حان مەن قۇمىرسقالار
باياعى زاماندا ءبىر حان ءوتىپتى. ءوزىن-وزى الەمدەگى اسقان اقىل-پاراساتتى، ءدىلمار ادام سانايدى ەكەن.
ءبىر كۇنى حان قالىڭ نوكەرىن شۇبىرتىپ، ساياتقا شىعۋعا ازىرلەنىپتى. جان-جاققا جارشى، حابارشىلار شاپتىرىپتى. «قۇرت-قۇمىرسقاعا، كىشكەنە جاندىكتەرگە ايتىڭدار، ون كۇنگە دەيىن ىندەرىنەن شىقپاسىن. ايتپەسە، ءبىزدىڭ اتتارىمىز تاپتاپ ولتىرەدى!» – دەگەن حابار تاراتىپتى.
بۇل حاباردى ەستىگەن سوڭ ۇساق جاندىكتەر ىندەرىنە تىعىلىپتى. ال قۇمىرسقالار بولسا، الگى حاندى ءوز اۋىلدارىنا ءبىر قوندىرىپ، سىي-سىياپات كورسەتپەك بولادى.
حان قالىڭ قولمەن اڭعا شىعادى. كەلە جاتىپ، قۇمىرسقالاردىڭ جول توسىپ، توپتاسىپ تۇرعانىن كورەدى.
– قۇمىرسقالاردىڭ ءبارى ىنىنە تىعىلسىن دەپ حابار بەرىلمەپ پە ەدى؟ بۇل نە قىلعان شوعىر؟ – دەيدى حان. نوكەرلەرى دە تاڭدانىپ قالادى. تاياپ كەلگەن سوڭ، قۇمىرسقا پاتشاسىن شاقىرتىپ الىپ، ءجون سۇرايدى:
– توپتالىپ جولدا تۇرعاندارىڭ قالاي؟
– تاقسىر، – دەپتى سوندا قۇمىرسقالار پاتشاسى. – ءسىزدى جولاي ءبىزدىڭ اۋىلعا ءبىر كۇن تۇنەپ، سىي-سىياپاتىمىزدى كورەر مە ەكەن دەپ، الدىڭىزدان شىعىپ، توسىپ تۇر ەدىك.
حان بۇعان تاڭىرقاي تۇرىپ، مىسقىلداي كۇلەدى:
– ءاي، اقىماقتارىم-اي، ويلاساڭدار ەتتى، ءبىز تۇنەپ-اق شىعايىق. سوندا وسىنشاما ادام مەن ات-كولىكتەردىڭ ىشىپ-جەمىن قايدان تاۋىپ بەرەسىڭدەر؟ سونى ويلادىڭدار ما؟
ول جاعىنان قام جەمەڭىز، تاقسىر، – دەپتى قۇمىرسقالار پاتشاسى. كوپ بىرىكسە، كول ەمەس پە! ەڭبەگىمىزبەن ەردى سىيلايمىز!
مۇنى ەستىگەن حان:
– ىرىزدىعىڭ قۇدايدان دەسەڭ، سوزىڭە توقتار ەدىم، – دەپتى شالقاقتاپ. – ءبىراق ءسوز تاپپادىڭ. وسىنشاما ادام مەن ات-كولىكتى ەڭبەگىڭمەن قالاي تويدىرار ەكەنسىڭ؟
– تاقسىر، اتتان تۇسىڭىزدەر، – دەپتى قۇمىرسقالار پاتشاسى، – ەگەر سىزدەرگە اس-تاعام قامداي الماساق، مەن ايىپتى بولايىن.
مۇنى قىزىق كورگەن حان كۇلە تۇرىپ:
– مەيلى وندا، قارىق قىلعانىڭدى كورەلىك، – دەپ، ءبىر قونىپ اتتانۋعا كونىپتى.
ءسويتىپ، قۇمىرسقالار پاتشاسى حان مەن ونىڭ نوكەرلەرىن ارنايى ازىرلەپ قويعان شاتىرلارعا باستاپ الىپ كەلىپتى. ات-كولىكتەرىن قورا-قوراعا ورنالاستىرىپتى.
سودان كەيىن قۇمىرسقالار پاتشاسى بارلىق قۇمىرسقا اتاۋلىعى ءارقايسىسى ءبىر-بىر تۇيىردەن نان ۇگىندىسىن، ءبىر-بىر باس س ۇلى، ءبىر-بىر ساباقتان جابايى جوڭىشقا الىپ كەلۋگە ءامىر بەرىپتى.
قۇمىرسقالار ءوز پاتشاسىنىڭ جارلىعىن ورىنداۋ ءۇشىن جان-جاققا تاراپ كەتەدى دە ءبىرىنىڭ سوڭىنان ءبىرى كەرى ورالا باستايدى. ءبىرازدان كەيىن نان، س ۇلى، جوڭىشقا توبە-توبە بولىپ ءۇيىلىپ قالادى. وعان قوناقتاردىڭ ات-كولىگى سىلقيا تويادى.
مۇنى كورگەن حان قايران قالادى. ءوزىنىڭ اقىلى جەتپەي، ۇتىلعانىن ىشتەي سەزەدى دە قۇمىرسقالار پاتشاسىن قالاي دا ءبىر ءسۇرىندىرۋدىڭ امالىن ويلايدى.
– ەي، قۇمىرسقالار پاتشاسى، سەنىڭ باسىڭ نەگە سونشا ۇلكەن؟ – دەپ سۇرايدى.
– اقىلىمىزدىڭ مولدىعى شىعار، تاقسىر، – دەپ، جاۋاپ بەرىپتى قۇمىرسقالار پاتشاسى.
– ال بەلىڭ نەگە قىلدىرىقتاي؟ – دەيدى حان كەكەسىنمەن. بۇعان دا قۇمىرسقالار پاتشاسى بايسالدى جاۋاپ قايىرادى:
– اسا اۋىر جۇمىستاردى اتقارار كەزدە، بەلىمىزدى تاس قىلىپ بۋىپ الامىز. بۇگىن سىزگە اسا زور سىي-سىياپات كورسەتۋىمىز كەرەك. سوندىقتان بەلىمىزدى مىقتاپ بۋىپ العانبىز. بەلىمىزدىڭ تىم قىلدىرىقتاي كورىنۋى سودان شىعار.
حان قۇمىرسقانىڭ تاپقىرلىعىنا تاڭ-تاماشا قالادى. ودان ءارى نە سۇرارىن بىلمەي، ويعا شومادى. سوندا ءۋازىرى:
– تاقسىر، اقىلىڭىز دارياداي ەدى، قيسىندى ءسوزدى قارداي بوراتۋشى ەدىڭىز. قۇمىرسقالار پاتشاسىنا باسقا ايتارىڭىزدىڭ بولماعانى ما؟ – دەپتى، حاننىڭ كوڭىلىن اۋلاپ.
– جۇيەلى سوزگە جەتەسىز تالاسادى، – دەپتى، حان باسىن ءيىپ. – مەن توقتادىم.
حان ءۇن-تۇنسىز تۇرەگەلىپ، اڭعا دا شىقپاستان ۇيىنە قايتىپ كەتىپتى.
You Might Also Like
-
الەمدە وفيستا جۇمىس ىستەيتىن جۇمىسشىلاردىڭ باسىم بولىگى جۇمىستى كوفە ىشۋمەن باستايدى. كوفە قالادا كەز-كەلگەن كىشكەنتاي دۇكەندەردە ساتىلادى، ياعني كوفە الەمدەگى ءوتىمدى ونىمدەردىڭ ءبىرى ەكەنى قازىرگى ت...
-
ءبىر ءۇيدىڭ مىسىعى بەيقام ءومىر ءسۇرىپتى. قارنى توق بولعان سوڭ، قيمىلداۋعا ەرىنىپتى. جالقاۋلانعانى سونشا - ءتىپتى تۇمسىعىنىڭ استىنان جورعالاپ ءوتىپ بارا جاتقان تىشقاندى ۇستاۋعا دا قۇلقى سوقپاپتى.
