قۇشتارلىق
3 سىنىپ. ادەبيەتتىك وقۋ
تاقىرىبى: قۇشتارلىق
ماقساتى: 1. ءماتىن مازمۇنىمەن تانىستىرۋ. مانەرلەپ وقۋعا داعدىلاندىرۋ. ج. ايماۋىتوۆ تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ. تابيعاتتىڭ ادام ومىرىنە، جان - جانۋارلارعا قاجەتتىلىگى تۋرالى عىلىمي تۇسىنىك بەرۋ.
2. وقيعانى ەلەستەتىپ، جۇرەكپەن جەتە سەزىنۋ قابىلەتىن جانە وزىندىك ويىن ايتىپ، جەتكىزۋ مۇمكىندىگىن دامىتۋ.
3. قورشاعان ورتانى ساقتاۋعا، «كىتاپ - ءبىلىمنىڭ قاينار كوزى» دەگەندى تۇسىندىرە وتىرىپ، وقۋلىقتى كۇتىپ ۇستاۋعا تاربيەلەۋ، ءبىلىمپاز بولۋعا باۋلۋ. وقۋشىلاردى ىزدەنۋگە جەتەلەۋ. جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنەتىن ونەگەلى تۇلعانى تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، ءتۇرتىپ الاۋ ستراتەگياسى
كورنەكىلىك: ج. ايماۋىتوۆ سۋرەتى، اڭگىمە جەلىسىنە سالىنعان سۋرەتتەر، ماقال - ماتەل جازىلعان پلاكات.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا تاقىرىپتى مەڭگەرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردى ادەبيەتتىك وقۋ ساباعىنا دايارلاۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ. ءتىل تۋرالى ماقالدار ايتقىزۋ.
شۋماقتاپ وقۋ، تۇتاس وقۋ.
III. جاڭا ساباق
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
كوپ اڭگىمە، ولەڭىم،
كۇندە اقىل بەرەمىن
جاقسى كورسە مەنى كىم
مەن دە جاقسى كورەمىن
ا) قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ
تاقتادان ج. ايماۋىتوۆتىڭ سۋرەتىن كورسەتە وتىرىپ ءتۇسىندىرۋ.
وقۋشىلاردان وزدەرىنە قانداي وي كەلگەنىن سۇراۋ. اۆتور تۋرالى ويلارىن تىڭداۋ.
ۇلكەن كىسى، اقىلدى، ويلانىپ وتىر، اقىن، جازۋشى.
- ج. ايماۋىتوۆ (1889 - 1931) – اسا كورنەكتى قازاق جازۋشىسى. كوپتەگەن تارتىمدى اڭگىمەلەرى مەن «كۇنكەيدىڭ جازىعى» اتتى تاماشا پوۆەست، قازاق ادەبيەتىندەگى شىن مانىندەگى تۇڭعىش روماندارى بولىپ تابىلاتىن «اقبىلەك»، «قارتقوجا» سياقتى كوركەم شىعارمالارى بار.
ءا) وي تولعاۋ.
- وقۋلىق (كىتاپ) تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟ (كەستەنى تولتىرۋ)
نەنى بىلەمىن؟
كىتاپ:
زات. اق قاعازدان جاسالادى. تۇرلەرى وتە كوپ. كىتاپ ءبىزدىڭ دوسىمىز. كۇتىپ ۇستاۋ كەرەك.
نە بىلگىم كەلەدى؟
ەسكىرگەن، جىرتىلعان وقۋلىقتاردى نە ىستەيدى؟
نە ۇيرەندىم؟
ەسكىرگەن كىتاپ، وقۋلىقتاردى قايتادان وڭدەپ، اق قاعاز جاساپ شىعارادى
- دۇرىس. كىتاپ تۋرالى ءبىراز ماعلۇمات بىلەدى ەكەنسىڭدەر. ال ەندى نە بىلگىلەرىڭ كەلەدى؟
كىتاپ، وقۋلىق تۋرالى بىلىمدەرى تولىقتىرىلادى.
- كىتاپ - باسپادا دايىندالىپ، باسپاحانادان باسىلىپ شىعارىلعان مادەني رۋحاني قازىنا. ال وسى كىتاپتى جاساۋ ءۇشىن ورماننان قانشاما اعاش كەسىلەدى. ياعني قاعاز اعاشتان الىنادى. جىل سايىن كەسىلگەن اعاشتاردىڭ ورنىنا جاڭادان اعاشتار وتىرعىزىلادى. ادامدار ەسكىرگەن كىتاپ، جۋرنال، گازەت، داپتەرلەردى فابريكالارعا قايتادان وتكىزەدى. فابريكادا ولاردى وڭدەپ، قايتادان قاعاز جاسايدى. ول قاعازداردان باسپاحانالاردا قايتادان كىتاپ باسىپ شىعارادى.
وقۋشىلار تۇسىنگەندەرىن باياندايدى. ولاردىڭ ايتقاندارىن قىسقاشا تۇردە كەستەدەگى ءۇشىنشى باعانعا جازۋ.
- مىنە، بالالار، ءبىز كىتاپ تۋرالى كوپ بىلدىك. ونداي بولسا كىتاپتى بوياماي، جىرتپاي ۇستاۋىمىز كەرەك. سەبەبى سول كىتاپ ارقىلى ءبىز ساۋاتتى بولىپ، حات تانيمىز، ءبىلىم الامىز.
ەندى اۆتوردىڭ «قۇشتارلىق» اڭگىمەسىن وقىپ، تانىستىرۋ.
ءا) ءماتىندى جارتىلاي وقىپ بەرۋ، ءتۇرتىپ ال ستراتەگياسىن قولدانۋ.
ءماتىندى جارتىلاي وقۋداعى ماقسات - قارتقوجانىڭ كىتاپتى وقۋدا نەمەن اياقتالعانىن وقۋشىلارعا جالعاستىرۋ. ءماتىندى وقۋ بارىسىندا وقۋشىلار قولدارىنا قارىنداش الىپ، ءسوز تىركەستەرىن، ماعىناسى تۇسىنىكسىز سوزدەردى بەلگىلەيدى.
سەرگىتۋ ءساتى
اناشىمداي سىر شەرتكەن
اقىل ءبىلىم ۇيرەتكەن
انا ءتىلىن وقيمىز
ەرەكشە ءبىر قۇرمەتپەن!
داپتەرمەن جۇمىس
سوزدىك جۇمىسىن جۇرگىزۋ، جازىپ الۋ.
قاڭتارىپ تۇساۋ - اتتىڭ باسىن كوتەرە بايلاۋ
كوزىن قاداۋ - قادالا قاراۋ، كوزدەرگە انىقتاپ قاراۋ.
يەگىن سوزدى - يەگىن العا قاراي سوزۋ
IV. جاڭا تاقىرىپتى بەكىتۋ.
1. قارتقوجا تۋرالى نە بىلەمىز؟
قارتقوجا
↓
ىزدەنىمپاز
ىنتالى
وقۋدى اڭسايدى
سىپايى
ەڭبەكقور
ەڭبەكسۇيگىش
ءوز ىسىنە تياناقتى
- قارتقوجانى نە نارسە قۋانتتى؟
- قارتقوجا وزىنە قانداي ۋادە بەردى؟
V. باعالاۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما.
1. ءماتىندى مانەرلەپ، ءتۇسىنىپ وقۋ.
2. ءماتىن مازمۇنىنا ساي ماقالدار جيناۋ.
تاقىرىبى: قۇشتارلىق
ماقساتى: 1. ءماتىن مازمۇنىمەن تانىستىرۋ. مانەرلەپ وقۋعا داعدىلاندىرۋ. ج. ايماۋىتوۆ تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ. تابيعاتتىڭ ادام ومىرىنە، جان - جانۋارلارعا قاجەتتىلىگى تۋرالى عىلىمي تۇسىنىك بەرۋ.
2. وقيعانى ەلەستەتىپ، جۇرەكپەن جەتە سەزىنۋ قابىلەتىن جانە وزىندىك ويىن ايتىپ، جەتكىزۋ مۇمكىندىگىن دامىتۋ.
3. قورشاعان ورتانى ساقتاۋعا، «كىتاپ - ءبىلىمنىڭ قاينار كوزى» دەگەندى تۇسىندىرە وتىرىپ، وقۋلىقتى كۇتىپ ۇستاۋعا تاربيەلەۋ، ءبىلىمپاز بولۋعا باۋلۋ. وقۋشىلاردى ىزدەنۋگە جەتەلەۋ. جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنەتىن ونەگەلى تۇلعانى تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، ءتۇرتىپ الاۋ ستراتەگياسى
كورنەكىلىك: ج. ايماۋىتوۆ سۋرەتى، اڭگىمە جەلىسىنە سالىنعان سۋرەتتەر، ماقال - ماتەل جازىلعان پلاكات.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا تاقىرىپتى مەڭگەرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردى ادەبيەتتىك وقۋ ساباعىنا دايارلاۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ. ءتىل تۋرالى ماقالدار ايتقىزۋ.
شۋماقتاپ وقۋ، تۇتاس وقۋ.
III. جاڭا ساباق
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
كوپ اڭگىمە، ولەڭىم،
كۇندە اقىل بەرەمىن
جاقسى كورسە مەنى كىم
مەن دە جاقسى كورەمىن
ا) قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ
تاقتادان ج. ايماۋىتوۆتىڭ سۋرەتىن كورسەتە وتىرىپ ءتۇسىندىرۋ.
وقۋشىلاردان وزدەرىنە قانداي وي كەلگەنىن سۇراۋ. اۆتور تۋرالى ويلارىن تىڭداۋ.
ۇلكەن كىسى، اقىلدى، ويلانىپ وتىر، اقىن، جازۋشى.
- ج. ايماۋىتوۆ (1889 - 1931) – اسا كورنەكتى قازاق جازۋشىسى. كوپتەگەن تارتىمدى اڭگىمەلەرى مەن «كۇنكەيدىڭ جازىعى» اتتى تاماشا پوۆەست، قازاق ادەبيەتىندەگى شىن مانىندەگى تۇڭعىش روماندارى بولىپ تابىلاتىن «اقبىلەك»، «قارتقوجا» سياقتى كوركەم شىعارمالارى بار.
ءا) وي تولعاۋ.
- وقۋلىق (كىتاپ) تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟ (كەستەنى تولتىرۋ)
نەنى بىلەمىن؟
كىتاپ:
زات. اق قاعازدان جاسالادى. تۇرلەرى وتە كوپ. كىتاپ ءبىزدىڭ دوسىمىز. كۇتىپ ۇستاۋ كەرەك.
نە بىلگىم كەلەدى؟
ەسكىرگەن، جىرتىلعان وقۋلىقتاردى نە ىستەيدى؟
نە ۇيرەندىم؟
ەسكىرگەن كىتاپ، وقۋلىقتاردى قايتادان وڭدەپ، اق قاعاز جاساپ شىعارادى
- دۇرىس. كىتاپ تۋرالى ءبىراز ماعلۇمات بىلەدى ەكەنسىڭدەر. ال ەندى نە بىلگىلەرىڭ كەلەدى؟
كىتاپ، وقۋلىق تۋرالى بىلىمدەرى تولىقتىرىلادى.
- كىتاپ - باسپادا دايىندالىپ، باسپاحانادان باسىلىپ شىعارىلعان مادەني رۋحاني قازىنا. ال وسى كىتاپتى جاساۋ ءۇشىن ورماننان قانشاما اعاش كەسىلەدى. ياعني قاعاز اعاشتان الىنادى. جىل سايىن كەسىلگەن اعاشتاردىڭ ورنىنا جاڭادان اعاشتار وتىرعىزىلادى. ادامدار ەسكىرگەن كىتاپ، جۋرنال، گازەت، داپتەرلەردى فابريكالارعا قايتادان وتكىزەدى. فابريكادا ولاردى وڭدەپ، قايتادان قاعاز جاسايدى. ول قاعازداردان باسپاحانالاردا قايتادان كىتاپ باسىپ شىعارادى.
وقۋشىلار تۇسىنگەندەرىن باياندايدى. ولاردىڭ ايتقاندارىن قىسقاشا تۇردە كەستەدەگى ءۇشىنشى باعانعا جازۋ.
- مىنە، بالالار، ءبىز كىتاپ تۋرالى كوپ بىلدىك. ونداي بولسا كىتاپتى بوياماي، جىرتپاي ۇستاۋىمىز كەرەك. سەبەبى سول كىتاپ ارقىلى ءبىز ساۋاتتى بولىپ، حات تانيمىز، ءبىلىم الامىز.
ەندى اۆتوردىڭ «قۇشتارلىق» اڭگىمەسىن وقىپ، تانىستىرۋ.
ءا) ءماتىندى جارتىلاي وقىپ بەرۋ، ءتۇرتىپ ال ستراتەگياسىن قولدانۋ.
ءماتىندى جارتىلاي وقۋداعى ماقسات - قارتقوجانىڭ كىتاپتى وقۋدا نەمەن اياقتالعانىن وقۋشىلارعا جالعاستىرۋ. ءماتىندى وقۋ بارىسىندا وقۋشىلار قولدارىنا قارىنداش الىپ، ءسوز تىركەستەرىن، ماعىناسى تۇسىنىكسىز سوزدەردى بەلگىلەيدى.
سەرگىتۋ ءساتى
اناشىمداي سىر شەرتكەن
اقىل ءبىلىم ۇيرەتكەن
انا ءتىلىن وقيمىز
ەرەكشە ءبىر قۇرمەتپەن!
داپتەرمەن جۇمىس
سوزدىك جۇمىسىن جۇرگىزۋ، جازىپ الۋ.
قاڭتارىپ تۇساۋ - اتتىڭ باسىن كوتەرە بايلاۋ
كوزىن قاداۋ - قادالا قاراۋ، كوزدەرگە انىقتاپ قاراۋ.
يەگىن سوزدى - يەگىن العا قاراي سوزۋ
IV. جاڭا تاقىرىپتى بەكىتۋ.
1. قارتقوجا تۋرالى نە بىلەمىز؟
قارتقوجا
↓
ىزدەنىمپاز
ىنتالى
وقۋدى اڭسايدى
سىپايى
ەڭبەكقور
ەڭبەكسۇيگىش
ءوز ىسىنە تياناقتى
- قارتقوجانى نە نارسە قۋانتتى؟
- قارتقوجا وزىنە قانداي ۋادە بەردى؟
V. باعالاۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما.
1. ءماتىندى مانەرلەپ، ءتۇسىنىپ وقۋ.
2. ءماتىن مازمۇنىنا ساي ماقالدار جيناۋ.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: ەكى امالدان تۇراتىن جاقشاسى بار ورنەكتەردە اريفمەتيكالىق امالداردىڭ ورىندالۋ رەتى.
