رۋحى كۇشتى ادام
پاپكا تولى حات. بىرىنەن سوڭ ءبىرىن وقي بەرگىڭ كەلەدى. ءار حاتتا كەرەمەت ءبىر جۇرەك ءلۇپىلى بار. ول لۇپىلدەن وسىناۋ ادامعا دەگەن اسقان ىقىلاستى، ريزاشىلىق سەزىمدى، ونىڭ ومىردەگى قايسارلىعىنا دەگەن تاڭىرقاۋ مەن تامسانۋدى، ءتىپتى ادامنىڭ سولاي بولا الاتىندىعىنا سەنبەۋدى دە سەزگەندەيسىڭ.
«تۇرسىن اعا! وزىڭىزگە بۇل حاتتى تانىمايتىن ادامداردىڭ جازعانىنا تاڭدانباي-اق قويىڭىز. ءسىزدىڭ كىتابىڭىزدى قۇمارتا وقىپ شىقتىق. مۇنداي كىتاپ جازعانىڭىز ءۇشىن كوپ راحمەت. ءسىزدىڭ جارقىن بەينەڭىزدى كورۋگە اسىقپىز. كەزدەسكەنشە كۇن جاقسى».
ىزىمكۇل يمانبەكوۆا، ءبيبىجار جايلىبەكوۆا،
جامبىل وبلىسى، «تالاس» سوۆحوزىنداعى
ون ءبىر جىلدىق مەكتەپتىڭ وقۋشىلارى.
مىنا حات گۋريەۆ وبلىسى، بەدەن سەلوسىنداعى ءاقجۇنىس ەرجانوۆادان:
«اسا قۇرمەتتى تۇرسىن اعا! وتانىمىزدىڭ داڭقتى پاتريوتى رەتىندە مەنىڭ ىستىق ىقىلاستى سالەمىمدى قابىل الىڭىز. ءسىزدىڭ ەرلىگىڭىز بەن قايىسپاس تاباندىلىعىڭىز ەرىك -كۇشىڭىز بەن جالىن اتقان ونەگەڭىز — بىزدەرگە ۇلگى. الداعى ۋاقىتتا دا سولاي بولا بەرىڭىز. سىزگە دەگەن العىس سەزىمىن مەن عانا ەمەس، ءبىزدىڭ بۇكىل زامانداستارىمىز بىلەدى عوي دەپ ويلايمىن».
مىنا ءبىر حات ءتىپتى الىستان كەلگەن. ونى جازعان ۆيتەبسك قالاسىنداعى سوۆەت ارمياسىنىڭ قاتارىندا جۇرگەن جاۋىنگەر جاسبولات بيسەنوۆ:
«ءقادىرلى تۇرسىن اعا! مەنىڭ اكەم مەن باۋىرىم سوعىستان قايتپاي قالدى. ءسىزدىڭ كىتابىڭىزدى وقىپ وتىرعاندا ولار دا دۇشپانمەن تاپ سولاي ەرلىكپەن شايقاسقان شىعار دەپ ويلادىم. مەن دە ءسىزدىڭ ونەگەڭىز بويىنشا وتانعا ادال قىزمەت ەتەمىن. وقىعان كىتاپتارىمنىڭ اۆتورلارىنىڭ بارىنە بىردەي مۇنداي حات جازا بەرمەيمىن. ال ءسىزدىڭ كىتابىڭىزدى وقي سالا قولىما قالام الدىم. سوزدەر وز-وزىنەن توگىلىپ، جۇرەگىم ەرىپ قويا بەردى. ءسىزدىڭ كىتابىڭىز جان — دۇنيەمدى الاساپىران ەتۋمەن بىرگە ءبىر اياۋلى سەزىمدى وياتقانداي بولدى».
سامارقاند ساۋدا ينستيتۋتىنىڭ ءۇشىنشى كۋرس ستۋدەنتىنىڭ حاتى نەبارى ءبىر-اق سويلەمنەن تۇرادى «ءسىزدىڭ پوۆەسىڭىزدى وقىپ شىققاننان كەيىن تەبىرەنگەنىم سونشاما ءۇش كۇن ءۇيىقتاي المادىم».
شىمكەنت پەداگوگيكا ينستيتۋتىنان ميات بەكمالوۆ ءوز حاتىندا تۇرسىندى قازاقتىڭ، مارەسيەۆى دەپ اتاپتى.
حاتتار، حاتتار، حاتتار. ولاردىڭ بارىندە دە تۇرسىننىڭ كىتابى بويعا قۋات بەرەتىندىگىن، ادام وزىنە ءوزى سەنسە، ءوز بويىنداعى قۋات - كۇشتى، ەرىك-جىگەردى وياتا بىلسە، ونىڭ نەبىر كەرەمەتتەرگە قابىلەتتى ەكەندىگىن كورسەتەدى. ورىس قىزى زينا سامسونوۆا كىرپىش زاۆودىندا پراكتيكادا ءجۇرىپ، ءبىر قولىنان ايىرىلىپتى. ەندى ءومىر ءسۇرۋدىڭ قاجەتى بولماس دەپ تورىققان ول. سوندا وعان قاسىنداعى قازاق دوستارى تۇرسىننىڭ ءومىرى جايلى ايتىپ بەرەدى. اڭگىمە زيناعا وتە قاتتى اسەر ەتىپ، ەڭسەسىن كوتەرەدى.
قىز بىلاي دەپ جازعان: «ءسىزدىڭ عۇمىرىڭىز — ماعان ونەگە. ءسىزدىڭ ەرلىگىڭىز تۋرالى ەستىگەننەن كەيىن رۋحىم بەكىپ، ادام جەڭبەيتىن قيىندىق جوق ەكەن دەگەن ويلار كەلە باستادى. جۇرەگىمدى ەزىپ، ەڭسەمدى كوتەرتپەيتىن ءزىل قارا تاس تورىعۋدان بويىم سەيىلەيىن دەدى. مەن دە قوعامنىڭ قاجەتىنە جارارمىن دەگەن وي ساۋلەسى كەۋدەمدى كەۋلەي باستادى».
ارينە، حاتتاردىڭ ءبارىن بىردەي ءتىزىپ شىعۋ كيىن. ءبىراق ءبىر حاتتان ءۇزىندى كەلتىرۋ مۇمكىن ەمەس. ول بەلگىلى قازاق اقىنى زەينولا شۇكىروۆتىڭ حاتى. زەينوللانىڭ تاعدىرى دا ايانىشتى تاعدىر. جاسىنان سۇيەك تۋبەركۋلەزىنە شالدىعىپ، ءتىپتى باستاۋىش مەكتەپتى دە بىتىرە الماعان. عۇمىر بويى توسەك تارتىپ وتكەن جان. سوعان قاراماستان ول ەرىك - كۇشىنىڭ، ەڭبەكتىڭ ارقاسىندا وت جالىندى اقىن، سىرىل جازۋشى بولدى. بۇكىل حالىقتىق ىسكە، وتانىنا جالىندى سوزدەرىمەن قىزمەت ەتتى. مىنە، زەينوللانىڭ حاتى:
«قىمباتتى تۋر سىن اعا! ءبىزدىڭ تاعدىرىمىز بىر-بىرىمىزگە وتە ۇقساس. ءسىزدىڭ «ولىممەن بەتپە-بەت» اتتى كىتابىڭىزدى وقىپ شىققان سوڭ، مەنىڭ كوز الدىما اسا قايراتتى، قايسار ادامنىڭ تۇلعاسى تۋردى. ءسىزدى كورمەسەم دە تانيتىن سەكىلدىمىن. ءسىز سەكىلدى رۋحى كۇشتى ادامدار سيرەك قوي. الدىڭىزدا باس ءيىپ، تاعزىم ەتۋگە رۋقسات ەتىڭىز!»
وسىنشاما جۇرتتى تەبىرەنتكەن تۇرسىن دەگەن كىم، ونىڭ تاعدىرى قانداي تاعدىر دەيسىز عوي ەندى. ول ءبىزدىڭ، وتانداسىمىز، الماتى وبلىسى، شەلەك اۋدانى «قاراتۇرىق» سوۆحوزىندا ءبىر كەزدە باس بۋحگالتەردىڭ ورىنباسارى بولعان تۇرسىن مىڭبايەۆ.
بۋحگالتەر! ءسىزدىڭ كوز الدىڭىزعا ءبىر قولىمەن شوتتى سارتىلداتىپ، ءبىر قولىمەن سيفرلاردى قاعازعا سۋسىلداتىپ ءتۇسىرىپ وتىرعان ادام كەلەدى. ءبىر كۇندە ونىڭ الدىندا تولىپ جاتقان قاعازداردى وتەتىنىن دە ەلەستەتەسىز.
تۇرسىن ەكى قولى دا شىنتاعىنان تومەن جوق ادام. سوندا شوتتى قالاي قاعادى، ەكى قولى بىردەي جوق ادام قالاي كۇن كورەدى.
و، قايران قولدار، بارىندا ءقادىرىڭدى بىلە بەرمەيمىز عوي. ادامزاتتى تامساندىرعان نەبىر ادەمى عيماراتتار، اسەم دۇنيەلەر سەنەن شىققان، سەنىڭ تۋىندىڭ ەمەس پە. سەنسىز بۇل الەمدە جاسامپازدىق، ادەمىلىك بار ما؟ ادام قولىنان شىققان، اسىل زات! — دەگەن ۇعىمدا وسى قۇدىرەتىڭنىڭ الدىندا باس يۋ بار ەمەس پە.
باسقانى بىلاي قويشى. قولسىز تاماقتى ءقايتىپ ىشەسىڭ ءتىپتى باتەڭكەڭنىڭ باۋىن قالاي بايلايسىڭ. دارەتكە وتىرۋىڭنىڭ ءوزى قيامەت ەمەس پە. اياقسىز ءومىر سۇرۋگە بولار، قول بولسا وتىرىپ ەتىك تىكسەڭ دە، شارباق توقىساڭ دا — ايتەۋىر كۇن كورە الاسىڭ عوي. ال قولسىز قالاي؟ قالاي بۇل جارىق دۇنيەدە جۇرۋگە بولادى؟
ءيا، تۇرسىن سول قولسىز ادام، ول ەشكىمگە دە مىسال ەمەس، كۇندە قوعامعا پايدا كەلتىرىپ وتىرعان تولىق قاندى ازاماتتىڭ تىرلىگى. ول ساقىلداتىپ شوتتا قاقتى، جازۋ دا جازدى. ءقادىرلى سەميا باسى، شوپ تە شاپتى، ءتىپتى مەنشىگىندەگى ماشينانى دا جۇرگىزدى. ول ءوزىنىڭ مۇگەدەكتىگىمەن ايانىش تۋعىزبادى، ومىردەگى ەرلىگىمەن، اق جارقىن مىنەزى، اسا ەلگەزەك اسىل قاسيەتىمەن تاڭداندىرىپ، تاڭداي قاقتىردى. ونىڭ ءاربىر كۇنگى ءومىرىن باس الماي وقيتىن كىتاپتىڭ بايىپتى بەتتەرى دەسە دە بولعانداي.
راس، تۇرسىن مۇگەدەكتىكتى تاعدىردان سۇراپ العان جوق-تى. جۇرت سەكىلدى بالالىق بالعىن شاقتى ول دا باستان كەشىردى. قۇربىلارىمەن تاي-قۇلىنداي تەبىسىپ، جىگىت بولىپ ەر جەتتى. جار قىزىعىن كورۋدى، جاقسى سەميا قۇرۋدى ارمان قىلدى. ەكى قولى بىردەي جوق شولاق بولام دەگەن ونىڭ ءۇش ۇيىقتاسا تۇسىنە كىرمەيتىن. قانداي، قانداي ءتاتتى قيالدار جەتەكتەۋشى ەدى، شىركىن...
مىنە، وزەن كۇرت كەيىن اققانداي بولدى. دۇنيە توڭكەرىلىپ كەتتى. ءتاتتى ارمانداردى سوعىستىڭ اششى ءتۇتىنى اۋىستىردى. ەل شەتىنە جاۋ تيگەندە بۇل دا تىنىش جاتا المادى. جاس كەلىنشەگىنىڭ قىپشا بەلىنەن قىساتىن قولدار ءتۇسى سۋىق قارۋدى ۇستادى. وت كوزى،ناعىز جالىن اتقان جىگىت شاعى وسىنداي سۇراپىل سوعىسقا تاپ بولدى. «كوپپەن كورگەن ۇلى توي» -قۇربىلارىمەن مايدانعا كەتە باردى.
ستالينگراد شايقاسى. قىپ-قىزىل ءورتتىڭ ءىشى. وتان تاعدىرى، ونىڭ ەلدىگى سىنعا ءتۇستى. تۇرسىن تالاي قان توگىس ۇرىستاردى، تالاي قۇربىلارىنىڭ قىرشىنىنان قيىلعانىن كوزبەن كوردى. ەل يگىلىگىنە عانا قىزمەت ەتەتىن ۆولگانىڭ سۋى قان ارالاس كۇرەڭ تارتتى. ءومىر مەن ءولىمنىڭ شىن تارازىعا تۇسكەن جەرى وسى شايقاس ەكەنىن ءاربىر سولدات ىشتەي سەزدى.
بەس جاۋىنگەردەن تۇراتىن پۋلەمەت راسچەتى بولاتىن. سودان ەكەۋ-اق قالدى. فاشيستەر وقتى بۇرشاقشا بوراتىپ، اينالادا ساۋ تامتىق جەر قالمادى. ولگەندەر قالىپ، تىرىلگەندەر ىلگەرى ۇمتىلۋدا. ادام قانداي قۇدىرەتتىسىڭ دە، قانداي وسالسىڭ. دۇنيەنىڭ تۇتقاسىن ۇستاپ تۇرعان سەنى قۇمالاقتاي قورعاسىن جالپ ەتكىزەدى دە، جانارىڭدى ماڭگى سوندىرەدى. مىناۋ سۇراپىل سوعىس نەتكەن قاتىگەز. سەنىڭ جاستىعىڭمەن دە، جالعىزدىعىڭمەن دە، اناڭنىڭ كوز جاسى، الار جارىڭنىڭ اسىل ارمانىمەن دە ساناساتىن ءتۇرى جوق. جۇتىپ جاتىر، جۇتىپ جاتىر بوزداقتاردى. اناۋ قارا نيەت فاشيستەردىڭ تابانىنا قۇل بولىپ تۇسكەننەن گورى وسىنداي ەرلىك ءولىمدى ارتىق سانايدى ولار. حالىق قاھارىنا مىنگەندە قانداي كەرەمەت. ورەكپىگەن جاۋدىڭ جان القىمىنان الدى. جانتالاسىپ ولدا ايانار ءتۇرى جوق.
قانشا ساعات پۋلەمەتتىڭ تىنىمسىز ساقىلداعانى تۇرسىننىڭ ەسىندە جوق، قاراسا ونىڭ وقتىعى وتقا پىسكەن تەمىردەي قىپ-قىزىل بولىپ كەتىپتى. بۇعان دەيىن ءبىر دۇشپاندى باس كوتەرتپەدى. ءبىرازىن جايراتقانىنا كوڭىلى سەنىمدى. تاعى دا دالەلدەپ، تاعى دا جۋساتقىسى كەلگەن-دى...
ءبىر دۇلەي كۇش پۋلەمەتتەن جۇلىپ اكەتكەندەي بولدى. ەسىن جيسا، ەتپەتىنەن جاتىر ەكەن. اۋزى، مۇرنى، قۇلاعىنا بىرەۋ ىستىكتەپ توپىراق قۇيىپ تاستاعانداي. سول قۇمنان تازارعىسى كەلىپ، وڭ قولىن كوتەردى، جوق. سول قولىن — ول دا جوق. اۋىر كۇرسىنىپ بارىپ، اۋناپ ءتۇستى. ار جاعىن بىلمەيدى.
اسكەري گوسپيتال... اۋىر ويلار. مەن ەندى كىمگە كەرەكپىن. اناعا — قايعى، جارعا — ماسىل، بالاعا قورلىق. ءتان جاراسىنا وسىنداي جان جاراسى قوسىلىپ، ەڭسەنى كوتەرتپەي ەزىپ بارادى. كۇن وتكەن سايىن ومىردەن گورى ولىمگە بەت بۇرۋعا ءازىر. دارىگەرلەر مەن سەسترالاردىڭ جۇبانىش سوزدەرى دە قۇلاعىنا كىرەتىن ەمەس.
"قولىمدى قىرىققان وق كەۋدەمە نەگە قادالمادى. كىمنەن ارتىق ەدىم. مەنەن دە كەرەمەتتەر كەتتى عوي ول دۇنيەگە. ءتىرى ولىك كىمگە كەرەكپىن، كىمگە". جان دۇنيەسى وسىلاي دەپ ىشقىنادى.
بۇل دا سۇيەك ەتتەن جارالعان ادام. كۇيىنىش، وكىنىش، وكسىك بۇعان دا ءتان. قارا بۇلتتاي قاپتاپ، جانىشقان جامان ويلار ءتىپتى ءتۇپسىز شىڭىراۋعا دا اكەتتى. ءوزىن ءوزى جازىم دا قىلماق، اۋرۋحانانىڭ ءۇشىنشى قاباتىنان قارعىماق تا بولدى. ءبىراق بۇلاي ەتە المادى. ولاي ەتكىزبەگەن كۇش قوس قولىن قىرىققان دۇلەي كۇشتەن دە قۇدىرەتتى بولىپ شىقتى.
ول — سۇيگەن جارى ءباديحاننىڭ كىرشىكسىز ماحابباتى ەدى. الىستان كەلىپ، ىزدەپ تاۋىپ، مۇنىڭ ىشىندەگى ءار ساققا الىپ قاشىپ تۋلاعان تولقىندى ايەلگە ءتان نازىك جۇرەكپەن تاپ باسىپ تاۋىپ، ونى بىرتە-بىرتە ساباسىنا ءتۇسىرۋدىڭ، تولقىندى كوتەرىپ تۇرعان داۋىلدىڭ الدىندا توسقاۋىل قويۋدىڭ جولدارىن ىزدەدى. ءوزىنىڭ ارنايى ىزدەپ كەلۋى دە سول توسقاۋىلدىڭ ءبىرى ەدى. اسا كوپ وقۋى دا جوق، قاراپايىم قازاق ايەلى ءبىر ءتۇنى تۇرسىنعا:
— ءما، مىنا كىتاپتى وقى، — دەدى.
نيكولاي وستروۆسكيي «قۇرىش قالاي شىنىقتى». جۋىردا عانا قازاق تىلىنە اۋدارىلىپ باسىلعان ەكەن.
نيكولاي وستروۆسكيي! ءباديحاننىڭ نازىك ماحابباتى، سوۆەت ادامدارىنىڭ ايالى الاقانى، اسىل قامقورلىعى. وسى كۇشتەر ومىرگە قۇشتارلىقتى سونگەلى تۇرعان جەرىنەن قايتا وياتتى. بۇل جالعاننان مۇلدە كۇدەر ۇزگەلى تۇرعان ادامنىڭ قان تامىرى قايتا سوعايىن دەدى. ءال كىرىپ، نەمەسە ءبىر ەلەس تىرلىككە شاقىرعانداي.
ەشكىمگە ءتىل قاتپاي تۇنەرىپ جاتىپ الاتىن «قيىن ادام» تىلىمەن اۋدارىپ، كىتاپ وقي باستادى. بەتىنە نۇر جۇگىرىپ، باس كوتەرىپ وتىراتىن بولدى. تەرەزە الدىندا ۇزاق تۇرىپ، سىرتتاعى الەمگە دە كوز سالدى. ءسوندى - اۋ دەگەن ارماندار قايتا ورالىپ، تىرشىلىك تىنىسىنان حابار بەردى.
ءبىر كۇنى ول قالام سۇرادى. نە ءۇشىن! جازۋ ءۇشىن. ونىڭ بۇل قىلىعى تالايدى تاڭداندىردى. ءبىراق ابەس سۇراقپەن جانىنا ەشكىم تيمەدى. تىلەگىن ءۇنسىز ورىندادى. قيامەت تە كيىن ايلار. نەشەۋى وتكەن ەشكىم ساناعان جوق. بىرەسە تىسىمەن، بىرەسە اياعىنىڭ باشپايىمەن تۇرسىن جازۋعا جاتتىقتى. مۇنىڭ قانشالىقتى كۇشكە تۇسكەنى وزىنە عانا ايان. كۇندەردىڭ كۇنىندە گوسپيتال بويىنشا ءبىر جارالى سولدات تىسىمەن دە، باشپايىمەن دا جازۋ جازادى ەكەن دەگەن ءسوز تارادى.
— جازعان عانا ەمەس، ءتىپتى سۋرەت تە سالىپتى دەگەن لاقاپ شىقتى.
تۇرسىن ەندى جاراسى بىتكەن قوس بىلەككە ءۇمىت ارتتى. قانشا ايتقانمەن قولدىڭ تۇقىلى عوي. ۇستاۋعا ۇمتىلىپ تۇراتىن شىعار. اياقتىڭ اتى اياق. جازۋ جازعان سايىن اياق كيىمىڭدى ۇدايى شەشىپ جاتاسىڭ با؟
تۇقىلدار يكەمگە كونە باستادى. الدىنا كەلگەن استى اۋزىنا اپارۋعا جارادى الدىمەن. ايرىق بوپ بىتكەن ءۇش جاعى قىسۋعا دا كەلدى. بىلەكتىڭ شىبىق سۇيەكتەرى ساۋساقتىڭ مىندەتتەرىن انىقتاۋعا ءتيىس بولدى. ءومىر قىزىقتىرا باستادى. سەنەسىز بە، سەنبەيسىز بە، ەكى قولى شولاق ادام جازۋ جازىپ، سۋرەت سالۋعا جەتتى.
كۇتپەگەن جاعداي. گوسپيتالدىڭ باس دارىگەرى ورنىنان اتىپ تۇرىپ، تۇرسىندى باس سالدى. مىناۋ ادام قابىلەتىنىڭ شەكسىزدىگىنە دالەل. وزىنە سىيعا اكەپ تۇرعان لەنيننىڭ پورترەتىن جاساعان قولى جوق ادام. تاعدىر-اي، قانداي قاتىگەز ەدىڭ، وسىنداي تالانتتىڭ قولىن قالدىرساڭ نەتتى. ءبىراق بۇل ادامنىڭ تۇڭعيىعىندا جاتقان سۋرەتشى تالانتىن وياتقان دا مۇمكىن سول تاعدىرمەن ەگەسى شىعار. «سەن مەنى ەسەپتەن شىعارىپ، ەڭسەمدى ەزبەك بولساڭ، مەن سەنىمەن باسقاشا كۇرەسىپ، ساعان وزگەشە سىي تارتايىن» دەگەن جاننىڭ تەگەۋرىن دە بولۋى مۇمكىن. ادام مۇمكىندىگىن ەسەپكە الار ولشەم بار ما ەكەن؟!
كۇرەس. كوپ جىلعا قيىن كۇرەس. تالايدىڭ كوزىن قۇرتىپ، تالايدى مۇگەدەك ەتكەن سوعىسقا دەگەن ومىردەگى ەگەس. رۋحى كۇشتى ادامنىڭ ەگەسى، رۋحى كۇشتى ادامنىڭ جەڭبەي قويمايتىن كۇرەسى. وسى رۋح كۇشىنىڭ قاينارى دا قايدان تابىلىپ جاتىر. تاڭداناسىڭ...
تۇرسىننىڭ قولىنىڭ شولاقتىعىن جۇرتتىڭ ۇمىتقانى قاشان. ۇمىتتىرعان ونىڭ كۇندەلىكتى تىرلىگى. ءشوبى جيۋلى، مالى باعۋلى، الما اعاشى ەلدىكىنەن ارتىق بولماسا كەم ەمەس، گۇلدەپ تۇر. ءبارىن جاسايتىن ءوزى. قىزمەتى دە ەل قاتارلى، كەمدىگىنەن كەلىپ جاتقان ءسوز جوق. مىنە، ءۇش ايلىق شوفەرلەر كۋرسىندا وقىپ ءجۇر. جاڭادان العان «موسكۆيچتى» ءوزى جۇرگىزبەك. ونىڭ مۇگەدەكتىگىن بەتىنە باسقان سول پراۆو بەرەتىندەر عانا بولدى. ءبىراق ولاردى دا تۇرسىن جەڭدى. پراۆونى الماي قويمادى...
تۇرسىن ءبارىن جەڭىپ كەلەدى. ونىڭ رۋح كۇشى ادام ومىرىندەگى مۇمكىن ەمەستى مۇمكىن ەتتى. ومىرگە، قۇشتارلىق ونى تەك ىلگەرى ۇمتىلدىردى. ءومىرىنىڭ جالعاستارى دا، شۇكىرشىلىك، بارشىلىق.
التى پەرزەنتتىڭ ۇلكەنى تامارا اۋىل شارۋاشىلىق ينستيتۋتىن، ەكىنشى قىزى شولپان كووپەراتيۆ تەحنيكۋمىن، اجار مۋزىكا ۋچيليششەسىن ءبىتىردى. ۇلدارى ءومىرزاق پەن سەرىك تە، كىشى قىزى كلارا دا ەرجەتىپ، بوي تۇزەپ ەل قاتارىنا قوسىلدى. بۇل ۇيدەگى باقىتتى ورتايتىپ كەتكەن سۇيىكتى جار، اسىل انا باديحاننىڭ ومىردەن ەرتە كەتكەنى عانا. ءبىراق تۇرسىندى ومىرگە قايتا ورالتقان باديحاننىڭ رۋحى بۇلاردىڭ ەندىگى ومىرىنەن جارقىن كورىنىس تابارى ءسوزسىز. قاتارداعى سولداتتىڭ ومىردەگى وسىناۋ ەرلىگىندە ابزال جاندى انانىڭ ولشەم تابىلماس ۇلەسى جاتپاسىنا كىم كەپىل.
مىنە، ەندى تۇرسىن باسقا قىرىنان كورىنىپ وتىر. قولىنا قالام الدى. «ولىممەن بەتپە-بەت» اتتى پوۆەست جازىپ شىعاردى. ونىڭ بويىندا سىرشىل اڭگىمەشىلدىك قابىلەتتە بار ەكەن. سول پوۆەسىنىڭ ەتكەن اسەرىنە وچەركىمىزدىڭ باسىنداعى حاتتار ابدەن ايعاق.
— باديحاندى جوعالتقاننان كەيىنگى ءبىر وكىنىشىم، — دەدى تۇرسىن اقساقال، — ماندولين تارتا المايتىنىم. جاسىمدا جاقسى ويناپ ەدىم. كوڭىلىمنىڭ كەيبىر تولقىندارىن مۋزىكا ارقىلى دا جەتكىزگىم كەلەدى. ساۋساق ءيتىڭ وسىندايدا كەرەك ەكەن. امال بار ما...
ءومىر شىرايى — ەڭبەك دەگەن راس-اۋ. وسىناۋ تاعدىرى تالاي سىر شەرتكەن ادامدى قۇزعا قۇلاتپاي، عۇمىر بويى جىلاتپاي تىرشىلىك ايدىنىنا الىپ شىققان دا سول ەمەس پە. ەڭبەك سىيلاعان ورلىكپەن ومىردە ول قانداي تاماشا ىزدەر قالدىردى. ىزدەر، ىزدەر... ولاردا ءمولدىر سىر دا بار، ولاردا جانىڭدى بايقار جىر دا بار.
You Might Also Like
-
بۇل جولداردىڭ مىناداي كىرىسپەسى بار. الماتىدا كەشەدەن بەرى كۇن قاتتى ىسىپ كەتتى. تولاسسىز ءبىر اي بويى جاۋعان جاۋىننان سالقىنعا ۇيرەنىپ كەتكەنبىز بە، شىلدەدەگىدەي - اق شىدامسىزدانىپ بارامىز. ونىڭ ءۇس...
