قۇلپى تاس
وسى اۋىلدا جاتقانىمدا كەشىگىپ ءبىر سۋىق حابار كەلدى: كورشى اۋدان ورتالىعىندا تۇراتىن بەكىش دەگەن جولداسىم بار ەدى. قاپىلىستا قازالى بولىپتى. ءولىم دەگەن ايتىپ كەلە مە، ون التى جاسار بالاسى بار ەدى، قاپيادا موتوسيكلدەن قۇلاپ دۇنيە سالعان.
جولداس قاقى وسىندايدا وتەلمەي مە؟ كوڭىل ايتامىن دەپ سول اۋدانعا باردىم.
ماشينادان تۇسكەنىمدە بەكىش ەسىكتىڭ الدىندا تۇر ەكەن. مەنى كورىپ اۋەلى ەزۋ تارتتى. سودان كەيىن قالىڭ، ەت جەڭدى ۇلكەن بەتى بۇزىلا بەردى. جۋان قارنىن كەۋدەمە تاقاپ، تالدىرماش دەنەمدى الەۋەتتى قولىمەن قاپسىرا قۇشاقتاپ الدى دا، قارلىققان رابايسىز داۋسىمەن جىلاي بەردى.
— سابىرجاننان ايرىلدىق، تايلان.
بەكىش ءبىر ادىم كەيىن شەگىندى دە، كوزىنىڭ جاسىن ءسۇرتتى. سودان كەيىن:
— ءبىزدى ارتىنا تاستاپ، ساندالتىپ كەتتى، — دەدى. — ال نەعىپ تۇرسىڭدار؟ ۇيگە كىرەيىك.
بەكىش بۇل ءسوزدى سابىرلى قالىپتا ايتتى دا، جۋان دەنەسىن شاپشاڭ قوزعاپ ۇيگە بەتتەدى.
جايعاسقان سوڭ دا بەكىشتىڭ ءوزى سويلەدى:
— ارۋاعى رازى بولسىن، وتكەن-كەتكەندەر ايتا ءجۇرسىن دەپ، بيىك قۇلپى تاس ورناتتىم. ءۇش اي باسىنا تۇنەي جاتىپ ورناتتىم. كۇشكە دە ءتيدى، تيتىعىمىز قالمادى. تايلان، — ءوڭى تاعى دا بۇزىلىپ كەتتى. ول ورامالىن كوزىنە باستى. سودان كەيىن: — ايتەۋىر جۇرتتىڭ ءبارى دە بۇرىن مۇنداي قۇلپى تاس كورگەن جوقپىز دەيدى، — دەپ قويدى. سابىرلى قالىپقا كەلىپ، سالقىن سويلەيدى. «قانشا ايتقانمەن ەر عوي سابازىڭىز. وزىنە-وزى توقتاۋ سالىپ وتىر» — دەپ ويلادىم. سوندا دا اكە كوڭىلىن جۇباتار ءسوز تاۋىپ ايتا المايمىن. بەكىش كىشكەنە كوزىن تەرەزەگە قاداپ، قايعىسى دا، قۋانىشى دا جوق ءبىر كەيىپتە ءبىر ءسات وتىرىپ قالدى. سودان سوڭ تۇرەگەلدى.
— ال سابىرجاننىڭ باسىنا بارىپ، قۇلپى تاسىن كورىپ قايتپايسىڭدار ما؟ — بەكىشتىڭ داۋسى شيراق شىقتى.
«مولا باسىنا بارىپ قايتساق» دەگەن ءسوز ءتىلىمنىڭ ۇشىنا ۇيىرىلە بەرسە دە، جۇرەكسىنىپ وتىر ەدىم، ەندى وكىنىپ تە، قىسىلىپ تا قالدىم.
ءبىز مولاعا بەت الدىق. قىستاقتىڭ جەل جاق سىرتىنان وتەتىن شويىن جولدان استىق تا، كىشكەنە دوڭگە كوتەرىلدىك. الدىڭعى ءبىر قىراتتىڭ سىلەمىندە قالىڭ مولا كورىندى. سولاردىڭ ىشىنەن باسىنا كۇمىستەن جارتى اي ورناتقان بيىك قۇلپى تاس اشىق كۇنگە شاعىلىسىپ، ەرەكشە جارق-جۇرق ەتىپ تۇر.
— سابىرجاننىڭ قۇلپى تاسى اناۋ، — دەدى ماي باسقان ىركىلدەك دەنەسىن زورعا كوتەرىپ دوڭگە قينالا شىققان بەكىش. القىنا سويلەدى. سودان كەيىن ارتتا قالعان تەمىر جولعا كوز سالدى. — ءبىر جاقسىسى، مىنا تەمىر جول ۇستىنەن ءتىپتى ايقىن كورىنەدى. الىستان-اق مەن مۇندالاپ تۇرادى.
ءبىز مولا باسىنا كەلدىك. جان-جاعىن سەمەنتپەن كومكەرگەن جاس قابىر. بويىنداعى تالانتىن اشا الماي ارماندا كەتكەن بالا قابىرى. ۇستىندە كوپ گۇل، جازۋى وشە باستاعان قارا لەنتالار. از عانا ۋاقىت وتسە دە، انا جەر مەكەنىنەن كەتكەن بالعىن بالا ومىرىندەي سولعىن تارتىپ سولىپ قالعان.
جەل جوق تالما ءتۇستىڭ تىنىش شاعى ەدى. سوندا دا كەڭ ساحارا كەڭىستىگىنىڭ الدە ءبىر الىس تۇكپىرىندە تۋعان ىستىق لەپ اۋىق-اۋىق سوعىپ وتەدى دە، سول ءبىر ءوڭسىز، اجارسىز گۇلدەردى ويناتادى. مىنا ءبىر كەڭ تىنىستى تىرلىك دۇنيەسىنە سول ءولىم شىركىننىڭ ءوزى دە ەلبەك قاعىپ، ىزەت ەتىپ تۇرعانداي.
كوز الدىما سابىر ەلەستەدى. ول ءبىر لاپىلداپ كەلە جاتقان ءورت سياقتى ەدى. ساباقتى دا جاقسى وقىعان. سامولەت مودەلىن دە جاساعان. كولحوز مالىنا شاپقان ءۇش كوكجال ءبورىنى دە ءوزى جايراتقان. ءباس تىگىپ اعىسى قاتتى وزەننەن دە ءجۇزىپ وتكەن. سابىر، مىنە، سونداي ەدى. مەنىڭ كوڭىلىم بۇزىلدى. كوزىمە جاس كەلىپ قالدى. سول كەزدە بەكىشتىڭ سامارقاۋ داۋسى ەستىلدى:
— بۇل قۇلپى تاستىڭ بيىكتىگى التى مەتر. ءبىر جارىم مەترى جەر استىندا.
«نە ەسەپ بۇل؟ سابىرداي بالا ءومىرىن مەترلەپ قالاي تولتىرماقشى؟»
مەن تەرىس اينالدىم دا ءجۇرىپ كەتتىم. ارتىمنان ىرسىلداعان، القىنعان دىبىس ەستىلدى. جۇرەگىن ماي باسقان بەكىشتىڭ دەمالىسى بۇل.
بەكىش مەنى قۋىپ جەتتى. قاتارلاسا ءجۇردى. ەكەۋمىز شويىن جولدى كەسىپ وتتىك. بەكىش ارتىنا قارادى، سودان كەيىن دۇنيە ىسىنە كەيىگەن، رەنجىگەن، ءبىراق قايعىسى جوق ءبىر موماقان داۋسىمەن:
— ايتەۋىر، قولدان كەلگەنى وسى بولدى. جاقسى-جامان ەكەنىن قايدان بىلەيىن، — دەپ كۇرسىندى.
بەكىش ويىن ەندى تۇسىنەيىن دەدىم.
— جوق، ورناتقان قۇلپى تاسىڭ تىم جاقسى ەكەن، — دەدىم مەن.
«راس پا؟» دەگەندەي بەكىش ماعان سۇرانا قارادى.
— راس ايتامىن.
— جۇرت جاقسى دەسەدى. سولارعا ۇناسا بولدى - داعى، — دەدى ءبىر اربا بولىپ ەنتىگە باسىپ كەلە جاتقان بەكىش.
اپىر-اۋ، بۇل قۇلپى تاس بالا باسىنا قويىلعان ەسكەرتكىش پە؟ الدە داڭعوي اكەنىڭ اتىن شىعاراتىن بىردەمە مە؟ تۇسىنبەدىم.
You Might Also Like
-
دەمالىس كۇنى. ءىرىلى-ۋاقتى بەس بالا اۋلا ىشىندە قۇم تومپەشىكتە ويناپ ءجۇردى. سابيلەر قىلىعىن قىزىقتاپ ۆەراندادا وتىرمىن. ولار بولسا، مەنى كورگەن جوق. جۇمىستارى قاۋىرت. ەشكىمگە زەر سالار ەمەس. رەنجىسپ...
-
ءبىز ءبىر ماجىلىستەن شىققان ەدىك. ءانۋار دەيتىن جولداس مەنى قولتىقتاپ بىلاي الىپ شىقتى دا، جۋىردا عانا ءوزى كۋا بولعان ءبىر قىزىق ءجايدى قىزۋ ايتا باستادى. سول شاقتا قاسىمىزعا قىرىنان قاراعاندا تاڭقى مۇر...
