InfoHub Logo

ىلعي دا ءزابىر كورە بەرگەن سوڭ، ورماننىڭ ءبىر سەرىسى ەدى عوي دەپ، ءبىر توپ تاۋىق ايۋعا ارىز ايتا بارادى دا تۇلكىنىڭ زورلىعىن باياندايدى.

– و، ايۋ قاريا، – دەپتى، جالاڭ ءتاجىسى جەلبىرەگەن قوراز تاۋىقتار اتىنان سويلەپ. – زالىم تۇلكى بىزگە كۇن كورسەتەتىن ەمەس. ودان باسقا بىزگە ەشكىم دە تيىسپەيدى. سۇم تۇلكى ۇرلانىپ كەلەدى دە ءتۇن ىشىندە قىرىپ كەتەدى.

ايۋ ارىز ايتقان تاۋىقتارعا تەسىرەيە قاراپ تۇرىپ:

–تۇلكى مە؟ – دەپ، قايتالاپ سۇرايدى. قوراز قۇلشىنا راستايدى.

– ءيا، تۇلكى سۇم!

ايۋ سول ارادا تۇلكىنى شاقىرتىپ الادى. قارسى الدىنا جىلماڭداپ تۇرعان تۇلكىنى:

– سەن تاۋىقتاردى نەگە ازاپقا سالىپ ءجۇرسىڭ؟ – دەپ تەرگەي باستايدى.

ايۋدىڭ ءتۇسى سۋىپ كەتكەن ەكەن. وزىنە ءبىر پالەنىڭ جابىسقانىن ءىشى سەزگەن تۇلكى قۇيرىعىن بۇلعاڭداتا مايموڭكەلەپ:

– ايۋجان-اۋ، مەنىڭ ويلاعانىم سەنىڭ قامىڭ عوي، جامباسىڭا تاس باتپاسىن دەپ، تاۋىقتاردىڭ جۇنىنەن ساعان مامىق توسەك پەن مامىق جاستىق ازىرلەپ ءجۇرمىن، – دەپ، قولتىعىنا قىسا كەلگەن ءبىر مامىق جاستىقتى ايۋدىڭ شىنتاعىنا توسەي قويادى. ايۋدىڭ قاباعى جادىراي باستاعانىن بايقاپ، تاۋىقتاردىڭ ءوزىن سوگە جونەلەدى:

– بۇلار مۇندايدى ويلاۋشى ما ەدى؟ مەنى جامانداپ، ارىز ايتقاندى عانا بىلەدى.

بۇدان كەيىن تاۋىقتار داۋ ايتا الماي، ءۇنسىز جەر شۇقىپ قالادى. ايۋ مامىق جاستىققا شىنتاقتاي جاتقان كۇيدە تاۋىقتارعا نەمقۇرايدى نازار سالادى.

– سەندەر جالا جاۋىپ ءجۇر ەكەنسىڭدەر. بارا بەرىڭدەر! ەندىگارى بىرەۋدى جامانداپ، مەنىڭ الدىما ارىز ايتىپ كەلۋشى بولماڭدار! – دەپ، تاۋىقتاردى قۋىپ تاستاپتى.

سورى قايناعان تاۋىقتار ەندى «قايسار ەدى عوي، زارىمىزدى ۇعار» دەپ، قاسقىرعا بارىپ، تۇلكىنىڭ ۇستىنەن شاعىم جاسايدى.

– قاسەكە، – دەيدى، تاۋىقتار جابىلا شۋلاپ، – ارىزىمىزدى تىڭداشى.

– قانە، ايتىڭدار، – دەپتى قاسقىر ىقىلاسپەن.

سونان سوڭ الگى قوراز ءسوز باستايدى:

– تۇلكى سۇم بىزگە كۇن كورسەتپەيتىن بولدى. سوندىقتان سەنەن كومەك سۇراپ كەپ تۇرمىن.

تاۋىقتاردىڭ مۇڭىنا ەلتىگەن قاسقىر قاھارعا ءمىنىپ، تۇلكىنى شاقىرتىپ الادى دا:

– سەن مىنا تاۋىقتاردى نەگە جابىرلەيسىڭ؟ – دەپ، اشۋ شاقىرادى.

– و، قاسەكە، بوسقا كىجىنبەڭىز، – دەيدى، سوندا تۇلكى جىپىلداپ. – مەنىڭ ويلاعانىم، سەنىڭ قامىڭ عوي. جامباسىڭا سىز وتپەسىن دەپ، مامىقتان جاستىق جاساپ ەدىم.

وسىنى ايتادى دا ءبىر جاستىقتى قاسقىردىڭ جامباسىنا توسەي سالادى. جۇپ-جۇمساق جاستىققا وتىرا كەتكەن قاسقىر:

– وي، مىناۋىڭ تابىلعان اقىل ەكەن-ەي، – دەپ قۋانادى. سوندا:

– مىنا شاقشا باس، قۋشىق شەكە قۋلار مۇنداي ءىستى ويلاۋشى ما ەدى، – دەپ، تۇلكى تاۋىقتارعا وجىرايا قارايدى.

قاسقىر مامىق جاستىقتىڭ ۇستىنە وتىرىپ، تاۋىقتارعا زىركىلدەي جونەلەدى:

– ناقاق بىرەۋدىڭ ۇستىنەن ارىز ايتاسىڭدار، ءا! قۇرتىڭدار كوزدەرىڭدى، شيبۇت اقىماقتار! تۇلكى نەنى بولسا دا اقىلمەن ىستەيدى. بۇدان بىلاي ارىز ايتاتىن بولساڭدار، جىلىنشىكتەرىڭدى شاعامىن!

ارىزدارى وتپەگەن تاۋىقتار قاسىرەت شەگىپ، قاتتى مۇڭعا باتىپتى. ەندى نە امال جاسايمىز دەپ ويلاپ، تۇنىمەن ۇيقى كورمەپتى.

ەرتەڭىنە الاڭعاسارعا جول بەرمەيتىن ءادىل ەدى عوي دەپ، توبەتكە ارىز ايتا بارىپتى.

توبەت تاۋىقتاردىڭ  مۇڭىن تىڭداپ بولعان سوڭ:

– مەن انىقتايىن، – دەپ، تۇلكىنى ىزدەۋگە قامدانادى. دالانى كەزىپ، ىزدەپ ءجۇرىپ، تۇلكىنى تاۋىپ الادى دا تەكسەرە باستايدى. سوندا تۇلكى:

– وي، سىرتتانىم-اۋ، مەن سەنىڭ قامىڭدى ويلاپ ءجۇر ەمەسپىن بە؟ – دەيدى. بۇعان  توبەت تاڭدانا قالادى:

– قالايشا مەنىڭ قامىمدى سەن ويلايسىڭ؟

– سەن قاشان كەلسەم، قورانىڭ شەتىندە تۇمسىعىڭدى شابىڭا تىعىپ، بۇكتەلەسىڭ دە جاتاسىڭ. سوندىقتان جامباسىڭا تاس باتپاسىن، استىڭنان سىز وتپەسىن دەپ ەدىم، – دەپ، تۇلكى ءبىر مامىق جاستىقتى ۇسىنا بەرەدى. توبەت تۇلكىنىڭ قۋلىعىن سەزە قويادى.

– ءا، مەنى وسىمەن الداماقسىڭ با؟ – دەپ، اقىرادى دا جاستىققا قاراماستان، ءوزىنىڭ سەرىكتەرىنە:

 – قانە، مەنىڭ ادال سەرىكتەرىم، – دەپتى، تاناداي كوك توبەت پەن اق ءتوس يتكە. – مىنا سۇمدى ادام اياعى باسپايتىن ايدالاعا قۋىپ تاستاڭدار. ايتپەسە، تاۋىقتىڭ ەتىن ءوزى جەپ، مامىقتارىنان جاستىق جاساپ، تاعى دا بىرەۋلەرگە جاعىنىپ جۇرەر.

ەكى يت تۇلكىنىڭ ەكى جاعىنا شىعىپ الىپ، قاۋمالاي قۋادى دا ءشول دالاعا ايداپ تاستايدى.

سودان بىلاي تۇلكى ءيتتىڭ داۋسى ەستىلگەن جەرگە ماڭايلاماي، ءشول كەزىپ، اۋلاق جۇرەدى ەكەن.

توبەتتىڭ وزدەرىنە كورسەتكەن ءادىل قامقورلىعىنىڭ ارقاسىندا تاۋىقتار تۇلكىنىڭ ازابىنان قۇتىلىپتى. ءسويتىپ، بەيقام ءومىر ءسۇرىپ، جۇمىرتقا سالىپ، بالاپان شىعارىپ، وسىپ-ونە بەرىپتى. توبەتتىڭ ماڭىنان كەتپەپتى.

توبەت كۇنى بۇگىنگە دەيىن تاۋىقتاردى تۇلكىنىڭ، قاسقىردىڭ جانە باسقا جىرتقىشتاردىڭ جابىرلەۋىنە جول بەرمەي، مەيىرىممەن قورعاپ كەلەدى ەكەن. اۋلادا تاۋىقتار شۇبىرىپ جۇرسە دە يتتەردىڭ تيمەيتىنى سودان دەسەدى.

---