شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ ءدىن تۋرالى ويى
شاكارىم دۇنيەتانىمىندا «ءدىن» جانە «دىنشىلەر» دەگەن قوس ۇعىم قاتار قولدانىلادى. ءدىن مەن دىنشىلەردى ءبىر دەپ قاراۋ شاكارىم دۇنيەتانىمىن تۇسىنبەستىك بولار ەدى. دىنشىلەر — بۇل، شاكارىم دۇنيەتانىمىندا، شىعارماشىلىعىندا ەرەكشە سىنعا ۇشىرايتىن ۇعىمداردىڭ ءبىرى. ال ءدىندى ويشىلدىڭ «ءدىنشىل» ۇعىمىنان بولەك تۇسىنگەنى اڭعارىلادى. شاكارىم «ءدىنشىل» ۇعىمىمەن قاتار ءوز ولەڭدەرىندە «ءپانشىل» ۇعىمىن دا قاتار قولدانىپ، بۇلارعا سىني كوزقاراستا بولعان. ماقالامىزدىڭ باستى ماقساتى شاكارىمنىڭ وسى ءدىن جانە دىنشىلەر جايىنداعى كوزقاراستارىن تالداۋ بولىپ سانالادى. شاكارىمنىڭ پانشىلدەر تۋرالى ايتقان ولەڭدەرىنىڭ بارىندە دىنشىلدەر تۋرالى ءدال سول پانشىلدەردى سىناعانداي سىني كوزقاراستا بولعاندىعىن اڭعارامىز. ول ءۇشىن شاكارىم ولەڭدەرىندەگى مىنا ءسوز تىركەستەرىنە نازار اۋدارساق جەتكىلىكتى: «مولدالاردان ءدىن سۇراساڭ، ساندىراقتار، ساندالار»، «اداسىپ ءدىنشىل ازعانىن، سىناۋعا بۇردىم باس»، «ءپانشى ناندى بەس سەزىمگە، ءدىنشى اداستى جولىنان»، «ءپان جامىلعان الىمدەر، ءدىن جامىلعان زالىمدەر» ت.ب. ءبىراق شاكارىم قولدانعان وسى بىرنەشە ءسوز تىركەستەرىنە قاراپ ول دىنگە قارسى بولعان نەمەسە ءدىندى قابىل الماعان دەگەن پىكىرگە بارۋعا بولمايدى. شاكارىمنىڭ ءدىندى وتە تەرەڭ ماعىناسىندا تۇسىنگەن ويشىلداردىڭ ءبىرى ەكەندىگىنە داۋ جوق. شاكارىم تەك بۇرىس كەتكەن دىنشىلدەر مەن دىندەردى عانا سىنعا الادى. ولار، ويشىلدىڭ ويىنشا، ءوز جولدارىنان اداسقان بولىپ سانالادى. «ءدىنشى اداستى جولىنان»، — دەپ تۇر ەمەس پە. ياعني، بار ايتپاق ويى — ءدىننىڭ ءوز جولى بار، ءبىراق دىنشىلەر سول جولدان اداسقان. سونى سىناۋعا بۇردىم باس دەيدى. مىنە، شاكارىمنىڭ ءدىن جايىنداعى كوزقاراستارى تۋرالى ءسوز قوزعاعاندا وسى ماسەلەلەر توڭىرەگىنەن الشاق كەتپەگەن ءجون. سونىمەن قاتار شاكارىم ايتىپ وتىرعان «ءدىن جامىلعان زالىمدەر» كىمدەر، وعان دا نازار اۋدارعان ءجون. «بۇل كەزدەگى دىندەردىڭ ءبارى ناشار»، — دەيدى شاكارىم. بۇعان قاراپ شاكارىم جالپى ءدىندى تەرىستەپ وتىر دەپ ويلاماۋ كەرەك. ول بەلگىلى ءبىر كەزەڭدەگى تاراپ وتىرعان ءدىننىڭ ناشار ەكەندىگىن عانا ايتىپ وتىر. ياعني بۇدان سول دىندەرگە قاراپ شاكارىمنىڭ ولارعا ايتار ءوز ويىنىڭ بار ەكەندىگىن ۇعىنۋعا بولادى.شاكارىم كەز كەلگەن ءدىننىڭ نەگىزگى ىرگەتاسىن قۇراۋشى، دىڭگەگى وسى ءۇش نارسە، بۇدان اسىپ كەتەر ءدىننىڭ ماقسۇتى جوق دەيدى. ءارى بارلىق دىندەردىڭ ماقسۇتى وسى ءۇش نەگىزگى تۇسىنىكتە بىرىگەدى. ولاي بولسا، شاكارىمنىڭ ويىنشا، ءدىن جاراتۋشىنىڭ بار ەكەنىن مويىنداپ، ىستەگەن ىسىنە قاراي نە ءبىر ساۋاپ نەمەسە جازانىڭ بولاتىنىن قاپەردە ۇستاپ، ۇجدانعا ساي ءومىر ءسۇرۋ دەيدى. بۇدان اسىپ كەتەتىن ەشبىر ءدىن جوق. شاكارىمنىڭ ويىنشا، وسى ءۇش دىڭگەكتى نەگىز ەتۋى ءتيىس ءدىن اتاۋلى ادامداردى ادامشىلىققا جەتكىزۋدىڭ ورنىنا بىر-بىرىمەن داۋ ساباسىپ، تارتىسقا ءتۇسىپ، قوعامدا ادامداردى قياناتقا بارۋعا يتەرمەلەپ وتىر.
شاكارىمنىڭ ءدىن جايىندا ايتار ويى ايقىن. ول ەشبىر ءدىن قيانات جاسا، دۇشپان بول دەمەيدى دەپ وتىر. ەندەشە، كىنا دىندە ەمەس، سول ءدىندى ۇستانۋشىلاردىڭ ونىڭ ءتۇپ ماعىناسىن تۇسىنبەي، ءدىندى قولشوقپارعا اينالدىرۋىندا. ءسويتىپ ەسىل ءدىن بۇزىلادى دەيدى. ياعني كەمشىلىك دىندە ەمەس، دىنشىلدەردە بولىپ وتىر. «قۇران سىرىن تۇسىنبەي بۇرسا داعى، جاسىرىلماي جارقىراپ تۇر كەرەمەت. جامان ءتاپسىر جايىلىپ جەر بەتىنە، ءدىن دەسە تۇرا قاشتى ەستى ازامات»، — دەيدى شاكارىم. بىلىمدىلەردىڭ، ەستى ازاماتتاردىڭ دىننەن تۇرا قاشۋىنىڭ نەگىزگى سەبەبى جامان تاپسىردە دەپ وتىر. ءدىن مەن دىنشىلەر تۋرالى شاكارىمنىڭ پىكىرى وسىنداي.
ءدىنىڭ تاۋيلىنە جەتۋگە ەڭ كەرەگى شاكارىم ءۇشىن ول — تازا اقىل. تازا اقىل — بۇل ادامنىڭ جانىنىڭ قاسيەتى. ول جان جاراتىلعاندا وعان قاسيەت رەتىندە بەرىلگەنىن قايتادان ەسكە سالامىز. تازا اقىلدى جان ءتان ءۇشىن جۇمساپ جىبەرمەي، ول ودان ازات بولسا، وزگەرمەلى دۇنيەنىڭ سىرىن تانىپ، ونىڭ ماڭگىلىكتىڭ الدىنداعى ولشەمىن جاسايدى. ءسويتىپ تازا اقىل ءتۇپ يەسىنە ءوزى اكەلەدى. شاكارىمنىڭ ويى وسى استارلاس ەكەنى اڭعارىلادى. تازا اقىل جاننىڭ قاسيەتى رەتىندە بەرىلگەن دەدىك. بۇل تۋراسىندا شاكارىم «جەر جارالماي تۇرعانىندا، مەندە اسىقتىڭ نۇرى بار! جان دەنەمە كىرگەنىندە، بىرگە كىرگەن وسى دەرت»، — دەيدى. جاننىڭ قاسيەتى تازا اقىل بىلعانباسا، سول تۇپكى يەسىن تابۋدا دامىلدامايدى. بۇل تازا اقىلدىڭ قاسيەتى جانمەن بىرگە كىرگەن دەپ تۇر شاكارىم. ءبىراق تازا اقىلدى ادامدار ادەتىنە، دىنىنە بايلاپ بەرىپ، قور قىلىپ، جاۋدى جار دەپ اداسادى.
مەيرامبايەۆ ميراس،ءقازۇۋ-نىڭ،ءدىنتانۋ ماماندىعىنىڭ 3 كۋرس ستۋدەنتى كۋراتور ەدۆايزەر،Phd اعا وقۋتىشى مۇقان ن
You Might Also Like
-
حالىقسىز بيلىك بولمايدى، ال – ءدىنسىز حالىق بولمايدى. ءار ۇلتتىڭ وزىنە بەلگىلى، ۇستاناتىن ءدىنى بولادى. حالىقتىڭ تۇتاستىعى مەن ءدىننىڭ تۇتاستىعى جانە مەملەكەتتىڭ تۇتاستىعى اراسىندا تىكەلەي ...
-
«ءدىن – ءبارى ءۇشىن ەڭ باستىنىڭ جازمىشى ارقىلى الدىن الا ايكىندالعان كوزقاراس پەن ءىس-قيمىل ءدىننىڭ ارقاسىندا ءبارى ءوز بويلارىندا ءۇيالانعان ماقساتقا جەتەدى…» …ول ءسويتىپ، قۇ...
