شىنىعۋ
كولحوزدان تاڭ اتا شىققان ماشينا قۇم - قۇمنىڭ اراسىندا سۇڭگىپ ءالى ءجۇر. قىلتىڭ ەتىپ مىنا شاعىلدىڭ بۇيىرىنەن ءبىر كورىنسە، الدەن ۋاقىتتا جوق بولىپ كەتەدى. كۇن شاڭىتىپ بوران بولايىن دەپ تۇر. شوفەر ەندى اشۋلانايىن دەدى.
— بۇل قۇرعىردىڭ اۋىلى قايدا كەتكەن، جەر جۇتىپ قويدى ما، الدە كوككە ۇشىپ كەتتى مە؟ انەۋ كۇنى كەلگەنىمدە وسى تۇمسىقتا وتىرعان سياقتى ەدى عوي.
جاياۋ بوراسىن قۇيعىتىپ قۇممەن ارالاس قاردى اسپانعا كوتەرە باستادى. نە ماڭىراعان قوي، نە ۇرگەن ءيتتىڭ داۋسى ەستىلمەيدى. بۇعان دەيىن جان باسپاعان مەڭىرەۋ جاپان ءدۇز سياقتى وسى ماڭ.
شوفەر ماشيناسىنان قارعىپ ءتۇستى دە شاعىلدىڭ باسىنا شىعىپ ايقاي سالدى. جاۋاپ ءۇن جاقىن جەردەن-اق ەستىلدى. ماشينانى سولاي قاراي بۇرىپ، قورالاۋعا كەتىپ بارا جاتقان قوي سوڭىنان ىزعىتىپ جەتىپ كەلدى.
— ەي، داۋلەتبەك، سەندەر قونىس اۋدارىپ كەتكەنسىڭدەر مە؟
— قىستى كۇنى ادام ۇزاق قونىس اۋدارۋشى ما ەدى. ەسىڭنەن اداسقانسىڭ با؟ باياعى ءوزىڭ كورگەن قىستاۋ ەمەس پە؟
— قايدام، تاڭ اتقالى سەنى ىزدەپ قۇم - قۇمنىڭ اراسىنا كىرىپ سابىلىپ ءجۇرمىن. سەزگە شاقىرادى، — دەدى ۇياڭداۋ كەلگەن قۇربىسى شارت بۋىنعان فۋفايكەسىنىڭ وينىنا قولىن تىعىپ جاتىپ.
سەزگە دەيدى، كومسومول سەزىنە مە؟ داۋلەتبەكتىڭ ويىنا وتكەن اۋداندىق كونفەرەنسيادا قازاقستان كومسومولىنىڭ IX سەزىنە دەلەگات بولىپ سايلانعانى ءتۇستى.
— شاقىرۋ قايدا؟
— ءما!
— ويباي-اۋ، مىنادا ەرتەڭ تاڭەرتەڭ ساعات 10-دا اشىلادى دەيدى عوي. ەرتەرەك نەگە جەتكىزبەگەنسىڭدەر؟
— ول داۋىڭدى اۋداندىق كومسومول كوميتەتىنە ايت. سەنى ىزدەيمىن دەپ تان، اتقالى ساندالعانىم دا جەتەر. دەلەگات بولساڭ وزىڭە دەلەگاتسىڭ، شىرەنبە ماعان.
بۇدان ءارى ساۋدالاسىپ تۇرۋعا ۋاقىت بولمادى. داۋلەتبەك الدىنداعى قويدى اسىعا ايداپ كەلدى دە، قىدىرما اقساقالعا ءجايدى ايتىپ، الگى ماشينامەن ستانسياعا قاراي جونەپ بەردى.
ماتاي تەمىرجول ستانسياسى اقسۋ اۋدانىنىڭ مالى قىستايتىن، قۇراقسۋ، تەنتەكسۋ، جايىلىمدارىنا ەڭ جاقىن ستانسيا ەدى. داۋلەتبەككە قاسىنداعى قۇربىسى ماشينانى تىپتەن جاي جۇرگىزىپ كەلە جاتقانداي كورىنەدى.
— ويپىرماي، پوەزد بولسا جارار ەدى، ۇلگەرە الار ما ەكەم. قاساقانا سەن دە جىبىرلادىڭ دا قالدىڭ عوي.
— قىستى كۇنى، ءوزى ناشار جولدا ماشينانى بۇدان ارتىق ايداۋعا بولمايدى...
...جىبەرىڭىز دەيمىن، تالدىقورعانعا جەتۋىم كەرەك. ميليسيا سەرجانتى وسىلايشا ارپالىسىپ جۇرگەن اشاڭداۋ سارى جىگىتتى بىلەگىنەن شاپ بەرىپ ۇستاپ ايىرىلار ەمەس.
— نەگە ءتارتىپ بۇزاسىڭ. جۇك پوەزىمەن جولاۋشى جۇرۋگە بولمايدى. نەگە مىنەسىڭ وعان. شتراف تولە.
— شترابىڭدى الساڭ الشى اعاتاي، جىبەرشى ءوزىڭ مەنى، ۇستاماشى، مىنا قاعازدى كورىڭىزشى.
قاعازدى وقىپ شىققاننان كەيىن مانادان بەرگى ىزعارلى ميليسيونەر دە جۇمساپ سالا بەردى.
— بار، باۋىرىم، بارا عوي. ءبىراق، ۇلگەرە الار ما ەكەنسىڭ. ءتۇن ورتاسى بولىپ قالدى، تالدىقورعاننان ەشكىمدى تابا المايسىڭ عوي.
ۇشتوبەدەن قالاعا جۇرەتىن اۆتوبۋستىڭ سوڭعى رەيسىمەن داۋلەتبەك زىرلاپ كەلە جاتتى. قايدا بارماق، كىمگە جولىقپاق، كىمنەن ءجون سۇرايدى. ءقازىر بۇل بارعاندا عوي وبلىستىق كومسومول كوميتەتىندە ەشكىم بولمايدى. نە ىستەيدى سوندا. سۋىقتان ءبۇرىسىپ اۆتوبۋس ىشىندە شوفەردەن سۇراعىسى كەلىپ ەدى، «قويشى، بارا كورە جاتارمىن» دەگەن وي كەلدى.
اۆتوبۋس ورتالىق كوشەگە اكەپ ءتۇسىرىپ تاستادى. قولىندا شاعىن تۇيىنشەگى بار ورتا بويلى، اشاڭ ءجۇزدى، كوك كوزدى جاس جىگىت ءتۇن ورتاسىندا جالعىز تۇر. «الدە ءبىرى وتىرعان جوق پا ەكەن» دەپ وبلىستىق كومسومول كوميتەتىنىڭ ۇيىنە كەلىپ ەدى، ەسىك بەرىك. نە ىستەۋ كەرەك.
— تاۋەكەل دەپ الماتىعا تارتىپ وتىرسام... نە بولسا دا سوندا كورسەم. وسى وي جاس جىگىتتى جەتەكتەپ تاكسيلەر تۇراتىن جەرگە الىپ كەلدى.
— الماتىعا باراتىندارىڭىز بار ما؟ — توپتانىپ تۇرعان شوفەرلەر ساق-ساق كۇلدى.
— قىزىقپىسىڭ ەي، ءتۇن ىشىندە وسىنشاما جەردەن الماتىعا كىم بارۋشى ەدى؟ جۋانداۋ كەلگەن قاراتورى ارميان جىگىتى گۇج ەتە قالدى.
— بۇكىل ءبىر رەيسكە تولەيسىڭ بە، مەن الىپ بارايىن.
— تولەيىن.
جۇپىنى كيىنگەن، ءارى بالا سياقتى بولعان سوڭ اقشاسى جوق پا دەپ كوڭىلىنە سەكەم الدى ما، ايتەۋىر شوفەر شىقپاي جاتىپ ساۋدانىڭ باسىن اشىپ الۋدى ءجون كەردى.
— جەتكىزىڭىزشى اعاي، قانشا بولسا دا تەلەيىن. مەن شوپانمىن. اقشا جەتەدى مەندە.
قارى كەپ جۇرىستەن ەرىپ ۇلگىرگەن تاق-تاق جول. جەڭىل ماشينا زىمىراپ كەلەدى. الدىڭعى جاقتا شوفەردىڭ جانىندا وتىرعان جاس بالا جان-جاعىنا قاراپ قويادى. شىركىن، وسى كەزدە ونىڭ قيالىنىڭ قايدا كەتكەنىن بىلسەڭ... نە ءۇشىن كەلە جاتىر، كىم جىبەردى ونى. اسىعىپ، اپتىعىپ ۇيىتقىعان بوراندا ستانسياعا، ودان ميليسيا قارماعىنا ءىلىنىپ اۆتوبۋسقا ءتۇسىپ، ودان تاڭ الدىندا مىنە الماتىعا قاراي قانداي كۇش زىرعىتىپ كەلە جاتقان. داۋلەتبەكتىڭ باسىندا وسى ويلار... كۇلىمسىرەپ قانا زۋلاعان ماشينانىڭ تەرەزەسىندەگى
سىزاتتان سوققان سامال جەلگە بەتىن توسەيدى.
* * *
كۇندەگى ادەتىنشە جايناڭ قاعىپ ۇيگە كىرىپ كەلگەن بەتى ەدى.
— ەي، داۋلەتبەك، وتىر مۇندا — دەگەن وكتەم اكە داۋسى ەستىلدى.
جاڭا عانا البىرتىپ تۇرعان ءجۇزى قۋارىپ كەتتى دە، جىمداي بولىپ كارلى اكە قاسىنا وتىرا كەتتى.
— سەن نە ساندالىپ جۇرسىڭدەر، وقۋدى تاستاعانىڭ اناۋ، ال ەندى سالپىلداپ بوس جۇرگەندە ءمۇيىزىڭ شىعا ما، انا باسشىلاردىڭ ايتقانىن نەگە ىستەمەيسىڭ، نەگە بارمايسىڭ قويعا.
— قويعا بارىپ نەمەنە... مەن سونشاما — دەي بەرگەندە.
— ءتايت، جوعالت كوزىڭدى، وسىدان قويعا بارماي كەر، قىرشىنىڭنان...
وسى سەزدى ايتقاندا اشۋلى اكەنىڭ قولىنا جانىندا جاتقان تاياعى ءتۇستى. بۇلتارىپ كورەم بە دەپ وتىرعان داۋلەكەڭ ەسىككە قاراي اتا جونەلدى.
— قويعا بارماساڭ ەندى قايتىپ كوزىمە كورىنۋشى بولما. سەن ماڭدايىنا تيمەي ەشنارسە ىستەمەيسىڭ. وسىدان سەنى قويعا جىبەرمەسەم، بالا كورمەي كەتەيىن.
اكە مىنەزى داۋلەتبەككە بۇرىننان ايان ەدى. ءبىر ايتسا دەگەنىنەن قايتپايتىن. رەتىن تاۋىپ اناسى ارقىلى رايىنان قايتارماق بولدى ونى.
— ەي، شال، جاس بالاعا سونشا اقىرعانىڭ نە؟
— قىلجاقتاتپا، سەنى مەن ماعان مازار ورناتپايدى. ءوزى ادام بولسىن دەپ وتىرمىن، مەنى اسىراماي-اق قويسىن، كويكەكتەتپە، جىبەر. بارسىن دەپ ايت. انا كومسامالدارى دا بىرنەشە رەت كەلىپ كەتتى عوي، جالعىز سەنىڭ بالاڭ ەمەس. كورسىن، بارسىن وقۋ تاستاعىش مىقتىم.
... قار سىلبىراپ ەرىپ جاتىر. قارا سۋىق جەر وڭمەننەن وتەدى. كوكالا اتتىنىڭ ارتىنا مىنگەسكەن تۇيعىنداي جاس بالانىڭ كەڭىلى كىربىڭ. ءۇن جوق، ەكى اياقتى سالبىراتىپ قويا بەرىپ، جابىسىپ كەلە جاتىر. الدىندا وتىرعان ادامنىڭ ىڭقىلداپ ولەڭ ايتقانىن دا ەلەر ەمەس.
ىڭ دا شىڭ، قىم-قۋىت شۋ. ماڭىراعان قوي-قوزىنىڭ ۇنىنەن قۇلاق تۇنادى. وسى اراعا كەلگەندە عانا ات ارتىنداعى جاس بالا ءسال سەلك ەتكەندەي بولدى. «ال، قاراعىم كەلدىڭ، ءتۇسىپ قال» دەدى دە، الگى اتتى قونىس جانىنا جەتكەندە داۋلەتبەكتى اياعىنان باسىن ۇزەڭگى عىپ ءتۇسىرىپ جىبەردى.
شوپان قىدىرما راحمەتوۆ امىرە اقساقالعا جاقىن ادام ەدى. داۋلەتبەكتى تانىدى دا:
— وۋ، كەلىپ قالعانسىڭ با، ال انا قوزىلاردى جايعاستىر، —دەدى الدىندا ءيىرۋلى جاتقان وتاردى كورسەتىپ.
...تاڭەرتەڭ ەرتە ءتۇر دەگەن بالا جۇلقىلاپ وياتقاندا كوزىن ارەڭ اشتى.
— الگى جىبەردىك دەگەنى سەن بە، و...و ءبۇيتىپ كومەكشى بولعانىڭ بار بولسىن... تۇر، جونەل ءارى!
بۇل اقسۋ اۋدانىنىڭ مال شارۋاشىلىعىنا جاستاردى كەپتەپ جىبەرىپ، قوي شارۋاشىلىعىن قولعا الايىق دەپ باستاما كوتەرگەن سوناۋ ءبىر كەز ەدى.
***
...جىل قورىتىندىسى شىعايىن دەپ جاتقان كەز. اۋداندىق كومسومول كوميتەتى كولحوزداردان، سوۆحوزداردان وزدەرى جىبەرگەن شوپاننىڭ ەڭبەك ناتيجەسىن دامىل-دامىل سۇراپ جاتتى.
داۋلەتبەك امىرەنوۆ. 100 قويدان 121 قوزى. قاراماعىندا 560 ساۋلىق بار.
اقسۋ جاعدايىندا ول جىلدارى بۇل جامان ەمەس-تى. كەشە اكە ىزعارىمەن ارەڭ اتتاندىرعان بالاعا بۇگىن جۇرت نازار اۋدارا باستايىن دەدى. ونىڭ فاميلياسى اۋدان باسشىلارىنىڭ بلوكنوتىنا جازىلىپ، وزات شوپانداردىڭ بىرىنەن سانالدى. كومسومول جونىندە ءسوز بولا قالسا، ءبىزدىڭ مىناداي جاس شوپانىمىز بار دەۋگە تىلگە تيەك بولدى.
كەلەسى جىلى جايلاۋدان تۇسىسىمەن-اق «داۋلەتبەك وزادى» دەگەن سوزدەر شىعا باستادى. قويلارى كۇيلى، كۇمپيىپ ءتۇستى جايلاۋدان. ەل اۋزى دۋالى دەگەن ەمەس پە. جىل قورىتىندىسى — 100 باستان 132 قوزى، العان ءجۇنى ءار قويدان 3،9 كيلوگراممنان اينالدى.
ۇلكەن ويعا شومىپ وتىردى دا، قىدىرما قارت مىرس ەتىپ كۇلدى. «اي، اقىلىڭنان اينالايىن اباي - اي، تاربيەگە تۇزەلمەيتىن مىنەز بار دەگەن ادامنىڭ ءتىلىن كەسەر ەدىم»دەپ قالاي تاۋىپ ايتقانسىڭ. جۇرت مىنا داۋلەتبەككە قاراسىنشى. اۋدانعا اتى شىعىپ ءجۇر انە. و، تەنتەك سارىم... "تەنتەك تۇزەلەدى، تۇزەلسە مىقتاپ تۇزەلەدى دەگەن وسى - ay" دەدى ىشىنەن.
سەزد اياقتالىپ، الماتىداعى وپەرا تەاترىنىڭ اسەم زالىنان جۇرت كونسەرتكە دەيىن دەمالۋعا سىرتقا شىقتى. جاستار تەز شۇيىركەلەسىپ كەتپەي مە، ەكى كۇننىڭ ىشىندە ءار وبلىستان كەلگەندەرىنە قاراماي، بىر-بىرىمەن ەتەنە جاقىن بولىپ كەتىپتى.
داۋلەتبەك تە سوستيىپ، جۇعىسى الماي جۇرەتىنگە جاتپايدى. ءىشى - باۋىرىڭا كىرىپ كەتەتىن، اشىق جارقىن مىنەزى بار. سوعان باسىپ كوپ دەلەگاتتارمەن تانىسىپ العان، ءبىر قۇربىسى:
— ءاي، داۋلەتبەك، سەنى كومسومولدىڭ وتالىق كوميتەتىنىن مۇشەسى ەتىپ سايلادى. ماقتالىپ جاتىرسىڭ. راديودان بۇگىن تاڭەرتەڭ قۇناپيا شۇلعاۋبايەۆ ەكەۋىڭنىڭ ارانداعى جارىس تۋرالى دا ايتىپ جاتىر. ءتىپتى دۇركىرەپ باراسىڭ ءوزى، — دەدى.
— سونشاما نە ەرەكشەلىگىڭ بار، سالشى ورتاعا، قالاي باعاسىڭ وسى سەن قويدى؟ سەنىڭ ادىسىندە نە قۇپيا بار ەكەن، ءبىز دە بىلەيىك.
— اي جىگىتتەر - اي، ەرەكشە دەپ مەنى اسپاننان ءتۇستى عوي دەيسىندەر مە. وزدەرىڭ سياقتىمىن. كومسومول جىبەردى، كومسومول ەڭبەگىمدى باعالاپ كوتەرىپ وتىر. ەڭ باستىسى ءوز ءىسىندى سۇيە بىلۋدە. باستاپقى كەزدە مەن دە قيقاقتاعام. جاقسى كور جۇمىسىڭدى. نە ايتام بۇدان باسقا.
— جو-جوق... سەن بىزگە ايت بىردەڭە.
— تابىستى تۋدىراتىن تالاپ، تالابىڭ بولسا تابىس دەگەن ەشقايدا قاشپايدى. قوي باعۋ قۇر سوڭىندا ءجۇرۋ ەمەس، مەن ايتار ەدىم، ەگەر ءبىر قويشى جازۋشىلىق قابىلەتى بولىپ، ءوزىنىن كۇندەگى ءىسىن قاعازعا ءتۇسىرىپ وتىرسا، ءبىر جىلدا ۇلكەن ءبىر كىتاپ شىعار ەدى. كىتاپ بولعاندا قانداي، شىن مانىندەگى تاجىريبە كىتابى بولار ەدى. مىنە، بىزدەر وسىنى جاسايىق. ايتپەسە قانشا مىقتى بولعانىڭمەن كۇندەگى توپشى - تۋىندىڭدى، قورىتىندى -تۇجىرىمىڭدى لاپ ەتكىزىپ ءبىر جەردە ايتا الاسىڭ با. ءتۇيىپ ايتار ءجاي — ءاربىر كۇنگى جايىلىم، ءاربىر كۇنگى سۋاتتىڭ سول كۇنى مالعا جۇعىمدى بولدى ما، جوق پا. بيىلعى قىستاۋىڭ وتارىڭا قالاي جاقتى، جايلاۋىڭ جايلى بولدى ما؟ قوي سوڭىنان قۇر ەرە بەرمەي وسى جايلاردى بايىمداپ، ىشكە ءتۇيىپ ءجۇرۋ كەرەك.
ورىندى سوزگە تالاس جوق دەگەندەي داۋلەتبەكتىڭ بۇل اڭگىمەسى الگى تۇرعانداردى ازدى-كوپتى ۇيىتقانداي بولدى اۋ دەيمىن. تاعى دا نە ايتار ەكەن دەپ ءسوز كۇتكەندەي.
— سەنى ماقتاپ ءجۇر دەيسىڭ، ال مەنىڭ بيىلعى كورسەتكىشىم وتكەن جىلعىدان تومەندەۋ بولدى. 100 قويدان 128 قوزى. مەن ءقازىر وسىنى ويلانۋدامىن. نەگە كەم بولدى. قاي جەردەن ءمۇلت جىبەرىپ الدىم دەيمىن. وتكەن قىستا ازدى-كوپتى ءىش تاستاۋ بولدى. مۇنىڭ دا سەبەبى بار. بىزدە «ال مىناۋ جاقسى دەگەنگە» جاقسىنى ايت دەي بەرەمىز. مەنىڭ پىكىرىمشە قانداي تاڭداۋلى بولماسىن، ونىڭ كەمشىلىگى دە بولادى. وسى جونىندە ايتۋ قاجەت. جاقسى جاقسى بوپ قالا بەرەدى ال كەمشىلىك تۇزەلمەي قالا بەرسە، ەڭ جامانى سول. مەن مىنە ءقازىر وسىنداي وي ۇستىندەمىن.
— ال، قۇناپيا ەكەۋىڭنىڭ قايسىسىڭ وزاسىڭ؟
— ونى ۋاقىت كورسەتەدى.
— قۇناپيا دەگەن كىم ءوزى؟ — دەپ سۇراق قويدى، تاپال سارى جىگىت.
— ونىمەن مەن ءوزىم دە سىرتتاي تانىسپىن. الماتى وبلىسى ۇيعىر اۋدانى، تەلمان اتىنداعى كولحوزدىڭ شوپانى كورىنەدى. راديو ارقىلى ونىڭ تابىسىن ەستىدىم، جارىسقا دا ءتۇستىم. «اتىندى سەنسەڭ عانا بايگەگە قوس» دەگەن. ءبىز قول جەتەر تابىسىمىزعا، ىستەي الار ىسىمىزگە سەنگەندىكتەن دە جارىسقا ءتۇسىپ وتىرمىز. ەستىرسىڭدەر ونى ءالى.
سەزدەن داۋلەتبەك كوپ جايلاردى ءتۇيىپ، كوپ تۇجىرىمدارعا بەكىندى. وزىنەن بيىك، وزىنەن جوعارى قۇربىلارىنا جەتسەم دەپ ارماندادى. وسى ويىن كەلە سالىسىمەن جاڭا قوسىلعان جارى تۇراشقا دا جەتكىزدى.
— بۇرىن جالعىز ەدىم، ەندى سەن بارسىڭ قاسىمدا، جەتەمىز عوي، ءا، — دەپ قالجىڭدادى.
***
ول قازاقستان كومسومولىنىڭ IX سەزىنەن كەيىن تۋعان ويلار ەدى. ال 1987 جىلى XVI سەزد بولدى. سوناۋ جىلدارى راديونى بىردە تىڭداپ، بىردەي تىڭداي الماسا، بۇل سەزدىڭ جۇمىسىن داۋلەتبەك تەليەۆيزوردان تاپجىلماي كوردى. قايتا قۇرۋ كەزەڭىنىڭ سيپاتىن اڭعارتقان بۇكپەسىز اڭگىمەنى ۇيىپ تىڭدادى. ءبىر كەزدە ءوزى قىدىرما قارتقا كومەكشى بولسا، ەندى داۋلەتبەكتىڭ كومەكشىلەرى كوپ. ءبىرازدان سوڭ «اقساقال» دەپ تە ايتاتىن شىعار.
— ءوتىپ بارا جاتقان ۋاقىت - اي، — دەيدى ول. — كەشە عانا ءبىز دە جاس ەدىك. سول جاس كۇيىمىزدە قالاتىن سياقتى ەدىك. اينالاڭ، اسىرەسە جاس وركەن سەنىڭ دە ەگدە تارتقانىڭدى ەسكە سالادى ەكەن. ءبىر كەزدە بىزگە دە قىزىققان شىعار. ال مەن قازىرگى جاستارعا قاتتى قىزىعام. كەيىنىرەك نەگە تۋمادىم دەپ تە قويام. مۇنىڭ ءوزى ۋاقىتتىڭ جاقسىلىعىنان بولسا كەرەك. باسقانى بىلاي قويعاندا مەن شوپان بولعاننان بەرى قازاقستان كومسومولىنىڭ جەتى سەزى ءوتىپتى. ءبىر كەزدەگى ءبىزدىڭ «قىزىلتاڭ» سوۆحوزىنىڭ قىستاۋى بولعان «قۇراقسۋ» بۇل كۇندە باسقا بورلىتوبە اۋدانىنا قاراپ، وندا «قۇراقسۋ» سوۆحوزى ورنادى. قالىڭ قۇمنىڭ ىشىندە سوۆحوز بولادى دەگەن وي كىمنىڭ كاپەرىنە كەلگەن. وسى ارانىڭ ءبىر كەزدە اشىق قورالى عانا قىستاۋ بولعانىنا بۇل كۇندە سەنۋ قيىن.
— جاستارعا قالاي قىزىقپايسىڭ، — دەيدى ودان ءارى داۋلەتبەك. — ولاردىڭ ەندى تۇراعى كومپلەكستەر. ءبىر كەزدەگى ءبىز قۇساپ، 500-600- دەن باقپايدى قويدى. ون مىڭداپ باعادى. ءبارىن تەحنيكامەن جاسايدى. سوناۋ الاڭعاسار شاعىمدا قويشى بولمايمىن دەپ قاشقاقتاعانىما بۇگىن ۇيالام. وي ساياز عوي، وي... اكەم جارىقتىق مەنى زورلاعاندا بىردەڭەنى بىلگەن - اۋ دەيمىن.
داۋلەتبەكتىڭ ءقازىر تالىمگەر دەگەن اتاعى بار. وسى مىندەتتىڭ ءمانىن قالاي تۇسىنەسىز دەگەندە ول ۇزاق تولعادى:
— قۇرعاق اقىلدى ەجەلدەن جانىم جەك كورۋشى ەدى. بىرەۋ سەنىڭ ءوز بىلەتىنىڭدى مىجىپ، اقىلگويسىگەندە شىداي الماي، «ەي، ءوز اقىلىڭ ەزىڭە» دەپ تۇرىپ كەتەتىن ەم. سول سەبەپتى دە «قيقار داۋلەتبەك» دەگەن تۇمار دا تاعىلعان ماعان. شىنىندا، بىلمەگەنىن ۇيرەتسەڭ — ۇستازدىق دەگەن سول ەمەس پە؟ مەنىڭ ۇعىمىمدا ۇيرەتۋ دەگەن ىسپەن كورسەتۋ، ونەگەمەن جانىن باۋراۋ. سويلەي بەرۋدى ەمەس، جوندەي ءبىلۋدى ۇيرەتۋ كەرەك. جوندەپ بەر، جوندەپ كورسەت. ميىما ۇيالاعان وسى نيەتىمدى ورىنداسام — تالىمگەر بولا العانىم دەپ بىلەم.
...اتتەڭ، اتتەڭ... شوپان ماماندىعىنىڭ كەرەكتىگىن جۇرت ەڭ بولماسا مەن قۇرلى تۇسىنسە. مەنىڭ كەش ويانعانىمداي - اق ءتۇسىنسىنشى. سونىڭ وزىندە...
داۋلەتبەك ويلى كوزىن الىسقا قاداپ قالدى. ول ءوز سوۆحوزىنىڭ، ءوز شاكىرتتەرىنىڭ اۋماعىنان دا ارىعا كەتىپ قالعان سياقتى. رەسپۋبليكا بيىگىنەن، ءتىپتى ەل بيلىگىنەن ويلاپ تۇرما ەكەن، قالاي؟
— بىرەۋدىڭ 200، بىرەۋدىڭ 180 قوزى العانىن وي دارىپتەيمىز، دارىپتەيمىز - اۋ كەپ. — بۇلار ساناۋلى-اق ادام عوي. مىڭ قويشى جۇزدەن ءجۇز قوزى الۋعا جەتە الماي جۇرگەندە ءجۇز قويشىنىڭ 200- دەن العانى نەمە تۇلعا؟ مىسال ءۇشىن ايتىپ وتىرمىن. انا، انا توعىز ءجۇز قويشىنىڭ ءبىر قويدان ءبىر قوزىدان العانى بۇدان الدەقايدا ارتىق ەمەس پە. اتتەڭ، اتتەڭ... مەنىڭ اتتەڭىمنىڭ توركىنىن ءتۇسىندىڭىز عوي. شىركىن، وسى ويىممەن قوسا سوناۋ جاستىق شاعىم قايتا كەلسە دەيمىن.
ءۇشىنشى كەيىپكەرىمىزدىڭ ءومىرى مۇڭدى سەزىمدەردى دە قوزعايدى...
You Might Also Like
-
ادام ادام اتالعالى ەڭبەكتىڭ ءبىزدىڭ ەلىمىزدەگىدەي قۇدىرەتتى بولعانىن تاريح كورگەن ەمەس. كونە تاريح تالاي كوعام كوشىن كوز الدىنان وتكەردى، تالاي داۋىرگە تامىرشى بولدى، تالاي عاسىرمەن سىرلاستى. سونىڭ ...
-
جاڭا عانا تىلسىم جاتقان اينالاداعى اپپاق قار جان بىتكەندەي جىبىرلاي باستادى. اپساتتە جاياۋ بوراسىن كۇشەيىپ، جولدىڭ ءۇستى الا قۇيىن بولدى دا كەتتى. باتىس جاققا قاراساق كوك تۇنەرىڭكىرەپ، كۇن بۇزىلعالى ...
