InfoHub Logo

رۋحاني جاڭعىرۋ رۋحانگياتتىڭ جاڭعىرۋىنىڭ باستاۋى، قوعامنىڭ كوركەيۋىنىڭ جەتەر جەتىستىگى، ءبارىمىزدىڭ ءبىر اتامەكەنىمىز بار، قازاقتىڭ ۇلى دالاسى، ۇلى دالادا بابالارىمىز امانات ەتىپ كەتكەن وتانىمىز بار، ول تاۋەلسىز قازاقستان، تاۋەلسىز قازاقستاندا تۇراتىن ءورشىل، ادال، نامىسشىل ۇلت بار، ول ەرجۇرەك قازاق حالقى.قازاق حالقى ءوز باستاۋىن دامۋ ەرەكشەلىگىنە بايلانىستى تاڭدايتىن دارا جولى بار.قوعام دامۋدى قالادى، ءارى رۋحاني جاڭعىرۋ جولىن تاڭدادى.«رۋحاني جاڭعىرۋ» العاشىندا ماقالا بولىپ شىققانىمەن، باعدارلاما رەتىندە قابىلدانىپ، 2017 جىلدىڭ 26 ساۋىرىندە ونىڭ ىسكە اسۋىن ۇيلەستىرەتىن، قاداعالايتىن ورگان – ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى ۇلتتىق كوميسسيا قۇرىلدى. ول قازىرگى ۋاقىتقا دەيىن ءوزىنىڭ ءتيىستى فۋنكسياسىن اتقارىپ كەلەدى. بۇگىندە ۇلتتىق كوميسسياعا ق ر مەملەكەتتىك حاتشىسى م.ءتاجين جەتەكشىلىك ەتەدى. باعدارلاما كەيىنگى ەلباسى جولداۋلارىندا دا ناقتى كورىنىس تاۋىپ وتىردى. ماسەلەن، 2018 جىلعى 10 قاڭتارداعى جولداۋدا نەگىزگى تاقىرىپ ءتورتىنشى ونەركاسىپتىك ريەۆوليۋسيا بولعانىمەن، ادامي كاپيتال – جاڭعىرۋ نەگىزى ەكەندىگىنە ەرەكشە كوڭىل ءبولىندى. اسىرەسە، قازاق ءتىلىنىڭ تەرمينولوگياسىن جۇيەلەۋ، 2025 جىلعا دەيىن لاتىن گرافيكاسىنا كوشۋ كەستەسىن دايىنداۋ، اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرۋ مەن سيفرلىق ءبىلىمدى دامىتۋ ءسوز بولدى. ەلباسى ن.ءا. نازاربايەۆتىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسى –جالپى ۇلتقا باعىت العان باعدارلاما ەكەنى انىق. الايدا، وسى باعدارلامانىڭ نەگىزگى باعىتى – جاستار، رۋحاني جاڭعىرۋ الدىمەن جاستارعا قاجەت دەپ ويلايمىن. بۇل باعىتتا ءبىز – وقىتۋشىلار، ۇستازدار، اعا بۋىن وكىلدەرى، اۋەلى رۋحاني جاڭعىرتۋدى نەدەن باستاۋ كەرەك، نە نارسەگە قاتتى نازار اۋدارۋ كەرەكتىگىن ويلاستىرعانىمىز، ايتقانىمىز دۇرىس. وسى تۇرعىدان كەلگەندە، ەلباسى ماقالاسىنىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە. مەملەكەت باسشىسى اتاپ وتىرعان يدەيالاردىڭ قاي-قايسىسىنىڭ ماڭگىلىك بولۋىنا ۇيىتقى بولاتىن دۇنيە –رۋحانيات پەن مادەنيەت. بۇل جولدا ءبارىمىزدى تولعاندىرىپ جۇرگەن ماسەلەلەر بارشىلىق.سونىڭ ىشىندە اتاپ وتكىم كەلەتىنى – ءبىلىم. ۇلتتىق جاڭعىرۋدىڭ باستى الەۋەتى – ءبىلىم.ءبىلىم ادام بالاسىنا بەرىلگەن دارەجە، ءوز ءبىلىمىنىڭ ارقاسىندا جاس ۇرپاق بولاشاققا باعدار الىپ، رۋحانيات تۇرعىسىندا دامىپ، وركەندەپ كەلەدى.رۋحاني جاڭعىرۋ تەك ادامنىڭ جان دۇنيەسىن عانا ەمەس، مەملەكەتتىڭ رەپۋتاسياسىندا ارتتىرۋعا كومەگىن بەرەدى، جاس ۇرپاق قوعامدى دامىتۋ تۇرعىسىندا رۇحاني دۇنيەسىن بۇكىل الەمگە تانىتا الاتىن قوعام قۇرادى.قوعام دامۋ ۇستىندە، ەڭ ءبىرىنشى رۋحاني جاڭعىرۋ ماقالا رەتىندە شىقسا، كەيىننەن دامۋ باعدارلاماسى بولىپ وزگەرتىلگەننەن سوڭ، قوعامعا ارتىلعان ءۇمىت كوبەيە ءتۇستى. پرەزيدەنتىمىز جاستارعا ۇلكەن سەنىم، ۇلكەن ءۇمىت ارتىپ وتىر. قازىرگى زامان قورقىنىشى بولىپ، الەمگە ۇرەي ورناتقان تەرروريزم، ەكسترەميزمگە قارسى كۇرەسۋدە دە بۇل ماقالانىڭ ايتارى مول. سەبەبى، تەرىس اعىمدارعا كەتىپ جاتقاندار – ءوزىنىڭ قازاقي جەكە دارا قاسيەتىن باعالاماي، ۇلتىنىڭ بار رۋحاني قۇندىلىعىن باعالاماي، ونى وزگەدەن ىزدەگەندەر. ءوزىمىزدىڭ وشكەنىمىزدى جاندىرىپ، جوعالعانىمىزدى تابۋ دەگەنىمىز – ەسكىنى اڭساۋ ەمەس، ەسكىگى قايتا بارۋ ەمەس. بۇل – سانامىزدا ۇلتتىق مەنتاليتتەتى قالىپتاستىرۋ، ءتول تاريحىمىزدى جاڭعىرتۋ، قىز-جىگىتتەردى پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋ.ءبىز وزگەلەرگە ۇقسامايتىن، داراشىلدىعى، وزىندىك ەرەكشەلىگى بار ۇلت بولعاندا عانا، حالقىمىزدىڭ اتىن دۇنيە جۇزىنە جاريا ەتكەندە عانا، ناعىز قازاق دەگەن اتقا لايىق بولعاندا عانا، ءححى عاسىردا دامىعان ەلدىڭ قاتارىندا بولامىز. ول ءۇشىن، ەڭ الدىمەن، ەلىڭدى، جەرىڭدى ءسۇيۋ، ءسالت-داستۇرىڭدى، ءتىلىڭدى، ءدىنىڭدى، ءدىلىڭدى ساقتاۋ، بىلىمگە قۇشتار بولۋ سياقتى ۇلت رۋحانياتىنان باستاۋىمىز قاجەت ەكەنىن جاستار تەرەڭىنەن تۇسىنەدى دەگەن سەنىمدەمىز.ۇلتتىق ءسات-داستۇرىمىز، ءتىلىمىز بەن مۋزىكامىز، ادەبيەتىمىز، جورالعىلارىمىز، ياعني ۇلتتىق رۋحىمىز بويىمىزدا ماڭگى قالۋعا ءتيىس. ابايدىڭ دانالىعى، اۋەزوۆتىڭ ءعۇلامالىعى، جامبىلدىڭ جىرلارى مەن قۇرمانعازىنىڭ كۇمبىرلەگەن كۇيلەرى عاسىرلار قويناۋىنان جەتكەن بابالار ءۇنى - بۇلار ءبىزدىڭ رۋحاني مادەنيەتىمىزدىڭ ءبىر پاراسى عانا.قازاقستاننىڭ قاسيەتتى جەرلەرىنىڭ مادەني-گەوگرافيالىق بەلدەۋى نەشە عاسىر وتسە دە، ءبىزدى كەز كەلگەن رۋحاني جۇتاڭداۋدان ساقتاپ، امان الىپ، مىڭداعان سيمۆولدىق قالقانىمىز ءارى ۇلتتىق ماقتانىشىمىزدىڭ قاينار بۇلاعى. مۇنىڭ ءبارى تۇتاس كەلگەندە حالقىمىزدىڭ ۇلتتىق بىرەگەيلىگىنىڭ مىزعىماس نەگىزىن قۇرايدى. مىڭجىلدىق تاريحىمىزدا العاش رەت وسىنداي اۋقىمدى جوبانى جاساپ جۇزەگە اسىرۋعا ءتيىسپىز.

ف.قوزىباقوۆا، ءال-فارابي ات. قازۇۋ تاريح كافەدراسىنىڭ دوسەنتى

قۋانىش ارۋجان تالعات قىزى 1-كۋرس ستۋدەنتى

---