شالعايداعى شارۋا قوجالىعى
2 ءبولىمدى پەسا
توقىش — فەرمەر، 43-تە
الماگۇل — ايەلى، 41-دە
ەرلان — بالاسى، 20-دا
مىرزابەك اسىلبەكوۆيچ — توقىشتىڭ قۇداسى، قالالىق ادام
مايرا — ايەلى
رامازان — كورشى فەرمەر، 45-تە
باقىتحان — جاس مامان
نۇرگۇل — توقىشتىڭ تۋىستارىنىڭ قىزى
نارىقباي — اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى
اجارا — ەرلاننىڭ كەلىنشەگى، مىرزابەك اسىلبەكوۆيچتىڭ قىزى
ارقاباي-ارحار — ەرىككەن بوس جىگىت
اينۇر — توقىشتىڭ قىزى
ۇرىلار
كوممەرسانتتار
دارىگەرلەر
ءبىرىنشى ءبولىم
كورىنىس
شارۋا قوجالىعىنىڭ كورىنىسى. ەسكى ۆاگوننىڭ شەتى كورىنەدى. ونىڭ الدىندا قيسايعان ستول، ەسكى ورىندىقتار، جۇپىنى زاتتار. ساحنانىڭ ءبىر شەتىندە - قۇرىلىس ماتەريالدارى. ءار ءتۇرلى شاشىلعان زاتتار. ساحنادا نارىقباي، رامازان جانە توقىش.
رامازان. قۇدايشىلىعىڭدى ايتشى، توقىش، كەشە عانا كرەديتتى جەڭىلدىكپەن بەرەتىن بولسا دا، المايمىن دەپ تۇر ەدىڭ عوي. ەندى كەلىپ، مەن نەتەم دەپ، ءوزىڭ جارماسا كەتتىڭ. وسىنىڭ دۇرىس پا ەندى؟
توقىش. الدىندا ءوزىمنىڭ سولاي دەپ كەتكەنىم... راس. سوسىن ءۇي ىشىمەن، بالالارمەن نەتىپ اقىلداسىپ... جالپى كرەديتسىز شارۋانىڭ ءجۇرۋى قيىن بولىپ تۇر. اناۋ تراكتورگە نە كەرەك... زاپچاست كەرەك، جانارماي كەرەك. تۇقىم كەرەك. العان جەرىم ءالى قورشالماي، ونان كەيىن ول جاتىر.
رامازان: نەمەنە وسى كەرەكتەردىڭ ءبارى ماعان كەرەك ەمەس پە ەكەن؟ مەن جەردى سەنەن كەيىن الدىم، قوجالىقتىڭ جۇمىسى نە ەكەنىن ەندى عانا سوعان ەندى مىنا نارىقباي باقارىمىز كومەكتەسىپ، نەتىپ جىبەرسە... جاتىرمىن. جەڭىلدىكپەن بەرىلەتىن كرەديت السام، شارۋام ءجۇرىپ-اق كەتەر ەدى.
توقىش. وسىدان بار عوي، رامازان، سول كرەديتتى سەن نەتىپ كەتسەڭ... سەن الىپ كەتسەڭ... ول بولمايدى. تۋرا توبەلەسەم، قاشان نەتپەدىڭ دەمە “ولەتۇعىن تاي ءۇشىن، قالاتۇعىن ساي ءۇشىن بەت جىرتىسپايىق” دەپتى عوي ەرتەدەگى كىسىلەر.
نارىقباي. جەڭىلدىكپەن بەرىلگەن كۇندە دە بۇنىڭ اۋرەسى كوپ بولىپ تۇر. ءبىزدىڭ اۋدان اكىمشىلىگى تەك سەبەپ قانامىز، ايتپەسە بارلىق كۇش انا وبلىستاعى بانكتىڭ وزىندە.
الماگۇل (سىرت جاققا قاراي ەلەندەي جۇگىرىپ). توقىش، توقىش، ماشينا داۋىسى ەستىلەدى. انا قۇدالار كەپ قالدى عوي دەيمىن. الدە اينۇرىم با ەكەن تويدى ەستي سالىپ، كەلە جاتقان. شىركىن، اينۇرىم جارىق ەتە قالسا عوي...
نارىقباي. جارايدى، جىگىتتەر. بۇل عوي... ءبىز قۇدا كۇتىپ وتىرعان كەزدە ايتىلاتىن اڭگىمە ەمەس. ءاي، رامازان. ءاي، توقىش! ءبىر اۋىلدان وسكەن دوس-جاران جىگىتتەرسىڭدەر. بەت جىرتىسپاي، دۇرىستاپ شەشەيىك. كرەديتتى بىرەۋىڭە اپەرسەم، ەكىنشىسىڭ رەنجيسىڭدەر. تا-اك. الدىمەن، توقىش، سەن مىنا ۇلكەن مىندەتىڭنەن، قۇدالارىڭنان جاقسىلاپ قۇتىلىپ الشى ءوزى. كرەديت ماسەلەسىن سوسىن كورەرمىز.
الماگۇل. كەلەتىن ۋاقىتتارى باعانا بولدى. بۇلار قايدا ءجۇر ەكەن، ءا؟ ءتىپتى بار عوي، جۇرەگىم لۇپىلدەپ اكەتىپ بارادى. تۋ-ۋ، قۇداي-اي!
رامازان. الماگۇل-اۋ، نە بولدى سونشا ساسقالاقتاپ؟ كەلىن الدىم ەكەن دەپ، جەر تابانعا ءتۇسىپ، جالپىەتەك بولا بەرمە. قۇدالار دا ءوزىمىز سياقتى ادام عوي. داستارحاننىڭ ءبارى دايار. سويعان قويلارىڭ دا ىرىمشىكتەي سەمىز بولىپ شىقتى. وسىدان ءبىر شي شىقسا، مەن مىنا جامان اعاڭا سىن. وسى بار عوي، تاربيعان مۇرنىمدى كەسىپ بەرە قويايىن. (ماشينا داۋسى). انە، كەلدى! جاڭاعى بوتەلكەلەرىڭ دايار ما؟ (مويىنىنداعى ەسكى مودالى گالستۋگىن تۇزەتىپ، ىشقىرىن كوتەرىپ قويادى. شولمەك، ىدىستار سالىنعان پودنوستى ۇستايدى.)
الماگۇل. رامازان، تۇرشى... قويا تۇرشى. الدىمەن بىلاي قۇشاقتاسپايمىز با، ءتوس قاعىستىرىپ؟ (كەۋدەسىن جوندەيدى). سونى كەيىن قايتەمىز؟
رامازان: نە ىستەي قويايىن دەپ ەدىڭ؟
الماگۇل: سۇيىسەتىن شىعارمىز. قالالىقتار سۇيىسكەندى جاقسى كورەدى دەيدى عوي. تاستا پودنوستى، كەلىپ قالدى.
رامازان (ساسقالاقتاپ). ويباي، ءيا! ءوي، قان جاۋعىر، بۇل قالالىق قۇدا دەگەن باسقاشا عوي.
(ساحناعا دابىرلاسىپ، شۋلاسىپ، ءبىر توپ ادام شىعادى. ولار - مىرزابەك، مايرا، ەرلان، اجار، نۇرگۇل جانە بىر-ەكى ادام. اۋىلدىڭ كىسىلەرى ولپى-سولپىلاۋ بولسا، ءساندى كيىنگەنى -قالالىقتار).
كەلگەن كىسىلەر. اسسالاۋمالەيكۋم!
– سالەمەتسىزدەر مە؟
– دوبرىي دەن!
– قالايسىزدار؟
رامازان، توقىش. ۋاعالەيكۋم اسسالام! (اسىعىپ-اپتىعىپ، قوناقتاردىڭ ارقايسىسىمەن قۇشاقتاسادى).
نارىقباي (ورتاعا شىعىپ). ال، قۇرمەتتى قۇدالار! مىنە، توقىش قۇدانىڭ دا جەرىنە كەلدىڭىزدەر، بىلايشا ايتقاندا - فازەنداسى. مىنا تۇرعان تا-اك، (رامازاندى نۇسقايدى) قۇداڭىزدىڭ جاقىن جولداسى رامازان. توقىشتىڭ كورشىسى. ءبىراق جەردى ودان كەيىن جەكەشەلەندىرىپ العان.
توقىش. نارەكە، ەندى مەن نەتەيىن... تانىستىرايىن (كەلگەن كىسىلەردى تانىستىرا باستايدى). مىنا كىسى - مىرزابەك اسىلبەكوۆيچ. ءبىزدىڭ اجار كەلىننىڭ اكەسى، ال مىنا كىسى - كەلىننىڭ نەسى... شەشەسى - مايرا.
نارىقباي. وي، توقىش-اۋ! بىلەم عوي... وتكەندە تويدا تانىستىق قوي. بىلەم بۇل كىسىلەردىڭ بارلىعىن. مىنا تۇرعان (جاڭا ۇيلەنگەن جاس جۇبايلاردى نۇسقايدى) ەرنار بالامىز بەن اجار كەلىنىمىز سەبەپشى بولىپ تۇر عوي وسى جاعدايدىڭ بارلىعىنا. (رامازان جاڭاعى پودنوستى كوتەرىپ كەلەدى) تا-اك. ال، قۇرمەتتى قۇدالار، قادامدارىڭىزعا گۇل ءبىتسىن. قۇداي بۇيىرتسا، وسى ەنشىسىنە تيگەن جەردىڭ يگىلىگىن توقىش قۇدالارىڭىز عانا ەمەس، وزدەرىڭىز دە بىرىگىپ كورەرسىزدەر ءالى. ال، قانە، الىپ قويايىق. قانە، تەز-تەز ۇستاڭىزدار.
توقىش، الماگۇل. الىپ قويايىق. جەرگە تاستاماڭىزدار. (كىسىلەردىڭ بارلىعى دا دابىرلاسىپ، ءبىر-بىرىن قوشەمەتتەپ جاتىر. ىشپەي تارتىنعان مايرا قۇداعيدى نارىقباي بولماي وتىرىپ، الدىرتىپ قويادى. سونان كەيىن ءوزى دومبىرامەن ءان باستايدى).
الماگۇل. ال قۇرمەتتى قۇدالارىم، انا جەردە جايۋلى تۇرعان دامگە قاراي جۇرىڭىزدەر. قىسىلماڭىزدار. تويدان كەيىن جەرىمىزدى كورسەتەيىك دەپ سىزدەردى قوجالىقتىڭ باسىنا ادەيى شاقىردىق. بالالارىمىز دا وسى جەردە جۇمىس ىستەسە دەپ ويلايمىز. ال، قانەكي، جۇرىڭىزدەر.
مايرا (جان-جاعىنا مەنسىنبەي قاراپ). جۇمىس ىستەسە دەيدى؟ مەنىڭ اجارام مۇنداي جەردە قالاي جۇمىس ىستەمەك؟ ەتو ۆووبششە نيەۆوزموجنو.
(بارلىعى قوناقتاردى قاۋمالاپ ساحنانىڭ ۆاگون تۇرعان شەتىنە قاراي قوزعالادى. رامازان دومبىرامەن ءان ايتىپ بارا جاتىر).
نۇرگۇل. اپاي، ابىرجىماڭىز. مىنە، ءبىز دە ءجۇرمىز عوي.
مايرا. سەن كىم بولاسىڭ بۇل ۇيگە؟
نۇرگۇل. توقىش اعانىڭ اعاسىنىڭ قىزىمىن. وسىندا كەلىپ شارۋالارىنا كومەكتەسىپ تۇرام.
كورىنىس
قوناقتاردىڭ داستارحاننان تۇرىپ، ۇزىلىسكە شىققان ءساتى. ەكەۋ-ۇشەۋدەن دەم الىپ ءجۇر. ءبىر جاق شەتتە رامازان، اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى نارىقباي، قۇدا مىرزابەك اسىلبەكوۆيچ وزدەرىنشە بولەك سويلەسۋدە.
رامازان (ءوزى الگىندەي ەمەس، اجەپتاۋىر قىزىپ قالعان سياقتى. مىرزابەك قۇدانى قۇشاقتاپ تۇرىپ، سويلەيدى). وسى، قۇدا، بار عوي... ءاۋ، قۇدا مىرزەكە. جالپى قازاققا جەر الىپ، ەگىن سالامىن دەۋدىڭ كەرەگى جوق ەكەن.
مىرزابەك. ە، نەگە، رەكە؟
رامازان. ويتكەنى ەگىن سالۋ ەجەلدەن ءبىزدىڭ ماڭدايىمىزعا جازىلماعان.
مىرزابەك. رەكە، نەگە ولاي دەپ ايتاسىز؟ قازاقتىڭ قولىنان كەلمەيتىن شارۋا جوق شىنداپ كىرىسسە. مىسالى، ءبىزدىڭ قالادا قانشاما ادام بيزنەسمەن بولىپ كەتتى. باستارى ىستەي الماعاندار، ارينە، ءتورت تاعانداپ كوتەرىلە الماي ءجۇر.
رامازان. قۇرمەتتى قۇدا، مىنا مەن ونداي ەمەس، باسى ىستەيتىن قازاقتىڭ ءبىرىمىن. جەردى مەن ءسىزدىڭ قۇداڭىز توقىشتان دا بىر-ەكى جىل كەيىڭ الدىم. شارۋام ءالى كوتەرىلەتىن ەمەس. تەگى قينالىپ قالدىق. وسى توقىش قۇداڭ شارۋانىڭ قارا قىرتىسىن ايلاندىرىپ جىبەرەتىن-اق ازامات. ول دا جىلجىتا الماي جاتىر. قۇر جەردى العاننان نە پايدا؟ جەردى يگەرۋ ءۇشىن كوپ نارسە كەرەك.
مىرزابەك. جاڭا ءوزىڭىز ايتتىڭىز عوي، تەحنيكام بار، شارۋام ءجۇرىپ جاتىر دەپ. ەندى كەلىپ بىلاي دەيسىز. قۇدەكە، ءسىزدى تۇسىنبەي تۇرمىن عوي مەن.
نارىقباي. تا-اك. ماسەلە بىلاي عوي، قۇرمەتتى قۇدامىز مىرزابەك اسىلبەكوۆيچ. بۇل كىسىلەردە قاجەتتى نارسەنىڭ ءبىرازى بار. تا-اك. جوق دەۋگە بولمايدى. سولاي عوي، رامازان اعا؟
رامازان. سولايى سولاي ەندى.
نارىقباي. ءبىراق جەردى يگەرە ءبىلۋدىڭ ءوز ءمانىسى بار. وعان كوپ كۇش جۇمساۋ كەرەك. مىنا رامازان اعا قۇساپ جەردىڭ باسىنا اندا-ساندا ءبىر كەلسەڭ، شارۋا قايدان ءجۇرسىن، ارينە.
رامازان. نارىقباي باۋىرىم، سەن - ءبىزدىڭ ءبارىمىزدىڭ باستىعىمىزسىڭ، اۋدان اكىمىنىڭ دىرداي ورىنباسارىسىڭ. سوعان قاراماي، مەنى جەر باسىنا كەلمەيدى دەگىڭ كەلىپ تۇر ما؟ مەن وسى جاز شىققالى ات ءىزىن سۋىتقالى ەمەسپىن، جەرىمنىڭ باسىنا قونىپ قالىپ تا ءجۇرمىن. ءبىراق كەيدە ەڭبەگىڭ ەش، تۇزىم سور بولا ما دەپ قورقامىن. امال جوق، جەڭگەڭنەن ۇيالعاسىن عانا جەر باسىنا كەلگەن بولامىن.
نارىقباي. تا-اك! ال كەلدىڭىز دەيىك. سوندا نە تىندىرىپ ءجۇرسىز، ايتا قويىڭىزشى. وتكەندە كوردىم، جەرىڭىزدىڭ جارتىسى جىرتىلماپتى دا. جىرتقان جەرىڭە دۇرىستاپ بيداي دا شىقپاعان. ال بۇل جاقتا سۋ دەگەن سارقىراپ جاتىر عوي وسى.
رامازان. تراكتورگە زاپچاست، سايمان جوعىن ءوزىڭ بىلەسىڭ. ديزەل مايىنىڭ باعاسىن اسپانداتىپ، قۇتىرتىپ جىبەرگەندەرىڭ مىناۋ. نە كومەكتەسپەيسىڭدەر وزدەرىڭ. سونان كەيىن قازاق ءقايتىپ ەگىن ەكسىن.
نارىقباي. وي، رەكە، ءسىز دە ايتادى ەكەنسىز. كومەكتەسكەندە مەن بارىپ سۋىڭىزدىڭ قۇلاعىن بايلاپ بەرۋىم كەرەك پە؟ ال جانارماي ماسەلەسى ءبىزدىڭ قولىمىزدا ەمەس. ونى قىمباتتاتىپ جاتقان - باسقالار.
مىرزابەك. ءبىزدىڭ قالادا دا جانارمايدىڭ باعاسى اسپانداپ تۇر. (وسى كەزدە بۇلارعا توقىش كەلىپ قوسىلادى).
توقىش. ءاي، مىرزەكە... نە... قۇرمەتتى قۇدا، شارشاپ قالعان جوقسىز با؟ كىشكەنە نەتسەڭىزدەرشى... وتىرساڭىزدارشى.
مىرزابەك. ال، توقا، جەرىڭىز ۇلكەن ەكەن، نەشە گەكتار ءوزى؟
نارىقباي. مىرزابەك اسىلبەكوۆيچ، بۇل قۇداڭىز جالپى سەن تيمەسەڭ، مەن تيمەن دەپ جۇرگەن بادىراق كوزدىڭ ناعىز ءوزى، كادىمگى مومىن كىسىلەردىڭ توبىنان. ءوزىمىز مىنا القاپتى جەكەشەلەپ بەرمەگەندە بار عوي، ءتىپتى وسىلاي ماڭقيىپ جۇرە بەرەتىن ءتۇرى بار. ايتەۋىر وسى جەر بۇيىرىپ، ەندى عانا شارۋاسىن كوتەرەمىن بە دەپ تىرباڭداپ جاتىر.
مىرزابەك. توقا، جەكەشەلەندىرۋ كەزىندە قولىڭىزعا تيگەن تەك جەر عانا ما سوندا؟
توقىش. جوق، تاعى ءبىر بۋلدوزەر الدىم.
مىرزابەك. بۋلدوزەر دەيمىسىز؟ و، زدوروۆو! وسىندا تۇرسا، كورەيىكشى ءوزىن.
توقىش. وي، قۇدا، كورىمدىگىن بەرسەڭىز، ءبىز قاشادى دەيمىسىز. (جابۋلى تۇرعان ءبىر زاتتىڭ جابۋىن كوتەرىپ قالادى. استىندا تراكتوردىڭ بۋلدوزەرى عانا جاتىر. ءبارى اينالىپ كورە باستايدى).
مىرزابەك. مىناۋ بۋلدوزەرى عانا عوي. ال تراكتورى قايدا؟
توقىش. تراكتورى باسقا بىرەۋدە. ال مىناۋ مەنىكى. تازا وزىمدىكى، ءتىپتى ەشكىمنىڭ نەسى جوق... داۋى جوق.
مىرزابەك. سوندا تراكتورى قايدا بۇنىڭ؟ الدە تراكتورىڭ بىرەۋ پايدالانىپ ءجۇر مە؟
توقىش. جوع-ا... بىلاي نە عوي... جەكەشەلەنگەن كەزدە ماعان تيگەنى وسى بولدى. تراكتورىن باسقا ادام العان.
مىرزابەك. تۇسىنسەم، بۇيىرماسىن. مىنا قۇدامىز نە دەپ تۇر ءوزى؟
رامازان. ءسوزدىڭ قىسقاسى بىلاي عوي، مىرزەكە. كەڭشار باسشىلارى ءۇش ادامعا ءبىر تراكتور بەردى جەكەشەلەندىرىپ الىڭدار دەپ. سوسىن ۇشەۋى تراكتوردى وزدەرى كەلىسىپ، بولىسپەي مە. سول كەزدە ونىڭ بۋلدوزەرى، ياعني، مىنا كۇرەگى ءسىزدىڭ قۇداڭىز توقىشقا ءتيىپتى عوي.
مىرزابەك. قويىڭىزشى، سونداي دا بولا ما ەكەن؟ قالجىڭداپ تۇرعان شىعارسىز اشەيىن (بارلىعى دا قارقىلداپ كۇلەدى).
رامازان. ەستىمەگەن - ەلدە كوپ، ەسەك مىنگەن - سارتتا كوپ دەگەن وسى.
نارىقباي. بۋلدوزەردى قويشى، بۋلدوزەر دەگەن اشەيىن. بۇل تەحنيكانى ۇشەۋى بىردەمە قىپ ءبولىپ الدى عوي اقىرى. ەندى وسى تۇرعان كورشى فەرمەرلەرىڭىز كرەديتتى بولىسە الماي، اۋرەگە تۇسۋدە.
مىرزابەك. قايداعى كرەديت؟
نارىقباي. كادىمگى بانكتىڭ بەرەتىن كرەديتى شە؟ نەسيە دەيمىز عوي. ۇكىمەتتىڭ قاۋلىسى بويىنشا، اگروپرومبانك اۋىل شارۋاشىلىعىمەن جانە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىمەن اينالىساتىن ازاماتتارعا جەڭىلدىكپەن كرەديت بەرەتىن بولدى ەمەس پە. سونداي لگوتنىي كرەديتتى وسى رامازان اعا مەن توقىش ەكەۋى بولىسە الماي ءجۇر.
مىرزابەك (ەلەڭ ەتە قالدى). نە دەيت؟ جەڭىلدىكپەن بەرىلەتىن كرەديت پە؟
نارىقباي. ارنايى جەڭىلدىكپەن بولىنگەن كرەديتتى. قولدان جىبەرىپ الۋعا بولمايدى. سوندىقتان ول كرەديتتى قالايدا وسى ەكى كىسىنىڭ بىرەۋى الۋى ءتيىس.
توقىش. ءيا، ءيا. نارەكەڭدەر ءسويتىپ ءبىر نيەت ەتىپ وتىر... ازاماتتىق جاساپ وتىر. كورىپ تۇرسىز، مىرزابەك قۇدا (اينالاسىن كورسەتىپ). مۇنشا جەردى اقشاسىز قالاي نەتەمىز... يگەرەمىز؟ الدىمەن قولدا بار تەحنيكاعا سايمان الۋ كەرەك. كارتوپتىڭ تۇقىمىن الۋ كەرەك. جوڭىشقا مەن جۇگەرىنىڭ تۇقىمىن السام دەپ نەتىپ وتىرمىن. قىرۋار جانارماي كەرەك. قويشى، ايتەۋىر كرەديت دەگەنىز ماعان بىلاي كەرەك بولىپ تۇر عوي (ساۋساعىمەن كەڭىردەگىن ورىپ كورسەتەدى).
رامازان. ءاي، توقىش، ەمشەك تە ساتۋلى زامان ەمەس پە؟ سول كرەديتىڭ ماعان جەتپەسە بار عوي...
توقىش. ءيا، نەمەنە؟
رامازان. قاسىقتاعى سۋعا قاقالىپ، اياقتى سۋعا اعىپ ولەر ەدىم. (الماگۇل شىعادى).
الماگۇل. ال، قۇدا، ءجۇرىڭىز. نارەكە، قۇدانى ەرتىپ ءجۇرىڭىزشى. ءبىز ەندى ايدالادا قارعا تۇياق بولىپ شارۋا باققان ادامدارمىز عوي. قالالىق كىسىلەردىڭ كوڭىلىن تابا الماي قالساق، ۇيات تاعى. نارەكە، وسى كىسىلەردىڭ ءتىلىن ءبىر بىلسە، ءسىز بىلەدى عوي دەپ، ءبىر جاعى ادەيى شاقىردىق ەمەس پە ءوزىڭىزدى.
توقىش. ال جۇرىڭىزدەر. ەت ءپىسىپ قالدى-اۋ دەيمىن.
مىرزابەك. توقىش قۇدا، رامازان قۇدا. ءبىز نارەكەڭ ەكەۋىمىز بىلاي قاراي بارىپ كەلەيىك. سىزدەر داستارحاندى رەتتەي بەرىڭىزدەر.
توقىش. وي، مىرزەكە، سىزدەردى قالاي ەكەۋدەن ەكەۋ جالعىز جىبەرەمىز؟ بۇل ماڭايدا ەل جوق، يەن جەر عوي. قاستارىڭىزدا بىرەۋىمىز تۇرايىق.
مىرزابەك. وي، قۇدا-اۋ، سوماداي-سوماداي ەكى ەركەككە تيسە الاتىن ايەل زاتىن بولسا، كورىپ الدىق. ءبىز، قۇدەكە، قىز-قىرقىننان قورىقپايمىز. (نارىقبايدى بىلەگىنەن ۇستاپ، وڭاشالاي بەرەدى). نارىقباي الىبەكوۆيچ! ءبىز سياقتى قالادا دا بيزنەسمەن بولۋ وڭاي ەمەس. ءبىراق ايتەۋىر مايرا ەكەۋىمىز وبوروتتى جۇرگىزىپ جاتىرمىز. مىنا زاماندا ءوزىڭنىڭ جەكە ءىسىڭ بولعان جاقسى ەكەن.
نارىقباي. ءيا، ءيا، ول نە دەگەنىڭىز، مىرزابەك اسىلبەكوۆيچ؟ سىزدەر ەندى كرۋتوي بيزنەسمەنسىزدەر عوي. قولدارىڭىز دا ۇزىن.
مىرزابەك. انە، ءوزىڭىز دە ءتۇسىنىپ وتىرسىز. قىسقاسى، ءبىزدىڭ زالوگكە قوياتىن جىلجىمايتىن مۇلكىمىز دە، وبوروتتى جۇرگىزەتىن جاعدايىمىز دا بار. ءسوزدىڭ قىسقاسى، نارىقباي الىبەكوۆيچ. جاڭاعىنى دەيمىن دە... (جان-جاعىنا ۇرلانا قاراپ) جاڭاعى كرەديتتى جۇرتتىڭ باسىن قاتىرماي، مىنا مايرا ەكەۋىمىزگە الىپ بەرە قويساڭىزدار... ەڭبەكتەرىڭىزدى جەمەيمىز.
نارىقباي (شوشىپ كەتىپ، مىرزابەكتىڭ قولىن يتەرىپ جىبەرەدى). نە دەيت؟! ءسىز نە ايتىپ وتىرسىز، مىرزابەك اسىلبەكوۆيچ؟ ول ءبىزدىڭ اۋدانعا بولىنگەن كرەديت قوي. ارگوپرومبانك بەرەتىن سەليەۆوي كرەديت. ونى باسقاداي بوتەن ەشكىمگە بەرۋگە بولمايدى.
مىرزابەك. وي، نارىقباي الىبەكوۆيچ، بۇگىنگى زاماندا بولمايتىن نارسە بار ما؟ اي، اي... قاعاز بويىنشا ءبارىن وفورميت ەتۋگە بولادى. ءبىز دە قالادا تالايدى كورگەن بيزنەسمەنبىز. ءبارىن تۇسىنەمىن. قالايدا الىپ بەرىڭىز. (تاعى دا سىبىرلاپ). مەن مىنالار سياقتى جالاڭاياق ەمەسپىن. ءسىزدى دە رەنجىتپەيمىز، ءوز دولياڭىزدى الاسىز.
نارىقباي. مىرزابەك اسىلبەكوۆيچ، مەن ءسىزدى... تۇسىنسەم، بۇيىرماسىن. ءتىپتى رەتىن تاۋىپ، الىپ بەردىك دەيىك. ءبىراق جاڭا ءوزىڭىز ەستىدىڭىز، كرەديتتى تۋعان قۇداڭىز، بۇگىن ءبىزدى قوناق قىلىپ وتىرعان توقىشقا بەرەمىز بە دەپ وتىر ەمەسپىز بە؟
توقىش (الىستان). مىرزەكە، قۇدا! نارەكە! كەلىڭىزدەر، تاماق نەتىپ... قالاتىن بولدى.
مىرزابەك (ايقايلاپ). ءقازىر، ءقازىر، ءسال شىداڭىزدار. (داۋىسىن باسەڭدەتىپ). وي، نارىقباي الىبەكوۆيچ. بۇل اۋىلدىڭ ادامدارىنىڭ جاعدايى بەلگىلى عوي. جاڭا ەستىپ وتىرمىز، رامازان ايتتى. ەشتەڭە كورمەگەن كولحوزنيكتەر اقشا جاساۋدىڭ ءجونىن قايدان ءبىلسىن. قوياتىن زالوگتەرى دە جوق. نايقالىپ جۇرگەندەرى مىناۋ اسىقپاي. شالعاي اۋداننان بانككە زالوگ قويا المايسىڭ. كوروچە، مىنا كىسىلەر ول كرەديتتى الا المايدى. السا، قايتارا المايدى. كور دە تۇرىڭىز، قۇدام بولسا دا، ايتايىن. تۇرلەرىنەن كورىنىپ تۇر عوي.
نارىقباي. دەگەنىمەن، تۋعان قۇداڭىزدىڭ كرەديتىن الىپ، سىباعاسىنا جارماسقان قالاي بولار ەكەن؟ ادامگەرشىلىك ماسەلەسى دەگەندەي...
(وسى كەزدە مىرزابەكتىڭ قويىنىنداعى ۇيالى تەلەفون شىلدىرلايدى)
مىرزابەك. كەشىرىڭىز، نارىقباي الىبەكوۆيچ (تەلەفونمەن سويلەسەدى). اللو، اللو! اليك، سەنسىڭ بە؟ جاعدايىڭ قالاي، بالام؟ ءيا، ءيا... ەميراتقا جۇرەمىن دەيمىسىڭ؟ ءبىز كەلگەنشە توقتاي تۇر. ءيا، بىلەم، ول جاقتا دجيپ ارزان. ءبىزدىڭ جاعدايىمىز با؟ ەندى اۋىل عوي. ءيا، كولحوزنيكتەر. بۇلاردا - ءالى كامەننىي ۆەك. ماماڭ شىداي الماي، ارەڭ ءجۇر. شىبىن، كىر دەگەندەي... اۋىرىپ قالدى. ءوزىمىز دە ۋجە ابدەن بىتتىك اۋىلبايسكيي بولىپ... كوروچە، مامبەتسكيي ۆاريانت... قالعانىن بارعاسىن اي-تامىن. ءيا، ءيا... ءۆيلليدى ۋاقىتىندا قىدىرتىپ جۇرسىڭدەر مە؟ جاقسى... و، كەي!... (سويلەسىپ بولادى) كەشىرىڭىز، نارىقباي الىبەكوۆيچ! ۇلكەن ۇلىم، عوي. شەتەلگە جۇرگەلى جاتىر ەكەن. قاشان كەلەسىزدەر دەيدى.
نارىقباي. ال جاڭاعى ۆيللي دەگەن نەمەرەڭىز بە؟
مىرزابەك. جوق، ول سونداي اسىل تۇقىمدى جان. وتە سۇيكىمدى. ءبارىمىز دە جاقسى كورەمىز ونى.
نارىقباي. الدە شەتەلدىك جاقىندارىڭىز با؟ اتى شەتەلدىكى سياقتى.
مىرزابەك. ءيا، ءيا، شەتەلدىك جاقىنىمىز. قايدان ءبىلىپ قويدىڭىز ونى؟ بىلەسىز بە، كورسەڭىز، ءوزىڭىز دە جاقسى كورىپ كەتەسىز. ۆيللي دەگەن - شوتلانديالىق وۆچاركا - كوللي. نەبارى ەكى جاستا. كەرەمەت سۇيكىمدى يت. ءتىپتى يت دەۋگە اۋىز بارمايدى.
نارىقباي. ا-ا، سولاي ما؟
مىرزابەك. (ۇيالى تەلەفونىن قايتا تىعىپ). سونىمەن قالاي، نارىقباي الىبەكوۆيچ؟ كرەديت جونىندە كەلىستىك قوي (سىبىرلاپ). ءسىز الدىمەن ءوز ينتەرەسىڭىزدى ويلاساڭىزشى... قايتەسىز باسقاسىن.
نارىقباي. بۋىنسىز جەرگە پىشاق ۇردىڭىز-اۋ. ءتىپتى ءدال ءقازىر بىلمەي قالدىم.
مىرزابەك. بىلاي عوي، نارىقباي الىبەكوۆيچ... دوكۋمەنتتەرىن ءسىز بولىپ، ءبىز بولىپ وفورميت ەتەرمىز. ءبىراق (جان-جاعىنا ۇرلانا قاراپ قويادى) ءسىزدىڭ دولياڭىزدى... (بۇلاردىڭ قاسىنا نۇرگۇل كەلەدى).
نۇرگۇل. اعالار، تاتەم پىسكەن استىڭ كۇيىگى جامان دەيدى. تاماققا ءجۇرسىن دەپ جاتىر.
مىرزابەك. نارىقباي الىبەكوۆيچ، كەلىستىك قوي، اكەل قولىڭىزدى. تەك ۇندەمەڭىز (ەكەۋى قول الىسادى).
كورىنىس
سول كورىنىس. قوناقتار تاراعان. ساحنادا كۇندەلىكتى شارۋا قامىمەن جۇرگەن توقىش پەن الماگۇل.
توقىش. وي، بايبىشەم، سەن ابدەن نەتتىڭ... مالادەس، جارادىڭ. قالالىق قوناقتاردىڭ كوڭىلىنەن شىقتىڭ. ءبارى ريزا بولىپ كەتتى. قۇدالارىمىزدىڭ قالالىق بولعانى قانداي نە بولدى... ابىروي بولدى دەيمىن دە. ەندى توقىشەكەڭ تاناۋىن اسپانعا نەتىپ قويىپ، شالقىپ جۇرمەي مە.
الماگۇل. تاناۋىڭدى كوتەرەم دەپ، تاسقا تيگىزىپ الما.
توقىش. ە، نەگە، الماگۇل؟ ماعان كىم كولدەنەڭ تۇرادى؟ مەنىڭ قۇدامنىڭ نە ەكەنى وتىرىك پە؟
الماگۇل. اڭگىمە وندا ەمەس. تويدان كەيىن ءبارىن تاۋىسىپ، تاقىرعا وتىرىپ قالعان جوقپىز با؟ ونىڭ ۇستىنە ەرلانىڭ - اناۋ، ءبىر جاعىمىزعا شىعىسىپ، سەپتەسە مە دەگەن. كەلىننىڭ سوڭىنان قالاعا كەتەم دەپ قيعىلىقتى سالىپ وتىر. قالادا ءبىر اينۇردىڭ جۇرگەنى ازداي. اينالدىرعان ەكى بالانىڭ ەكەۋى دە قالاشىل بولىپ الدى.
توقىش. ە، نەمەنە، بالالارىڭ قالادا تۇرسا، جامان با؟ بارام دەسە، بارسىن. سوسىن ءوزىڭ دە ارتتارىنان بارىپ ءجۇرىپ، ناعىز گورودسكوي بايبىشە بولىپ كەتەرسىڭ.
الماگۇل. ءاي، بار كەسەل انا قۇداعيدا بولىپ تۇر عوي... “وي، ۋجاس، مەنىڭ قىزىم وسىنداي ديكيي وبستانوۆكادا قالاي تۇرادى” دەپ شوشىنىپ تۇر عوي. ونىڭ شوشىنعانىنا قاراپ، مەن شوشىدىم. ەندى ەكەۋدەن ەكەۋ سوپيعان باسىمىز.
توقىش. ايتتىم ساعان كەزىندە. تاعى ءبىر بالا نەتەيىك دەپ. ەكەۋدەن ەكەۋ دەيدى عوي.
الماگۇل. اللا بەرمەسە، قايتەمىز.
(وسى كەزدە دابىرلاي سويلەسىپ ەكى-ۇش جاس جىگىت كەلەدى. ولار ارقاباي ارقار، باقىتحان جانە بىر-ەكەۋى).
ارقاباي. فەرمەر مىرزاعا پريۆەت! كاك دەلا، ستارينا؟ كەلىن قۇتتى بولسىن (توقىشتىڭ قولىن الىپ، سىلكىلەپ امانداسادى).
باقىتحان. سالەمەتسىز بە، توقىش اعا؟ الماگۇل جەڭگەي، امانسىز با؟
توقىش. ءاي ارقاباي، باقىتحان، ءوزىمىزدىڭ سەنتردىڭ جىگىتتەرى كەلىپ قالىپتى عوي. ال نەتىڭدەر. ءقازىر تويدىڭ سارقىتىن ىشەمىز. ال، الماگۇل، مىنا ۇلدار كەلگەندە قاراپ تۇرما. داستارحانىڭدى نەتىپ، جىبەر.
الماگۇل (وزىمەن-وزى سويلەپ). مىناۋ قاعىنعان ارقاباي جىندى قايدان كەلە قالىپ ەدى؟ جۇرگەن جەرىنەن ءشوپ شىقپايتىن قۋ. نەدە بولسا كەڭىردەگى قىشىپ كەلگەن نەمە عوي. (داستارحان ىڭعايلاۋعا كىرىسەدى)
ارقاباي (قاسىنداعى جىگىتتى جۇلقىلاپ). ءوي، باقىتحان، نەعىپ سىزىلىپ تۇرسىڭ “سالەمەتسىز بە” دەپ. وسى ءۇيدىڭ جاڭا تۇسكەن كەلىنى سەن بە ەدىڭ؟ قانە، داۆاي، وتىر.
توقىش: انا نۇرگۇلدى نەگە نەتپەيسىڭ... شاقىرمايسىڭ؟ ساعان كومەكتەسسىن دە.
ارقاباي (ەلەڭ ەتە قالىپ). نۇرگۇل دەيدى؟ ءاي، بۇل ايدالادا قىز دا بار ەكەن عوي. ول قاي نۇرگۇل، ەي؟
(نۇرگۇل شىعادى. جىگىتتەر ونىمەن جارىسا امانداسىپ جاتىر. نۇرگۇل ارقاباي مەن باقىتحانعا كەزەك جالتاقتاپ، ساسقالاقتاپ قالادى).
باقىتحان. نۇرگۇل، سەن وسىندا ەكەنسىڭ عوي.
ارقاباي. (نۇرگۇلدىڭ قاسىنا بارىپ، كۇشتەپ بەتىنەن سۇيەدى). گۋل، مەن بۇل جەرگە سەن ءۇشىن كەلدىم. ەستىدىم سەنىڭ وسىندا ەكەنىڭدى. سەن ءۇشىن ۇلكەن سيۋرپريز جاسايىن دەپ ويلادىم. ءقازىر سەنى الىپ كەتەمىن.
(بارلىعى داستارحان باسىنا جايعاسادى. ءبارىن بيلەپ-توستەپ جۇرگەن - ارقاباي). ال، قانە، الىپ قويايىق. توقىش اعا، بەرى قاراڭىز، توقىش اعا.
توقىش. ءوي، اكەم-اۋ، قاراپ تۇرمىن عوي. ءيا، ءيا، نەتە بەر.
ارقاباي. كوروچە، ءبىز - سەنىڭ ىنىلەرىڭبىز. تەك ءىنى عانا ەمەس، اۋدانداعى كرىشالارىڭىز دا ءبىز بولامىز. ونى ءوزىڭ بىلەسىڭ. ەگەر ءبىر قىرتىڭبايلار كەلىپ، بىردەمە دەيتىن بولسا، دەرەۋ ماعان ايت. سيراعىن سۋىرىپ الىپ، كەڭىردەك جاسايمىن. ال، قانە، كەتتىك (ءىشىپ قويادى. قاسىنداعى باقىتحاندى ءتۇرتىپ). ءاي، باح، نەعىپ اۋزىڭدى اشىپ وتىرسىڭ؟ نەمەنە، بۇرىن-سوڭدى قىز كورمەپ پە ەدىڭ؟ ال، داۆاي، ولەڭ ايتامىز (ورىسشالاپ ءبىر ءاندى ورتاسىنان باستايدى).
توقىش. جىگىتتەر، تاماق الا وتىرىڭدار.
(جۇرتتان كوزدەرىن الا بەرىپ، باقىتحان مەن نۇرگۇل بىر-بىرىنە قاراپ قويادى. سالدەن كەيىن ەكەۋى وڭاشالانىپ، سىپايى عانا سويلەسىپ تۇرادى. ساحناعا قول ۇستاسىپ، كەرىلىپ سوزىلىپ، جاڭا ۇيلەنگەن جاستار ەرلان مەن اجارا شىعادى. كەلگەندەر ولارمەن مارسە-سارە بولىپ امانداسىپ جاتىر).
توقىش. مىنە، بالالار دا نەتتى. ەرلان، كەلىندى ەرتىپ، داستارحانعا كەلىڭدەر.
ارقاباي. توقا، كەلىنىڭىز ءوزى ەركەلەۋ مە، قالاي ءوزى؟ ەنەسىن جۇگىرتىپ قويىپ، جاڭا تۇرىپ جاتىر عوي. ۆوت، ەتو دا-ا! تۇسىنىكتى. مەدوۆىي مەسياس دەيسىز عوي. (راحاتتانىپ ايقايلاپ، ولەڭدەتىپ جىبەرەدى).
ەرلان. (ارقابايعا قاراپ). ارقار، اركاشا، اقجارعا قاشان قايتاسىڭدار؟
ارقاباي. كوروچە، ول سەنىڭ كوكەڭە بايلانىستى. ەگەر ول كىسى شاشلىق جاساپ بەرسە، قالىپ قويۋىمىز دا مۇمكىن.
ەرلان. ءبىز سەندەرمەن ىلەسە كەتەيىك دەپ ەدىك.
ارقاباي (داۋسىن كوتەرىپ باقىتحانعا). ءاي، باحا، باقىتحان! سەن نەعىپ جابىسىپ قالدىڭ؟ بايقا! تاياق جەپ قالىپ جۇرمە مەنەن (جۇدىرىعىن كورسەتەدى). ءيا، ەرلانچيك. سەندەر نەگە كەتەسىڭدەر؟ مىنا فەرمانىڭ جۇمىسىن سوندا كىم ىستەيدى؟.
الماگۇل. ەي، ارقاباي فەرما دەيسىڭ-اۋ. فەرماڭا قارايىق دەپ تۇرعان ەكەۋىن بايقامادىم. اقاي جوق، نوقاي جوق، اياق استىنان قالا دەگەندى شىعارىپ الدى. ەندى وسىنداعى قىرۋار جۇمىستى كىم ىستەيدى، بىلمەيمىن. شال ەكەۋىمىز جالعىز قالاتىن بولدىق. بىلمەيمىن، انا اينۇردى قالادان قالاي قايتارمىز دەپ جۇرگەندە... مىنا بالالار تاعى ۋايىمعا ۋايىم جاماي ما، قايدام؟ ايتپاقشى، ەرلان، اينۇرعا تاعى تەلەگرامما سالۋدى ۇمىتپا.
ارقاباي. سولاي ما، الماگۇل جەڭگەي؟ مولودوجەندار گورودسكوي بولامىز دەي مە؟ پۋسكاي، بارسىن. نەگە ۇستايسىزدار؟ اۋىلدا نە قالدى؟ داۆاي، ەرلانچيك، الىپ كەتەمىز. تەم بولەە، اجارعا وبال عوي مىناداي كۇل-قوقىردىڭ ورتاسىندا. ءوزى مىناداي سۇلۋ بولسا، ءوزى گورودسكوي كەلىن بولسا...
الماگۇل. ارقاباي باۋىرىم، بۇل جاستارعا باسۋ ايتا ما دەسەم، سەنداعى... كەرىسىنشە جەل بەرىپ، جەلىكتىرىپ جىبەرگەنىڭ نە؟ ەندى مۇنداعى جۇمىستى كىم ىستەيدى؟
ارقاباي (الماگۇلدى بارىپ قۇشاقتايدى). جەڭەشە، ساسپاڭىز. مەن سىزگە دىڭداي جۇمىسشى تاۋىپ بەرەمىن. ءوزى جاس، ءبىراق ماس ەمەس. ءوزى سپورتسمەن، ءبىراق كومسومول ەمەس. ەششە كەرەك بولسا، قالتاسىندا سۋ جاڭا ديپلومى تاعى بار. جۇمىس دەسە، ىشكەن اسىن عانا ەمەس... قۇشاقتاعان قىزىن جەرگە قويادى.
توقىش. ءوزى ايتەۋىر بىلاي دۇرىس ادام با؟ جۇمىستان شارشاماي ما؟
ارقاباي. شارشامايدى. (باقىتحانعا ايعايلاپ) ءاي، باحا، بەرى كەل. داۆاي، باس اياعىڭدى. (باقىتحان قاستارىنا كەلەدى). قالاي، توقا، مەنىڭ كادرىم ۇناي ما سەندەرگە؟ مەن وسى ۇيدە جاستاردىڭ ءبارىن، ۆ توم چيسلە، نۇرگۇلدى دە الىپ كەتەمىن. ۇشەۋىنىڭ جۇمىسىن ەندى باحا جالعىز ءوزى-اق اتقارادى. ەسەسىنە ءبىر-اق ادامنىڭ تاماعىن ىشەدى.
الماگۇل. نۇرگۇلدى سوندا نەگە الىپ كەتەم دەيسىڭ؟
ارقاباي. نە ءۇشىن اكەتەم، ول - مەنىڭ شارۋام. قاسقىر مەن ەلىكتى ءبىر جەرگە قالدىرۋعا بولمايدى. نۇرگۇلدى مەن الىپ كەتىپ، كۇيەۋگە بەرەمىن.
الماگۇل. ەلىگىڭ ءىم، قاسقىرىڭ كىم؟
ارقاباي. ەلىك دەگەن - مىنا نۇرگۇل.
الماگۇل. وسى جىندىنىڭ قالجىڭى قايسى، شىنى قايسى، ادام ايىرىپ بولمايدى.
ارقاباي. نۇرگۇلدى مەن الىپ كەتىپ، كۇيەۋگە بەرەمىن. قايداعى كۇيەۋ؟ نۇرگۇلدەي قايىن ءسىڭىلىمدى مەن ساعان قالاي تاپسىرامىن؟ جەل جاعىنان كىسى جۇرگىزبەي، ايالاپ وتىر ەمەسپىن بە؟
توقىش. وي، الماگۇل، ارقابايعا نەتپەگەندە، كىمگە نەتەسىڭ؟ ول ءبارىمىزدىڭ نەمىز عوي الگى... كرىشامىز. ارقاباي، سەن بىلەسىڭ عوي نۇرگۇلدىڭ مەنىڭ نەمەرە قارىنداسىم ەكەندىگىن. سوندىقتان ونى دا نەتىپ، كرىشا بولىپ جۇرەرسىڭ.
ارقاباي. كاكوي رازگوۆور؟ وندا ءبىزدىڭ ءىسىمىزدىڭ العا جۇرگەنى ءۇشىن الىپ قويايىق. (ءبارى ريۋمكا سوعىستىرادى. تەك توقىش ەكەۋى عانا ىشەدى. مۋزىكا وينايدى. ارقاباي تۇرىپ، نۇرگۇلدى وڭاشالايدى. توقىش پەن باقىتحان ءبىر بولەك سويلەسىپ تۇر).
باقىتحان. (توقىشقا). اعا، شىن ايتام، قاتتى قينالىپ كەتتىم. جاڭا انا ارحار (ارقابايدى نۇسقايدى) دا ايتتى عوي. جۇمىسشى كەرەك بولسا، مەن دايىنمىن. قانداي جۇمىستان بولسا دا قاشپايمىن، اعا. ءتىپتى مىنا جەردى قوپارىپ، قامىس شاپ دەسەڭىز دە. مىنا جاتقان قوقىستاردى تاسى دەسەڭىز دە.
توقىش. ويباي، باقىتحان-اۋ، بۇنىڭ قالاي؟ قۇدايعا شۇكىر، ۋنيۆەرسيتەت نەتتى دەگەن جاپ-جاقسى ديپلوم الىپسىڭ، ماماندىعىڭ دا كۇشتى ەكەن. ەندى سونىمەن بىلاي ... نەتپەيسىڭ بە؟
باقىتحان. قالاي دەيسىز، توقىش اعا؟
توقىش. ەندى ماماندىعىڭ قانداي دەدىڭ ءوزىڭ؟
باقىتحان. ەندى مەن اگروۋنيۆەرسيتەتتى ءبىتىرىپ كەلىپ وتىرمىن عوي. سەلەكسيونەر-اگرونوممىن.
توقىش. انە، قاراشى، قانداي كۇشتى. اگرونوم دەگەن تابىلمايدى ەمەس پە؟ سەلەكس دەيسىڭ بە، ەندى ول نە ءوزى؟.. ايتەۋىر نە ماماندىق قوي.
باقىتحان. مىنە، ءبىر جىل بولدى بارماعان جەرىم جوق. سوۆحوزداردىڭ ءبارى تاراپ كەتكەن باياعىدا. جەكە شارۋاشىلىقتارعا اگرونوم كەرەگى جوق، بۇرىنعى مامانداردىڭ ءوزى قاڭعىپ ءجۇر دەيدى.
توقىش. ءيا، ءيا... مىنا كىم... ءوي، الگى ءوزىمىزدىڭ كىم بار ەمەس پە؟ رامازان شە، رامازان اعاڭ. كوپ جىلدار انا نەدە... فەرمادا اگرونوم بولدى. ءقازىر فەرمەر.
باقىتحان. اعا، اكە-شەشەمدى بىلەسىز. مەنى ەندى ءبىر جەرگە... بىردەمە قىلىڭىزشى. ماعان باسقا ەشتەڭە كەرەك ەمەس، تەك جۇمىس بولسا بولعانى. ەلدەن دە ابدەن ۇيات بولدى.
توقىش. اپىر-اي، ءا؟.. قيىن بولدى عوي. ءوزىڭ بىلاي... الگى نە... ءتاپ-تاۋىر بالاسىڭ. ەشكىمدە نەڭ جوق، وزىڭمەن-وزىڭ جۇرەسىڭ. قايتسەم ەكەن سەنى؟ ءالى ءوزىمىزدىڭ جۇمىس دۇرىس باستالماي جاتىر. جەردى الۋىن الدىق تا، بىلاي دۇرىستاپ نەتە الماي جاتىرمىز... ەندى قۇداي بۇيىرتسا، كەشەگى كىسىلەردەن بىردەمە نەتىپ وتىرمىز.
باقىتحان. نە كۇتىپ وتىرمىز دەيسىز، توقىش اعا؟
توقىش. كەشە وسىندا جاڭا قۇدالارىمدى دا وسىندا نەتتىم عوي. سولارمەن بىرگە اۋدانداعى انا كىمدى... نارىقباي دەگەن اعاڭدى شاقىرعانمىن. ويتكەنى ول كىسى ماعان كرەديت نەتىپ بەرمەكشى. الگى رامازان اعاڭ ەكەۋىمىز تالاسىپ قالعان كرەديتتى.
باقىتحان. اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى نارىقباي اعانى ايتاسىز با؟
توقىش. ءيا، سول. ەندى قۇداي بۇيىرتىپ، سول كىسى كومەكتەسىپ جىبەرسە، وندا ءبىتتى، شارۋامىز دوڭگەلەنىپ جۇرە بەرەدى. مۇمكىن، سول كەزدە مىنا ەلۋ گەكتار جەرگە تۇگەل كارتوپ ەگەمىن. نەمەسە جۇگەرى سالامىن. سوندا ءتىپتى ماعان اگرونوم دا كەرەك بولىپ قالار، كىم بىلەدى.
باقىتحان. وي، توقىش اعا-اي! ونىڭىز ۇزاق اڭگىمە عوي. وعان دەيىن دە ءبىر جەرگە ىلىگىپ، جۇمىس ىستەي بەرەيىنشى.
توقىش. قايدان بىلەيىن، ساعان تولەي قوياتىن اقشام دا جوق ءقازىر.
باقىتحان. جۇمىس بەرسەڭىز، اقشانى بىرىگىپ جاسامايمىز با؟
توقىش. قايدان بىلەيىن، مىنا ەرلان جاڭا تۇسكەن كەلىندى نەتىپ... قالاعا كەتەمىن دەپ ول ءجۇر. ءتىپتى استارىنان سۋ شىققانداي. انا ۇلكەن قىزىمىز اينۇر دا قالادان قايتار ەمەس. اندا-ساندا مال نەتىپ...ساتىپ، سولارعا پۇل جىبەرىپ، ايتەۋىر...
باقىتحان. وي، اعا، (وسى كەزدە ارقاباي نۇرگۇلدى بەتىنەن ءسۇيىپ، ەكەۋىنىڭ قاستارىنا كەلەدى) اعا، سول ەرلان ىستەيتىن جۇمىستى مەن-اق ىستەي بەرەيىن. ءسويتىپ ءسىز ەكەۋىمىز...
ارقاباي (باقىتحاندى يتەرىپ قالىپ). نە، سەن ءالى توقىش اعانىڭ باسىن قاتىرىپ تۇرسىڭ با؟ تى جە چەلوۆەك س ديپلوموم. بىلجىراماي، بىلاي تۇرشى ءوزىڭ (توقىشتى قولتىعىنان ۇستاپ، وڭاشالاپ الىپ شىعادى). توقىش اعا، بۇل باقىتحان دەگەن - ءبىر جۋاس جىگىت. ايتقانىڭىزدان شىقپايدى. قۇل عىپ جۇمسايسىز، نەڭىز كەتىپ بارادى.
(مۋزىكا. توقىش ويلانىپ قالعان)
شىمىلدىق
كورىنىس
وسى كورىنىس. ءتۇن. تەك ءبىر جاق شەتتەگى قوقىستار جوق. ۆاگون جاڭادان سىرلانعان. ونىڭ ماڭدايىنا “اينۇر” شارۋا قوجالىعى” دەپ جازىلعان. توقىش پەن الماگۇل جۇمىس كيىمدەرىن ەندى شەشىپ، ءجۇر.
الماگۇل. انا كارتوشكانى بيىل بەكەر ەككەن ەكەنبىز. انا ءبىر الا قوڭىزدار قاپتاپ، تۇگىن قويار ەمەس. مىنتەلەپ شەتىنەن تەرە بەرەيىن دەپ ويلاعام، قايدا-ا... نە قىلعان جالماۋىزدار دەسەڭشى.
توقىش. قوڭىزدى قايتەسىڭ، بايبىشە؟ ونىڭ انا الگى قارا شەگىرتكەدەن جامان دەيمىسىڭ. مىنا شورعا جاقتاعى جۇرتتىڭ ەگىنىن قارا شەگىرتكە نەتىپ بارادى دەيدى. ءتاۋبا، ءبىزدىڭ جاقتا ازىرشە ونشا ەمەس... كوپ ەمەس. ەگىندى بيىل از سالعانىمىز سونداي جاقسى بولار ما؟
الماگۇل. انا كرەديتتەن نە حابار؟ قولىمىزعا كىشكەنە اقشا تيسە، سولياركا دا الار ەدىك، سايمان دا الار ەدىك. سوسىن مىنا قوڭىزعا قارسى ءدارى الار ەدىك.
توقىش. شەگىرتكەنى قۇرتاتىن دا ءدارى الار ەدىك. مالعا جەم-شوپتى دە مول ەتىپ نەتىپ العانعا نە جەتسىن.
الماگۇل. ءاي، سول شەگىرتكەڭە قارسى ءدارى بولسا، وكىمەت ءوز جاعىنداعى شەگىرتكەلەردى الدىمەن قۇرتىپ الماس پا؟ وسى سوعان قارسى ءدارى جوق-اۋ دەيمىن. اۋدانعا بارىپ، الگى نارىقباي قۇرداسىڭنان كرەديتتىڭ جايىن بىلمەدىڭ بە؟ ايتپەسە ءوستىپ قاشپاعان سيىردىڭ ۋىزىنا جەرىك بولىپ وتىرا بەرمەكپىز بە؟
توقىش. وي، اۋدانعا بارىپ-قايتۋ ءۇشىن ءبىر كۇن ۋاقىتىڭ كەتەدى. بارعان كەزدە نارەكەڭ ورنىندا بولا قويسا جاقسى (كۇرەككە سۇيەنىپ، قيالدانىپ). شىركىن-اي، وتكەندەگى قۇدامىزدىڭ قالتاسىنداعى سياقتى تەلەفونىمىز بولسا عوي. ءبۇيتىپ الگى بەتىندەگى تۇيمەلەرىن نەتىپ جىبەرىپ، “ءاللو” دەر ەدىم. “ءاللو، نارەكە، الگى كرەديت قاشان؟ جيىن-تەرىن ۋاقىتى نەتىپ كەلەدى. الگى تەزدەتىپ بەرە قويىڭىزشى” دەر ەدىم. شىركىن-اي، قانداي كەرەمەت! وسىناۋ شالعايدا وتىرىپ، سوناۋ جەر تۇبىندەگى وسكەمەنمەن نەتە بەرەدى ەكەن. ءتىپتى كۇن جوق، ءتۇن جوق، قانداي كەرەمەت نارسە، ەي!
الماگۇل. ال، كەتتى تاعى قيالدانىپ. وي، توقىش-اۋ، ونداي تەلەفوندى قويىپ، وسى جەرگە الگى جاي تەلەفوندى تارتىپ الۋدىڭ ءوزى مۇڭ بولىپ تۇرعان جوق پا. تەلەفون بولسا، الدىمەن اينۇرىممەن سويلەسىپ تۇرار ەدىم عوي.
توقىش. ءتىپتى راسيا بولسا دا جامان بولماس ەدى. باياعىدا سوۆحوز نەتكەن كەزدە كونتوردا راسيا تۇرۋشى ەدى. “جەكەشەلەنۋگە نە الاسىڭ” دەگەندە “ءبىر راسيا الامىن” دەمەگەن ەكەنمىن.
(وسى كەزدە جالپ ەتىپ جارىق ءسونىپ قالادى. ساحنا تاستاي قاراڭعى. اسپاندا بىرەن-ساران جۇلدىزدار عانا جىلتىلدايدى).
الماگۇلدىڭ داۋسى. ويباي، كوتەك! مىناسى قۇرعىر تاعى ءسونىپ قالدى ما؟ كەشكە قاراي ءوستىپ جالپ ەتىپ ءسونۋدى قاشان قويار ەكەن؟
توقىشتىڭ داۋسى. الماگۇل، ءاي، الماگۇل قايداسىڭ؟ قايداسىڭ دەيمىن. دىبىس بەرسەڭشى بىلاي، نەتىپ...
الماگۇلدىڭ داۋسى. نە بولدى سونشا قاقىلداپ؟ قاراڭعىدا قاسقىر جەيدى دەپ پە ەدىڭ؟ الگى باقىتحان مالدى قورالاپ بولدى ما ەكەن؟
توقىشتىڭ داۋسى. ءيا، ايتپاقشى. مەن بارىپ كومەكتەسەيىن، سەن سىرىڭكەڭدى تاۋىپ، شامدى نەتە بەر. باقىتحان مالعا يە بولا الماي جۇرەر. (الدەنە سالدىر-گۇلدىر ەتىپ، بىرەۋدىڭ گۇرس ەتىپ قۇلاپ تۇسكەنى سەزىلەدى).
الماگۇلدىڭ داۋسى. ويباي، كوتەك! تاعى نە بولدى؟ كىم، ەي، مىناۋ؟
توقىش (ىڭىرسىپ). وي، وي! ءاي، قاڭعىرتقان قۇداي-اي! ءبىر نارسەگە شالىنىپ، ۇشىپ تۇسكەنىم. ءقازىر-قازىر نەتەم... (ىڭقىلدايدى)
(سول كەزدە قاراڭعىدان الدەكىمنىڭ سۇلدەسى كورىنەدى. ونىڭ تىسىرلاعان دىبىسىن ەستىپ، الماگۇلدىڭ شوشىنعان داۋسى شىعادى).
الماگۇلدىڭ داۋسى. ويباي، توقىش، مىنا جەردە بىرەۋ تۇر. ويباي!
توقىشتىڭ داۋسى (ىڭىرسىپ). نە-ە... نە-ە دەيدى؟ كىم دەيسىڭ؟
الماگۇلدىڭ داۋسى. مىناۋ كىم، ويباي؟ ۇرى ما؟ ءاي، الباستى، كەت بىلاي! ايتپەسە اتامىن. كەت!
(قاراڭعىداعى سۇلدە اقىرىن باسىپ، شامنىڭ قاسىنا جاقىندايدى. الماگۇل ايعايلاپ شەگىنەدى).
سۇلدەنىڭ داۋسى. بۇ-بۇ-بۇل... م-م-مەنمىن عوي.
توقىشتىڭ داۋسى. كىم-م؟!
(سۇلدە كەروسين شامدى كوتەرىپ، ءوزىنىڭ بەتىنە جاقىنداتادى. بۇل - باقىتحان. اۋزىن باسىپ العان).
الماگۇل. باقىتحان، بۇل سەنبىسىڭ؟ ساعان نە بولعان؟ (جۇگىرىپ باقىتحاننىڭ قاسىنا كەلەدى). ءوي، باقىتحان-اۋ، مىناۋىڭ نە؟ بەتىڭ قان عوي. (باقىتحاندى وتىرعىزىپ، ەم-دوم جاساي باستايدى. وسى كەزدە توقىش تا سۇيرەتىلىپ، بۇلاردىڭ قاسىنا جاقىندايدى).
توقىش. باقىتحان، سەن نەمەنە؟ سەن دە كاتەلگە ءسۇرىنىپ قۇلادىڭ با؟ لاي تاسيتىن كاتەلگە نەتىپ جىعىلعانىم.
الماگۇل. ە، قوجاناسىر. باعانادان بەرى اتتانداپ جۇرگەنىڭ كاتەل مە ەدى؟ “ءبىتىسى جامان جىگىتتى تۇيە ۇستىنەن يت قابار” دەگەن. مەن ءتىپتى بىردەمە بولىپ قالدى ما دەسەم... مىنا باقىتحاننىڭ اۋزىنان قان كەتىپتى. سويلەي الماي تۇرعانى سوندىقتان. قاراڭعىدا بىرەۋ ۇرىپ جىبەرگەننەن ساۋ ما؟ (وسى كەزدە جالپ ەتىپ جارىق جانادى. تۇرعاندار بىر-بىرىنە قارايدى. توقىش پەن الماگۇل كۇڭكىلدەسىپ سويلەسە ءجۇرىپ، باقىتحاننىڭ بەتىن جۋادى).
باقىتحان (ەڭسەسىن كوتەرىپ). جاڭا... جاڭا مال قورالاپ جاتقانىمدا... سۆەت جالپ ەتىپ سونە قالدى. سونان سيىرلاردىڭ اراسىمەن قورشاۋدان شىعا بەرگەم. اۋزىما بىردەڭە ساق ەتە قالدى. ۇشىپ ءتۇستىم. سيىر باسىن شايقاپ جىبەرسە كەرەك. مەن بارىپ قورانىڭ ەسىگىن بەكىتىپ كەلەيىن (كەتەدى).
الماگۇل. ويپىر-اي دەسەڭشى! قايتا قۇداي ساقتاعان. ءمۇيىزى كوزىڭە تيسە، قايتەر ەدىڭ؟
(وسى كەزدە ءيتتىڭ ۇرگەنى ەستىلەدى. بىرەۋلەردىڭ داۋدىرلاعان سارىنى قۇلاققا شالىنادى).
الماگۇل. تىڭداڭدارشى، شىنىندا دا بىرەۋلەر كەلە جاتىر. رامازان اعا شىعار. باعانا كەشكە شاي ءىشىپ قايتامىن دەپ تۇر ەدى. (وسى كەزدە تاعى دا جالپ ەتىپ جارىق ءسونىپ قالادى. كەروسين شام عانا ماڭايعا كۇڭگىرت ساۋلە ءتۇسىرىپ تۇر). ءاي، كىمسىڭدەر؟ (كەنەت شابالانىپ تۇرعان ءيتتىڭ قاڭقىلداعانى ەستىلەدى. الدەكىمدەر قاراڭعىدان شىعا كەلىپ، وتىرعاندارعا تارپا باس سالادى. الىس-جۇلىس. الماگۇلدىڭ باقىرعان داۋسى).
ماسكالى ادام. تەزدەتىڭدەر! ۇيدە باسقا ادام جوق پا ەكەن؟ شاپشاڭ قاراپ شىعىڭدار! (بىرەۋلەر ساحنانىڭ و جاق، بۇ جاعىنا قاراڭداپ جۇگىرىپ ءجۇر). تەز مال قوراعا بارىڭدار. تاك، مۇندا ءبىر ەركەك بايلاۋلى. مىنا قاتىننىڭ اۋزىن جابىڭدار باجىلداتپاي.
بوتەن داۋىس. بۇل ءوزى قاتىن ەمەس، قىز سياقتى. دەنەسى بىلاي نازىكتەۋ كورىنەدى.
ماسكالى ادام. ەندەشە بۇنى سەن قاراي تۇر. ال سەن ەكەۋىڭ مىنالاردى سۇيرەپ اپارىپ، وسى بايلاۋلى كۇيىندە ۆاگونعا قاماپ تاستاڭدار. مەن دە مال جاققا كەتتىم. (كەتەدى. بايلاۋلى جاتقاندى توقىشتى بىرەۋلەر دىرىلداتىپ ۆاگون جاققا سۇيرەلەيدى. ساحنادا بايلاۋلى ايەل مەن توناۋشىلاردىڭ ءبىرى قالادى).
ءبىرىنشى توناۋشى (ايەلمەن الىسىپ جاتىپ). دەنەسىنىڭ ىستىعىن قاراشى! تىپىرلاما دەيمىن. ەشتەڭە ەتپەيدى. ساعان دا، ماعان دا جاقسى بولادى. قانە، قانە! (وسى كەزدە ۆاگونداعى توناۋشىلار شىعادى).
ەكىنشى توناۋشى. ءاي، چۋربان، سەن نە ىستەپ جاتىرسىڭ؟
ءبىرىنشى توناۋشى. ۇندەمە، جارىمەس! ساعان دا كەزەك بەرەمىن. ءقازىر (الىس-جۇلىس توقتامايدى. وسى كەزدە بۇلاردىڭ قاسىنا ماسكالى ادام جۇگىرىپ كەلەدى)
ماسكالى ادام. ءاي، مىناۋ نە قىلعان الىس؟ ا، نۋ-كا، زارازى، تۇرىڭدار!
ءبىرىنشى توناۋشى. شەف، ۇرىسپاڭىزشى! مىنا ءبىر قىزدى بىلاي نەتىپ... اقىرى ەشكىم جوق. وفورميت ەتىپ كەتەيىك دەپ ەدىك. (ماسكالى ادام الماگۇلدىڭ بەتىنە قول شامنىڭ جارىعىن تۇسىرەدى).
ماسكالى ادام. ا، نۋ-كا، ۆستات! نەمەنە، ولە الماي جۇرسىڭدەر مە؟ مۇنىڭ قاي ستاتياعا جاتاتىنىن بىلەسىڭدەر مە؟ وڭباعان چۋربان، قىز بەن قاتىندى اجىراتا الماي، سەنى نە قارا باستى؟
چۋربان. نە، قاتىن دەيمىسىڭ؟
ماسكالى ادام. مىناۋىڭ كادىمگى سالپى ەتەك، سارىقارىن قاتىننىڭ ءوزى. نۋ، كادىمگى بالپىاياق كولحوزنيسا.
چۋربان. قايدان بىلەيىن، دەنەسى ىپ-ىستىق. ءارى ءتىپتى جۇمساق سياقتى.
ماسكالى ادام. چۋربان دەسە، چۋربانسىڭ. قاتىن مەن قىزدى اجىراتا الماعان ءيىسالماس. داۆاي، اينالانى تىنتىڭدەر. الاتىن تاعى بىردەمە بولسا، الىپ كەتەيىك. (ايەلدى تاستاي سالىپ، ۇشەۋى قاراڭعىدا تىمىسكىلەپ جۇرەدى. وسى كەزدە قورا جاقتان بىرەۋدىڭ كولەڭكەسى كورىنەدى. قولىندا ۇزىن سىرىق. ۇندەمەي كەلىپ، توناۋشىلاردىڭ بىرەۋىن قاق باسىنان سالىپ جىبەرەدى. قاراڭعىداعى توبەلەس كورىنىستەرى. بىرەۋ جالپ ەتىپ قۇلاپ تۇسەدى دە، ادامدار اياعىنىڭ سارىنى الىستاي بەرەدى. تىنىشتىق ورناعان. ءيتتىڭ ءالسىز ۇرگەنى عانا ەستىلىپ تۇر. سالدەن كەيىن قۇلاعان ادام كوتەرىلىپ، تەڭسەلە باسىپ جارىققا جاقىندايدى. بۇل - باقىتحان)
باقىتحان. اپاي، اپاي، ءتىرىسىز بە؟ (ەڭكەيىپ الماگۇلدىڭ اۋزىنداعى سكوچتى الادى دا، قولىن شەشەدى).
الماگۇل (اۋىرسىنىپ). وي، وي!
باقىتحان. ءقازىر، ءقازىر، ءسال شىداڭىز. (الماگۇلدىڭ قولىن شەشەدى).
الماگۇل. ويباي-اي، ويباي!... قالدىق قوي... سورلاپ قالدىق قوي. الگى اعاڭ امان با؟
باقىتحان. ول قايدا ەدى؟
الماگۇل. ۆاگوندى قاراشى.
باقىتحان. (ۆاگونعا قاراي جۇگىرىپ كەتەدى. الماگۇل تەڭسەلىپ ورنىنان تۇرادى. ءتۇرى ۇرەيلى. قولىنا تۇسكەن ءبىر نارسەنى الىپ، بۇرىشقا بارىپ تىعىلادى. وسى كەزدە توقىشتى سۇيەمەلدەپ، باقىتحان دا ۆاگوننان شىعا بەرەدى. مۋزىكا).
شىمىلدىق
كورىنىس
سول كورىنىس. كۇندىزگى ۋاقىت. ساحنانىڭ ءبىر جاق شەتىندە، اۆانسەنادا باقىتحان مەن نۇرگۇل.
نۇرگۇل (قينالا باسىن شايقاپ). بىلمەيمىن، باقىتحان، بىلمەيمىن... ءدال ءقازىر ەشتەڭە ايتا المايمىن.
باقىتحان (نۇرگۇلگە ۇمتىلا ءتۇسىپ). قالايشا، نۇرگۇل؟ وتكەندە عانا وزىڭنەن باسقا ادام كەرەك ەمەس دەگەنىڭ قايدا؟ ەسىڭدە مە؟ ەكەۋىمىز اۋىلدىڭ شەتىندە قىدىرىپ جۇرگەن كەزىمىزدە شە؟ “تەك سەنى عانا سۇيەمىن” دەگەنسىڭ. نۇرگۇل، ايتشى، ەسىڭدە مە سول ءسوزىڭ؟! (نۇرگۇل ۇندەمەيدى. باقىتحان ونى جۇلقىلاي سويلەيدى). ايتشى، نە بولدى ساعان؟ سەن ۇندەمەگەن سايىن مەنىڭ جۇرەگىم ءبىر ءتۇرلى بولىپ بارادى. سەن قالايشا تۇسىنبەيسىڭ؟.. مىنە، قانشا ۋاقىت بولدى ەكەۋىمىزدىڭ وسىلايشا جاقسى بولىپ جۇرگەنىمىزگە؟ ايتشى... (نۇرگۇل قاشقاقتايدى). سەن مەنىڭ كوز الدىما وزگەرىپ بارا جاتقاندايسىڭ، نۇرگۇل. سول ءبىر پاك سەزىمدەرىمىز قايدا؟ تىڭداشى مەنىڭ جۇرەگىمدى (نۇرگۇلدىڭ قولىن ۇستاپ، ءوزىنىڭ جۇرەگىنە باسادى. وسى كەزدە قىز جۇلقىنىپ قالىپ، ءبىر جاق شەتكە قاشىپ شىعادى).
نۇرگۇل (داۋسىن قاتتىراق شىعارىپ). جەتتى، ايتپا ار جاعىن! سەن ءوزىڭ تۇسىنبەيسىڭ!.. جۇرەك، سەزىم، ماحاببات!.. نەمەنە، وسىدان باسقا ايتاتىن ءسوزىڭ جوق پا؟ بولدى عوي ءبىر اڭگىمەنى قايتا-قايتا قاقساي بەرگەنىڭ. ءقازىر ماحاببات، جۇرەك دەيتىن زامان با؟ ونىڭ زامانى ەمەس. ءتىپتى قويمايسىڭ. نەمەنە، مەن سەندەرگە قولجاۋلىقپىن با؟ (ەكى قولىمەن بەتىن باسادى. داۋسىن باسەڭدەتىپ) قالايشا تۇسىنبەيسىڭ؟ ءيا، ەكەۋىمىزدىڭ ارامىزدا ءبىر سەزىم بولسا، بولعان شىعار. ءالسىز جانبىز عوي، كەيدە نە ىستەرىمدى بىلمەي كەتەمىن. ءوزىڭ قايتا-قايتا جۇرەك ءسوزىن ايتىپ بولماعاننان كەيىن “ءيا” دەي سالعان شىعارمىن... (اقىرىن جىلايدى. باقىتحان قاسىنا بارىپ، قۇشاعىنا الادى. پاۋزا).
باقىتحان. جارايدى، نۇرگۇل، جىلاماشى!.. سابىر قىلشى.
(وسى كەزدە قولىندا سۋمكاسى بار الماگۇل كەلەدى. ەكى جاسقا تاڭىرقاي قاراپ قالعان).
الماگۇل (وزىنە-وزى). ءماسساعان، مىنا ەكەۋى قايتادان تابىسقان با، ەي؟ وسى بۇگىنگىنىڭ جاستارىندا ءپاتۋا جوق. بۇگىن بىلاي، ەرتەڭ ولاي. مىنا نۇرگۇلدىڭ “باقىتحاندى ءبىرجولا قويدىم. ارقابايدان باسقا ەشكىمنىڭ كەرەگى جوق” دەپ جۇرگەنى قايدا؟ ۇرپاعىمىز قۇنارسىز بولىپ بارا ما، قالاي ءوزى؟ (داۋسىن قاتتى شىعارىپ). ءاي، بالالار، قالايسىڭدار؟ ءتىپتى ءبىر دەنەدەي بولىپ كەتىپ قالىپسىڭدار عوي وزدەرىڭ.
باقىتحان (قۇشاعىن اجىراتىپ). وي، اپاي، كەلىپ قالدىڭىز با اقجاردان؟ قالاي جەتتىڭىز؟ (نۇرگۇل بوسانىپ شىعىپ، ءۇي شارۋاسىمەن اينالىسىپ كەتەدى). ميليسيا نە دەپ جاتىر؟
الماگۇل. اۆتوبۋستان تۇسكەسىن، قانشا جەر جاياۋ جۇرەسىڭ. ارەڭ جەتتىم-اۋ... (وتىرادى). ميليسيامەن كەتتى عوي ءبىر كۇنىم. ءبىراق ەڭ باستى بىتىرگەن شارۋام - ول ەمەس، باسقا.
باقىتحان. ەندى نە، اپاي؟
الماگۇل. الگى اينۇرعا “ۇيگە قايت” دەپ تەلەگرامما الىپ جىبەردىم.
باقىتحان. اپاي-اۋ، اينۇرعا وتكەن جولدارى دا تەلەگرامما جىبەرىپ ءجۇر ەدىڭىز عوي. نەمەنە، ولار جەتپەي قالىپ پا؟
الماگۇل. بىلمەيمىن، ول قىزدىڭ قالادا تاعى ءبىر ادرەسى بار ەكەن عوي. سونى تاۋىپ الدىم دا، سوعان جىبەردىم تەلەگراممانى. قاي ادرەسىنىڭ دۇرىس ەكەنىن ءيتىم ءبىلىپ پە؟ (شارشاڭقى داۋىسپەن). قايدان بىلەيىن، بۇل قىز اكەسى ەكەۋىمىزدى ابدەن شارشاتىپ ءبىتتى عوي. نە وقىپ جاتقان وقۋى جوق، نە ىستەپ جاتقان جۇمىسى جوق. ءتيىپ جاتقان بايى تاعى جوق. ايتەۋىر، مىنانداي قيىن كەزدە قاڭعىماي، ۇيگە قايتسىن دەپ ەدىك قوي. بۇل بالالارى قۇرعىر قيىن بولدى. بالا تىزەدە سۇيىندىرەدى، تىزەدەن تۇسكەن سوڭ، كۇيىندىرەدى دەگەن. اينۇردىڭ قايتپاي جۇرگەنى مىناۋ قالادان. قاتىنىن الار-الماستان ۇلدىڭ قالاعا قاراي تارتىپ كەتكەنى اناۋ... (بەتىن باسىپ وتىرادى).
نۇرگۇل (الماگۇلدىڭ قاسىنا كەلىپ). اق جەڭەشە، شەشىنىڭىز ەندى. شاي قويىپ قويدىم. ءقازىر دەم الىپ وتىرىپ، شاي ىشەسىز. قانە، سۋمكاڭىزدى ۇيگە كىرگىزەيىن. (سۋمكانى الىپ كەتەدى).
باقىتحان. اپاي-اۋ، وسى توقىش اعاي ەكەۋىڭىزدەن سول اينۇردان باسقا اڭگىمەلەرىڭىز بار ما تەگى؟ بانديتتەر توناپ جاتسا دا، ايتاتىنىڭىز سول. اپاي ايتىڭىزشى، تاۋىپ پا ەندى ميليسيا؟
الماگۇل. كىمدى، اينۇردى ما؟
باقىتحان. جوعا، الگى بانديتتەردى ايتام.
الماگۇل. وي، ول قۇرعىرلار تابىلۋشى ما ەدى؟ ايتىپ وتىرمىن عوي كۇنى بويى ميليسيانىڭ الدىنان كەتكەنىم جوق. ويپىرىم-اي، بۇل نە قىلعان حالىق؟ مەن ويلاعام ميليسيانىڭ ءبارى شاپقىلىپ، سول بانديتتەردى نەتىپ... ىزدەپ ءجۇر ەكەن دەپ. سويتسەم، ول قۇرعىرلارىڭ ءوزى كەڭسەدەن شىقپايدى ەكەن عوي. تەك قاعازدى جازا بەرەدى، جازا بەرەدى. تەگى ەكى كۇن بويى قاعازدارىنا قول قويۋمەن بولدىم. ميليسيا ەمەس، كادىمگى جازۋ جازعىش پەسىر دەرسىڭ. ويپىرىم-اي، قولدى بولعان ەكى سيىرىمدى ايتساڭشى.
باقىتحان. ارينە، توقىش اعاي ەكەۋىڭىزدىڭ تابان اقى، ماڭداي تەرىلەرىڭىز. “مال اشۋى - جان اشۋى” دەمەي مە. ءبىراق بارىنەن بۇرىن سول بانديتتەردىڭ ءبىزدى ءولتىرىپ كەتپەگەنىن ايتساڭىزشى.
نۇرگۇل. راس-اۋ. مۇندايدى تەك كينولاردان كورۋشى ەدىك. نە دەگەن سۇمدىق! ۇستاپ الىپ، شەتتەرىنەن سوتتاۋ كەرەك وندايلاردى. (وسى كەزدە قولىندا زاتتارى بار رامازان كەلەدى).
رامازان. اسسالاۋماعالەيكۋم! امانسىڭدار ما، ايتەۋىر؟ الماگۇل-اۋ، انا ميليسيالارىڭ نە دەيدى؟
الماگۇل. ءبارىن ۇستاساق، شەتتەرىنەن اكەسىن تانىتامىز دەيدى. نۇرگۇلجان، شايىڭدى تەزدەتشى. قاڭسىرىعىم تۇتەپ، كەۋىپ بارامىن تەگى.
رامازان (قولىنداعى زاتىن قويىپ). ۇستايمىز دەي مە؟ ءاي، قايدام؟ وتكەندە مەنىڭ كورشىمنىڭ قوراسىن ۇپتەپ كەتكەن ۇرىلاردى دا ۇستايمىز دەگەن. تالايلاردى تونىپ جاتىر ەمەس پە؟ ءبىراق ۇستالدى دەگەنى نەكەن-ساياق. سول ميليسيالارىڭا سەنبەيمىن.
الماگۇل. جوق، ميليسيانىڭ باستىعىنىڭ ءوزى ايتتى. انا ەكى سيىرىمدى ايتساڭشى. وكىنىشتەن ءوز تىزەمدى ءوزىم كەمىرگەننەن باسقا نە امال؟
رامازان. “اقىلدىڭ سابىر سەرىگى” دەگەن الماگۇل. قايتەسىڭ ىرىمشىكتەي بولىپ سەمىرگەن سيىرلار ەدى عوي. وزدەرىڭدى ءتىرى قالدىرعان قايتا. سەن انا ارىزىڭدا ءوزىمدى دە زورلاپ كەتە جازدادى دەپ جازدىڭ با؟
الماگۇل. جازدىم، رامازان. ءبىراق وعان بولەك ارىز جازدىرادى ەكەن. ماعان تيىسپەس ەدى عوي، تەك مەن قاراڭعىدا قىز ەكەن دەپ قالىپتى سويقاندار. ايتپەسە تيىسپەس ەدى.
رامازان. سەن قايتا ءوزىڭدى ءسويتىپ زورلاي جازداعانىنا قۋان. دەمەك سەنىڭ ءالى كۇنگە دەيىن قىز سياقتى بولىپ قىلىمسىپ تۇرعانىڭ عوي. ءتىپتى ءوزىڭ قىلىق كورسەتىپ، يشارا جاسادىڭ با ەكەن؟
الماگۇل. تانتىماشى، رامازان. مىنا بالالاردىڭ كوزىنشە قايداعىنى قوڭىرسىتىپ.
رامازان. توقىش قايدا، كورىنبەيدى عوي.
باقىتحان. جەر باسىنان ءالى كەلمەي جاتىر. جۇگەرىگە سۋ جىبەرەمىن دەپ جۇرگەن. (باقىتحان مەن نۇرگۇل ساحنانىڭ ارت جاعىندا اڭگىمەلەسىپ جۇرەدى)
رامازان. “باتىر - اڭقاۋ، ەر - كۇدىك” دەگەن - وسى ءبىزدىڭ توقىش. باندىلاردان قورىقپايدى تەگى. ءۇيىن تاستايدى دا، كۇنى-تۇنى جۇمىسىمەن شاپقىلايدى. ەڭ قۇرعاندا، مىنا قوجالىقتىڭ قورشاۋىن جاقسىلاپ قورشامايسىڭدار ما؟ مىنا قاقپانى دا بەكىتۋ كەرەك.
الماگۇل. وسى شارۋانىڭ ءبارىن مىنا باقىتحان موينىنا الىپ وتىر عوي. توقىشقا قولعانات بولىپ جاقسى بولدى ايتەۋىر. كورمەيسىڭ بە، شارۋانى تاپ-تۇيناقتاي ەتىپ ۇستاپ وتىرعانىڭ. دوڭگەلەتىپ اكەتۋگە قولدا قارجىنىڭ بولماي تۇرعانى. وتكەن جولعى كرەديتتەن ءالى حابار جوق. وسى جولى اۋدانعا بارعاندا. نارىقباي باستىقتى ىزدەپ، ابدەن ساندالعانىم.
رامازان. الگى توقىش ەكەۋىمىزدى تالاستىرىپ قويعان كرەديت پە ايتىپ تۇرعانىڭ؟
الماگۇل. ەندى شە؟ بار ءۇمىتىمىز سوندا بولىپ تۇرعان جوق پا؟
رامازان (الماگۇلگە جالت قاراپ). الماگۇل، سەندەر، نەمەنە؟ ەستىگەن جوق پا ەدىڭدەر؟
الماگۇل. جوق، ەستىگەمىز جوق.
رامازان (سىبىرلاپ، جالتاقتاپ). كرەديتتىڭ جاعدايىن ايتام دا. بەرى كەلشى، الماگۇل. بيىل سەندەر سول شىركىننىڭ توبەسىن كورە قويمايسىڭدار ما دەپ قورقامىن.
الماگۇل. نە دەيدى؟ وعان نە بولىپ قالىپتى؟ انا جولى عانا نارىقباي “بۇيرىتسا” دەپ وتىر ەدى عوي.
رامازان. وي-بۋ، سەندەر ەستىمەگەن ەكەنسىڭدەر عوي. (جان-جاعىنا جالتاقتاپ، تاعى سىبىرلايدى). سول كرەديتتەردىڭ باسقا جاققا كەتىپ قالعان سياقتى-اۋ. ەندى ودان گورى سەندەرگە اسپانداعى بۇلت جۋىق.
الماگۇل (اتىپ تۇرىپ). نە دەيت؟ ءاي، رامازان، ساندىراقتاپ تۇرعانىڭ نە؟
رامازان. “كرەديت” دەگەندى ەستىپ، قۇدالارىڭ نارىقبايدى مايلى ىشەكشە اينالدىرىپتى. اقىرى دوكۋمەنتتىڭ ءبارىن سوعان ىڭعايلانعان سياقتى.
الماگۇل. قاي قۇدا؟
رامازان. ءوي، وزدەرىڭنىڭ تۇڭعىش قۇدالارىڭ مىرزابەك شە؟ گورودسكوي قۇدا. نارىقبايدىڭ قاسىنان شىقپاي، قايتا-قايتا وڭاشا سويلەسە بەرگەنى ەسىڭدە مە؟ اقىرى قالاي جولىن تاپقانىن كىم ءبىلسىن، سول كرەديتتى گورودسكوي قۇدا الىپ تىنىپتى دەپ ەستىدىم. ال كەرەك بولسا.
الماگۇل (تىزەسى بۇگىلىپ، وتىرا قالىپ). ا-ا؟.. قالايشا سوندا؟ وتىرىگىڭە بەرەكە بەرسىن. ول ءبىزدىڭ كرەديت ەمەس پە؟ بىزدە قوناق بولىپ وتىرعاندا، نارەكەڭ سولاي دەپ ايتتى عوي.
رامازان. “وتىرىكشىنىڭ شىن ءسوزى زايا” دەيىن دەسەڭ، مەن وتىرىكشى ەمەسپىن. انىعىن سول اكىمنىڭ ورىنباسارىنىڭ وزىنەن سۇراشى، نانباساڭ.
الماگۇل (باسىن شايقاپ، تامسانىپ). ويپىر-اي، ءا؟.. قالايشا؟ تۋعان قۇدامىز عوي. ءاي، سەنبەيمىن. اشەيىن قىلجاق قىلىپ تۇرسىڭ عوي.
رامازان. نە سەنبەيتىنى بار؟ قۇداڭ - وسكەمەندەگى دوكەي بيزنەسمەندەردىڭ ءبىرى. كوممەرسيا ءۇشىن اقشا كۇن سايىن كەرەك قوي. ويتپەسە وبوروتتارى دا جۇرە قويمايتىنى بەلگىلى.
الماگۇل. ەڭ قۇرىعاندا، قۇدامىز بىزگە نەعىپ ءبىر اۋىز ءسوز ايتپادى ەكەن؟ مۇمكىن ەمەس سياقتى.
رامازان. ەرىكتى اۋىزعا بورىكتى جەڭ سيادى دەگەن. مەنى قويشى، مەن سوزگە ءۇيىر اداممىن، ايتا بەرەمىن. توقاڭا مىنا ءبىر زاتتى اكەلەمىن دەپ ۋادە بەرىپ ەدىم، بەرە سالشى. مەن قايتايىن (كەتەدى. الماگۇل باسىن شايقاعان كۇيى وتىرىپ قالادى).
نۇرگۇل (باقىتحانعا). وسى رامازان اعا مەن الماگۇل تاتەيدىڭ سوزدەرى قىزىق.
باقىتحان. ءيا، ءسويتىپ ءجۇزىڭدى جىلىتساڭشى ەندى. سەنىڭ جىميعانىڭ سونداي عاجاپ. اينالا جارقىراپ كەتكەندەي بولادى ماعان.
نۇرگۇل. ەكەۋى دە ءسوزدىڭ مايىن تامىزىپ سويلەيدى. ەسكى زامانداعى شال مەن كەمپىر سياقتى... قىزىق كىسىلەر.
باقىتحان. رامازان اعا دا كەيدە مەنى شاقىرىپ الىپ، وڭاشا اڭگىمەلەر ايتادى.
نۇرگۇل. راس، ماعان دا ايتادى تىسىڭنەن شىعارما دەپ... (باقىتحان ءۇنسىز قۇالاقتاي بەرەدى. نۇرگۇل جولاتپايدى) باقىتحان، بۇگىن ارقار ەكەۋىمىز قىدىرۋعا كەتەمىز.
(سول كورىنىس. ارقاباي مەن نۇرگۇل ماشينادان ءتۇسىپ جاتىر. ەكەۋى دە ءماز، كوڭىلدى. ارقاباي قاشانعىسىنداي ىڭىلداي اندەتىپ قويادى. ءبىر جاق شەتتە جۇمىس ىستەپ جاتقان باقىتحان تەرىن ءسۇرتىپ، ەكەۋىنە كوز الماي قاراپ تۇر).
ارقاباي. ءا، باح، بۇل سەنسىڭ بە؟ ءوزىڭ توقىشتىڭ قۇلاقكەستى قۇلىنان اۋماي قالىپسىڭ عوي. نەمەنە، سەندەردى بانديتتەر تونادى دەي مە؟ توقىش قايدا؟
باقىتحان. توقىش اعا انا جاقتاعى مال قورانى جوندەپ جاتىر. (ارقاباي باقىتحان كورسەتكەن جاققا قاراي بەتتەيدى).
ارقاباي (ارتىنا بۇرىلىپ). بايقا، باح، ءبىزدىڭ گۇلدى رەنجىتۋشى بولما. ەگەر رەنجىتسەڭ... (ساۋساعىن بەزەپ، ارى قاراي كەتەدى. باقىتحان نۇرگۇلدەن كوز المايدى. نۇرگۇل قول شاتىرىن بۇلعانداتىپ، اينالاسىنا قاراعان بولىپ ءجۇر).
باقىتحان (ءبىر باسىپ، ەكى باسىپ، نۇرگۇلگە جاقىندايدى). نۇرگۇل! جاعدايىڭ قالاي؟
نۇرگۇل. جامان ەمەس ەكەنىن بايقاپ تۇرعان شىعارسىڭ. ەرتەڭ ارحار مەنى وسكەمەنگە الىپ كەتەدى.
باقىتحان. نۇرگۇل! ا، نۇرگۇل! (نۇرگۇل ەستىمەگەن بولادى). ارقابايدا ءبارى بار. جاعدايى جاقسى. مەن سياقتى تاقىر كەدەي ەمەس. ءبىراق ول سەنىڭ تالعامىڭا مۇلدە مۇلدە كەلمەيدى عوي. سونداي گرۋبىي.
نۇرگۇل. مەن دە سەنى تۇسىنەمىن، باقىتحان. مەن سياقتى قىزعا قولىڭ جەتە الماعاننان كەيىن، ارينە، بارماعىڭدى تىستەيسىڭ. ساعان ارحار دۇنيەدەگى ەڭ جەكسۇرىن ادام بولىپ كورىنەتىن شىعار.
باقىتحان. جوق، ويلانشى، نۇرگۇل... ويلانشى ءبىر ءسات. سول ءبىر ەكەۋىمىز قىدىرعان كەشتەر ەسىڭدە مە؟ (نۇرگۇل باسقا جاققا قارايدى) قانداي جاقسى كەزدەر ەدى سول. قانداي تاماشا ەدى ءبارى... مىنا ارقاباي ارامىزعا كىردى دە، ءبارىن بۇزدى. (نۇرگۇل ءبىر ورنىندا تۇرماي، قاشقاقتاي بەرەدى). ەگەر ول بولماعاندا، ول سەنى ايلاندىرماعاندا... قاراشى ماعان، نۇرگۇل.
نۇرگۇل. ۇستاما قولىمنان. ەكەۋىمىزدىڭ ارامىز باياعىدا بىتكەنىن نەعىپ ۇقپايسىڭ؟ ارى تۇر! انە، ارحارلار كەلە جاتىر. (باقىتحاننان بويىن الىپ كەيىن سەرپىلەدى).
باقىتحان. سەندەر وسكەمەنگە بارساڭدار، مەن دە بارامىن. تاستايمىن مىنا جۇمىستى.
نۇرگۇل. نەۋجەلي! شاماسى، سەن مىنا كوڭدى قوپارىپ ءجۇرىپ، استىنان كلاد تاۋىپ العان شىعارسىڭ! قالانىڭ اقشانى جاقسى كورەتىنىن بىلەمىسىڭ؟ ەگەر وندايىڭ جوق بولسا، بوسقا اۋرەشىلىك. ال مەنى ارحار ابدەن قىدىرتادى. رەستورانعا دا وتىرامىز. ار جاعىنداعى “گولۋبوي زاليۆكە” دە بارىپ قايتاتىن بولدىق. ال سەن اپارا الاسىڭ با سوعان مەنى؟
ارقاباي. (نۇرگۇلدىڭ قاسىنا بارادى) گۇلىم، سۆەتوچەگىم مەنىڭ، كەتتىك.
نۇرگۇل. كولگە بارىپ قايتامىز عوي. الماگۇل تاتەنى الا كەتەيىكشى.
ارقاباي. ەشكىمدى دە المايمىز. ول كىسى ءبىز كەلگەنشە قۋىرداق قۋىرىپ قويسىن. ايتپاقشى، توقىش، مىناۋ سەندەرگە تەلەگرامما. (ارقاباي، نۇرگۇل كەتەدى. توقىش پەن باقىتحان تۇرعان جەرلەرىندە ەكەۋىن كوزبەن شىعارىپ سالادى).
ەكىنشى ءبولىم
كورىنىس
سول كورىنىس. كۇندىزگى ۋاقىت. ساحنادا - توقىش پەن الماگۇل. توقىش جۇمىس كيىمدەرىن شەشىپ، جۋىنعالى جاتىر. الىستان نازىك ساعىنىش ءانى ەستىلەدى. ءان سالۋشى - باقىتحان.
الماگۇل. ...تاعى دا ءان. ساعىنىش ءانى. بايعۇس بالا قيالي بولىپ نەتىپ كەتپەسە ەكەن دەپ قورقامىن. كۇندىز-تۇنى اۋزىنان تاستامايدى تەگى.
توقىش. قويشى، بايبىشە. مەنىڭ سول قارىنداسىما نەتىپ... ءجۇر عوي. ارقاباي ەكەۋىن ايتامىن. وسى دۇنيەدە مەنىڭ قارىنداسىمنان باسقا قىز قۇرىپ قالىپ پا؟ كىشكەنە جاعدايىن تۇزەسىنشى. سونان كەيىن باقىتحان بەلىنەن نەتىپ تۇرىپ... باسىپ تۇرىپ، ماڭايداعى قىزداردىڭ بىرەۋىن الار.
الماگۇل. مەن دە وعان سونى ايتىپ ءجۇرمىن. “باقىتحان-اۋ، قۇلاعىمىزدان ءتىپتى جاراپازان كەتپەيتىن بولدى عوي. ءبارىبىر نۇرگۇل ەندى ساعان قارامايدى. انا كرۋتوي ارقاباي تۇرعاندا... سەن كىم، ارقاباي كىم؟ ارقاباي دەگەن - اقشانى سۋداي شاشاتىن الپاۋىت. بىرەۋدى قورقىتىپ الادى، بىرەۋدى ۇرلاپ الادى، ايتەۋىر ەسەبىن تابادى” دەپ. “وي، اپاي، ەسىمنەن كەتپەيدى، ەندى قايتەيىن” دەيدى (ءان الىستاپ بارىپ، ۇزىلەدى). سوڭعى كەزدە جۇدەپ تە كەتىپتى ءوزى. ءىشىن كەمىرگەن ءتىستى كەسەرتكە - سول نۇرگۇلدىڭ قۇساسى باياعى.
توقىش. ايتەۋىر ىشكى سىرىن مەنەن گورى ساعان نەتەدى عوي... مەنەن ۇيالا ما، قايدام؟
الماگۇل. “باقىتحان، باسقا قىز قۇرىپ قالىپ پا؟ ساعان اقىل ايتاتىنداي ءوزىم دە جەتىسىپ جۇرگەن جوقپىن” دەدىم. مەنىڭ ەسىل-دەرتىم اينۇردا، كورمەگەلى قاي زامان. ول قىز دا قايتپاي ءجۇر ۇيگە. انەۋكۇنگى تەلەگراممالارعا جاۋاپ جوق. (تەرىس قاراپ، كوزىن ءسۇرتىپ، پىرسىلداپ جىلايدى). قاشان كەلەر ەكەن؟ ابدەن ساعىنىپ كەتتىم.
توقىش. الماگۇل-اۋ، نە بولدى ءجۇنجىپ؟ قىز بالانىڭ ءبىر جاعى سىرتتا نەتكەنى جاقسى دا. كوزگە نە بولماي... كۇيىك بولماي.
الماگۇل. ءقايبىر جاقسى دەيسىڭ؟ نە وقۋ جوق، نە باي جوق. ىستەپ جاتقان دۇرىس جۇمىسى تاعى جوق. الگى قالانىڭ بۇزىق بالالارىنا ىلەسىپ كەتە مە دەپ تاعى قورقامىن. بالتاسى تاسقا شاعىلعان جانداي كەيدە ءوز تىزەمدى ءوزىم كەمىرەمىن. وسى جامان قىز-اق شاشىمدى اعارتىپ ءبىتتى.
توقىش. جارايدى، ەگەر ول نەتپەسە... كەلمەسە، ءوزىم-اق ىزدەپ...
الماگۇل. ناۋقان ۋاقىتى قىزىپ جاتقاندا قايدا بارامىن دەپ وتىرسىڭ؟ مەن تاعى تەلەگرامما سالىپ جىبەردىم. وسى جولى كەلمەسە بار عوي، تۇپ-تۋرا سەن ەمەس، ءوزىم بارامىن. ءبىراق كەلەتىندەي-اق ەتىپ سالدىم.
توقىش. سوندا نە دەپ؟
الماگۇل. «اكەڭ اياق استىنان قايتىس بولدى. جەرلەۋىنە ۇلگىر» دەپ.
توقىش. كەتشى، ەي!.. قايتىپ ءداتىڭ باردى، ەي، سوعان؟ ابدەن نەتىپسىڭ عوي ءوزىڭ. كەتشى، ەي، سەنى! دەنەم ءدىر ەتە قالدى عوي ءتىپتى مىناۋىڭا.
الماگۇل. قايتەيىن، ابدەن كۇيدىردى-اۋ. قارا دا تۇر ەرتەڭ قىزىڭ ەڭىرەپ جەتىپ كەلمەسە، ارعى قولىندى بەرى اكەل (جايلانىپ).
نۇرگۇل ءقايىنسىڭىلىم دە بىلاي جامان بالا ەمەس قوي. مەنىڭشە، سونىڭ ارقابايعا شىققانى دۇرىس پا دەيمىن. قانشا ايتقانمەن، باقىتحان سياقتى قارا سيراق كەدەي ەمەس. قالاي تاپسا دا، ايتەۋىر تىرشىلىگى بار.
توقىش. تاپقان ەكەنسىڭ مىقتى جىگىتتى. ەرتەڭ شارۋامىز نەتىپ... تۇزەلىپ كەتسە، باقىتحان دا جەردە قالماس ەدى. ۇستىمە سۋ قۇيىپ جىبەرشى. قانە، قانە. وي، جاقسى بولدى عوي. ورامال قايدا ەندى؟ ورامال اكەل. ءجۇر ۆاگونعا. انا بالا جوق كەزدە بىلاي نەتەيىك... ەندى. (الدىمەن الماگۇل، سوڭىنان توقىش ۆاگونعا كىرەدى).
مۋزىكا. الىستان تاعى نازىك ءان ەستىلەدى. بىرتە-بىرتە كۇشەيە بەرەدى دە، ءان ايتۋشى جىگىتتىڭ ءوزى دە كورىنەدى. بۇل باقىتحان. ول ۆاگون ماڭىنداعى شاشىلىپ جاتقان كيىمدەرگە قاراپ، اڭ-تاڭ قالىپ تۇر.
باقىتحان. اپاي، اپاي. قايداسىز؟ قاپ، بۇل كىسىلەر توعامعا جالاڭاش كەتكەن بە؟ (سالدەن كەيىن ۆاگوننىڭ ەسىگىنەن الماگۇل مەن توقىشتىڭ باستارى كورىنەدى. ەكەۋى دە جەلەڭ.)
الماگۇل. باقىتحان، سەنبىسىڭ؟ نە بولىپ قالدى؟
باقىتحان. ساۋداگەرلەر كەلىپتى. كورشى قوجالىقتا ءجۇر ەكەن. جاڭا سولاردىڭ بالاسى ايتتى. بىزگە دە كەلسىن دەگەنمىن. سونى ايتايىن دەپ... (ىڭعايسىزدانىپ، كەرى بۇرىلادى).
توقىش (سىرتقا جالاڭاش شىعا كەلەدى. قولىندا مىلتىق). ە-ەي، سول ما سونشا نەتىپ... ايقايلاپ، ەنتىگىپ جۇرگەنىڭ؟ مەن وتكەن جولعىداي تاعى دا انالار نەتىپ... قالدى ما دەسەم. الگى بانديتتەردى ايتامىن. ساۋداگەر بولسا، ويباي، الماگۇل، سەن تۇرماي نەتسەڭشى. الگى قانت-شاي ساتىپ جۇرگەندەر شىعار. مۇمكىن، ولاردا الماتينسكيي شاي بار شىعار. (مىلتىعىن ۆاگونعا سۇيەي سالىپ، شالبارىن كيە باستايدى. الماگۇل ۆاگون ىشىنە قايتا سۇڭگيدى).
باقىتحان. انە، كەلە جاتىر. ءبىراق مىناۋ... الگى نە عوي ءوزى. (قاقپادان ارتىنىپ-تارتىنعان كەمپىر كورىنەدى).
كەمپىر. ءاۋ، بارسىندار ما؟ ءاي، بالام، يتتەرىڭ جوق پا؟
توقىش. جوق، جوق. كەلە بەرىڭىز بەرى قاراي (ارتىنا بۇرىلىپ). الماگۇل، ءوي، بايبىشە. اناۋ كەشەگى ماعان نەتكەن... بەرگەن تيىن-تەبەننىڭ مەنىڭ باس جاعىمدا، الگى ەسكى قارا شتانىمنىڭ ىشىندە. سونىڭ جىرتىق بالاعىن قاراما. ءبۇتىن جاعىندا، ءبۇتىن... مىقتاپ نەتىپ... ءتۇيىپ قويعانمىن. (باقىتحان كەمپىردى دەمەپ وتىرعىزادى. توقىش تا قاستارىنا كەلەدى). ال، اپا، شىعارىڭىز قانت-شايىڭىزدى. قانشادان دەپ تۇرسىز؟
كەمپىر. قانت-شاي جوق مەندە.
توقىش (جۇلىپ العانداي). نە دەيت!؟ ەندى نە بار؟
كەمپىر (سۋمكاسىن اقتارىپ، جايلاپ شىعارا باستايدى). مىنە، مىنانداي-مىنانداي تاماشا نارسەلەر بار. دەتسكيي پامپەرستەر. ءبارى يمپورتنىي، الىڭدار. ارزانعا بەرەمىن (كىشكەنە بالالاردىڭ پامپەرستەرى مەن اياق كيىمدەرىن ءتىزىپ قويا باستايدى).
توقىش. باسقا ەشتەڭە جوق پا؟ ءتىپتى كامپيت-پەچەنە جوق پا؟
كەمپىر. مىنالار سونداي كۇشتى نارسەلەر. بالانىڭ بۇتىنا كيگىزىپ قويساڭدار، تاڭ اتقانشا جىلى جاتادى. بالالار، پامپەرس الىڭدار، ارزانعا بەرەمىن. ءاي، بالالار...
توقىش (ۆاگونعا قاراي ايعايلاپ). الماگۇل، اقشانى قايتادان ورنىنا نەتە سال. بايقا، انا شتاننىڭ جىرتىق بالاعىنا ءتۇسىپ كەتپەسىن. تۋرا مەنىكى قۇساپ جاقسىلاپ نەتىپ قوي.
باقىتحان (سىرتقا قاراي ۇمتىلىپ). تاعى بىرەۋ كەلە جاتقان سياقتى. (باقىتحان سىرتتان ادەمى كيىنگەن جاس جىگىتتى ەرتىپ كىرەدى. قالعاندارى تاڭىرقاي قاراپ قالعان). بۇل دا سونداي كىسى ەكەن.
جىگىت. الساڭىزدار، ارزانعا بەرەمىن. دۇكەندەردە وتە قىمبات. ال مەنىكىن سۋ تەگىن دەۋگە بولادى.
توقىش (تاعى دا ۆاگونعا قاراپ ايعايلاپ). الماگۇل، ءاي، الماگۇل! اقشانى قارا شتانعا نەتپەي-اق قوي. تاعى ءبىر كوممەرسانت دەيدى. نەعىپ بۇگىن ءتىپتى ءبارى بۇلار نەتىپ... قاپتاپ كەتكەن؟ مۇمكىن، وسى جىگىت بىردەمە اكەلگەن شىعار. ءاي، باۋىرىم، قانە، كورسەتشى قانت-شايىڭدى. (جىگىت شەتتەگى ەسكى ستولعا كەلىپ، سۋمكاسىنداعى زاتتارىن شىعارادى).
جىگىت. بۇلار ماگازيندە وتە قىمبات. ال مەن سىزدەرگە جارتى-اق باعاسىنا بەرەمىن.
توقىش (جاقىنداپ شىعارعان زاتتاردى ۇستاپ كورەدى). سوندا بۇلار نە ءوزى؟ يىستەرى سونداي نە عوي... كۇشتى عوي. الگى شەتەلدىك تاتتىلەردىڭ ءبىرى مە؟
جىگىت. بۇلار دەگەنىڭ ءتىپتى تابىلمايتىن نارسەلەر. فرانسۋزسكايا كوسمەتيكا. تۇپ-تۋرا ءپاريجدىڭ وزىنەن كەلگەن. مىناۋ - دۋحيلار. ال، مىناۋ - تۋالەتنايا ۆودا. مىناۋ دەزودرانتتىڭ جاڭا تۇرلەرى. ال مىناۋ - جيدكوست دليا لاكا. پوجالۋيستا، قايسىسىن الامىن دەسەڭىزدەر دە.
توقىش (ءارقايسىسىن ءبىر يىسكەلەپ). پاح، شىركىن! قانداي كەرەمەت يىستەر. ءبارى شەتىنەن جۇپار نەتىپ تۇر عوي (الماگۇل دە كەلىپ، ءارقايسىسىن يىسكەلەي باستايدى).
كەمپىر. ءاي، بالالار، پامپەرس الىندار، پامپەرس. مۇلدە ارزانعا بەرەمىن، الىڭدار دەيمىن.
باقىتحان. اپاي، بۇل ۇيدە كىشكەنتاي بالالار جوق.
كەمپىر. جوعى نەسى؟ ءبارىڭ جاپ-جاسسىڭدار، قالاي بالا جوق؟
باقىتحان. بۇل ءۇيدىڭ بالالارى ۇيالارىنان ۇشىپ كەتكەن. ال مەن ءوزىم ءالى ۇيلەنگەن جوقپىن.
الماگۇل (كوسمەتيكالىق زاتتاردى ىرىكتەيدى). مەن مىنا بىرەۋلەردى تاندادىم. توقىش، وسىلار دۇرىس قوي، ءا؟
توقىش. تەگى كەرەمەت دەيمىن. مىنالاردى ءۇستى-باسىڭا نەتىپ الىپ... وي، كەرەمەت، ەي، ەندى... قىزدان ارى قىلىق شىعارىپ جۇرمە ەندى.
الماگۇل. ال، قاينىم، مىنالاردى ەسەپتەي قويشى. مەن دە قالانىڭ قاتىندارىنداي راحاتتانىپ جاعىنىپ كورەيىن. انا ءوزىمىزدىڭ مايرا قۇداعيدان كەممىن بە؟ قۇداعي مەنەن باقانداي بەس جاس ۇلكەن ەكەن. سوعان قاراماي، نەعىپ قىلىمسيدى دەسەم، قالانىڭ وسىنداي ءيىس سۋىن جاعىنادى ەكەن عوي.
كەمپىر. پامپەرس، الىڭدار، بالالار، پامپەرس.
جىگىت (كالكۋلياتورمەن ەسەپتەيدى). ايتتىم عوي قىمبات ەمەس دەپ. مىنە، پوجالۋيستا.
توقىش. سوندا قانشا؟
جىگىت. جەڭگەي، مىنە، بەس ءتۇرلى نايمەنوۆانيە الىپ تۇر. وسى بەسەۋىنىڭ باعاسى 17 مىڭ 645-اق تەڭگە.
الماگۇل، توقىش (ەكەۋى بىردەي). نە دەيت؟
جىگىت (كالكۋلياتوردى كورسەتەدى). ءيا، ارزان، مىنەكي. (بارلىعى شوشىنىپ، ءۇرپيىسىپ قالعان).
الماگۇل. وي-بۋ، قايتەيىن! مەن ءبىر مىڭ تەڭگەنىڭ و جاق، بۇ جاعى ما دەسەم.
توقىش (اشۋلانىپ) ءوي، جىگىت! سەن نە... سەن شىن نەتىپ... ايتىپ تۇرمىسىڭ؟ شىن ايتساڭ، جوعال كوزىمە كورىنبەي! ءاي، بۇل سەنىڭ قاي نەتكەنىڭ؟ مىناۋ سۇمدىق قوي ءتىپتى. قالاي-قالاي مازاقتايسىڭ، ەي، ادامدى؟ ا؟
جىگىت. وي، اعا، اشۋلانباڭىز. نە بولدى سونشاما؟ سىزدەر فەرمەر ەمەسسىزدەر مە. مىنا دالادا جاتىپ، اقشانى قىرىپ تاباسىزدار. ەندى جەڭگەي الماعاندا، مۇنداي زاتتى كىم الادى؟ جالعىز ايەلىڭىزگە وسىنداي ۋدوۆولستۆيە قيمايسىز با؟ نەمەسە قالانىڭ ايەلدەرىنەن كەم بە؟ جەڭگەيگە ءتىپتى وبال عوي. ءوزى اپ-ادەمى، مىنا كوسمەتيكانى پايدالانسا، ءتىپتى قۇلپىرىپ كەتەر ەدى.
الماگۇل. قاپ، اتتەگەن-اي! اقشانىڭ جوقتىعى قور قىلدى-اۋ ادامدى. مىنا بىرەۋىڭ قانشا تۇرادى؟
جىگىت. بۇل 1753 تەڭگە.
الماگۇل. كوزىمىزدى قىزىقتىرىپ، بۇل جاققا نەگە كەلدىڭ؟ قۇر تامسانىپ، قالا بەرەمىز اشەيىن.
جىگىت. ەندى ماعان كىسىلەر انا فەرمەرلەرگە بار، اقشا دەگەن سولاردا پىشەن دەدى ەمەس پە.
توقىش (ءالى دە قالشىلداي اشۋلانىپ). تاپقان ەكەنسىڭ اقشالى كىسىنى. انا جامان تراكتورىمە ءبىر ۇرتتام سولياركا نەتە الماي وتىرعاندا. ەگىنگە سۋ نەتە الماي وتىرعاندا. ءقازىر تابانىڭدى جالتىرات. باقىتحان، قاراشى. انا مىلتىق وقتالعان با ەكەن؟ نەمەن نەتىلگەن ەكەن؟ ەگەر كارتەچ بولسا، بىتىرانى اۋىستىرىپ سال. باسىنعان نەمەنى كەلمەيتىندەي ەتىپ... بىلاي نەتىپ جىبەرەيىن (باقىتحان مىلتىقتى ۇستاپ تۇرادى).
الماگۇل (ساۋدالاسىل). مىناۋىڭدى قالاي دا ءتۇسىر، قاينىم، ەندى. مەن الايىن ىرىمعا بىرەۋىن.
جىگىت. مىڭ جارىمنان تۇسىرە المايمىن، جەڭگە.
الماگۇل. جارايدى ەندەشە. بۇل اقشاسى قۇرعىر وزىمىزدەن ارتىق بولىپ پا؟
كەمپىر. پامپەرس الىڭدار، پامپەرس.
(الماگۇل ءبىر زاتتى الادى. جىگىتتىڭ قاسىنا كەمپىر دە كەلەدى. وزگەلەرى ءوز تىرلىكتەرىمەن اينالىسا باستايدى).
كەمپىر (جىگىتكە). ءاي، شىراعىم، سەن قالادان كەلگەن بالامىسىڭ؟ ءوزىڭ وقىعان بالا سياقتىسىڭ عوي.
جىگىت (داۋسىن قاتتىراق شىعارىپ). ونى قايتەسىز؟ تاباقتاي ديپلومىم جاتىر عوي ۇيدە.
كەمپىر. ديپلومىم بار دەيسىڭ بە؟
جىگىت. بار. ال نەمەنە، سىزدە دە بار ما ەدى؟
كەمپىر. ءا، جوعا. مەكتەپتىڭ ءوزىن كەزىندە ارەڭ بىتىردىك قوي. ءبىزدىڭ زاماندا دۇرىس وقۋ بولدى ما، شىراعىم. ەندى، مىنە، ءيتشىلىپ كۇن كورگەن تىرلىك.
جىگىت. اپا، مىنا زامان دەگەن جاقسى بولدى عوي.
كەمپىر. ە، نەگە؟ نەسى جاقسى؟
جىگىت. ءسىز سياقتى وقىماعان كەمپىر دە، مەن سياقتى قالانىڭ ديپلومدى كرۋتوي جىگىتتەرى دە بىردەي بولدىق. دەموكراتيا دەگەن - مىنە، وسى، اپا. ادام مەن ادام تەڭ دەگەن وسى. (وزىنە-وزى) وي، كاكوي پوزور! مىنا نادان كەمپىر كوممەرسانت تا ءبىر، مەن دە ءبىرمىن. دو چەگو دوجيلي. (كەمپىرگە قاراپ) قوي، اپا. مىنالار اتىپ تاستاماي تۇرعاندا، ءجونىمىزدى تابايىق (ەكەۋى دە كەتەدى).
ك ءو ر ءى ن ءى س.
سول كورىنىس. ساحنادا رامازان مەن باقىتحان.
رامازان (ەنتىگە كىرىپ، جان-جاعىنا قارايدى). باقىتحان، توقىش قايدا، الماگۇل شە؟
باقىتحان. ول كىسىلەر سالدەن كەيىن كەلەدى. وتىرىپ، كوجە ءىشىڭىز، اعا (ىدىس تاۋىپ، كوجە قۇيا باستايدى).
رامازان. وپىر-اي، مىنا دۇنيە نە بولىپ بارادى؟ «قيلى-قيلى زامان بولار، قاراعاي باسىن شورتان شالار» دەگەن. مەن تەلەگرامما اكەلىپ ەدىم.
باقىتحان. قانداي تەلەگرامما؟
رامازان (جوعارىداعى جازۋدى نۇسقاپ). مىنا قوجالىققا اتى قويىلىپ، قۇرمەت كورىپ جاتقان قىز شە؟ سودان تەلەگرامما كەلىپتى. وتكەندە الماگۇل بايعۇس قىزىن ۇيىنە قايتارا الماي، امالى قۇرىپ، «اكەڭ ءولدى. بالەن كۇنى جەرلەنەدى» دەپ تەلەگرامما جىبەرگەن عوي.
باقىتحان. ءيا، ءيا... اپاي «اينۇر، ەندى قالاي بولسا دا كەلەدى» دەپ كۇتىپ جۇرگەن. كەلمەدى عوي.
رامازان. مىنە، تەلەگراممانى وقىشى.
باقىتحان (وقيدى). «ماما! مىقتى بولىڭىز. پاپامنىڭ ارتىنان جارىلقاسىن. مەن ءبىر بارىپ قايتارمىن. قىزىڭ اينۇر». اعا، مىنا قىزدىڭ بۇنىسى قالاي؟
رامازان. مىنە، سول، ءوز زيىنىندا بولماعان سوڭ، قىز بالاعا ءقايتىپ شۇقىپ ايتارسىڭ. تۋعان اكەسى ءولىپ قالسا دا، كەلمەيتىن نەتكەن تاسجۇرەك قىز دەسەڭشى. تۋرا شاشىن جۇلىپ، قولىنا بەرەتىن قاراعىمنىڭ ءوزى بولىپ تۇر عوي. الماگۇل بايعۇسقا مىنا تەلەگراممانى قالاي كورسەتەرىمدى بىلمەيمىن ءتىپتى. (جان-جاعىنا ۇرلانا قاراپ قويىپ). بەرى كەلشى، باقىتحان. ساعان بىردەمە ايتايىن.
باقىتحان. نەمەنە، اعا؟
رامازان. وسى اينۇر رەكەت بولىپ كەتكەن كورىنەدى.
باقىتحان. اعا، قويىڭىزشى؟ رەكەت دەيدى؟
رامازان. الگى قالاداعى ساپىرىلىسقان جۇرتتى باۋداي تۇسىرەتىن باۋكەسپە رەكەت دەگەن بار ەمەس پە؟ اينۇر اينىماعان ناق سونىڭ ءوزى دەيدى.
باقىتحان. قويىڭىزشى، رامازان اعا، قايداعىنى ايتپاي.
رامازان. قوياتىن تۇگى دە جوق. وسىنى وتىرىك دەسەڭ، اياقتى سۋعا اعىپ ولەيىن تۋرا. ءتىپتى جاي رەكەت ەمەس، سولاردىڭ باستىعى كورىنەدى.
باقىتحان. رامازان اعا، وسىنداي جامان اڭگىمەلەردى قايدان ەستىپ جۇرەسىز وسى؟
رامازان. وي، باقىتحان شىراعىم، بۇل اعاڭنىڭ ەستىمەيتىنى - جەردىڭ استىندا. ءسوز سوزدەن شىعادى، سويلەمەسەڭ، قايدان شىعادى دەگەن. ەلمەن ارالاسقان سوڭ، ەستيسىڭ دە. ءتىپتى ءوزىڭ ايتپاساڭ دا، انا نۇرگۇل ەكەۋىڭنىڭ اراڭداعى جاعداي دا ماعان جاقسى ءمالىم.
باقىتحان. ايتپاقشى، اعا! ول تۋرالى ەشتەڭە ەستىگەن جوقسىز با؟
رامازان. ەستىگەم (ويلانعان بولىپ). ءبىراق ەستىگەننىڭ ءبارىن ايتا بەرۋگە بولمايدى. ءبىر بىلەتىنىم - انا ارقاباي جولىك بار ەمەس پە؟ سول قۋ اينۇردى تانيدى ەكەن.
باقىتحان. ەندى تانىماي. ءبىر اۋداندا وسىپ-ونگەن بالالار ەمەس پە.
رامازان. ءاي، جاس كەزىندە ارالاسپاعان شىعار سولار. ەكەۋى ەكى جاقتا ءجۇردى عوي. وسى وسكەمەندە جاقىنداسقان سياقتى. ويتكەنى - ەكەۋىنىڭ دە جۇرەتىنى الگى توناۋشىلاردىڭ، كرۋتويلاردىڭ ورتاسى عوي. قۋ مەن قۋ نامازشام مەن نامازدىگەر اراسىندا جولىعادى دەگەن سول. باقىتحان، ماعان كەلىپ ەكى كۇنگە كومەكتەسىپ كەتشى. توقىشتان ءوزىم سۇراپ الايىن. اقىڭدى جەمەيمىن. قاپ، مىنا تەلەگرامدى قايتسەم ەكەن؟
(شىمىلدىق)
ك ءو ر ءى ن ءى س
ءبىر جىلداي ۋاقىت وتكەن. كەلەسى جىلدىڭ جازى. سول كورىنىس. ءبىراق اينالا تارتىپكە كەلگەن، جيناقى. ورتاداعى ساكى ۇستىندە كىسىلەر شاي ءىشىپ وتىر. ولار - ەرلان، اجار جانە بىر-ەكى جاستار. قاقپادان رامازان كىرەدى.
رامازان. اسسالاۋماعالەيكۋم! الگى قالادان قايتا ورالعان بالالارىمىز قايدا؟ امانسىڭ با، ەرلان؟ امانسىڭ با، كەلىن شىراعىم؟ (جاستار ورىندارىنان تۇرىپ امانداسادى. رامازان ولاردىڭ بەتتەرىنەن سۇيەدى. اجار وتىرىپ، شاي قۇيادى.). اداسقاننىڭ ايىبى جوق، قايتا اينالىپ ءۇيىرىن تاپقان سوڭ دەگەن. پاي-پاي، ەندى عانا، ءتورت قۇبىلامىز تۇگەندەلگەندەي بولىپتى-اۋ. اناۋ ساماۋرىننىڭ قاسىنا الماگۇل بايعۇس كۇيبەڭدەپ شىقپايتىن. ەندى، مىنە، كەلىن ءوز ورنىنا قونىپتى. ەندى، شىراعىم، ساماۋرىننىڭ قۇلاعىن انا ەنەڭە ۇستاتپا. ال، ەرلان، ءبىرجولا كەلگەن شىعارسىڭدار؟
ەرلان. ءبىرجولا شىعار دەپ وتىرمىز.
رامازان. دەگەنىمەن قالا جاقسى ەدى عوي. قۇدالار ساۋ ما؟ جاعدايلارى قالاي؟
ەرلان. ساۋ-سالەمەت. ءبىراق كىشكەنە بانكروتقا وتىرىپ قالىپ... جۇمىستارى جۇرمەي... سوسىن ءبىز وسىلاي كەلدىك.
رامازان. اپىر-اي، بىلتىرعى كرەديت قۇدالارعا جۇقپاعان ەكەن-اۋ. (باسىن شايقاپ) ءاي، ءاي، ءوزىم دە سونداي بىردەمەنى سەزىپ ەدىم-اۋ. شىنىن ايتقاندا، ول كرەديتتىڭ كىمدىكى ەكەنىن بىلەسىڭدەر مە؟
ەرلان.جوق،
رامازان. ول مىنا توقىشتىكى بولاتىن. ونى قۇدامىز كوتەنزورلىق قىلىپ الىپ كەتتى. انا اكىمنىڭ ورىنباسارى نارىقبايدى مايلى ىشەكشە اينالدىردى ەمەس پە. اقىرى ۋقيت-سۋقيت قىلىپ، نارىقباي كرەديتتىڭ بەتىن سولاي قاراي بۇرىپ جىبەرگەن بولاتىن.
ەرلان. وي، رامازان اعا، ەسكە الماي-اق قويىڭىزشى سونى. سول كرەديتتى العاننان كەيىن پاپالارىمىزدىڭ ءىسى جۇرمەي-اق قويدى.
مەنى دە ءوزىنىڭ فيرماسىنا جۇمىسقا الىپ ەدى عوي. ونىڭ ۇستىنە، قىرسىق بولعاندا، وسكەمەندەگى كرىشاسى ورنىنان ءتۇسىپ قالىپ...
رامازان. كرىشا دەيمىسىڭ؟ نە بولدى وعان؟ قارادان قاراپ، كرىشا قۇلاۋشى ما ەدى؟
ەرلان (كۇلىپ جىبەرەدى). كرىشا دەگەن - ول ادام عوي، اعا. قالاي ايتسام ەكەن سىزگە؟ سۇيەنىش بولىپ جۇرەتىن ۇلكەن باستىق.
رامازان. ءا، مەن ءۇيىنىڭ شاتىرى ەكەن دەسەم.
ەرلان سول ورنىنان ءتۇسىپ قالدى. ءسويتىپ پاپامىزدىڭ وبوروتى جۇرمەدى. كوروچە، پاپامىز بانكروت بولىپ قالدى. ءقازىر سول بانكروتتان قالاي شىعامىن دەپ جانتالاسىپ ءجۇر.
رامازان. سوندا ول كىسى مىنا تۋعان قۇداسىنىڭ اۋزىنداعى نەسىبەسىن قاعىپ كەتتىم دەپ ويلامايدى، ءا؟
ەرلان. ءويتىپ ايتا بەرمەڭىزشى. ءوزى دە قىسىلىپ ءجۇر سودان. مەنىڭ كوكەممەن حابارلاسا الماي قالعانى دا سوندىقتان.
رامازان. قالاي دەگەن كۇندە دە كەلگەندەرىڭ جاقسى بولدى. سەندەر جوقتا اكە-شەشەڭدى ۇرىلار توناپ كەتتى عوي... بالا دەگەن سۇيەنىش ەمەس پە؟
ەرلان. اقىرى سول ۇرىلار تابىلماپتى عوي.
رامازان. قايدان تابىلسىن. سايلانىپ كەلگەن قاندىقول قاراقشىلار بولسا. ەندى قايتا اينالىپ تيسە الماس. مەن دە قوجالىقتىڭ اينالاسىن مىقتاعان بولىپ قويدىم.
ك ءو ر ءى ن ءى س
سول كورىنىس. ساحنادا كىرىپ-شىعىپ، قيمىلداپ جۇرگەن الماگۇل، باقىتحان، ەرلان، اجار. توقىش پەن رامازان اڭگىمەلەسىپ وتىر.
الماگۇل (جاستارعا ارناپ). تەزدەتىڭدەر، ءقازىر ولار كەلىپ قالادى. جەڭىل ماشينامەن شىقتى دەگەن. داستارحانىمىزدى دۇرىستاپ جاسايىق. ول ءوزى ەركە قىز عوي، قۇستىڭ سۋ ىشكەنىندەي تاماقتى تالعاپ ىشەتىن ەدى. مىناۋىڭ دۇرىس ەمەس دەپ بەتىمىزگە باسىپ جۇرەر.
رامازان. پاي-پاي! انا دەگەن جارىقتىق وسى عوي. قىزىم كەلەدى دەپ ءتىپتى ەس جوق. باياعى اكەسىنە تەلەگراممەن كوڭىل ايتا سالعانىن دا ۇمىتىپ كەتكەن.
توقىش. ەندى ءقايتسىن. اينۇر نەتەدى دەگەننەن بەرى ءتىپتى ۇيقى دا كورمەدى. مىنا جاڭادان كەلىپ جاتقان كەلىن-بالا دا جايىنا قالدى. جۇمىستى دا نەتتى... ۇمىتتى.
رامازان. تۇندە سەنى دە ۇمىتىپ جۇرگەن شىعار.
توقىش. مەنى اياعى اۋىر بولعالى ۇمىتقان.
رامازان. توقىش-اۋ، قالاي دەگەندە دە الماگۇل ەكەۋىڭ ەرلەدىڭدەر. اينالاداعى جۇرتتىڭ بارىنە دە ايتىپ ءجۇرمىن، قىرىقتان اسقان قاتىن ەكىقابات بولىپتى دەگەنگە ەشكىم سەنبەيدى.
توقىش (تومەن قاراپ). ەندى بىلاي... قۇدايدىڭ بەرگەنى عوي. جۇرت نەتسە، نەتە بەرسىن.
ساحنا سىرتىنان باقىتحاننىڭ داۋسى ەستىلەدى.
باقىتحان (ايقايلاپ). الماگۇل اپاي! ءسۇيىنشى، ءبىر ماشينا كەلە جاتىر. وسى ءداۋ دە بولسا اينۇرلار.
ەرلان (اجار ەكەۋى قورشاۋدىڭ سىرتىنا قاراي ۇمتىلادى). ءوي، مىناۋ ءوزى ينوماركا عوي. بۇ جاقتا جۇرگەن قايداعى ينوماركا ەكەن، ەي؟ الدە سوناۋ قالادان وسى ينوماركامەن كەلە جاتىر ما ەكەن؟
ازدان كەيىن ماشينانىڭ سيگنالى ەستىلىپ، بارلىعى قاقپاعا قاراي قوزعالادى. ەڭ الدىندا ەكىقاباتتىعىنا قاراماي، قۇستاي ۇشقان الماگۇل. سالدەن كەيىن ساندەنە كيىنگەن كورىكتى قىز اينۇر كورىنەدى. الماگۇل ونى باس سالىپ، قۇشاقتاپ جىبەرمەيدى.
الماگۇل (قۋانىشتان جىلاي سويلەپ). التىنتايىم-اۋ،.. قۇلىنىم-اۋ... قايدا ءجۇرسىڭ؟ ساعىنىشتان ابدەن قۇسا بولىپ ولدىك قوي. اينۇر جانىم-اۋ... (قىزىن قۇشاقتاپ، ايىرىلمايدى).
رامازان. ءوي، الماگۇل، ساعان نە بولعان؟ قىزىڭ كەلدى عوي امان-ەسەن. سابىر ەتىپ اپىگىندى باس ەندى. سونشا نە بولعان؟ ەڭ باستىسى - امان-ەسەن. مىنا جۇرتقا كەزەك بەرسەڭشى، ءبارىمىز دە امانداسقىمىز كەلىپ تۇر.
(تۇرعاندار اينۇردىڭ بەتىن ءسۇيىپ، كەزەك-كەزەك امانداسا باستايدى. وسىنداي قاربالاستا ءبىر جاق شەتكە كەلىپ تۇرا قالعان ارقابايدى ەشكىم بايقاماي قالادى).
توقىش. ال ەندى ماۋىقتارىڭدى باسساڭدار، ۇيگە قاراي نەتەيىك... (بارلىعى ءبىر شەتتەگى جايىلعان داستارحانعا قاراي بەتتەيدى).
باقىتحان (ارقابايدى بايقاپ قالىپ). ءوي، ارقاباي، سەن قايدان ءجۇرسىڭ؟ امانسىڭ با، ەي؟ (تۇرعاندار ارقابايدى جاڭا كورگەن. ءبارى وعان تاڭىرقاي قاراپ قالىپتى).
رامازان (ايقايلاپ). ءما، مىنانى قارا. مىناۋ شىنىندا دا ارقاباي عوي. ەي، ارقاباي، سەن نەعىپ امانداسپايسىڭ جۇرتپەن؟ توپىراق شاشقان بۇقاداي بولىپ ءبىر شاقىرىم جەردەن اقىرىپ-باقىرىپ كەلە جاتۋشى ەدىڭ عوي. (ارقاباي باياۋ باسىپ كەلىپ، تۇرعانداردىڭ ارقايسىسىمەن سالماقپەن امانداسادى. سوسىن ءبىر شەتكە ىعىسىپ تۇرادى). مىنا اينۇردى سەن اكەلدىڭ بە ماشينامەن؟ (ارقاباي باسىن يزەيدى). وي، مىناعان نە بولعان، ەي؟ مىناۋىڭ ساۋ ەمەس، بۇتىنا جىبەرىپ قويعان بالاداي كۋىستانۋىن كورمەيمىسىڭ.
اينۇر. پاپا، ماما! ءيا، ۇمىتىپ بارادى ەكەنمىن. تانىسىپ قويىڭىزدار، كۇيەۋ بالالارىڭىز اركاشا. (جۇرت سىلتىدەي تىنىپ قالعان. الماگۇلدىڭ قولىنداعى ىدىس جەرگە ءتۇسىپ كەتەدى). نەعىپ باقىرايىپ قالدىڭدار ءبارىڭ؟ اركاشا ەكەۋىمىز وسىلاي بولسىن دەپ شەشتىك. كوروچە، اركاشا ەكەۋىمىز ۇيلەندىك.
داۋىستار. نە دەيت!
ەكەۋى ۇيلەنگەن؟ قالايشا؟
توقىش. ءاي، قىزىم، سەن نە دەپ كەتتىڭ؟ مىنا ارقاباي جىندى... نە دەيدى؟ ۇقسام، بۇيىرماسىن.
الماگۇل (جۇرەگىن ۇستاپ وتىرا قالىپ). ويپىر-اي، ويپىر-اي! نەعىل دەيدى؟ مىنا دۇنيە نە بولىپ بارادى ءوزى؟
توقىش (ارقابايدىڭ قاسىنا جەتىپ بارىپ). ءاي، ارقاباي، سەن مەنىڭ قىزىمدى نەتىپ... زورلاپ الىپ قاشقان جوقسىڭ با؟ سويتكەنسىڭ عوي، سەن كۇشىك. ايتپەسە قالاي ءتىپتى ەكەۋىڭ... ءاي، سەنبەيمىن-اۋ... سەنبەيمىن ءتىپتى.
اينۇر. نە پونيالا، سونشالىقتى نە بولدى؟ ءبارىڭ ءتىپتى ەستەرىڭ شىعىپ قالدى عوي. اركاشا مەنى ەشقانداي دا الىپ قاشقان ەمەس. (ارقابايدىڭ قاسىنا بارىپ، ونى قۇشاقتايدى). ەكەۋىمىز ءبىر-بىرىمىزدى جاقسى كورەمىز. ي ۆسە. وندا تۇرعان نە بار؟
رامازان (وزىنە-وزى). ال كەرەك بولسا! اپاما جەزدەم ساي دەگەن وسى ەكەن-اۋ. بۇل ەكى جەرتەسەر ءبىر-بىرىن قالاي تاۋىپ ءجۇر، ەي؟ (داۋسىن قاتتىراق شىعارىپ). ءاي، توقىش، ءاي، الماگۇل! كىشكەنە وزدەرىڭە وزدەرىڭ كەلسەڭدەرشى. نە بولدى سونشاما ەستەن تانىپ؟ باياعى وزدەرىڭ بىلەتىن ارقاباي ەمەس پە؟ ەتى ءتىرى، پىسىق جىگىت. كىشكەنە مىنەزى دالدىڭ-دۇلدىڭداۋ. وندا تۇرعان نە بار؟ جۇرتتىڭ ءبارىن وزىمسىنەتىن ەركە بالا. قانە، بىلاي وتىرايىقشى ءوزى.
(مۋزىكا. ءبارى جايعاسىپ داستارحان باسىنا وتىرادى).
ك ءو ر ءى ن ءى س
سول كورىنىس. رامازان مەن باقىتحان.
رامازان (باقىتحاندى قول بۇلعاپ، شاقىرىپ الادى). باقىتحان، ءاۋ، باقىتحان (سىبىرلاي سويلەپ). ءبىر نارسە ايتامىن، بەرى كەلشى. تاستاشى اڭداعىنى، بۇل توقىشتىڭ جۇمىسى ءومىرى بىتەدى دەيمىسىڭ. بالالارى كەلدى عوي، ەندى وزدەرى ىستەي جاتار.
باقىتحان. ءبارىبىر مىنا جۇمىستى ءبىتىرىپ تاستاۋىم كەرەك، ۇيات قوي توقىش اعادان.
رامازان (اينالاسىندا ەشكىم جوق بولسا دا، جان-جاعىنا جالتاقتاي قاراپ، توقىشتى وڭاشالايدى). باقىتحان، بەرى قاراشى. مەن ساعان ءبىر نارسە ايتايىن دەپ ەدىم ەشكىم جوقتا.
باقىتحان. ول نە، رامازان اعا؟
رامازان. ارقابايدىڭ نۇرگۇلدى قالاي تاستاپ كەتكەنىن ەستىدىڭ بە؟
باقىتحان. بىلاي جالپى... ەستىدىم عوي. ونى قايتەسىز؟
رامازان. قايتەسىز ەمەس، مەن سەن ەستىمەگەن ءبىر جاعدايدى ايتايىن دەپ ەدىم. انا نۇرگۇل ەكىقابات بولىپ قالىپتى.
باقىتحان (رامازاندى يتەرىپ جىبەرىپ). ءسىز نە دەپ تۇرسىز، اعا؟ قايدان ەستىدىڭىز مۇنداي سۇمدىقتى؟
رامازان. قايدان بولسا دا، ەستىپ وتىرمىز عوي. مىنا ارقاباي وڭباعان ول قىزدى ەكىقابات بولعان سوڭ تاستاپ كەتكەن سياقتى. اينۇر ەكەۋىنىڭ مىناۋ يت ولگەن جەردە كىسىنەسىپ تابىسا قالعاندارىن كورمەيمىسىڭ. سوقىر اتقا قوتىر ات ءۇيىر كەلەدى دەگەن وسى-اۋ.
باقىتحان (كەكەشتەنە سويلەپ). ءسىز... ءسىز نە دەپ تۇرسىز ءوزى؟ نۇرگۇلدى قايدان ەستىدىڭىز دەيمىن؟ سۇمدىق قوي مىناۋ. ماسقارا عوي.
رامازان. ءاي، ىنىشەك، باقىتحان. ساعان نە بولدى؟ سونشا كۇيىنگەنىڭ نە بۇلار ءۇشىن. بىلتىر نۇرگۇلدىڭ ساعان قاراماي، مىنا ارقاباي جولىكپەن ىلەسىپ كەتكەنى قايدا؟ ازامات باسىڭدى جەرگە قاراتىپ كەتكەن قىز ەمەس پە؟ وزىنە دە سول كەرەك، بالەم. كەدەي دەپ مەنسىنبەگەن قالاي بولادى ەكەن؟
باقىتحان. اعا، ايتىڭىزشى، نۇرگۇل... نۇرگۇل... شىنىندا دا سولاي بولىپ قالىپ پا؟ الدە اشەيىن وسەك ءسوز بە؟
رامازان. وتىرىك ايتىپ باسىما نە كۇن تۋىپتى؟ تەك قايداعى بىرەۋلەر قۇساپ جىڭىشكەلەپ سويلەپ، استارلاپ جاتقىم كەلمەيدى. بۇنى وسىنداعىلاردىڭ ءبارى ەستىپ، ءبىلىپ وتىر. ءتىپتى الماگۇل دە. قىزى اينۇر ءۇشىن ىشتەن تىنىپ جۇرگەن دە. ەستىمەي قالعان جالعىز سەن عانا سياقتىسىڭ.
باقىتحان (وزىنە-وزى). بۇل دۇنيە نە بولىپ بارادى ءوزى! سۇمدىق قوي مىناۋ، سۇمدىق. ايتتىم مەن ارقابايعا ىلەسپە دەپ... بايعۇستىڭ الدانىپ قالاتىنىن سول كەزدە-اق سەزگەنمىن.
(مۋزىكا)
ك ءو ر ءى ن ءى س.
سىرتتان ماشينا داۋسى ەستىلىپ، سالدەن كەيىن قۇشاقتاسقان ارقاباي مەن اينۇر كەلە جاتادى. جان-جاقتارىنا نازار اۋدارار ەمەس.
رامازان. ءا، مىنە، جاس جۇبايلار دا كەلىپ قالدى. ءتىپتى ءبىزدى كوزدەرىنە دە ىلمەيدى عوي وزدەرى. ءاي، ارقاباي، حالدارىڭ قالاي؟
ارقاباي (قولىنداعى سىرانىڭ بوتەلكەسىن جوعارى كوتەرىپ). پريۆەت، ستارينا! قالايسىندار؟
باقىتحان (جۇگىرىپ ارقابايدىڭ قاسىنا جەتىپ بارادى). ءاي، اركاشا، سەن انا نۇرگۇلدى نەگە تاستاپ كەتتىڭ؟
ارقاباي (تاڭ قالىپ). سەن نە، باقىتحان، ءتۇس كورگەننەن ساۋمىسىڭ؟ ايتىپ تۇرعانىڭ ء-وتىپ كەتكەن يستوريا عوي. زاچەم ۆسپومينات؟
باقىتحان. اھ، سەن ءۇشىن ءوتىپ كەتكەن يستوريا، ءا؟ جازىقسىز قىزدى ەكىقابات قىلىپ، تاستاپ كەتە بەرەسىڭ. ساعان وپ-وڭاي ەكەن عوي، ءا؟
ارقاباي. مەن ەكىقابات قىلىپپىن؟ كتو تەبە سكازال؟ مۇمكىن، باسقا بىرەۋدەن شىعار.
باقىتحان. ءا، ەندى كەلىپ بىلاي دەپ سايرادىڭ با؟ (ارقابايدى قۇلاشتاي ۇرادى. توبەلەس. ارقاباي باقىتحاندى لاقتىرىپ جىبەرەدى).
ارقاباي. تى چەگو، ششەنوك؟ پيۆومەن ءۇستىمدى بىلعادىڭ عوي (جەيدەسىنىڭ ءوڭىرىن قاعىپ، ءوزى تۇرا الماي جاتقان باقىتحاندى تەۋىپ-تەۋىپ جىبەرەدى. رامازان مەن اينۇر اراشاعا ءتۇسىپ الەك).
رامازان. ءاي، بالالار، جىگىتتەر، دەيمىن. سابىر قىلىڭدار. ەستەرىڭ دۇرىس پا وزدەرىننىڭ؟
اينۇر. ارحار، اركاشا، قويشى ەندى. زاچەم رۋكۋ مارات؟
باقىتحان (ورنىنان ارەڭ كوتەرىلىپ). اھ، مەن ساعان كورسەتەيىن. (وزىنە جاقىنداي بەرگەن ونى ارقاباي تاعى لاقتىرىپ جىبەرەدى).
ارقاباي. سەن ششەنوك، ارحاردىڭ جۇدىرىعىنىڭ ءدامىن تاتپاعان ەكەنسىڭ عوي. ءبىراق مەن ءقازىر كوڭىلدىمىن. سوندىقتان ساعان تيىسپەيمىن. اينۇر دۇرىس ايتادى، قولىمدى بىلعاپ قايتەمىن. ءبىراق مىنانى ءبىلىپ قوي. نۇرگۇلدىڭ ىشىندەگى كىمنىڭ بالاسى ەكەنىن قايدان بىلەسىڭ؟ تاك چتو، بىلمەي تۇرىپ، ادامعا جالا جاپپا. (اينۇر ەكەۋى ۆاگونعا كىرەدى. رامازان باقىتحانعا قول ۇشىن بەرىپ جاتىر).
ك ءو ر ءى ن ءى س
سول كورىنىس. ساحنادا توقىش، رامازان، نارىقباي جانە ءبىر شەتتە الماگۇل مەن اجار. ۆاگوننان قولىندا ۇيالى تەلەفونى بار ەرلان شىعادى.
ەرلان (تەلەفونمەن سويلەسىپ). اللو، ەكى ايەل دەيمىن. باعانا زۆونداپ ايتتىم عوي تەز كەلىڭىزدەر دەپ. سوندا سكورىي قاشان شىقتى؟ جاقسى، جاقسى، قارسى الامىز.
توقىش. نەمەنە دەيدى، ەرلان؟
ەرلان. سكورىي جولدا كەلە جاتىر ەكەن. (كەلىنشەگىنىڭ قاسىنا بارادى).
نارىقباي (وزىنە-وزى). قاپ، مەزگىلسىز ۋاقىتتان كەلگەنىمدى قاراشى! (توقىشقا). توقىش، سەن ەستى ازاماتسىڭ. قايداعى ءبىر كرەديتكە بولا قۇداڭا دا، ماعان دا وكپەلەمە. «بيتكە وكپەلەپ، تونىڭدى وتقا تاستاما» دەيدى قازاق. ءبارىبىر قالادا زالوگقا قوياتىن نەدۆيجيموستىڭ بولماعاسىڭ، جوعارىدا دەمەپ جىبەرەتىن بىرەۋىڭ بولماعاسىن، ونداي كرەديت الۋ قيىن ەكەن. ال قۇداڭ مىرزابەك اسىلبەكوۆيچتىڭ ول كەزدە مۇمكىندىگى بولدى.
توقىش. ونىڭ ءبارى نە عوي... دۇرىس قوي، نارەكە. تەك بىزگە ءبىر اۋىز ايتا سالمادىڭدار ما؟ ءبىز بولساق، كرەديت انە نەتەدى، مىنە نەتەدى دەپ. ابدەن توستىق كوزىمىز كوگەرىپ.
نارىقباي. ول، شىنىندا دا، ءبىزدىڭ قاتەلىك بولدى. ەندى وعان ايىپ ەتپە. ايتايىن دەگەنىم مىناۋ - ءبىزدىڭ اۋدانعا سوناۋ ەلىمىزدىڭ استاناسى استانا قالاسىنان ءبىر كۇشتى انسامبل كەلە جاتىر ەكەن. سونىڭ بيلەتتەرىن تاراتىپ ءجۇرمىن. ءبىر بيلەتى 2000 تەڭگە كورىنەدى. سونى الساڭدار.
ءتوقىش. تاكە-اۋ، سەنىڭ بيلەت تاراتقانىڭ - قاي ساسقانىڭ؟ ول وسى ءبىزدىڭ قوجالىققا كەلىپ نەتە مە؟ كونسەرت قويا ما؟
نارىقباي. جوق، اۋدان ورتالىعىنان قايتاتىن شىعار.
توقىش. وي، ءبىزدىڭ اۋدانعا بارماعانىمىزعا قاي زامان! بىر-ەكى بيلەت نەتەيىك ەندى ءسىزدىڭ كوڭىلىڭىز ءۇشىن، نارەكە. اپىر-اي، الماگۇلدىڭ دە تولعاعى باستالدى-اۋ.
نارىقباي. توقىش، بەرى قاراشى. سەنىڭ قوجالىعىڭ، قۇدايعا شۇكىر، ءتاپ-تاۋىر دامىپ كەلەدى. بولاشاقتارىڭ ۇلكەن. كەم دەگەندە ءبىر جيىرما بيلەتتىڭ اقشاسىن تولەسەڭدەر.
رامازان. نارەكە، ەندى ۇيات بولۋ كەرەك قوي. فەرمەر بولامىز دەگەندە، وكىمەت تەسپەي سورسىن دەپ پە ەدىك. تەگى تەكسەرۋدەن كوز اشپايمىز. نالوگ ينسپەكتورلارىڭ-اق «سالىق تولە» دەپ تاعى مازا بەرمەيدى ەندى كەلىپ بيلەت الىڭدار دەيسىڭ. اۋدان اكىمىنىڭ داپ-دارداي ورىنباسارىسىڭ. قايداعى ءبىر كاسسير قۇساپ بيلەت تاراتىپ جۇرگەنىڭ ۇيات ەمەس پە؟
توقىش. قايدان بىلەيىك، نارەكە؟ قولدا ءجوندى تيىن-تەبەن دە بولماي. بالالارىمىز كەلىپ جاتىر. ونىڭ ۇستىنە كورىپ وتىرسىز عوي... قوس قاتىننىڭ تولعاعى قاتار نەتىپ تۇرعانىن... (ايەلىنە داۋىستاپ) الماگۇل، شىدا، ءقازىر كەلەدى سكورىي.
رامازان. تۇمسا كەلىنشەكتىڭ تولعاعى بەلگىلى. (الماگۇلگە) قارتايعاندا قالاي ەكەن؟
الماگۇل. (كۇيبەڭدەپ). مەنى قويشى... مىنا كەلىندى ايتام... اجارا، قورىقپا اينالايىن. ءوزى سولاي بولادى...
نارىقباي. توقا، قارتايعاندا بۇلارىڭ قالاي؟ بالالارىڭمەن جاعالاسىپ، سەندەرگە نە جوق سونشا؟
رامازان. قىزىقسىڭ، نارەكە. قالاي كۇن كورەمىز دەپ يەندە جاتقان حالىق. سۆەت ءبىر كۇن بار، ءبىر كۇن جوق. ەندى تۇنىمەن... تۇنىمەن بۇلار اي باعىپ، جۇلدىز سانايدى دەيمىسىز. ونىڭ ۇستىنە توقاڭ بايبىشەم قارتايدى، توقتاستى دەپ ويلاعان عوي. سويتسە ءالى جاراپ تۇر ەكەن. (ءبارى قارقىلداپ كۇلەدى).
نارىقباي. نەمەنە، سۆەت جوق بولسا، وبيازاتەلنو بالا جاساۋ كەرەك پە، توقىش؟ ونان دا كىتاپ وقىپ جاتپايسىڭدار ما بىلاي، مادەنيەتتى تۇردە دەم الىپ.
توقىش. سۆەت جوق دەپ تۇرمىز عوي، نارەكە، قالاي وقيمىز؟
نارىقباي. نۋ، جارايدى، توقا. سەنى بوسقا قىساي بەرمەيىن. وندا مىنا جيىرما بيلەتتىڭ اقشاسىن سچەتىڭا بىردەمە تۇسكەندە ايتەۋىر ءبىر اۋدارا جاتارسىڭ. موينىڭا جازىپ قويايىن. جاراي ما؟
توقىش. ول كەلەتىن نە قىلعان انسامبل ەكەن ءوزى؟
نارىقباي. «بۋبليكي» دەگەن كەرەمەت كورىنەدى. كادىمگى استانانىكى ەكەن. جاستار جاقسى كورەدى دەيدى ءوزىن. مىنا رامازان دا اۋدارماق اقشاسىن.
(قولىندا سۋمكاسى بار باقىتحان كورىنەدى).
الماگۇل. باقىتحان، سەن ءسال شىداي تۇرساڭشى. كورمەيسىڭ بە اجار ەكەۋىمىزدىڭ ەكى جاقتا ىڭقىلداپ وتىرعانىمىزدى.
باقىتحان. مىنا نارىقباي اعانىڭ ماشيناسىنا جارماسا كەتسەم دەپ ەدىم.
توقىش. باقىتحان، ءالى دە نەتشى... ويلانشى. ەكەۋىمىز جۇمىستى جاپ-جاقسى ىستەپ جاتىر ەدىك. استىڭنان سۋ شىققانداي تۇرا قاشىپ باراسىڭ.
الماگۇل (ورنىنان تۇرىپ، باقىتحاندى وڭاشالايدى). سونىمەن وسكەمەنگە باراسىڭ عوي.
باقىتحان. ءيا، اپاي. قالادان نۇرگۇلدى ىزدەپ تاۋىپ السام دەيمىن.
الماگۇل. بايعۇس بالانىڭ اياعى اۋىرلاپ قالىپتى دەيدى... ونى قايتەسىڭ؟
باقىتحان. مىڭ جەردەن اۋىرلاسا دا، ماعان ءبارىبىر. مەن ءۇشىن ول - باياعى نۇرگۇل. تاپسام بولدى ەڭ باستىسى.
(وسى كەزدە «جەدەل جاردەم» ماشيناسىنىڭ سيرەناسى ەستىلەدى. قولدارىندا قۇرالدارى بار ەكى دارىگەر كىرىپ كەلەدى. بارلىعى ورنىنان تۇرعان).
دارىگەر. قانە، قايدا تولعاتىپ جاتقان كەلىنشەكتەر؟
توقىش. (قالبالاقتاي جۇگىرىپ) مۇندا، مۇندا. تەك ونىڭ بىرەۋى... نە ەمەس... كەلىنشەك ەمەس. بىلاي نەلەۋ...
دارىگەر. نەمەنە، كەلىنشەك ەمەس، كەمپىر مە؟
توقىش. سولاي دەسە دە بولادى.
الماگۇل. كەتشى ءارى. ايتەۋىر، مەنى كەمپىر قىلعانشا تىنباسسىڭ.
دارىگەر. ال، قانە، ەركەكتەر. ءبارىڭ بىلاي شىعىڭدار. مەن تولعاتىپ جاتقان ايەلدەردى كورۋىم كەرەك. (ەكەۋىن كەزەك تەكسەرە باستايدى. اجارعا قاراپ) شىراعىم، سەنى سكورىيعا ءبىرىنشى سالامىز. قانە، تەز كىرە قوي.
اجار. جوق، ماعان ءبىرىنشى كىرۋگە بولمايدى.
دارىگەر. نەگە بولمايدى، كىرىڭىز.
اجار. ۇيات ەمەس پە، قالاي كىرەمىن؟
دارىگەر. ە، نە بولىپتى سونشا؟
اجار. ەنەمنىڭ الدىنا قالاي تۇسەمىن؟
دارىگەر. ويتكەنى ءسىزدىڭ تولعاعىڭىز ءبىرىنشى كەلىپ تۇر. بۇرىن تۋىپ قالاسىز. ەنە-كەلىن دەپ تاجىكەلەسىپ تۇراتىن ۋاقىت جوق. تولعاق وعان قارامايدى. قانە، كىرىڭىز.
الماگۇل. كىرە عوي، اجار. قاپ! سەنىمەن قاباتتاسىپ ماعان دا ۇيات بولدى عوي.
(دارىگەرلەر ايەلدەردى اكەتە باستايدى. مۋزىكا. شىعىپ كەتكەن ەركەكتەر قايتا كەلەدى. كۇيەۋلەرى ءوز ايەلدەرىن سۇيەمەلدەيدى).
ەرلان (توقىشقا). اكە، قاراپ تۇرمايىق. بىرگە بارايىق پەرزەنتحاناعا.
(اكەسى ەكەۋى ءوز ماشينالارىنا وتىرىپ جاتادى)
نارىقباي. مەزگىلسىز ۋاقىتتا كەلگەنىمدى قاراشى.
رامازان. جوق، نارەكە، قايتا جاقسى كەزدە كەلدىڭىز. «قۇتتى قوناق كەلسە، قوي ەگىز تابادى» دەمەي مە؟ اق جول بولىپ، مىنا كەلىنىمىز دە، ونىمەن جارىسىپ قاعىنعان قۇرداسىمىز دا جەڭىل بوسانسا ەكەن. (بارلىعى قاقپادان سىرتقا شىعادى. وسى جەردە باقىتحان بۇرىلىپ، رامازانمەن قۇشاقتاسىپ قوشتاسادى). باقىتحان، سوگە جامانداما ءبىزدى.
باقىتحان. قايتا ورالاتىن شىعارمىن.
رامازان. نە دەيسىڭ؟
باقىتحان.نۇرگۇلدى تاپسام، مۇمكىن مەن دە قايتا ورالاتىن شىعارمىن.
(مۋزىكا. ساحنادا قولىن بۇلعاپ رامازان جالعىز قالادى).
رامازان. جاقسىلىقپەن ورالىڭدار ءبارىڭ دە.
ش ى م ى ل د ى ق (سوڭى)
You Might Also Like
-
بۇل اڭىزدا جاس قىز بەن جىگىتتىڭ ءوز ماحابباتتارىن قورعاپ، فەودالدىق قوعام تارتىپتەرىنە باس يمەي كۇرەسكەن ەرلىكتەرىنە وقيعا جەلىسى قۇرىلعان جانە ولاردىڭ تراگەديامەن اياقتالاتىن ماحابباتى تۋرالى ءسوز بو...
-
«ەندى اسقاربەك قالييەۆيچ كەلۋى كەرەك» دەگەن ءسوز شىققانان بەرى توكەننىڭ تىنىمسىز جالتاقتاپ قاراي بەرگەنى ەسىك جاق. قوناقتاردىڭ باس-اياعى جۋىر ماڭدا تۇگەندەلىپ بىتپەگەن سوڭ، جيىلعان جۇرت ءاز...
