنعى مەكەنىنە كەلەدى. ەكەۋى قوسىلىپ، باي بولىپ، بارشا مۇراتىنا جەتەدى.

---