ەڭبەك - ادام شىرايى
ادام ادام اتالعالى ەڭبەكتىڭ ءبىزدىڭ ەلىمىزدەگىدەي قۇدىرەتتى بولعانىن تاريح كورگەن ەمەس. كونە تاريح تالاي كوعام كوشىن كوز الدىنان وتكەردى، تالاي داۋىرگە تامىرشى بولدى، تالاي عاسىرمەن سىرلاستى. سونىڭ ءبارىن جيناقتاپ جازىپ كەلەدى. كارى شەجىرەنى قالاي اقتارساق تا كورە الماس - ەك ەڭبەكتىڭ مۇنشا مارتەبەلى بولعانىن.
و نەگە؟ فريدريح ەنگەلس ايتقانداي ادامنىڭ ءوزىن ادام ەتكەن ەڭبەك ەمەس پە ەدى. سول كۇشتەر نەگە سونشا تۇسالىپ كەلدى، ول نەگە سونشاما قورعانشاق بوپ بويىن كورسەتە المادى؟
بەلگىلى الىپ پرومەتەي تۋرالى بۇكىل دۇنيە ءجۇزى بىلەتىن داڭقتى اڭىزدى ەسكە تۇسىرەيىك. زيەۆس قۇداي ەلگە ىرىس اكەلەمىن دەگەنى ءۇشىن الىپتى تاسقا تاعانداپ، باۋىرىن قۇسقا جەگىزگەن. سوندا الگى قۇزعىن قۇس پرومەتەيدىڭ باۋىرىن بۇگىن شوقىپ جەپ كەتكەنمەن ەرتەڭىنە الىپتىڭ باۋىرى قايتا قالپىنا كەلەدى ەكەن. ءبىراق ءتورت تاعانداپ جاتقان پرومەتەيدىڭ قوزعالۋعا، قورعانۋعا مۇرشاسى جوق، ازاپ كورىپ، جەمتىك بولىپ جاتا بەرگەن. قۇزعىن قانشا جەسە دە ۇلى الىپتىڭ باۋىرى وعان تاۋسىلماعان. سوداي ايانىشتى حالگە دۋشار بولعان پرومەتەيدى گەراكل كەلىپ بوساتقاندا ول قالاي سىلكىندىردى دۇنيەنى...
ادام ەڭبەگى دە جاراتىلىسىنان سول پرومەتەيدەي الىپ. ءبىراق ونى تاپجىلدىرماي باس ساپ، ەڭسەسىن كوتەرتپەي ەزىپ، بەرگەنىن ءبىر ءوزى عانا قىلعىپ، كۇندە جەسە دە تويماعان، جەۋىن ءبىراق عۇمىر بويى قويماعان قۇزعىن بولدى. ول - قاناۋشى تاپ. عاسىرلار بويى قۇرىش قولدىڭ كۇشىمەن كەلگەن يگىلىكتىڭ ءبارىن سورا بەردى، سورا بەردى.
پرومەتەيدەي تاعانداپ جاتقاننىڭ وزىندە ادام قولىنىڭ، ادام ەڭبەگىنىڭ بۇل الەمگە اكەلگەنىن كورسەڭىز. اناۋ مىسىردىڭ پيراميدالارى، ەل اۋزىندا اڭىز بولعان ءۇندى سارايلارى، ۆاۆيلوننىڭ «اسپان باۋلارى» مەن ەجەلگى ەللادانىڭ تاڭعاجايىپ مۇسىندەرى، ءپاريجدىڭ لۋۆرى مەن حاۋا انا عيبرادحاناسى، ۇلى جۇڭگو قامالى مەن بيرمانىڭ التىن پاگاودالارى — مىنە وسىنىڭ ءبارى دە عاجايىپ تۋىندىلار. بۇل تۋىندىلاردى جاساۋ جولىنداعى ونەر، ەڭبەك مەحناتى ۇرپاققا مۇرا. ادام قولىنان ەڭبەك ارقىلى كەلمەيتىن ەشنارسە جوق ەكەندىگىنە دايەكتى دالەل - جىگەر مۇراسى، قايرات مۇراسى، حالىق مۇراسى... امال نە...
تالاي ۇرپاق، تالاي ءازيز جاندار ەڭبەك اكەلەتىن جۇمىستىڭ ەڭ كەرەمەت يگىلىك ەكەنىن دالەلدەۋگە عۇمىرىن سارپ ەتتى. وسى جولدا تاريحتى تانداندىرعان جاڭالىقتار اشتى. ولاردىڭ ىستەگەن ىسىنە ۇڭىلسەڭ، ادامنىڭ ەڭبەك ارقىلى نەبىر عاجايىپ قاسيەتتەرگە يە بولاتىنىن كورەسىڭ. ف.ەنگەلس اريستوتەلدى ونىڭ باسىنا سىيماعان عىلىم جوق دەپ وتە جوعارى باعالاعان بولاتىن. كونە زامانداعى بار عىلىمنان حاباردار بولعان بۇل ادام. نە ءۇشىن سوندا..
ودان بەرىرەكتە ءومىر سۇرگەن يتاليانىڭ سۋرەتشىسى جانە دانا عالىمى لەوناردو دا ءۆينچيدى بىلمەيتىن ادام جوق. ول تاريحقا تەك عالىم، سۋرەتشى رەتىندە عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە ينجەنەر، قۇرىلىسشى، جازۋشىسى، ارحيتەكتور رەتىندە دە ءمالىم. ول تولىپ جاتقان مەحانيكالىق، فيزيكالىق جانە حيميالىق اسپاپتاردى جاساپ كەتتى. عاجايىپ مۋزىكانت ەسەبىندە لەوناردو ليۋتني اتتى مۋزىكالىق اسپاپتى جەتىلدىرۋگە جانىن سالدى. كوردىڭىز بە، مۇنشاما قابىلەت، مۇنشاما كەڭ تىنىس ءوز ءومىرىن تەك ەڭبەك جولىندا سارپ ەتكەن ادامنىڭ عانا بويىندا بولعان. وسىنداي ۇرپاعىنا ۇلى مۇرا قالدىرعان ادامداردىڭ ەڭبەگىنە قانداي تەڭەۋ ءدال كەلەر؟ امال نە...
يتاليانىڭ ۇلى پەرزەنتى دۇنيە سالعاننان كەيىن ەكى ءجۇز جىلدان سوڭ ادام بالاسىنىڭ كوگىندە تاعى ءبىر جارىق جۇلدىز تۋدى. ول ورىستىڭ ۇلى عالىمى م.ۆ.لومونوسوۆ. ونىڭ بۇكىل تۆورچەستۆوسىن ايتىپ شىعۋدىڭ ءوزى قيىن. ويتكەنى لومونوسوۆ شەرتپەگەن عىلىم سىرى جوق. لومونوسوۆ — حيميك، فيزيك، گەولوگ، مەتاللۋرگ، جاراتىلىستانۋشى، تاريحشى، ورىستىڭ ادەبي ءتىلىن جاساۋشى، اقىن، سۋرەتشى. مۇنىڭ ءوزى دە لومونوسوۆ جونىندەگى تولىق دەرەك ەمەس. ونىڭ عاجايىپ تالانتى، دانالىعى، جان-جاقتى قابىلەتتىلىگى سول كەزدەگى بۇكىل دۇنيە جۇزىلىك مادەنيەتتىڭ شىڭى بولىپ تابىلادى. ءيا، لومونوسوۆ بولاشاق ءۇشىن، ۇرپاق ءۇشىن ۇلكەن مۇرا قالدىردى. ءبىراق وسىنداي جارىق جۇلدىزدىڭ ءقادىرىن زامانىندا تولىق باعالاي الدى ما؟ ونىڭ اشقان جاڭالىعىنان ادام بالاسىنا دەگەن يگىلىكتىڭ ۇلكەن بايلىعىن كورە الدى ما؟ امال نە...
بۇل سەكىلدى ارمانشىل، بيىككە ۇمتىلعان، ادام بالاسى ءۇشىن ادال قىزمەت ەتۋمەن عۇمىرىن وتكىزگەن حالىق پەرزەنتتەرى قانشاما! ءبىراق ولاردىڭ ەڭبەگى باعالانبادى. ويتكەنى ەڭبەكتى قاناۋدىڭ كوزى ەتكەن ەسكى دۇنيەدە عۇمىر كەشتى. ءوز ەڭبەكتەرىمەن ولمەس مۇرا قالدىرسا دا، سول پەرزەنتتەردىڭ كوبى ەڭبەكتىڭ اياعىنداعى كىسەندى قالاي اشۋدىڭ جولىن كورە المادى. ەڭبەككە سالىنعان قۇرساۋ حالىققا سالىنعان قۇرساۋ ەدى.
«كۇس قولداردىڭ» كۇشىن كورە تۇرسا دا، ەڭسەسىن باسىپ ەركىن جىبەرمەۋگە تىرىستى قاناۋشى تاپ. بۇل قولدار قاتۋلانسا، ءوزىن قوپارىپ تاستار كۇش ەكەنىن ءبىرى ءبىلدى، ءبىرى بىلمەدى. ءبىراق ەسكى دۇنيەنىڭ تۇتقاسىن ۇستاعان «مىقتىلاردىڭ» ەڭ ەسەپتەن جاڭىلعانى: قانداي دا بولماسىن قوعامنىڭ قوزعاۋشى، سۇيەنەر دىڭگەگى ەڭبەك ەكەنىن ەسكەرمەدى. ەڭبەكسىز ەشبىر قوعام ءومىر سۇرە الماق ەمەس. جۇرەكتىڭ سوعۋى، دامىلسىز جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن قان قانداي قاجەت بولسا، قوعامنىڭ ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن دە ەنبەك سونداي قاجەت. ءبىراق ەزۋشى تاپ «كۇس قولدا» تىرشىلىك اتاۋلىعا جان بىتىرەر، قوزعالىس تۋعىزار قۋاتتى قاسيەت بار دەپ ويلامادى. قوعام تاعدىرىن شەشۋگە ءجۇمىسشى، شارۋانىڭ قابىلەتى جەتەدى دەگەن پىكىر قاپەرلەرىنە دە كىرمەدى، ولاردىڭ ار جاعىندا جالىنداپ جانعالى تۇرعان وتتى ودان شىعار ادۋىندى ءورتتى ك
مەدى.
قۇرىش قولداعى ول قۇدىرەتتى تانىعان، تاماشا قىرلارىن العاش اشقان ماركس، ەنگەلس، لەنين.
ماركس پەن ەنگەلس وسىدان ءجۇز جىلدان استام بۇرىن ادامزاتتىڭ الدىندا باقىت اسقارى بار ەكەنىن بولجادى. سول عىلىمعا سۇيەنگەن ۇلى لەنين كوممۋنيستىك پارتيانى قۇرىپ، ءومىردىڭ التىن كىلتىن ءجۇمىسشى مەن شارۋاعا ۇستاتتى. تاريحتى جاساۋشى سەنسىڭ، بار بايلىقتىڭ، بار يگىلىكتىڭ يەسى سەن بولىپ جارالعانسىڭ، ال قولىڭا، جاراتىلىسقا ءتان جاسامپاز ەڭبەگىڭنىڭ اش ءورىسىن، شىرقا باقىت اسقارىنا، سامعا بيىك مۇراتقا دەدى.
وكتيابر توڭكەرىسىنىڭ الدىندا A.M. گوركيي جازعان مىنا ءبىر كورىنىس كۇنى بۇگىنگە دەيىن كوز الدىمىزدا. اياق استىنان، كۇتپەگەن جەردەن جينالا قالعان جۇرت. ىزا كەرنەگەن ءجۇمىسشى تابى مەن ءالى دە بولسا الەۋمەتتىك ۇستەمدىكتەن ۇمىتكەر مىرزالاردىڭ اراسىندا قاقتىعىس. ءۇستى باسى جۇدەۋ، ساقال-مۇرتى وسكەن ءبىر سولدات بىلاي دەيدى.
«... قالپاق كيىپ شىرەنگەن مىرزا، تۋرا بەتىڭە ايتايىن، ءبىز جەردى مىندەتتى تۇردە وزىمىزگە الامىز، قايتسەك تە الامىز، مىندەتتى تۇردە...
— دەدى. — الىپ قانا قويمايمىز، سونداعى ءومىردىڭ ءبارىن جاڭعىرتامىز.
— كەلىستىرەرسىڭ، قاربىزداي جىپ-جىلماعاي قىلارسىڭ، — دەپ كەكەتتى، كۇنقاعار كيگەن بىرەۋى.
— تاپ ايتقانىمىزداي بولادى، — دەپ بەتىنەن قايتپادى الگى سولدات.
— تاۋدى دا قوپارارسىڭدار، ءا...
— نەسى بار، كەسە كولدەنەڭ تۇرسا، ونى دا جۇلىپ تاستايمىز.
— سۋدى دا تەرىس اعىزارسىڭدار؟ سۋ دا قايدا نۇسقاساق سوندا اعادى. كۇلمە، كۇلمە مىرزا!».
...ءيا،ول كەزدە ءبارى دە كۇلگەن. ەلىمىزدىڭ ىشىندەگى ىشمەرەز جاۋ دا، اش قاسقىرداي جالاقتاپ تارپا باس سالعان سىرتقى جاۋ دا كۇلگەن.
اينالا ساسىعان قاننىڭ ءيىسى ءالى كەتپەگەن، قيراعان بۇلىنگەن دۇنيەنىڭ شاڭى ءالى باسىلماي تۇرعان كەزدىڭ وزىندە ۇلى لەنين سوۆەت ەلىندە سوسياليزم ءسوزسىز ورنايدى دەدى. سوندا ول ازاتتىق العان قۇرىش قولداردىڭ قايراتىنا سەنگەن ەدى. قۇرساۋى ءۇزىلىپ، باعى جانعان جاسامپاز ەڭبەكتىڭ بەرەرىنە سەنگەن ەدى. سول ەڭبەكتىڭ قوعامعا بۇلا تىرشىلىك اكەلىپ، ءوڭىردى گۇل جايناتىپ، ولكەنى نۇر جايناتاتىنىن كورگەن ەدى.
بۇل كورەگەندىكتى بۇگىندە دالەلدەپ جاتۋدىڭ قاجەتى بولار ما ەكەن. فرانسۋزدىڭ ۇلى جازۋشىسى رومان روللاننىڭ ايتقانىنداي «وكتيابر ريەۆوليۋسياسى جاساعان ونەردىڭ ەڭ ۇلكەن تۋىندىسى — سوۆەت ادامدارىنىڭ ءوزى. ولاردىڭ ءومىرى ەڭبەكتىڭ قۇدىرەتىنە ەڭ ۇلكەن ايعاق.
يگور كۋرچاتوۆ، سەرگەي كوروليەۆ، يۋريي گاگارين الدە ءبىر پلانەتادان كەلگەن جوق قوي. سوۆەت ەلىندە تۋىپ-وسكەن، سونىڭ قاناتتاندىرىپ تۇلەتكەن قىرانى، كونسترۋكتورى، عالىمى. كوسموناۆتتاردىڭ ءوزى ءقازىر ءبىر اتالى ەل بولدى. سوسياليستىك دوستىق وداقتاعى ەلدەردىڭ ەرجۇرەك قىراندارى دا ءبىزدىڭ كوسموناۆتتارمەن بىرگە عارىشقا سامعاپ ءجۇر. عارىشتا دا دوستىق جۇلدىزدارى جارقىرايدى.
كىمدىكى دۇرىس؟ ۇلى گوركيي سۋرەتتەگەن جالبىر شەكپەن سولداتتىكى مە، جوق الدە كەكەتە سويلەگەن كەسەلدى مىرزانىكى مە؟ كىم دانا، كىم دانىشپان بولىپ شىقتى؟ ساقالى وسكەن سولدات پا، جوق الدە بىلگىرسىنگەن ءورىسى قىسقا، وڭەشى ۇلكەن مىرزا ما؟ ارينە، سولدات كورەگەن بوپ شىقتى.
ازاتتىق ءومىر اۋاسىمەن ەركىن تىنىستاعان ەڭبەككەرلەر پرومەتەيدەي دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىردى. ەڭبەك ەلگە دە، جەرگە دە ىرىس توكتى. ەڭبەكشى، ەڭبەككەرلەر دەگەن سوزدەر اسقاق ەستىلدى. ەڭبەك ەتكەنگە «مىناۋ كۇنىن كورۋ ءۇشىن كۇيبەڭدەۋدە» دەگەن تاڭبا تاعىلمادى. «مىناۋ جاڭا كوعام مۇشەسى، جاسامپاز» دەگەن اتاق بەرىلدى.
ەڭبەك ەلىمىزدىڭ ەسەيۋىمەن بىرگە بارعان سايىن بولەكشە سيپات الدى. ەڭبەك ءومىرىمىزدى سۇلۋلىققا، عاجاپ قىزىققا تولتىردى. ەڭبەك ارقىلى ادام اقىل ويىنان شىققان نەبىر عاجايىپ مۇرالاردىڭ زاڭدى ميراسقورى بولدىق. ەجەلگى ەل ەرلىگىن جىرلاپ، ارتىنا ولمەس داستان قالدىرعان گومەر، قارا تۇنەك ناداندىققا، دىنشىلدىككە قارسى كۇرەستە ءبىرى ازاپ شەگىپ، ءبىرى وتقا ورتەنگەن ورتا عاسىر دانىشپاندارى گاليلەي مەن دجوردانو برۋنو، قۇدايدان بەزىپ، «قۇرباندىققا» شالىنعان ۇلىقبەك، پاريج كوممۋناسىنداعى فرانسۋز جۇمىسشىلارى مەن ماي تاڭىندا ازاتتىق ءۇشىن كۇرەسەم دەپ اپات بولعان امەريكان جۇمىسشىلارى، كوسموسقا كوزىن تىگىپ، وعان ادام بالاسىنىڭ كوتەرىلۋىن كوكسەگەن سيالكوۆسكيي، وسى سياقتى ادام بالاسىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن تولعانعانداردىڭ ءبارى' شىن مۇراگەرلەرىن ءبىزدىڭ ەلدەن تاپتى.
سوۆەت حالقى ەڭبەكتىڭ اسىل قىرلارىن جارقىراتا كورسەتتى. ەڭبەك بىزدە ءومىر ءمانى. ال ادامدار ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن جارالعان. قىزىق كورۋ ءۇشىن كەلگەن جارىق دۇنيەگە. قىزىق دەگەندى كىم قالاي تۇيسىنەدى؟ ال ءومىردىڭ ەڭ ۇلكەن قىزىعى — ەڭبەكتەنۋ. ول قاجەتتىلىككە اينالعاندا پاراساتتىلىق كۋاسى بولىپ بوي كورسەتەدى.
وسى جولداردى جازىپ وتىرعاندا الپىسىنشى جىلدارى ءبىر ەڭبەك ادامىمەن كەزدەسكەنىم ويعا ءتۇستى. ءوزى قىزىلشا ءوسىرۋشى زۆەنونىڭ جەتەكشىسى ەكەن. اتى — كۇلتاي، فاميلياسى — جايساڭبايەۆا. تۇراعى — تالدىقورعان وبلىسى، اقسۋ اۋدانىنىڭ «دىڭگەك» سوۆحوزى — ول كەزدە «وكتيابر» كولحوزى. سەگىز بالاسى بار. كۇيەۋى سول كولحوزدىڭ پرەدسەداتەلى بولىپ ىستەگەن.
— كۇلەكە، وسى ءسىزدىڭ اۋرەڭىز نە؟ ەرتە تۇرىپ، كەش جاتىپ، قىزىلشانى قۇنتتايسىز دا جۇرەسىز. نە ىشەم، نە كيەم، دەيتىن ەمەس، دەپ قالجىڭدادى ءبىر قاينىسى. — اعايدىڭ ارقاسىندا «قولىڭىزدى جىلى سۋعا مالىپ» وتىرمايسىز با؟
بۇعان كۇلتاي كۇلدى.
— مەن كۇن كورە الماعاندىعىمنان جۇمىس ىستەپ ءجۇر مە ەكەنمىن. اينالامنىڭ ءبارى ەڭبەك دۇبىرىنە بولەنىپ تۇرعاندا دەنى ساۋ ادام قالاي شىداپ وتىرادى. بىلەم، وتىرعانمىن ءبىر كەزدە «قولىمدى جىلى سۋعا مالىپ». ول كەزدە شىنىمدى ايتسام، ءتىپتى اۋىرعىش ەدىم. ءقازىر جاراۋلى اتتاي شيراقپىن. نەنىڭ ارقاسى بۇل؟ ەڭبەكتىڭ، ارينە. ەڭبەكتىڭ ءقادىرىن ىستەگەن، ونىڭ قىزىعىنا تۇسكەن ادام عانا بىلەدى. بارلىق سۇلۋلىق - ەڭبەكتە. ادامدى دا، ءومىردى دە اجارلاندىراتىن ەڭبەك ەمەس پە؟ ەڭبەكسىزدىڭ ەڭسەسى تومەن. ەڭبەك جان — راحاتى! قانداي ادەمى ايتىلعان ءسوز. قاراپايىم ادامنىڭ ىشكى سارايىن، رۋحاني بەينەسىن ايناداي جارقىراتىپ كورسەتىپ تۇر. ءوز سوزىنەن ارتىق ەشبىر مىنەزدەمەنىڭ دە، تولىقتىرۋدىڭ دا قاجەتى جوق ول ادامعا. جانى سۇلۋ، ارى سۇلۋ ادامنىڭ ءسوزى ەدى ول. توقساننان اسىپ دۇنيە سالعان، ەكى مارتە سوسياليستىك ەڭبەك ەرى، اتاقتى كۇرىششى ىبىراي جاقايەۆتى ەلىمىزدە، رەسپۋبليكادا كىم بىلمەيدى. ول كىسىگە ەڭبەكتىڭ ابىروي اكەلىپ، اتاقتى ەتكەنى ءوز الدىنا، ەڭبەكسىز ءومىردى تۇل دەپ ەسەپتەپ وتكەن اسىل تۇلعانىڭ ءبىرى ەمەس پە؟ ءسوزى از، ءىسى بايىپتى، نە نارسەنى جەرىنە جەتكىزبەي تىنبايتىن قاسيەتتى عۇمىر بولدى. وتكەن زامانداعى ءومىردىڭ قورلىعى، بۇگىنگى زامانداعى ەڭبەكتىڭ جاسامپازدىق كۇشى — وسى ادامنىڭ - اق ومىرىنەن ايقىن كورىنەدى. بۇكىل قىزىلوردا وبلىسىندا كەڭ ءورىس الىپ وتىرعان جاقايەۆشىلار قوزعالىسى جاقايەۆشا ەڭبەك ەتۋ دەگەن ءسوز. ادال ەڭبەكتى جاقايەۆشا قاستەرلەۋ، جاقايەۆشا ونىڭ مارتەبەسىن كوككە كوتەرۋ دەگەن ءسوز. ەڭبەك جاقايەۆ ءۇشىن اردىڭ ايناسى بولدى. ەڭبەكتى ومىرلىك قاجەتتىلىككە اينالدىرۋدا ونەگە كورسەتىپ جۇرگەن ادامدار، شۇكىر، رەسپۋبليكادا باسشىلىق. سەلينوگراد وبلىسىنىڭ كيروۆ اتىنداعى سوۆحوزدا حريستيان ديدچە دەگەن مەحانيزاتور بار. ەگىن وراعىنىڭ ءاربىر ماۋسىمىندا ول وراققا بالالارى اناتوليي، ۆالەريي، گريگوريي، ياكوۆ، يۆان، ۆلاديمير، جيەندەرى ۆيكتور جانە وتمارمەن بىرگە شىعادى. ولاردىڭ تورتەۋى كوممۋنيست، بەسەۋى — كومسومولەس. ءوز الدىنا جەكە پارتيا — كومسومول توبىن قۇرادى. ماۋسىم سايىن وسى اۋلەتتەن تۇراتىن اگرەگاتتار سوۆحوزدىڭ ەگىس كولەمىنىڭ تەڭ جارتىسىن جيناپ باستىرادى. ەڭبەكتى قۇدىرەت تۇتاتىن تىڭ توسىندەگى كوپ اۋلەتتەردىڭ ءبىرى عانا بۇل.
تالدىقورعان وبلىسى، پانفيلوۆ اۋدانى «ءۇشارال» كولحوزىنىڭ جۇگەرى وسىرۋشىلەر زۆەنوسىنىڭ جەتەكشىسى ك. بەردىعۇلوۆامەن كەزدەسكەنىمىز بار. ءار گەكتار ەگىستەن 162 سەنتنەرگە دەيىن جۇگەرى ءدانىن الىپ جۇرگەن مايتالمانداردىڭ ءبىرى ەدى ول. سوزدەن ءسوز شىعىپ وتىرعاندا بىلاي دەگەنى ءالى ەستە: «جۋرناليستەردىڭ جۇرە ات قويعانىنداي، ءبىزدىڭ پانفيلوۆ جۇگەرىسى جەتىسۋ مارجانى اتالىپ ءجۇر عوي. شىنىندا دا سولاي. ءبىراق ءبىزدىڭ ءدان تەڭىزدىڭ تەرەڭ تۇبىنەن الىناتىن تاسقا ءتۇسى جاعىنان ۇقساستىعى ءۇشىن عانا بۇلاي اتالماسا كەرەك، مارجانعا جەتۋدىڭ قيىندىعى سياقتى جۇگەرىنى ءوسىرۋدىڭ قيىندىعى دا تەڭىز تۇبىنەن تەرىپ شىعاراتىن تاستان ءبىر دە كەم ەمەس».
«ەڭبەكتەن باقىتىن تاپقاندار» دەيمىز مۇنداي جانداردى. ال ولاردىڭ كۇندەلىكتى ىسىنە ۇڭىلسەك شە؟ ادامدىقتىڭ، اسىلدىقتىڭ ەشبىر وقۋلىقتان، ءتىپتى كوركەم شىعارمالاردىڭ ازىنەن كورە بەرمەيتىن قىرلارىن كەزدەستىرەمىز.
تىڭ تارلانى، سوسياليستىك ەڭبەك ەرى ۆلاديمير الەكسەيەۆيچ ديتيۋك بىردە ەگىن وراعىنا تەك ونىنشىنى بىتىرەتىندەردەن زۆەنو قۇرىپ شىعۋعا ۇيعاردى. ماۋسىم بويى ولاردىڭ بويىنا ديقان قاجەتىن، ديقان تاباندىلىعىن ەگۋدى مۇرات تۇتتى. وسى بارا-بارا داستۇرگە اينالىپ كەتتى. ال سوسياليستىك ەڭبەك ەرلەرى جانسۇلتان دەمەيەۆ پەن ميحايل دوۆجيك «اكەلەر تاجىريبەسىن — ۇرپاقتار بويىنا» دەگەن ۇران كوتەردى. وسى ۇران تالىمگەرلەر قوزعالىسىنا بارىپ ۇلاسقانىن ايتساق شە؟ بۇل سايىپ كەلگەندە ۇرپاقتار جالعاسى، ادال ەڭبەك ەتۋدىڭ اجىراماس ساباقتاستىعىن جاساۋ، ەڭبەكتىڭ ەڭ اسىل قىرلارىن اكەدەن بالاعا، بالادان نەمەرەگە، نەمەرەدەن شوبەرەگە اردىڭ، ادامشىلىقتىڭ اماناتىنداي ەتىپ تاپسىرۋ دەگەن ءسوز. ءقازىر ءبىزدىڭ رەسپۋبليكادا تەك ديقاندار اراسىندا 16 مىڭنان استام تالىمگەرلەر بار. ال قۇرىلىس باسىندا، ستانوك قاسىندا قانشاما ولار. ەڭبەكتى اسىل مۇرات تۇتقاندار، ەڭبەكسىز ءومىر — زەينەتسىز ءومىر دەپ ۇققاندار ولار. ەڭبەك ساباعىنىڭ ۇستازدارى، اكادەميكتەر.
ەسكى رومانداردان «...ۋاقىت ءولتىرۋ ءۇشىن ن... دىكىنە جينالدىق» دەگەن سوزدەردى وقيتىن ەدىك. كوردىڭىز بە، ۋاقىت ءقادىرىن بىلمەگەن ءبىر زاماندا قالاي بولعانىن؟ ال ەڭبەك ادامىنا ۋاقىت جەتپەيدى، ۋاقىت قىمبات.
You Might Also Like
-
كىتاپ شىعارۋ — قىزىعى دا مول، قيىندىعى دا كوپ دۇنيە ەكەن. ادام ءوز باسىنا تۇسپەي بىلە بەرمەيدى عوي. گازەت شىعارۋعا ماشىقپىز دەپ كۇپيگەنمەن كىتاپ گازەت بولماي شىقتى. ونىڭ ءوز قۇپياسى، ەرەكشەلىگى...
-
كولحوزدان تاڭ اتا شىققان ماشينا قۇم - قۇمنىڭ اراسىندا سۇڭگىپ ءالى ءجۇر. قىلتىڭ ەتىپ مىنا شاعىلدىڭ بۇيىرىنەن ءبىر كورىنسە، الدەن ۋاقىتتا جوق بولىپ كەتەدى. كۇن شاڭىتىپ بوران بولايىن دەپ تۇر. شوفەر ەندى ...
